Tíminn - 13.04.1940, Blaðsíða 2

162
TtMlNW, latigardagmn 13. apríl 1940
41. blað
Háskóli lslands
Er hann stoSnnn sannrar meaníng-
ar og siðgæðís ?
‘gímtnn
Luugardaginn 13. apr.
Landhelgí og utan-
ríkísmál
Þjóðin er naumlega búin að
átta sig * á því, að 10. apríl
síðastliðinn er þýðingarmikill
dagur í lífi íslendinga. Þá voru
liðin sex hundruð sjötíu og sex
ár síðan þjóðin hafði í sínum
höndum æðstu stjórn sinna
málefna. Nú höguðu atvikin því
svo, að þjóðin varð að taka við
hinu æðsta stjórnarvaldi nokk-
urum árum áður en gert hafði
verið ráð fyrir.
Þessa eftirminnilegu nótt stóð
öll íslenzka þjóðin saman.
Aldrei í sögu síðustu alda hafa
íslendingar staðið í einni fylk-
ingu, eins og þegar allir þing-
menn guldu jákvæði þeim tveim
tillögum, að ríkisstjórnin færi
um stundarsakir með það vald,
sem konungi er annars veitt
með stjórnarskránni, og að
þjóðin tæki í sínar hendur
framkvæmd landhelgisvarna og
utanríkismála.
Nú er að vísu tvennu ólíku
saman að jafna í þessu efni.
Síðan 1918 hefir þjóðin stöðugt
verið að búa sig undir að geta
haft fullkomna strandgæzlu.
Með því að flytja hið æðsta
dómsvald inn í landið 1919, og
með þeim endurbótum, sem síð-
an hafa verið gerðar á skipun
réttarins, hefir þjóðin eignazt.
virðulegan dómstól, sem nýtur
trausts bæði innan lands og ut-
an. Jafnframt þessu hefir með
byggingu Ægis sem gæzlu- og
björgunarskips og notkun vopn-
aðra báta við gæzlu og björgun,
verið skapað kerfi til gæzlu
landhelginnar, sem er í einu til-
tölulega fullkomið og tiltölulega
ódýrt.
í utanríkismálum hefir einn-
ig verið starfað á skipulegan
hátt. íslendingar hafa með eig-
in fulltrúum gert alla meiri-
háttar verzlunarsamninga fyr-
ir landið við aðrar þjóðir, þó að
sendiherrar Dana hafi að lögum
haft rétt til að undirskrifa
samningana fyrir íslands hönd.
Á þennan hátt hafa allar þær
þjóðir, sem íslendingar eiga við
veruleg skipti, vanizt því að ís-
lendingar kæmu sjálfir fram
um viðskiptamál sín út á við.
Heima fyrir hefir verið gerður
tvennskonar undirbúningur.
Fram yfir 1930 var einkaritari
forsætisráðherra látinn hafa
með höndum meðferð utanrík-
ismálanna, og stundum í svo
þröngum húsakynnum, að tveir
menn gátu varla snúið sér þar
við. Alþingi greiddi fram úr
þessu máli, gerði sérstaka skrif-
stofu með vel undirbúnum og
mjög duglegum forstöðumanni,
þannig að þjóðin hefir nú vísi að
utanríkisráðuneyti við sitt hæfi.
Um sama leyti var byrjað að
undiTbúa starfsmenn fyrir hin
erlendu viðskipti í sérstökum
skóla og útskrifast fyrstu nem-
endur úr þeim skóla vorið 1941.
Flestir af nemendum þess skóla
munu væntanlega gegna störf-
um hér innan lands. Sumir
munu sennilega fá lágan styrk
til að fara til fjarlægra landa
og freista að efna þar til verzl-
unar með íslenzkar afurðir.
Aðrir munu verða í þjónustu
landsins utan lands, þó að smátt
mun skammtað á næstu árum
um nýjar stöður á þeim vett-
vangi.
