Ingólfur - 01.12.1940, Blaðsíða 1

Ingólfur - 01.12.1940, Blaðsíða 1
-----—-1 RITSTJÓRAR: Egill Bjarnason, Jón Emil Guðjónsson. ÚTGEFANDI: S. U. F. Ritstjóm, afgreiðsla og innheimta: Edduhúsi, Lindargötu 1D. Sími 2323. Pósthólf 1044. i - —————————————-—*> S. U. F. GEFUR ÚT: Komandi ár, ritgerðasafn eftir Jónas Jónsson. Dvöl, bókmenntatímarit. Ingólfur, málgagn ungra Framsóknarmanna. GERIZT ÁSKRIFENDUR 1. árg. Rcykjavík, 1. descmber 1940 1. blað Fylgí lír hlaði Það hefir lengi verið áhugamál ungra Framsóknarmanna að eignast sérstakt málgagn. í aðalblaði Framsóknarflokksins hefir að vísu jafnan gcett mikilla áhrifa frá ungum mönnum. En það er ekki nœgilegt. Sérstakt œskulýðsblað sýnir. réttari myncL af starfsorku, áhuga og hugsjónamálum þeirra œskumanna, sem fiokknum fylgja, og cetti áð geta verið í nánari tengslum við œsk- una almennt en stórt blað, sem verður að sinna ýmsum fleirum málefnum en þeim, sem fyrst og fremst varða ceskuna. Stjórn S. U. F. hefir nú ákveðið að hefjast handa um útgáfu slíks blaðs. Fyrsta tölublaðið kemur hér. fyrir sjónir almennings. Blaðið mun koma út hálfsmánaðarlega og verða fjórar síður í sama broti og nú. Ritstjórar blaðsins hafa verið ráðnir Egill Bjarnason og Jón Emil Guðjónsson, en þeir hafa verið meðal áhugasömustu og vöskustu forvigismanna S. U. F. undanfarin ár. Nafn blaðsins verður Ingólfur. Þótti fátt geta minnt betur á það hlutverk, sem því er œtlað, en að láta það heita eftir fyrsta landnámsmanninum. Markmið blaðsins er að berjast fyrir landnámi í hinni víðtcekustu merkingu þess orðs. Markmið Ing- ólfs er að stuðla að því, að auðœfi moldarinnar, hafsins og vatns- aflsins, er í sameiningu gera ísland að einu ríkasta landi heims- ins, verði numin sem fyrst og látin skapa núlifandi og óbornum íslenzkum kynslóðum betri lífskjör, Markmið Ingólfs er að hjálpa þjóðinni til að nema nýtt land í heimi félagsmálanna, þar sem byggt sé á frjalsri samvinnu og menn lœri að virða réttindi omnarra eicki minna en sín eigin. tslenzka þjóðin verður aldrei hamingjusöm, jafnvel þótt hún hagnýti til fullnustu auðcefi landsins, ef henni tekst ekki jafnframt að nema nýtt og betra land í heimi félagsmenningarinnar. Þetta eru sannindi, sem ungir menn mega aldrei gleyma. Efnisbaráttan ein er þess ekki megnug að skapa sanna lífsham- ingju. Hin œðsta lífshamingja er fólgin í fórnfýsi fyrir göfugum málum, — i kœrleika, sem öðrum einstaklingum er sýndur. Þess vegna getur. ekkert annað en frjáls og réttlát samvinna lagt grundvöll undir hamingju þjóðarinnar. Ingólfur mun álíta það helgustu köllun sina að boða þessi sannindi meðal œsku landsins. Þótt Ingólfur telji það meginverk sitt að rœða málefni fram- tiðarinnar, mun hann einnig láta til sin heyra um dœgurmálin. Ingólfur er eindregið fylgjandi samstarfi þjóðarinnar og sam- vinnu helztu stjórnmálaflokkanna á þessum óvissu og alvöru- miklu timum. En hann gerir sér jafnframt Ijóst, að slíkri sam- vinnu geta fylgt ýmsir annmarkar, eins og t. d. samkomulag milli ráðandi manna um embœttavéitingar og úrlausnir mála, sem geta farið í bága við hagsmuni þjóðarinnar. Vegna alvöru tím- anna vilja flokksforingjarnir ekki slíta samvínnunni,nema í brýn- ustu neyð, og kunna því að freistast til undanlátssemi við óbil- gjarnar kröfur. Ingólfur mun telja sér skylt að fylgjast með öllu sliku og ekki láta það falla í þagnargildi. Þótt hann kunni að hljóta