Tíminn - 05.04.1941, Qupperneq 3

40. bla«
TÍMIM, laugardagiim 5. apríl 1941
j Munið hína ágætu hloiif CQflH
OIcllllclI UldUli í Vz kg. pökknm. Sápuverksmiðjan ðctUU Sjöfn.
Helldsölnblrgðir hjá: SAMRANDI tSL. SAMVINNUFÉLAGA.
159
V elkomuip lieiin
iVióttökuljóð, sungin í Þingeyrarkirkju við útför Gunnars
Árnasonar, Steinþórs Árnasonar, Gisla Guðmundssonar
og Guðmundar Stefánssonar.
Velkomnir DýrafjarQar föllnu synir;
faöminn sinn hlýja móti ykkur breiðir.
hnípin vor byggð og harmi slegnir vinir.
Helsœrö í anda þjóðin veginn greiöir.
Velkomnir heim úr hörmum styrjarslóða;
hvíldina býður móðurskautið góða.
Hugprúðir féllu’, en héldu velli drengir,
að hinzta dropa leikar voru háðir.
Titra af ást og trega hjartastrengir;
talar nú minning blítt um göfgar dáðir.
Skráð er með blóði hróp-sár hetjusaga,
hún skal i minnum lifa alla daga.
Hörmum vér sárt, að nú er. fjórum fœrra
frœknustu’ og beztu sona Dýrafjarðar.
Aldrei varð fyrir skildi skarðið stœrra,
sköpin í gegn oss áður stóðu’ ei harðar.
Von er, að skriður*) féllu úr vorum fjöllum.
Fallast nú hendur góðum vœttum öllum.
Þökk fyrir dug og drengskap, traustu hlynir,
drýgja mun tiginn baðmur limar góðar..
Ódáinsljóma varða kœrir vinir,
vegu og sögu Dýra hetjuþjóðar.
Hugga þú, drottinn, ástvinina alla.
Ættjörðin blessar þá, sem henni falla.
SIGURÐUR GÍSLASON.
*) Skriðufall mikið varð einkum yfir Brekku og Hólm árásar-
nóttina 11. marz.
Garðyrkjan
Kvæði flutt víð skóla-
slit Garðyrkjuskólans
vorið 1941
Synir íslands! ísa dœtur!
Ungra krafta nú er þörf.
Á fagrí hugsjón fáum mœtur
og fram til sigurs berum djörf.
Á ungan gróður grœðum rœtur,
gefum, helgum öll vor störf.
Garðyrkjan er ung að aldri,
ennþá barn hjá vorri þjóð.
Mœtti í œsku meðferð kaldri,
máttlaus, hrakin lengi stóð.
Þroskaðist af gróður-galdri,
gufu-vatnsins orkusjóð.
Hverir gjósa. Fossar falla.
Frónsins orku beizla þarf.
Heyrið fóstur-foldu kalla,
frjóa með sinn dýra arf.
Moldin gefur. orku alla.
Með yl og birtu skapast starf.
Hallir gróðurs háar rísa,
hér skal frœi i jörðu sá.
Fossar elfa foldu lýsa.
Fögur aldin þroska ná.
Bjartur skrúði blómadísa
birtist, llfgar vetrardá.
Vafin gróðri býli byggjum,
blómareiti, fögur tré,
afkomendum okkar tryggjum.
Orku starfs skal láta í té.
Vöknum, ei á liði liggjum.
Launin, gleði, er betri en fé.
Traust við gróður tengjum
böndin.
Trú á lífið þerrar tár.
Plógurinn skal plœgja löndin.
Prýðum fold og grœðum sár.
Styrk til dáða hreyfist höndin.
Helgum starfi manndómsár.
Unnsteinn Ólafsson.
Kristleifur bjó fyrst að Upp-
sölum í Hálsasveit, en flutti
fyrir aldamót að Stóra-Kroppi,
og hefir búið þar jafnan síðan.
Er það einkennileg tilviljun,
að um svipað leyti breytist
þjóðleiðin milli Norður- og
Suðurlands. Vegur sá, sem nú
er kölluð „gamla póstleiðin“,
er þá fullgerður og brú komin
á Hvítá í Borgarfirði, sem var
versti farartálminn á þessari
leið, þegar farnar voru „sveit-
ir“. Minnkar þá umferð um
hina gömlu Kaldadalsleið, en
vex að sama skapi um hina nýju
leið. Er Kristleifur þá aftur
kominn í þjóðbraut, því sá veg-
ur liggur fast við túnið á
Stóra-Kroppi. Áukast þá kynni
hans á ný á mönnum og mál-
efnum. Við það hefir sjálfsagt
margt rifjast upp á ný, fyllst í
eyður og fróðleiksforðinn auk-
izt. Enda fer nú að hefjast ann-
ar aðalþáttur æfistarfs hgns,
sagnaritunin, sem hann hefir
helgað þá tíma, er hann mátti
missa frá daglegum störfum.
