Vísir - 01.11.1963, Blaðsíða 9

VlSIR . Föstudagur 1. nóvember 1963.
Móðir Bónapart-
anna í Mosfellssveit
Helga Larsen
Það vita fáir að á bænum
Engi f Mosfellssveit eiga heima
tveir afkomendur Jóseps Bona-
parte Spánarkonungs, albróður
Napóleons mikla, og það, sem
er enn merkilegra við þetta,
að hér er um tvo íslendinga að
ræða.
Þetta eru systkini, Ingibjörg
og KetiII að nafni, en móðir
þeirra Helga Larsen, alkunn
hestamanneskja, dýravinur og
ágætiskona býr með þeim börn-
um sínum á Engi, lítilli jörð en
notalegri og stundar þar alifugla
rækt og kvikfjárbúskap.
Skjalfest staðfesting.
Um ætt þeirra systkinanna á
Engi hef ég fengið skjalfesta
staðfestingu úr dönsku riti, sem
rekur sögu forfeðra þeirra frá
Jósep Spánarkonungi og segir
frá tildrögum þess hvernig þeir
flytjast frá Spáni til Danmerk-
ur.
Þannig var málum háttað, að
Jósep Bonaparte, elzti bróðir
Napóleons mikla og konungur á
Spáni, var kvæntur þýzkri konu,
dóttur Killemois hershöfðingja.
Með henni átti hann son, Fran-
cois Louison Bonaparte, að
nafni.. Þegar byltingin brauzt
út, óttaðist Jósep Bonaparte um
líf konu sinnar og sonar og
sendir þau úr landi norður til
Fredericu. Þar taldi hann þau
vera óhult.
Af því segir svo ekki frekar
annað en þau ílengjast þarna
bæði og 16 ára gamall gengur
Francois Louison Bonaparte
prins í Danaher, gerist hljóðfæra
leikari í herhljómsveit og kvæn-
ist konu að nafni Helene Lind,
sem mun hafa átt írskan biskup
að afa.
Þegar Napóleon Bonaparte
féll úr valdasessi og var varpað
f dýflissu, varð bróðursyni hans
í Danmörku ekki um sel og taldi
sér bezt borgið með þvf að
sleppa Bonapartenafninu. Eftir
það hét hann aðeins Francois
Ingibjörg á Engi með ævisögu Napóleons frænda síns fyrir framan
sig, og virðir fyrir sér mynd af honum á kápu bókarinnar.
Louison. Hann erfði miklar eign-
ir eftir móður sína, en sólund-
aði þeim öllum og dó gjörsnauð
ur í Vartov árið 1877. Hafði
hann þá orðið 11 bama faðir.
Ein dóttirin, Xai Benjamine
Louison, giftist dönskum manni
Larsen að nafni, og eitt bama-
barna hennar var Axel Larsen,
sem kvæntist árið 1928 íslenzkri
konu, Helgu Larsen, nú búsettri
á Engi f Mosfellssveit. Varð
þeim þriggja barna auðið, én
eitt þeirra, Fanney að nafni, dó
þegar hún var 13 ára gömul.
Eftir lifa þau Ketill og Ingi-
björg og em þau síðustu afkom
endur Jóseps Bonaparte Spán-
arkonungs, sem vitað er um.
Hinn danski ættleggur mun að
öðm leyti útdauður að þvf er
frú Helga Larsen veit bezt sjálf.
Út úr myrkrinu.
Á þessu hausti mun koma út
ævisaga frú Helgu Larsen, sem
Gísli Sigurðsson ritstjóri hefur
skrifað eftir frásögn Helgu sjálfr
ar. í tilefni af því Ieitaði Vfsir
fundar Helgu og spurði hana
nokkurra atriða í sambandi við
bókina og æviatriði hennar. Út-
gefandi bókarinnar er Gunnar
Þorleifsson forstjóri.
— Ég held að bókin komi
bráðlega út, sagði frú Helga —
veit ekki betur en að langt sé
komið að prenta hana, eða jafn
vel búið. Ég hef ekki fylgzt svo
nákvæmlega með því. Útgefand-
inn veit það.
— Hvað heitir bókin?