fyrir þetta hnútur. og vera talinn stjórnarsamvinnunni andvígur mun hann ekki láta það á sig fá. Hann telur, að með slikri gagnrýni megi vinna h eilbr ig ð u samstarfi stjórn- málaflokkanna mikið gagn. Ingólfur mun einnig taka til meðferðar annan þátt i dœgur- málunum. Langflestar. þjóðir leggja nú á sig miklar byrðar til tryggingar öryggi sínu og frelsi í framtíðinni. íslenzka þjóðin þyrfti vissúlega að gera það sama. Margar framkvœmdir stöðvast meðan styrjöldin varir og þarf að hefja þœr. í margfallt stœrri stíl en áður, þegar henni lýkur. Atvinnuvegunum vegnar nú vel, en miklir. erfiðleikar virðast biða þeirra framundan. Þjóðin þarf að safna sameiginlegum sjóðum til komandi ára og er hœgt að koma þvi fyrir á marga vegu t. d. með lœkkun skulda. En slíkar ráðstafanir, til tryggingar öryggi og afkomu þjóðarinnar í fram- tiðinni virðast mœta miklu meiri mótspyrnu hér en hjá flestum öðrum þjóðum um þessar mundir, Sérdrœgnin og eigingirnin vírðist eiga miklu sterkari rœtur hér en annars staðar, einkum hjá þeim, sem liafa mest fé handa á milli. Þetta má gleggst marka á því, að hér eru gerðar kröfur um skattalœkkun meðan verið er að hœkka skattana víðast annars staðar. Þessi skortur á þegnskap og fórnfýsi, þessi sérdrœgni og eigingirni eru þœr mein- semdir, sem eru hœttulegri framtíð og frelsi þjóðarinnar en allt annað til samans. Útgáfa Ingólfs er hafin l trausti þess, að ungir Framsóknar- menn vilji nokkuð á sig leggja til þess að kynna stefnu sína meðal cesku landsins. Kostnaður við blaðið verður mikill, og það þarfnast því margra skilvisra kaupenda. Þess vegna er treyst á ötult útbreiðslustarf samherjanna. Því er treyst, að ungir. Fram- sóknarmenn fylki sér vel um blað sitt, og láti það verða áhrifa- mikinn og verðugan boðbera þeirra hugsjóna, sem þeir œtla sér að bera fram til sigurs. ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON formaður. S.U.F. Sjálfstæði íslands i. 1. desember 1918 var ísland viðurkennt frjálst og fullvalda ríki. 1. desember er því mikill minningadagur fyrir oss íslend- inga. Þann dag minnumst vér langrar og erfiðrar baráttu þjóðarinnar fyrir frelsi sínu og sjálfstæði, fyrir lífi sínu og til- veru. Þann dag minnumst vér einnig hinna mörgu ágætu ís- lendinga, sem fórnuðu kröftum sínum og jafnvel lífi í þessari baráttu, enda þótt þeir létust eigi á vígvöllum eða í blóðug- um bardögum. Margs er að minnast frá um- liðnum öldum, því að saga hinn- ar íslenzku sjálfstæðisbaráttu er orðin löng og merkileg. Eins og kunnugt er, glataði þjóðin frelsi sínu og sjálfstæði laust eftir miðja 13. öld, er hún gekk á hönd Hákoni Noregskon- ungi hinum gamla. Öldum sam- an varð þjóðin síðan að búa við yfirdrottnun og kúgun erlendra valdhafa, fyrst Norðmanna, síð- an Dana. Raunir þjóðarinnar voru miklar. Hún varð ’að lúta stjórn valdhafa, sem aldrei höfðu land hennar litið, og skildu ekki né töluðu tungu hennar og voru yfirleitt ókunn- ir íslenzkum högum og málefn- um. Auk þessa var svo verzlun- arstéttin og verulegur hluti embættismannastéttarinnar að jafnaði útlen'dir menn, sem mæltu á útlenda tungu, og skildu eigi mál það, sem talað var í landinu sjálfu, og höfðu allt of oft litla þekkingu á störfum sínum og lítinn skiln- ing á verkefnum þeim, sem úr- lausnar biðu. Eigi var að undra, þó að slíkir menn yrðu þjóðinni oft og einatt ærið óþarfir. Svo sem að líkum lætur, hafði þessi skipan, þ. e. útlendir menn í verzlunar- og embættismanna- stétt, í för með sér mjög mikla þjóðernislega hættu. Hætt var við, að alþýðan drægi dám af þeim, týndi tungu sinni og menningu og tæki upp siðu og mál hinna útlendu herramanna, þvi að „hvað höfðingj arnir haf- ast að, hinir ætla sér leyfist það.