En atburðir síðustu daga,
þegar rofin hafa verið um
stundarsakir, þau bönd, sem
tengdu ísland við Danmörku
um framkvæmdir utanríkismála,
valda því að Alþingi og ríkis-
stjórn verða að grípa til nýrra
úrræða í þessum efnum. Enn
hefir ekkert verið rætt um þær
framkvæmdir opinberlega, og að
ég hygg, engar nýjar ráðstaf-
anir gerðar af stjórnarvöldun-
um. Þess er heldur varla að
vænta, þar sem svo stutt er lið-
ið frá hinum sorglegu atburð-
um í Danmörku.
Mér þykir sennilegt, að tvær
stefnur komi fram um aðgerðir
í utanríkismálum. Sumir íslend-
ingar munu líta svo á, að við
eigum nú þegar að setja á stofn
allfullkomið skipulag með svo
sem 3—4 sendiherrum og um 10
aðalræðismönnum, auk mjög
umfangsmikillar skrifstofu í
Reykjavík. Hins vegar mun af
öðrum mönnum lagt til, að
rækja starfsemina með miklu
minni tilkostnaði og íburði. Þeir
menn munu hallast að því, að
hafa fyrst um sinn eingöngu
verzlunarfulltrúa fyrir landsins
hönd erlendis. Vel má vera, að
landið þyrfti, a. m. k. á friðar-
tímum, að hafa í sinni þjónustu
mann, sem að vísu væri búsett-
ur í Reykjavík en kæmi fram
fyrir landsins hönd, með sendi-
mannsnafnbót, við meiriháttar
samningagerðir við önnur lönd.
Það er vitaskuld alls óvíst,
hver stefnan verður ofan á hjá
þingi og stjórn. En mér þykir
sennilegt, að atvikin hagi því
svo, að sparnaðarstefnan eigi
fleiri fylgismenn. Ég hefi áður
sýnt fram á hér í blaðinu, að
hver þjóð sé metin eftir styrk
sínum og veldi, en ekki eftir titl-
um þeim, er hún gefur fulltrú-
um sínum erlendis. Smáþjóð
hækkar sig ekki í verði, þó að
hún reyni að eignast marga full-
trúa í gullsaumuðum einkennis-
búningum erlendis, ef hún nýt-
ur ekki trausts fyrir eljusemi,
reglusemi og heiðarleik í fram-
komu og viöskiptum.
Fjárhagur landsins hlýtur að
ráða mestu um það, hve mikið
menn leyfa sér í tilhalds- og
eyðsluáttina í þessum efnum.
Sumir menn gleyma þvi, að
þjóðin er ekki nema 118 þúsund,
og að mjög er óvíst um fjár-
hagsafkomuna á næstu árum.
Mér þykir sennilegt, að okkur
reynist hollt að fara að í þess-
um efnum líkt og Bandaríkin
gerðu, er þau sendu Benjamín
Franklin sem fyrsta sendimann
hins nýja ríkis til Parísar. Hann
vakti eftirtekt og aðdáun í
hinni miklu tískuborg fyrir að
vera í einu allra manna yfir-
lætisminnstur í framkomu og
því, að fylgja málum lands síns
að sama skapi fast fram, sem
hann lagði minni umhyggju og
fé í tilgerð og tildur.
íslendingum er nokkur hætta
búin í þessum efnum. Ýmsum
góðum mönnum hér á landi
finnst, að þeir geti leynt fátækt
sinni og fátækt landsins með
því að freista að berast meira
á heldur en efni leyfa. Þetta
hefir að nokkru komið fram í
meðferð utanríkismála. ísland
tók það ráð, að hafa sendiherra
í Kaupmannahöfn, meðan við
höfðum engan rétt á að fara
formlega með utanríkismál
okkar. Sú ráðstöfun var gerð til
að sýna, að viö værum sjálf-
stætt ríki. Sama grunnfærna
yfirlætið hefir komið fram í því,
að senda of marga menn til
samningagerða í öðrum löndum.
En þetta voru bamasjúkdóm-
ar. Nú er vandinn og ábyrgðin
komin á hendur íslendingum.
