Tíminn - 29.05.1941, Síða 4

236
TÍMIIVN, flmmtudaginn 29. maí 1941
59. blað
tJR BÆNBM
Sundknattleiksmótinu,
er háð var í sundhöllinni, lauk í gær
með sigri Ármenninga. Unnu þeir bikar
að launum, og er það í annað skipti,
sem þeir hljóta hann. í sveit Ármanns
voru Ögmundur Guðmundsson (mark-
vörður), Þorsteinn Hjálmarsson, Ste-
fán Jónsson, Magnús Kristjánsson,
Gísli Jónsson, Sigurjón Guðjónsson og
Guðmundur Guðjónsson.
Ókunna flugvélin
er sást norður í Hrútafirði nú íyrir
skömmu, var ensk, að því er tjáð hefir
verið.
Aðrar fréttlr.
(Framh. af 1. síSu.)
við flugvélum að ráði. Þeir
treystu sér ekki til að verja
flugvelli á Krít fyrir loftárás-
um Þjóðverja og hafa því ekki
haft þar neinar flugvélar síðan
Þjóðverjar tóku Grikkland.
Flugvélar þær, sem hafa að-
stoðað Breta á Krit, hafa orðið
að fljúga alla leið frá Egipta-
landi. Hins vegar hafa Þjóð-
verjar teflt fram ógrynni flug-
liðs og virðast þeir hafa sent
austur eftir flugvélar, sem not-
aðar voru til árása á Bretland,
því að þar hafa loftárásir verið
með minnsta móti undanfarið.
Þjóðverjar telja, að flugher
þeirra hafi sökkt fjölda
brezkra herskipa, stórra og
smárra, við Krít undanfarna
daga. Bretar viðurkenna, að
þeir hafi þegar misst tvö beiti-
skip, annað um 9000 smálestir
en hitt um 8000 smálestir, og
fjóra tundurspilla. Einnig hafi
tvö orustuskip orðið fyrir
skemmdum.
Brezkir kafbátar sökktu í
fyrrinótt fjórum herflutninga-
skipum á leið til Libyu. Var eitt
þeirra 16 þús. smálesta skip, er
flutti um 3000 þýzka hermenn.
Virðast Þjóðverjar hafa ætlað
að nota tækifærið og flytja lið
til Libyu meðan brezki flotinn
væri aðallega við Krít.
Þýzkt herlið hefir á ýmsum
stöðum ráðizt yfir landamæri
Egiptalands og sótt fram nokkra
kílómetra. Bretar segjast hafa
stöðvað sóknina.
Á krossgötum.
(Framh. af 1. slSu.)
Nú hefir banni þessu verið aflétt, því
að úr hefir ræzt um vörubirgðir. Er
brauðgerðarhúsum heimilt að baka
þær brauð- og kökutegundir, er þau
lystir, en hins vegar, verða þeim
skammtaðar vörur til brauðgerðarinn-
ar eins og var áður en kökubannið
gekk í gildi.
t r r
Skipverjar á e. s. Brúarfossi fundu
34 enska skipbrotsmenn við suðurodda
Grænlands í síðastliðinni viku. Höfðu
þeir lengi velkzt í björgunarbáti, er ís-
lendingar fundu þá. Voru þeir samt
allvel hressir. Einn var lítilsháttar
særður. — Nýlega hafa fregnir borizt
hingað til lands um tvo menn, sem
bjargað var af fleka við Englands-
strendur. Var annar mannanna ís-
lendingur, Kristján Ingi Einarsson að
nafni, Reykvíkingur að uppruna, sonur
Guðrúnar Guðlaugsdóttur og Einars
Kristjánssonar, Freyjugötu 37.
títhlutim ellilauna
(Framh. af 3. sí&u.)
anna er sleppt) styrkur frá rík-
issjóði til sveitarfélaganna til
þess að hjálpa þeim til að sjá
hinum ótryggðu gamalmennum
fyrir framfærslueyri. Er ekki
eðliiegt, að skipta þeim styrk
eftir því, hve mikið hvert sveit-
arfélag sjálft viil á sig leggja
til þess að sjá gamalmennum
sinum farborða?