Eigi er mér kunnugt um,
hvort heldur hefir verið hans
eigin þörf að festa minningar
sínar á blöð, eða áhrif frá öðr-
um, sem varð þess valdandi, að
hann hóf sagnaritun sína. En
hitt er víst, að eftir að kunn-
ugt varð um, hvað hann átti í
fórum sínum, varð eftirsóknin
mikil að fá hann til að flytja
sagnaþætti sina við ýms tæki-
færi, þar sem stofnað var til
mannfagnaðar, eða á fræðandi
námskeiðum. Hefir það vafa-
laust ýtt undir hann að bæta
við safnið, eftir því sem tíminn
leyfði. Á heimili sínu mun hann
og hafa átt góðum skilningi að
mæta á þessu starfi sínu. — En
hvað sem um þetta er, þá er
sjón sögu ríkari um það, að áð
ur en varði var komið efni í
miklu meira en heila bók, eins
og saga Borgarfjarðar vottar.
Hér er alveg vafalaust sá
þáttur í æfistarfi Kristleifs
Þorsteinssonar, sem halda mun
nafni hans lengst á lofti. Ber
hvort tveggja til, að efnið er
fróðlegt og skemmtilegt og svo
hitt, hversu vel er með það far-
ið, stíllinn látlaus og lipur og
heyrt hefi ég viðurkenndan ís-
lenzkumann hafa orð á þvi,
hversu gott mál væri á rit-
smíðum hans.
En rúmið leyfir eigi að meira
sé rætt um ritverk hans að
sinni, enda eigi tilgangur þess-
arar greinar. En þess er ég full
viss, að því lengra sem líður og
þekking manna minnkar á
mönnum þeim, tíðaranda og
háttum, sem þar er lýst, þvi
merkilegri munu sagnaþættir
Kristleifs þykja. — Eða mundi
eigi þykja fengur í þvi, ef við
ættum slíkar lýsingar frá þeim
tímabilum í lífi þjóðar okkar,
sem minnstar sagnir hafa
geymzt um?
Ég hefi nú með örfáum
pennadráttum minnst bóndans
og fræðimannsins, Kristleifs á
Stóra-Kroppi, á þessum merkis-
degi í lífi hans. En ég get ekki
endað svo þessar línur, að ég
ekki aðeins minnist „mannsins
sjálfs“. — í viðkynningu allrl
Vciting embætta
(Framh. af 2. siðu.)
inum. En eins og þeim málum
er nú fyrir komið, verður al-
þýðan að bera sinn kross, og
þýðir ekki að mögla. En emb-
ættismaðurinn getur brosað og
sagt: Þið verðið nú að gera ykk-
ur þetta að góðu; ég get setið
<á meðan ég vil, en ég get líka
farið og sótt um embætti ann-
ars staðar, ef ég sé mér hag í
dví, alveg eins þó að ykkur þyki
einhvern hátt fyrir að missa
mig. Það er ég, sem get sagt
upp, en þið ekki. Þið getið ekki
boðið mér að segja lausu emb-
ættinu á meðan ég geri ekkert,
sem varðar við lög, en ég get
sagt upp og farið, þegar mér
gott þykir. Svona lagaðir starfs-
samningar geta illa samrýnst
lýðræðishugsj óninni.
Til úrbóta í þessu efni hefir
mér dottið í hug, að veitingar
embætta séu til viss áratíma-
bils, t. d. fjögurra ára eins og
gildir um embættismenn, sem
að alþýðan kýs, hreppsnefndir,
sýslunefndir, alþingismenn og
fleiri. Nú vill kannske einhver
segja, að ýmsa ókosti geti haft
í för með sér að skipta oft um
menn 1 embættum, en mér
finnst, að í mörgum tilfellum
verði engin breyting á í því
efni. Þar sem að allt er í góðu
lagi milli embættismanna og
alþýðu, þar munu báðir- aðilar
keppa að því að halda sam-
starfinu áfram, og samstarfið
verður jafnvel lífrænna, ef að-
ilum gefst kostur á að endur-
nýja ráðningu starfsmannsins
á nokkurra ára fresti. Þetta er
atriði, sem bíður úrlausnar hið
bráðasta.