Nú bíður þjóðarinnar að leysa
Einar
Frá
Höfundur þessarar grreinar,
Einar Kristjánsson á Leys-
ingjastöðum í Dalasýslu, er
rétt um tvítugt, en hefir þó
starfað að ungmennafélags-
málum í nokkur ár og er nú
formaður ungmennasambands
Dalamanna. Á síðastliðnu
hausti ferðaðist hann á veg-
um U. M. F. í. um Vestfirði,
og segir hann nokkuð frá
þeirri ferð í eftirfarandi
grein.
I.
Það, sem hér fer á eftir, eru
ýmsar hugleiðingar og einstakir
þættir úr ferð, sem undirritaður
fór um Vestfirði í október og
nóvember s. 1. Ferð þessi var
farin að tilhlutun stjórnar Ung-
mennafélags íslands, og var er-
indið að fá ýtarlega fræðslu og
vitneskju um ástand og horfur
í málum vestfirzku ungmenna-
félaganna, svo og að færa hinum
einstöku félögum fréttir af störf-
um landssambandsins.
Hér verður ekki farið neitt inn
á þau mál, sem aðallega voru til
meðferðar á ferðalaginu. Það er
vitanlega efni til íhugunar út af
fyrir sig. Nú er það að vísu svo,
að enda þótt að þeim málum sé
sleppt, sem rædd voru á fundum
ferðalagsins, þá er af miklu að
taka, sem koma mætti fram í
almennri frásögn eins og þessari.
Endrum og sinnum hafa bor-
izt um landið sögur af ölæði og
siðlausri framkomu stúdenta,
þegar þeir á stundum hafa gist
Þingvelli. Dvöl þeirra á hinum
helga stað hefir orðið þeim til
vansæmdar og staðnum til ó-
helgis.
Þá fara sögur af drykkjuskap
stúdenta á hinum svokölluðu
rússagildum eða haust-ölteitum
þeirra. Á þann hátt er nýjum
stúdentum fagnað og heilsað.
Þeir boðnir velkomnir í háskól-
ann!
Hér fyrir framan mig hefi ég
„Stúdentablað" 1938. Þar er m.
a. sagt frá félagslífi stúdenta í
háskólanum. Öll félögin, — og
þau eru mörg og margskonar, —
fá hlutlausa frásögn, að virð-
ist, nema bindindisfélag skólans.
Fyrir neðan frásögn um tilveru
þess og heiti formanns, er mynd,
þar sem tveir stúdnetar sitja til
borðs. Á borðinu eru drykkjar-
föng, og piltarnir undir áhrif-
um víns. Myndin talar sínu
máli, og vitnar um anda blaðsins
í bindindismálunum. í þessu
sama blaði er einnig frá því
skýrt, að Árni Pálsson pró-
fessor hafi verið „magister bi-
bendi“ það haust, þ. e. stjórnað
drykkjusamkundu stúdentanna.
í Stúdentablaðinu 1. des 1939
er greint frá því, að það haustið
hafi Magnús Jónsson guð-.
fræffiprófessor skipað forsæti
drykkjusamkundunnar. Með
slíku drykkjusamneyti við nem-
endur sína fremja þessir kenn-
arar háskólans uppeldisfræði--
legt og siðferðilegt afbrot í
augum okkar bindindissinnaðra
kennara.
Hvað mundi verða álitið og
sagt um okkur héraðs- og gagn-
fræðaskólakennarana, ef við t.
d. kveddum nemendur okkar
við burtfararpróf með vín-
drykkju og almennu ölæði í
skölunum, þar sem við sjálfir
skipuðum forsætið og stjórnuð-
um sumblinu. Það þætti sví-
virðilegt afbrot í uppeldis- og
skólastarfi okkar, — og það væri
það vissulega.
En þessu líkt leyfa sumir pró-
vandann með framsýni og
gætni. Skipulag hins æðsta
dómsvalds, strandgæzlan og
björgunarmálin á sjó eru í góðu
lagi. Menn munu vænta, að Al-
þingi og ríkisstjórnin beri gæfu
til að ráða fram úr vandanum
með utanríkisstarfsemina á
þann hátt, að fullnægt sé þörf-
um landsins og munað eftir
getu þjóðarinnar. J. J.