Lífeyrissjóðsgjöldin, sem
greidd eru’ i hverju sveitarfé-
lagi koma aftur með vöxtum
þegar farið verður að greiða líf-
eyri úr sjóðnum. Og ég vænti
þess, að ef Ó. Ó. kynnir sér þau
mál, muni hann komast að raun
um, að Tryggingarstofnunin
leggi þau ekki í hættulegar
„spekúlasjónir".
Hins verður varla með sann-
girni krafizt, að Lífeyrissjóður
endurgreiði hverju sveitarfélagi
lífey rissj óðsgj öldin tvisvar, en
það er raunverulega það, sem Ó.
Ó. fer fram á.
3. Loks skal ég aðeins rekja
einn af útreikningum Ó. Ó„ sem
sýnir vel á hve traustum grund-
velli ritgerð hans er byggð.
Ó. Ó. segir: „Fyrsta árið, 1937,
sem úthlutun fer fram, nemur
% hluti framlags Lífeyrissjóðs
íslands til 2. flokks (úthlutun-
in var þá aðeins í einum flokki.
J. Bl.) hér um bil þrem fjórðu
hlutum heildarúthlutunar elli-
launa og örorkubóta á öllu land-
inu eða yfir 74% .... Árið 1938
nema % hlutar framlags L. í.
til 2. fl. (sama villa) ekki nema
54 af hundraði af heildarupp-
hæðinni.....Og 1939 .. < fram-
lag L. í. farið að verða vesæld-
arlegt, kr. 307.500.00 eru þá ekki
orðnar nema 27,5 hundraðshlut-
ar af heildarupphæðinni.“
Ég hirði ekki að rekja, hvern-
ig Ó. Ó. hefir komizt að þessum
alröngu niðurstöðum sínum, en
vil aðeins birta hér yfirlit yfir
heildarúthlutun ellilauna og ör-
orkubóta árin 1937—39, sbr. ár-
bók Tryggingarstofnunarinnar,
bls. 84. Vextir ellistyrktarsjóð-
anna voru árin 1937—38 taldir
með framlagi Lífeyrissj óðs, en
1939 eru þeir taldir sér, eftir að
breyting hafði verið gerð á lög-
unum.
Heildar- Framlag
úthlutun lífeyrissjóðs
Kr. Kr.
1937 942.420,08 391.614,75
1938 1.370.819,76 388.519,31
1939 1.512.598,31 403.825,58
Vextir ellistyrktarsjóðanna
1939 voru kr. 89.001,69. Hefir þá
framlag Lífeyrissjóðs samkvæmt
þessu verið 1937 41.55% af heild-
arúthluninni, 1938 28.34% og
1939 26.70%, ef vextir ellistyrkt-
arsjóðanna eru ekki taldir með
framlagi Lífeyrissjóðs, eins og
gert er hin árin, 32.58%, ef þeir
eru taldir með. Ef vextirnir eru
ekki taldir með neit árið, væri
hundraðshluti Lífeyrissjóðs af
heildarúthlutuninni:
1937 .......... 32.08%
1938 .......... 21.95%
1939 .......... 26.70%
Gefur þetta nokkuð aðra hug-
mynd en tölur Ó. Ó.
Frá Jökulfjörðum
(Framh. af 3. slSu.)
óþreyjufullan hvin, að við þut-
um til skips og um borð og bráð-
um var báturinn kominn á fulla
ferð norður á Djúp, áleiðis til
AÖalvíkur.
Aðalvík liggur, sem kunnugt
er, vestur og norður af Jökul-
fjörðum. Að sunnan skagar
fram fjallgarður mikill, sem
gengur þverhníptur í sjó fram,
og nefnist fremsti hnúkur hans
Ritur. Voru björgin snjóhvít af
fugladriti og iðandi af hávær-
um, gargandi bjargfugli. Var
áður fyr mikið stundað þar
bjargsig eftir eggjum og ungum,
en mér var sagt, að það væri
nú óðum að leggjast niður.
Norðan víkurinnar liggur
Straumnesið og Straumnesfjall.
Byggðin í Aðalvík liggur að-
allega á tveim stöðum, Sæbóli,
er liggur syðst í víkinni, og
Látrum, er liggur að norðan-
verðu. Myndar hún smáhverfi
eða þorp á báðum þessum stöð-
um. Aðalatvinnuvegur íbúanna
er fiskveiðar. Eru auðug mið
þar skammt undan og gengur
fiskur oft mjög grunnt. Þó er
þarna einnig stuðst við land-
búnað, einkum sauðfjárrækt,
því að þótt snjóþyngsli séu
þarna mikil á vetrum, er nokk-
ur stuðningur að fjörubeit og
afréttarlönd eru þar kjarnmikil.