“ Slík varð þó eigi raunin. Alþýðan brást eigi. Hún hélt fast við siðu sína, mál sitt og menningu. Varðveitti hún þannig þjóðareinkennin og bjargaði framtíð þjóðarinnar. Oft og einatt voru íslend- ingar hart leiknir af hinu út- lenda valdi. Eru þess mörg og ljót dæmi, sem hér skulu eigi talin. En það voru ekki aðeins hinir útlendu valdhafar, sem léku þjóðina grátt á þessum tímum. Ýmisskonar ógæfa,svo sem hall- æri, harðindi, hafís, eldgos, drepsóttir og ýmislegt fleira steðjaði að þeim samtímis. Má það kraftarverk kallast, að öll- um þessum óvinum skyldi eigi takast að leggja þjóðina í rúst- ir. Er þolgæði hennar og þraut- seigja á þessum tímum athygl- is- og aðdáunarverð. Rauna- saga.íslenzku þjóðarinnar á um- liðnum öldum skal annars eigi nánar rakin í grein þessari, en ástæða er til að minna á hana, því að þá fyrst, er menn hafa hana í huga, geta þeir gert sér ljóst, hversu þýðingarmikill sigur var unninn 1. des. 1918 og hversu löng og ægileg barátta hafði farið á undan þeim sigri. Við samanburð á árunum frá 1918 og þeim öldum, sem vér vorum undirokuð þjóð, er hægt að færa hverjum og einum heim sanninn um, hversu fullveldið og frelsið er oss dýrmætt. 19. öldin er voröld. Þá vakna nýjar hugsjónir, og nýjar skoð- anir á mannréttindum og þjóð- félagsmálum taka að ryðja sér til rúms. Frelsisalda fer yfir álf- una. Hún vekur fólkið, gerir stjórnmálamennina andvaka og grefur undan hásætum ein- valdanna. Hin vaknandi frelsis- hreyfing nær til Danmerkur. Um þær mundir eru allmargir íslenzkir námsmenn og mennta- menn í Kaupmannahöfn. Þeir fara eigi varhluta af þeirri frelsisást og frelsisanda, sem flýgur yfir löndin. Þeir vakna og fara að vekja þjóð sína af aldasvefni. Fjölnismenn, Jón Sigurösson o. fl. o. fl. koma fram á sjónarsviðið. Það eru mennta- mennirnir, sem hefja sjálf- stæðis- og frelsisbaráttu þjóðar- innar, og jafnan síðan stóðu þeir í fylkingarbrjósti. Mikill hluti alþýðunnar í landinu veitti þeim öruggt fylgi. En alltaf voru ein- hverjir íslendingar, sem voru vantrúaðir á, að íslenzka þjóð- in gæti staðið á eigin fótum og stýrt sjálf málefnum sínum. Baráttan varð því eigi aðeins út á við gegn hinu erlenda yfir- ráðaríki, heldur og inn á við, gegn vantrú og deyfð lands- manna sjálfra. En þrátt fyrir marga og mikla erfiðleika mið- aði sjálfstæðismálinu stöðugt áfram. Einn sigurinn eftir annan var unninn. Alþingi er endurreist, að vísu fyrst aðeins sem ráðgefandi þing. Síðan fær það þátttöku í löggj afarvaldi í sérmálum landsins. Þjóðfundir eru haldnir. Landið fær sérstak- an ráðherra búsettan hér á landi. Og loks er svo fengin fullveldisviðurkenningin með sambandslögunum frá 1918. Hér er aðeins bent á nokkra sigra, en á milli þessara sigra er þrotlaus barátta og merki- leg saga, sem hver góður ís- lendingar ætti að kynna sér sem bezt. Hér er þó eigi rúm til að fara ítarlega út í það efni. Þessu næst verður hér vikið með nokkrum orðum að efni

x

Ingólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ingólfur
https://timarit.is/publication/828

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.