Vestiirðingum
En rúmsins vegna ætla ég að
takmarka frásögn mína við
nokkra stutta þætti.
II.
Vestfirðir sýna ferðamannin-
um óvenju stórskorið og hrika-
legt landslag. Þar gefur að líta
langa firði milli himingnæfandi
fjalla, með snarbröttum og gróð-
urlitlum hlíðum.
Það fer ekki hjá því, að hið
hrikalega umhverfi skapar óum-
flýjanlega mikla örðugleika í
samgöngum og viðskiptum. —
Fjallvegir eru þó óvíða langir,
en að sama skapi erfiðir, því að
víðast liggja vegirnir yfir snar-
bratta hálsa, sem ganga fram
milli fjarðanna. Víða er strjál-
byggt, og torsóttar leiðir milli
hinna einstöku sveita.
Fram til síðustu ára hefir sjó-
sókn verið stunduð jafnhliða
landbúskap við flesta firðina.
Nú er sjósókn að minnka í sum-
um fjörðunum, t. d. í Arnarfirði.
og er hún að mestu stunduð frá
sjóþorpunum. Ræktun, einkum
matjurtarækt, er að koma í stað
sjávaraflans. Aðstaða til rækt-
unar, sérstaklega túnasléttunar,
er þó víða afar slæm. Túnin eru
grýtt, og vatn sækir mjög í þau
framundan hinum bröttu hlíð-
um. Skilyrði til matjurtaræktar
eru hins vegar víða góð. Veldur
því ekki sízt sá mikli hita, sem
fessorar háskólans sér að gera
að virðist, og það þeir, sem
starfað hafa í þjónustu Krists-
kirkju og túlkaö kenningar Jesú
Krists um tug eða tugi ára fyrir
prestaefnum landsins. Var það á
þennan hátt, sem meistarinn
mikli ruddi og varðaði æskunni
braut fram til þroska og göfgi?
Til drykkjusvola verða ekki
gerðar eins strangar siðferði-
kröfur ,en þeir verða háskólan-
um til vanvirðu jafnt fyrir því,
ef hann hýsir þá, eða kýs þá til
starfa.
Þjóðinni er í fersku minni
það ástand, sem ríkti i mennta-
skólanum áður en Pálmi Hann-
esson rektor tók þar við for-
ustu. Áður var skólinn gróður-
hús drykkjuskapar og ó-
mennsku. En undir stjórn hans
varð hann vagga skólabindind-
ishreyfingarinnar og hefir á-
unnið sér virðingu og traust
skólamanna í landinu. Þannig
getur einn maður eða fáir menn
unnið stórvirki þjóðinni til
blessunar, ef þeir aðeins eru
sannir menn í starfi sínu.
Það er hryggðarefni, að hinir
mikilhæfu og að mörgu leyti á-
gætismenn, sem yfirleitt gegna
kennarastörfum við háskólann,
skuli ekki sjá sóma stofnunar-
innar og sjálfra sín í því, að
leggja hönd á plóginn með hin-
um fáu bindindisvinum í skól-
anum og skapa í honum sannan
bindindisanda. í engum æðri
skóla landsins á bindindishreyf-
ingin eins erfitt uppdráttar og í
háskólanum. Þar mætir hún
fyrirlitningu, að sagt er. Bind-
indisfélag skólans taldi síðast-
liðið haust aðeins 21 félaga af
á þriðja hundrað nemendum.