Er snjóa venjulega að leysa í
fjöllum fram á haust og getur
fénaðurinn elt nýgræðinginn
sér til viðurværis allt sumarið.
Sæbólsmegin hafði- báturinn
skamma viðdvöl að þessu sinni
og gátum við því eigi stigið þar
á land. Virtist þó vera þar all-
mikið undirlendi og ræktunar-
möguleikar, enda voru þar að
sjá nokkur myndarleg bænda-
býli við ströndina, vel hýst með
stórum túnum. Á Látrum voru
landþrengslin meiri að sjá,
enda er þar stórt þorp með um
100 íbúum. Var landinu skipt í
smáskákir meðal íbúanna, en
ræktun og byggingum virtist
yfirleitt mjög ábótavant. Mun
það og há íbúum þorpsins, að
ólag nokkurt er þar á yfirráð-
um óg notkun landsins. Land-
svelta hjá mörgum, þótt aðrir
hafi þar ráð yfir meira landi
en þeir komast yfir að nytja.
Virtist mér við fljóta athugun,
að afkoma almennings þar í
þorpinu myndi • vera lakari en
annarsstaðar þar sem ég kom á
Vestfjörðum. Þarna stöldruðum
við æði stund og vannst tími til
að ganga þar um og skoða land-
ið. Á Látrum býr m. a. formað-
ur fasteignamatsnefndar Norð-
ur-ísafjarðarsýslu, Bergmundur
Sigurðsson. Tók hann vel á
móti okkur félögum og greiddi
fyrir ferðum okkar á allan hátt.
Útvegaði okkur hesta og fylgdi
okkur yfir að Hesteyri, en þar
var ákveðið að taka Djúpbát-
inn um kvöldið og áfram inn í
Jökulfirði. En nokkur dráttur
varð á komu bátsins, því að
þennan dag var verið að jarða
bændaöldung einn á Sæbóli.
Hafði komið fjöldi manns frá
ísafirði, til að vera viðstaddir
jarðarförina og beið báturinn
þeirra, unz athöfninni var lok-
ið. Við stöldruðum því alllengi
á Hesteyri og skoðuðum okkur
þar um bekki. Leitaði Páll leið-
togi vor uppi yngstu húsmóður
þorpsins, 14—15 ára gamla
telpu, dóttur Guðmundar Al-
bertssonar kaupmanns, er réði
þar húsum, ásamt bróður sín-
um, er var yngri, en foreldr-
arnir höfðu farið að jarðarför-
inni á Sæbóli og voru ókomin.
En Páll hafði vitað hvað hann
var að fara. Við fengum hinar
ágætustu viðtökur hjá þessum
ungu húsráðendum og sátum
við þar um stund, hlustuðum á
fréttir „og bölvaða lygina úr
honum Jóni“, éins og sumir
nefndu stundum veðurfregnir
útvarpsins.
Hesteyri liggur við mlðjan
Hesteyrarfjörð, er skerst norð-
ur úr Jökulfjörðum. Þar er all-
mikið graslendi og mikil og vel
ræktuð tún. Þar búa 80—90
manns og styðjast jöfnum
höndum við landbúnað og fiski-
veiðar. Fisksæld er þarna oft
mikil og gengur þorskur stund-
um alveg upp í landsteina. Af-
koma manna virtist þarna mjög
góð. Þorpið hið myndarlegasta.
Skammt fyrir innan það liggur
síldarbræðslustöð Kveldúlfs, en
þetta sumar var hún ekki starf-
rækt.
Um kvöldið kom svo Djúpbát-
urinn frá Sæbóli. Okkur var
skotið um borð og nú var hald-
ið inn Jökulfirði, en náttstaður
hafði verið ákveðihn að Dynj-
anda í Leirufirði; höfðum við
þar fyrirheit um hesta hinn
næsta dag, en þá var ferðinni
heitið norður í Furufjörð á
Ströndum. En enginn ræður
sínum næturstað.
Framhald.
Mesti eltingalelkni4
(Framh. á 4. siSu.)
mun hafa skemmt stýrisútbún-
að þess, því að það var sýnilega
stjórnlítið um tíma.