Annað atriði, sem ég vildi
minnast hér á, er viðvíkjandi
skattamálunum. Það mun vera
viðurkennt af bankamönnum,
að stórar upphæðir af vaxtafé
hafi verið í bönkunum nú und-
anfarið, í sparisjóðsbókum, sem
að ekki eru á nafni neinna sér-
stakra manna, og þar af leið-
andi ekki verið greiddur neinn
skattur af. Komið hefir til orða,
að greiddur yrði skattur af
þessu fé með vaxtaskatti svo-
kölluðum, en það hefir ekki náð
fram að ganga enn sem komið
er, og það má nærri geta, hvort
að menn færa sig ekki hér upp
á skaftið og auka þessar upp-
hæðir; færa sig inn í þetta
Gósenland skattfrelsis, meðan
að ekkert er gert til að koma í
veg fyrir að ýmsir borgarar
þjóðfélagsins geti ávaxtað fé
sitt í bönkum landsins, án þess
að þurfa að telja það fram til
skatts né greiða skatt af. Tæp-
lega má búast við, að alþjóð
manna beri mikla virðingu til
lengdar fyrir þeirri skattalög-
gjöf, sem i framkvæmd lætur
suma skattþegna draga svo
hönk úr hendi sér en hins veg-
ar er gert mikið veður út af,
bæði af yfirskattanefnd og
jafnvel ríkisskattanefnd, ef
gleymist að skýra frá á skatt-
skrá hver hafi orðið afdrif
einnar einustu rollu, sem far-
izt hefir á fjalli eða farið I sjó-
inn eða dáið af skitu í heima-
högum. Það er meira að segja
gerð rekistefna út af því, þótt
viðkomandi maður sé langt frá
því að lenda í skatti. Ég veit,
að þetta á að koma greinilega
fram á skattskrá, en við skatt-
framtal vill þetta gleymast hjá
sumum. Mér finnst svona atriði
varða afar litlu. En ég vil benda
á þetta ósamræmi á fram-
kvæmd skattalöggjafarinnar.
Annars vegar er rekizt í þvi,
hvað hefir orðið af kind, sem
var í framtali í fyrra, en kemur
ekki fram nú hjá manni, sem
hvorki hefir svo miklar eignir
né tekjur, að nái því að greiða
skatt, en hins vegar er látið af
skiptalaust þótt ýmsir skatt
þegnar komi fé sínu í banka án
riafns og skjóti sér á þann hátt
undan að greiða skatt af því,
Það kemst einhvern veginn inn
í vitund manns, að það séu ekki
hinir fátækari borgarar þjóðfé-
lagsins, sem koma fé sínu á
þennan hátt eða annan undan
skattgreiðslu. Það liggur í aug-
um uppi, að hér í þessu efni
þarf skjótrar úrbótar, ef ekki
á að lenda út í beinar ógöngur
í framkvæmd skattalöggj afar-
innar.
Kristján Benediktsson.
loftvarnanefnd.
Rafflautur loftvarnarnefndar verða
framvegts reyndar á hverjum mið-
vikndegi klukkan 1. e. h. — Merkið,
sanafeldnr sónn, verður gefið í nokkr-
ar mínútnr.
Reykjavík 3. aprll 1941
IOFTVARNARBÍEFND
...
Skrifstofa
Framsóknarflokksins
í Reykjavík
er á Lindargötu 9 A
Framsóknarmenn utan af
landi, sem koma til Reykja-
víkur, ættu alltaf að koma
á skrifstofuna, þegar þeir
geta komið þvi vlð. Það er
nauðsynlegt fyrir flokks-
starfsemina, og skrifstof-
unni er mjög mikils vlrði
að hafa samband við sem
flesta flokksmenn utan af
landi.
Gangíð í
GEFJUNAR
íötum
Á síðustu árum hefir íslenzk-
um iðnaði fleygt fram, ekki
sízt hefir ullariðnaðurinn
aukizt og batnað og á ullar-
verksmiðjan Gefjun á Ak-
ureyri mikinn þátt í þessum
framförum.
Gefjunardúkarnir eru nú
löngu orðnir landskunnir
fyrir gæði.
Ullarverksmiðjan vinnur úr
íslenzkri ull, fjölmargar teg-
undir af bandi og dúkum til
fata á karla og konur, börn
og unglinga.
Gefjun starfrækir sauma-
stofur í Reykjavík og á Ak-
ureyri. Gefjunarföt eru
smekkleg, haldgóð og hlý.
Gefjunarvörur fást um land
allt hjá kaupfélögum og
kaupmönnum.
Gef | ii n
Dvöl
Það hefir nú tekizt að
fá nokkur eintök sam-
an af Dvöl frá byrjun.