Sökin hlýtur fyrst og fremst að
vera kennaranna,
Háskólanum ber þjóðfélagsleg
skylda til að ala upp bindindis-
sama embættismannastétt. Nú
er sú stétt íslenzka þjóðfélags-
ins yfirleitt vínhneigð og and-
stæð bindindi. Það er þjóðfélag-
inu skaðræði. Aðstöðu sinnar
vegna verða menntamennirnir
í landinu, og ekki sízt embættis-
mannastéttin, hin ráðandi og
leiðandi stétt þjóðfélagsins,
„höfuð“ þess. Almenningur lítur
upp til hennar og „dansar" eft-
ir „höfðinu". Drykkfelld
menntamannastétt skapar þann
hugsunarhátt hjá fjölda manna,
að það sé „fínt“ að drekka. Sú
er reyndin nú. Þess vegna hvílir
meiri ábyrgð á háskólanum um
siðmenningu og siðgæði þjóðar-
innar, en á nokkurri annarri
skólastofnun i landinu. Uppeld-
víða myndast við hlíðar stuttra
og þröngra dala. í einum hreppi,
Ketildalahreppi í Arnarfirði,
nam framleiðsla garðávaxta
nærri jafnmiklu verðmæti, sem
öll kjötframleiðsla hreppsins nú
í haust. Einn bóndi í hreppnum
fékk t. d. 150 tn. af garðávöxt-
um sl. haust, og mun varlega
áætlað,aðsú uppskera hafi num-
ið hátt á þriðja þúsund krónum
að verðmæti. Ég tel að ibúar
þessa hrepps hafi sýnt það og
sannað, að hægt sé að lifa meira
og betur á brauði því, sem ís-
lenzka moldin getur látið í té.
í Jökulfjörðum við ísafjarðar-
djúp, og í Önundarfirði og Dýra-
firði, hafa fráfærur aldrei lagzt
niður á sumum bæjum. Qamla,
vestfirzka mjólkurkynið er varð-
veitt ennþá á nokkrum stöðum,
og þess stranglega gætt, að
blöndun eigi sér ekki stað við
holdamikið sláturkyn. Ennþá
má t. d. sjá allstóra hópa af
kvíaám renna ^ um hlíðar
Bjarnadals í Önundarfirði á
sumrin, og þegar kvöldskuggar
síðsumarsins hjúpast um Kald-
bakinn, má ennþá sjá spakar
og rólyndar ær koma á kvíaból.
En Kaldbakurinn, sem er sér-
kennilegur fjallshnjúkur upp af
Bjarnadalnum, hefir orðið yrkis-
efni tveggja bræðra þar í daln-
um, þeirra Guðmundar Inga og
Halldórs Kristjánssona á Kirkju-
bóli.
Harðfisksneyzla er mjög al-
menn þar vestra. Steinbítur
gengur í Dýrafjörð, og verður
hans vart úti fyrir flestum fjörð-
unum. Venja er að veiða stein-
bítinn seinni part vetrar og fram
Um æðarvarp
Efiir Gísla Vagnsson
á Mýrum
Á undanförnum árum hefir
mikið verið rætt og ritað um
ýmsar greinar framleiðslunnar
í landinu, enda þess full þörf.
Það hefir sýnt sig, að ekki hefir
veitt af að vera þar vel á verði,
ef vel á að takast.
En mitt í þessari móðurlegu
umhyggju hefir þó ein fram-
leiðslugrein landsmanna að
mestu leyti gleymzt; sú fram-
leiðsla mun þó vera alarðsam-
asta framleiðslan, miðað við
tilkostnað, en þar á ég við æð-
ardúninn. Það hafa að vísu
heyrzt einstöku raddir um hann
síðastliðið ár. Eru þær síður en
svo glæsilegar, þar sem því hef-
ir verið haldið fram, að æðar-
dúnn fari minnkandi frá ári til
árs, svo að nú er hann talinn
nær helmingi minni en fyrir
nokkrum áratugum.
Hér þarf skjótra og víðtækra
aðgerða við, ef þessari dýrmætu
framleiðslugrein á að vera borg-
ið. Það er þrennt, sem mér skilst
að þurfi að gera:
Að stefna að því að útrýma
svartbak, máf og hrafni. Hefir
þegar verið flutt frumvarp þess
efnis í þinginu, en um afdrif
þess frumvarps er mér ókunn-
isáhrif háskólakennaranna
verða því að vera sterk og heil-
brigð, og siðferðis- og ábyrgð-
artilfinning þeirra um þjóðar-
uppeldið óspillt. Það er hún
ekki hjá kennurum, ef þeir
ganga á undan eða taka að sér
forustu um það, sem þjóðar-
heildinni er til bölvunar, svo
sem drykkj uskapurinn.