Eftir þetta lögðu beitiskipið
„Norfolk“ og nokkur stærri
skip til orustu við „Bismarck“,
og í gærmorgun var hann svo
illa á sig kominn, að engin mót-
staða var lengur möguleg. Var
þá brezka beitiskipinu „Dor-
setshire" skipað að sökkva því
með tundurskeyti. Var það gert
kl. 11,01 á þriðjútdagsmorgun
eftir enskum tíma (10,01 eftir
íslenzkum tíma).
Þannig lauk þessum mikla
eltingaleik, sem hafði staðið í
þrjá sólarhringa og náð yfir
1750 enskra mílna svæði. Stað-
urinn, þar sem lokaatburður-
inn átti sér stað, var 400 mílum
enskum vestur af Brest, en
þangað hefir „Bismarck“ sýni-
lega ætlað.
Bretum hefir enn ekki tekizt
að finna þýzka beitiskipið
„Prins Eugen“.
Bretar vekja athygli á því, að
tvö þýzk orustuskip,, Gneisenau
og Scharnhorst, liggja í Brest
og hefðu því átt að geta komið
Bismarck ti lhjálpar. En þau
gerðu það ekki og telja Bretar
það merki þess, að þau hafi
orðið fyrir miklum skemmdum
í loftárásum þeirra á þau.
46
Vtctor Hugo:
Esmeralda
Á víðavangi.
mikið skáld og mikill heimspekingur,
áttaði hann sig ekki strax á því, hvort
þessi stúlka var mannleg vera, engill
eða álfamær, svo hugfanginn varð
hann.
Hún var ekki stór vexti, þótt hún
sýndist vera það, þarna sem hún steig
villtan dansinn með fjaðurmögnuðum
hreyfingum. Dökkum blæ sló á hörund
hennar, en mann óraði fyrir því, að að
deginum til væri yfir henni sá gullni
yndisþokki, er gerir rómverskar konur
og Andalúsíumeyjar svo dásamlegar.
Fætúrnir bentu til þess, að hún væri
frá Andalúsíu, svo smáir voru þeir og
svo vel féllu fallegir skórnir að fótum
hennar.
Gamalt, persneskt áklæði hafði verið
breitt hirðuleysislega á torgið. Þar
dansaði hún, sveiflaði sér hring eftir
hring og sveif fram og aftur. Við hverja
sveiflu var eins og neistum lysti yfir á-
horfendurna úr stórum, svörtum aug-
um hennar.
Allir mændu á hana í undrun sinni
með slapandi andlit. — Hún var eins
og goðborin vera, þar sem hún dansaði
eftir hljóðfalli ofurlítillar Baskabumbu,
er hún hélt yfir höfði sér. Handlegg-
irnir voru ávalir. Hún var í marglitu
pilsi, sem ílakti til og frá, og með gyllt-
ar, sléttar brjóstastúkur. Axlirnar voru
naktar. Hárið var hrafnsvart, fæturnir
yndisfagrir, eldur í augum.
— Hamingjan góða, hugsaði Gringo-
ire. Þetta er ekki mennsk kona. Þetta er
dís, gyðja, bakkynja frá Menelásfjalli!*)
í þessu vetfangi losnaði hárflétta á
höfði „gyðjunnar“ og eirskildingur,
sem var festur við hana, féll til jarðar.
— Guð minn góður! Þetta er Tatara-
stelpa.
Samstundis var rokinn af henni skær-
asti ljóminn, að Gringoire þótti.
Hún byrjaði dansinn að nýju, greip
tvö sverð, reisti þau á odd á enni sér og
lét þau snúast þar í gagnstæða átt við
líkamssveif.lur sínar. Þetta var ósvikin
Tatarastelpa.
Þótt mesti ljóminn hyrfi af henni, að
Gringoire fannst, var hún ekki firrt öll-
um töframætti. Rauður bjarmi frá eld-
unum flökti um andlit áhorfendanna
og brúnt hörund stúlkunnar og sló föl-
leitum blæ á torgið að baki fólksins, svo
skuggar þess skáru mjög af. Gálginn
mikli á miðju torginu og skuggaleg höll,
er stóð austan þess, juku áhrif þess, er
þarna var að gerast.