— Sennilega „Út úr myrkr-
inu“. Ég hafði sjálf hugsað mér
að kalla hana „Klungur og
geislaglit" eða eitthvað þess
háttar. Hitt þótti betra.
— Þú varst sjálf byrjuð að
skrifa ævisögu þína fyrir nokkr-
um ámm. Mér er kunnugt um
það.
— Jú, ég skrifaði nokkur
drög, og þau náðu framundir
þann tfma er ég varð ekkja,
árin næstu áður en heimsstyrj-
öldin brauzt út. Gísli ritstjóri
fékk þessi drög til meðferðar og
hann hefur heflað þau öll til
og betrumbætt. Á því var þörf.
Þetta vom einvörðungu brot.
Ég hafði aldrei ætlað mér að
gerast rithöfundur. En ég skrif-
aði þetta brotasilfur mér til hug
arhægðar, ef til vill líka til rétt-
lætingar. Ég veit það ekki. Ég
vildi aðeins segja hlutina eins
og ég man þá réttast og bezt og
eins og atvikin komu mér fyrir
sjónir persónulega.
Að eignast leiði.
— Þú átt viðburðaríka ævi
að baki.
— Ekki viðburðaríkari en
margir aðrir. Síður en svo. Samt
hefur margt á dagana drifið,
gengiC á ýmsu. Erfitt framan
af.
- Erfitt?
— Það er erfitt fyrir þá að
festa rætur og njóta iífsins sem
orðið hafa útundan, lent að
fjallabaki eins og ég orða það.
Ég var lítilsigld og umkomu-
laus. Alin upp á sveit. Það tók
tíma að brjóta þann örlagafjöt-
ur af sér.
Mér varð einu sinni hugsað til
þess hvflfk gæfa það væri að
— Já, og þegar ég var sex ára
gömul var ég flutt e'ins og hver
annar sveitalimur þangað sem
sennilega hefur verið boðið
lægst f mig. Það var venjan um
þurftarlimi þjóðfélagsins í þá
daga.
Ég gleymi ekki þeirri stund
þegar ég leit hina verðandi hús-
móður mína í fyrsta skipti og
Helga stígur á bak gæðlngi sfnum inni í miðri Reykjavíkurborg.
Hún gerir það þegar syrtir að í lífinu. Þá blrtir jafnan til.
eignast þó ekki væri annað en
leiði yfir gröf einhvers ástvinar
eða ættingja, leiði sem gæfi
manni tilefni til væntumþykju
og ræktarsemi, leiði þar sem
hægt væri að rækta blóm og
sýna ást sína og þakklæti í
verki. Eitthvað að hugsa um og
elska. En ég átti ekkert leiði.
Svo umkomulaus var ég Svo
rótlaus. Svo fátæk.
— Það var erfitt að vera alin
upp á sveit?
— Erfitt er sennilega ekki
rétta orðið. Það var neikvætt líf.
ömurleiki í orðsins fyllstu merk
ingu. Þannig var f bernsku
minni hlutskipti þeirra sem
einskis máttu sín. Þeirra sem
voru óvelkomnir í þennan heim.
Þéir voru alls staðar fyrir, ö!l-
um til óþurftar. Þeim varð ekk-
ert fyrirgefið.
— Þú ert alin upp í Árnes-
sýslu?
öllu mínu umkomuleysi þá. Ég
fékk slæmt hugboð.
Hné niður af angist.
— Rættist það?
— Já það rættist. Ég gæti ekki
óskað neinni skynlausri skepnu
hlutskiptis míns árin næstu á
eftir. Og þegar ég var 13 ára
gömul strauk ég. Ég átti móður
á Iífi. Hún var eina athvarfið
mitt, einasti ljósgeislinn í lífi
mínu. Til hennar sótti ég traust
— Hún hefur tekið við þér?
— Móðir minni þótti vænt um
mig og vildi allt fyrir mig gera.
En hún var ekki þess megnug að
taka við mér og hún bað mig að
fara aftur.
— Þú fórst aftur?
— Átti ekki neinna kosta völ.
Húsbóndinn sótti mig. Og þegar
ég sá bæinn aftur hné ég niður.
Frh. á bls. 4.