Það er þjóðinni happ og bless-
un, að hún á bindindissama
barnakennarastétt. Sú stétt tel-
ur það drengskaparskyldu sína
gagnvart æskunni og þjóðinni í
heild að ganga á undan í bind-
indisstarfinu. Kennaraskólinn á
eflaust drjúgan þátt í því,
hversu þjóðholla stefnu þessi
stétt hefir tekið í þeim efnum.
Það er innileg ósk og von
þjóðarinnar, að hin veglega
bygging háskólans megi verða
annað og meira en fáguð og
kölkuð gröf hinna „lifandi
dauðu“ eða einskonar „mennta-
skríls-fabrik“.
Megi háskólinn verða heimili
sannrar menningar og siðgæðis,
þar sem eingöngu starfi valin-
kunnir kennarar með ríka til-
finningu fyrir þeirri ábyrgð,
sem á þeim hvílir í æðstu og
virðulegustu kennaraembættum
þjóðarinnar.
Vestmannaeyjum 5. apríl 1940,
Þorsteiim Þ. Víglundsson.
eftir vorinu; nefnast þær veiði-
ferðir steinbítsróðrar. Menn
fara af flestum bæjum í sumum
sveitum í þá róðra, eftir því sem
ástæður leyfa. En eins og ég hefi
þegar getið um, þá er almenn
sjósókn mjög að minnka. Með
hverju árinu sem líður, færist
vestfirzka atvinnulifið í það
horf, að vöruskipti aukast milli
bænda og kaupstaðarbúa, enda
virðist það vera rnjög hagfellt.
Kartöflur og aðrir garðávextir
eru eingöngu aðkeypt og að-
flutt, t. d. á ísafirði, Patreksfirði
og víðar. Aðstaða til ræktunar
í þessum kaupstöðum er mjög
slæm.
Fiskmeti alls konar er aftur
sótt til þorpanna nú orðið, og
neyzla nýs fiskjar mjög almenn
og mikil í nær öllum fjörðunum.
Síðan að vegarsambandið yfir
Breiðdalsheiði og Gemlufalls-
heiði opnaðist, hefir skapazt
markaður fyrir mjólk, yfir sum-
artímann, í næstu fjörðum,
einkum í Önundarfirði. Eins og
áður segir, eru ísfirðingar illa
staddir með öll ræktunarskilyrði.
Til ísafjarðar er nú flutt
mjólk um mjög langar leiðir,
eins og til dæmis framan úr
Langadal við ísafjarðardjúp, svo
og úr öllum innsveitunum við
Djúpið. Yfir sumartímann njóta
svo Önfirðingar og Dýrfirðingar
hins ágæta vegar,við sölu mjólk-
ur sinnar og fleiri afurða. Frá-
færurnar, sem minnzt var á hér
að framan, standa nú í nánu
sambandi við mjólkursöluna til
ísafjarðar, þannig, að yfir sum-
arið er kúamjólkin mest öll seld
frá heimilinu, en sauðamjólkin
ugt, en hitt er mér ljóst, að hér
duga engin vettlingatök. Fjár-
veitingu þá, sem frumvarpið
gat um, má ekki binda við fá
ár, í því efni verður að láta
þörfina ráða. Mætti svo friða
þessar fuglategundir, þegar þær
væru svo eyddar, að til útrým-
ingar horfði eða þær væru orðn-
ar óskaðlegar. Ég tel svartbak
og máf mikið skaðlegri varpi en
nokkurntíma hrafn, eða svo hef-
ir það reynzt hér. Hvítfuglinn
situr í tugatali í varpinu og
hirðir ungana um leið og þeir
koma úr hreiðrunum, svo að að-
eins lítill hluti þeirra unga, sem
klekjast út, komast á sjóinn, og
þegar þangað kemur, bíður
þeirra sama hættan. Er því sjálf-
sagt að takmarka ekki þann
tíma, sem borgað er fyrir að
vinna varg þenna, en láta þar
þörfina ráða.