Meðal þeirra mörg þúsund manna, er
orpnir voru rauðum bjarma frá eldun-
um, var einn, sem horfði af meiri kost-
*) Legstaður grískrar söguhetju, þar sem
meyjar, bakkynjur, dönsuðu á hátíðum.
(Framh. af 1. síSu.)
sem ætla að gera viðskiptamál-
in að æfistarfi. Reynsla beztu
verzlunarþjóða eins og t. d.
Breta, er einmitt sú, að dreifa
ekki starfsfjör slíkra manna
með langri setu á skólabekk,
heldur að gefa þeim kost á að
komast sem yngstum inn í
sjálft starfslífið.
Uppboð
verður haldið í Sundhöllinni
fimmtudaginn 5. júní kl. 2 e. h.
Seldir verða gleymdir munir,
svo sem: handklæði, sundföt,
sundhettur, úr, hringar, lindar-
penni, peysur, húfur o. fl.
Greiðsla fari fram við ham-
arshögg.
Reykjavík, 29. maí 1941
Sundliöll Reykjavíkur
Útbreiðið Timann!
-—.—— GAMLA BÍÓ-----
STÚLKAN
FRÁ MEXICO
(Mexican Spitfire)
Amerísk gamanmynd.
Affálhlutverkin leika:
LUPE- VALEZ,
LEON ERROL
og
DONALD WOODS.
Sýnd kl. 7 og 9.
r—— ------NÝJA BÍÓ----
DODGE CITY
Mikilfengleg og spennandi
amerísk stórmynd frá
Warner Bros. — Tekin í
eðlilegum litum. —
Aðalhlutverkin leika 3
glæsilegustu leikarar am-
erísku kvikmyndanna:
OLIVIA de HAVILAND
ERROL FLYNN
ANN SHERIDAN.
Sýnd í dag kl. 7 og 9.
Börn yngri en 16 ára
fá ekki affgang.
Tíl hvítasunnunnar
í hátíðarinatinn:
NÝR LAX,
HANGIKJÖT,
BUFF,
GULLASCH,
HAKKAÐ KJÖT,
DILKAKJÖT,
SVIÐ.
Allt fáanlegt nýtt
GRÆNMETI.
Á kalt borð:
REYKTUR LAX,
REYKTUR RAUÐMAGI,
RÆKJUR,
SARDÍNUR,
GAFFALBITAR,
SANDW. SPREAD,
MAY ONNAISE,
SALAD CREAM,
HARÐFISKUR,
SMJÖR,
EGG.
Gjörið svo vel og sendið okkur pantanir yðar fyrlr
föstudagskvöld.
upíélaqió
Kjötbúðirnar.
Higlíngar
Vér höfum 3—4 skip stöðugt í förum milli vesturstrandar
Englands og íslands. Tilkynning um vörur sendist
GULLIFORD & CLARK LTD.
BRADLEY, CHAMBERS,
LONDON STREET, FLEETWOOD,
eða
GEIR H. ZOEGA
Símar: 1964 og 4017,
ER GEFUR FREKARI UPPLÝSINGAR.
Ef þvo skal rúmteppi, föt úr ull,
flónelsflíkur, silkitau, gluggatjöld og
annan slíkan þvott, er hiff úthrærffa
Perlu-duft látiff í vatn, sem er nýmjólk-
urvolgt (ekki kalt). Þvotturinn hreyf-
ist rösklega jneff höndunum í 7—10 mín-
útur, skolist vel úr hreinu vatni, tvisvar
sinnum.
Mislitur fatnaffur, sem hætt er við aff
missi lit, skal þveginn á sama hátt.
Fatnaður, sem þarf aff sýna sérstaka
nærgætni, svo sem barnaföt, silkiblúsur,
silkinærföt, skinn og tauhanzkar,
vaskaskinn, slæffur allskonar. o. s. frv.,
skal þveginn sem hér segir: 1 matskeiff
af Perlu-dufti hrærist vel út í köldu,
tárhreinu vatni og hellist í 1 lítra af
volgu vatni. Þaff, er þvo skal, gegnbleyt-
ist vel í leginum og þvælist í 5—10 mín-
útur. Skolist vandlega tvisvar sinnum
í hreinu, köldu vatni.
PERLA
SJÁLFVIRKT ÞVOTTAEFNIi
4ÚTBREIÐIÐ TÍMANNý