Þeir, sem ennþá eiga eftir að fá sér
þetta merkilegasta sögusafn, sem til er
á íslenzkri tungu, ættu ekki lengur að
láta tæklfærið ganga sér úr greipum.
»<><»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦<
KAUPI GULL HÆSTA VERÐI.
Greiði 35 krónur fyrir hvern
10 króna gullpening
SIGURÞÓR, Hafnarstræti 4
Reykjavík
Anglýsið í Tímamim!
328
Robert C. Oliver:
Æfintýri blaSamannslns
325
er hann þánnig, að ég held að
sá maður sé undarlega gerður,
sem ekki hefir ánægju af því
að vera í návist hans. í gam-
alli vísu stendur: „Skemmtinn
mann á vegi vagn, vitrir nefndu
forðum“. Krlstleifur er jafnan
„vagn á vegi“, hvort sem mað-
ur ferðast með honum, eða sit-
ur í næði heima í stofunni hjá
honum. Þá kemur oft í ljós, í
sambandi við þann eiginleika
hans, að vera sífellt fræðandi,
meira af skemmtilegum sögum
og góðlátlegri kímni, um menn
og málefni, heldur en hann
hefir viljað festa á pappírinn.
Skáldmæltur er hann og vel,
þótt ekki hafi mikið eftir hann
birzt af því tagi og fróður er
hann á því sviði, sem öðrum.
Fjöldi vina hans og sam-
ferðamanna eiga gleðistund
með honum og fjölskyldu hans,
að Reykholti í dag. Þeir þakka
honum liðnu árin og óska hon-
um gæfu og gengis á þeim ó-
förnu. — Og enn mundu Borg-
firðingar vera stoltir af því.hvar
sem væri, að eiga Kristleif Þor-
steinsson sem fulltrúa borg-
firzkra bænda.
bara verið að forvitnast um, hvað menn
hér i nágrenninu vissu um hann. Ann-
ars virtist hann ekki verða neitt reiður,
þótt ég kallaði móður hans gamla kerl-
ingu.
Svo hristi hann höfuðið, sneri vagn-
inum og ók hægt í áttina til síns eigin
bæjar.
Bob og Taylor nálguðust óðum Czer-
now.
— Það lítur út fyrir, að lánið fylgi
okkur, sagði Bob.
— Já, það voru góðar upplýsingar,
sem við fengum hjá ökumanninum.
Tókuð þér eftir einhverju sérstöku?
— Já, því að við skulum ekki gista á
Hótel Enoch. Mér geðjast ekki að nafn-
inu.
— Einmitt, svaraði Taylor hlæjandi.
— Þeir gengu þegjandi góða stund.
Báðir voru að hugsa um það, sem fram-
undan var.
— Ég finn að á mér, að ekki líður á
löngu þar til ég fæ að standa augliti til
auglitis við þennan fræga Enoch Gra-
benhorst, sagði Taylor og glotti.
Nú voru þeir komnir svo nærri bæn-
um, að þeir ákváðu að talast ekki við,
og reyna að vekja sem minnsta at-
hygli. Þeir voru þegar hjá fyrstu hús-
unum, sem litu enn skuggalegar og fá-
tæklegar út í kvöldrökkrinu, — og nú
því þú ert sá eini, sem þekkir þrjót-
inn. Sjálfur hefi ég aldrei séð hann.
Bob blístraði. — Nú, þannig. — En
þetta verður enginn leikur. — Graben-
horst þekkir.enn öll skúmaskot i fæð-
ingarbæ sínum — en hann mun ekki
gruna að við leitum hans þar. Hann
veit ekki, að við vitum um verustað
hans, en þó má vel vera, að hann haldi
sig ekki á almannafæri. En hvað um
það. Flugvélin bíður og nú förum við
af stað.
Englendingarnir náðu nú í bíl og óku
út á flugvöllinn.
Þeir lentu á flugvelli i borg einni
ekki langt frá Czernow. Það sem þá var
eftir leiðarinnar, urðu þeir að fara í
leiguvagni, sem hvorki var hraðfær né
þægilegur.
Þeir höfðu fengið þá góðu frétt í flug-
stöðinni, að fyrir skömmu hafði lent
þar frönsk einkaflugvél.
Þegar þeir Bob og Taylor nálguðust
Czernow báðu þeir ekilinn að stanza og
sögðust ætla að fara gangandi það
sem eftir var,, leiðarinnar.
Ekillinn virtist vera mjög undrandi
yfir. þessari ákvörðun, og á bjag-
aðri þýzku reyndi hann að gera þeim
skiljanlegt, að það færi mjög slæmt
orð af bænum og nágrenni hans.