Annað, sem þarf að gera, er
að koma í veg fyrir æðarfugla-
dráp, en svo rösklega er sú
starfsemi rekin, að kunnugir
telja það skipti hundruðum, sem
drepið er af æðarfugli hér á
firðinum, og það er aðeins af
fáum mönnum, sem vitað er að
leggi þann verknað fyrir sig.
Þetta er að sönnu staðhæfing
manna. Sumir neita beinlínis að
bera það f-yrir rétti, sem þeir þó
vita. Einn sveitungi minn hefir
tjáð mér og öðrum, að hann hafi
oftar en einu sinni séð skotinn
æðarfugl í báti eins æðarfugla-
morðingjans, en um leið og
hann sagði mér þessa sögu, lét
hann þess getið, að hann vildi
síöur að hreyft væri við þessu,
þar sem kunningi sinn ætti í
hlut. Aðrir hafa gengið svo langt
í því, að tileinka sér dæmi hins
rangláta ráðsmanns, að fullyrti
er, að þeir hafi gefið nábúum
sínum reyttan og sviðinn æð-
arfugl; má þá nærri geta, að
þar hefir ekki verið af litlu að
taka. Þetta sýnir, að þörf muni
á því að herða á friðunarlögun-
um, t. d. í staðinn fyrir 10 króna
sekt komi 500 krónur fyrir fyrsta
brot, og svo hækkandi í hlut-
falli við eldri friðunarlög. Væri
svo drjúgur skerfur af sektar-
fénu látið renna til uppljóstun-
armanns, t. d. að einum þriðja,
annar einn þriðji til hlutaðeig-
andi sýslufélags og afgangurinn
til ríkissjóðs.
Hér dugar engin linkind í lög-
unum. Þau verða að vera svo
hörð, aö menn hiki viö að brjóta
þau. Ég geri ráð fyrir, að þegar
lög eru samin, sé það gert í
þeim tilgangi, að þau séu hald-
in. Engan skaða há sektará-
kvæði, ef lögin eru haldin. Ætti
því að vera sama, hversu há
sektarákvæðin eru, en skaðlegt
að hafa þau svo lág, að menn
geri sér að leik að brjóta lögin.
Þörf mun vera á því, að gera
þá menn, sem hilma yfir æðar-
dráp, ábyrga eða meðseka, og
(Framh. á 4. siðu.)
með sinni miklu feiti hagnýtt í
staðinn heima.
Það vakti athygli mína, hve
skiðanotkun er almenn í Norður-
ísafjarðarsýslu. Á flestum eða
öllum bæjum í sumum sveitum
eru til skíði, og þykja skíðin þar,
sem vonlegt er, jafn sjálfsögð,
sem hver önnur almenn og þelckt
samgöngutæki. Þess má og geta,
að ísfirðingar hafa staðið all-
framarlega í skíðaíþróttinni síð-
ustu ár, enda hafði U. M. F. Ár-
vakur á ísafirði skíðakennslu
samfleytt í fjóra vetur, og réði
til hennar þekkta norska skíða-
kennara, fyrir fáum árum síðan.
Vestfirzku ungmennafélögin
hafa staðið mjög framarlega
gagnvart hinni nýju, almennu
skíðahreyfingu landsins, enda
þótt að víðast hvar þar vestra
sé ekki keppt að vissu marki í-
þróttasigra eða meta.
III.
Ég hefi hér að framan drepið
á ýmislegt, sem fljótast vakti at-
hygli mína, að því er snerti at-
vinnu og afkornu þarna vestur
í fjörðunum.
Yfirleitt er það svo þar vestra,
að landrými jarðanna er eigi
mikið, og búin eru fremur smá.
Það, sem veldur þessu, er éink-
um sú sjósókn, sem áður var
víðast stunduð jafnhliða land-
búskapnum. Mátti þá segja, að
vestfirzki bóndinni tengdi' af-
komu sína jafnt við sjóinn sem
landið. En eins og ég hefi þegar
getið um, þá hefir mesta breyt-
ingin átt sér stað í þessu efni. —
Nú er að því stefnt, að auka af-
komuskilyrði landsins, enda þótt
K r i s t j á n s s o n: