Tíminn - 26.08.1960, Qupperneq 5

TÍMINN, föstudaginn 26. ágúst 1960.
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson Fréttastjóri: Tómas Karlsson.
Auglýsingastj.: Egili Bjamason. Skrifstofur
i Edduhúsinu — Símar: 18300—18305.
Auglýsingasimi: 19523 Afgreiðslusími:
12323 — Prentsmiðjan Edda h.f.
*--------------------------------------------------------/
Utsvör og skattar
Morgunblaðið hefur verið að sýna fólki ýmis reikn-
ingsdæmi síðustu daga og gjarnan stutt þau skýringar-
myndum. Eiga þessi dæmi að sýna mönnum hve stórfeng
leg blessun hin marglofaða útsvars og tekjuskattslækk-
un sé og viðreisnin öll mikið kraftaverk.
Eln svo kynlega bregður við, að eiginlega reiknar
Morgunblaðið þessi dæmi aldrei nema til hálfs, og þess
vegna verður útkoman ekki alveg rétt, eins og gefur að
skilja. Tökum til dæmis Morgunblaðið þriðjudaginn 23.
ágúst. Þar er dæmi brugðið upp og skýrt með mynd —
en botninn vantar. En af því að það er afar auðvelt að
finna botninn og reikna dæmið til fuils, er rétt að bæta
svolítið úr þessari gleymsku Morgunbíaðsins.
Morgunblaðið tekur dæmi af fiögurra manna fjöl-
skyldu, hjónum með tvö börn, sem haia 70 þús kr tekjur.
iirið 1959, segir Mbl., fengu þessi hjón 9379 kr. í tekju-
skatt og útsvar. Nú fá þau engann tekjuskatt og 5700 kr.
útsvar. Lækkunin er 3679 kr.. Þetta lítur alls ekki svo
illa út. En svo er þetta, sem gleymdist Þessi hjón verða
nefnilega líka að borga söluskatt, og söluskattur um það
bil fjórfaldaðist þegar „viðreisnin“ hófst á s. 1. vetri. Ár-
ið 1959 var söluskattshluti þessarar fjölskyldu um 3500
kr., eða skattar til ríkis og bæjar samtals eftir upplýs-
ingum Morgunblaðsins 12879 kr.
En hver verður svo niðurstaðan á árinu 1960? Morg-
unblaðið segir, að fjölskylda þessi greiði aðeins 5700 kr.
útsvar og engan tekjuskatt. En á þessu ári er söluskatts-
hluti þessarar fjölskyldu um 10500 kr eða um 7000 kr.
meiri en árið áður. Útsvar hennar og söluskattur samtals
verður því 16200 kr., eða skattar til ríkis og bæjar sam-
tals 3321 kr hærri en í fyrra.
Þetta er víst það. sem stjórnarflokkarnir kalla að
lækka útsvör og skatta. og nú er það spurningin. hvort
þessari fjölskyldu sé það mikil búbót að láta hækka
söluskattinn um 7 þús. kr. en lækka útsvarið um 3679
kr. Þetta telur Morgunbiaðið mikla guðsgjöf fyrir fólkið
í landinu og stórfellda hagsbót — og öll viðreisnin sé
með sömu ágætum.
Staðreyndin er hins vegar sú, sé dæmi Morgunblaðs-
ins fylgt til loka, að þessi fjögurra manna fjölskylda
verður að borga nokkuð á fjórða þúsund kr. meira í
nefnda skatta til bæjar og ríkis en áður, og ýmsir menn
eru svo illgjarnir að telja, að það skipti raunar ekki
höfuðmáli fyrir hag þessara hjóna, hvernig upphæðir eru
færðar til á þessum skattaliðum, aðalatriðið sé hvort
hjónin þurfa að borga meira eða mmna í heild.
En sem betur fer eru til önnur dæmi, sem sýna hag-
stæðari útkomu og betri árangur viðreisnarinnar. I það
dæmi mætti til dæmis taka borgarstiórann í Reykjavík.
Hans útsvar og tekjuskattur lækka nefnilega um 68 þús.
kr. og þar sem hlutur hans í söluskattsgreiðslum er jafn-
stór og hinnar fjölskyldunnar — ef uann vildi gera svo
vel að lifa jafnsparsamlega — þá græðir hann nær 60
þús. kr. á þessum tilfærslum og getur eytt þeim pen-
mgum í eitthvert glingur, sem hugurmn girnist eða Iagt
þá í sparisjóð. Viðreisnin er sem sé, sem betur fer, ekki
öllum eins óhagstæð og dæmi Morgunblaðsins sýna!'
Þess ber að gæta, þegar litið er á hinar stórauknu
greiðslur söluskatts þessarar umræddu fjölskyldu með
70 þús. kr. tekjurnar, að á þessu ár? er þó upphæðin
lægri en hún verður á næsta ári. ef sömu reglur gilda,
því að söluskattshækkumn tók ekki gúdi fyrr en nokkrir
mánuðir voru liðnir á þessu ári.
■'V.X'-V.V.V.X.V.X.V
/
/
/
/
/
'/
'/
'/
J
f
'/
'/
'/
/
'/
'/
‘/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
l
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
't
'/
'/
'/
'/
'/
'/
’/
'/
'/
'/
Tvíspar kosningar í Svíþjóð
EFTIR SKAMMA HRÍÐ hefst
baráttan fyrir kosningarnar,
sem fram fara í haust til neðri
deildar sænska ríkisdagsins.
Kosningarnar fara fram sunnu-
dagin 18. setp. n.k. og
verða þá valdir 232 þingmenn
til næstu fjögux'ra ára í stað
þeirra 231, sem nú sitja.
Tage Erlander.
Flest bendir til þess, að
þetita verði einstaklega harðar
kosningar. Stjórnarflokkurinn,
jafnaðarmenn, hljóta að freista
þess að styrkja aðstöðu sína í
neðr'i deildinni, sem ekki verð-
ur sagt, að sé ákaflega sterk um
þessar mundir. Jafnframt
munu stjórnarandstöðuflokk-
arnir freista þess að fella stjórn
Erlanders og ná algjörum und-
ir’tökum. Þeir hafa þó enn ekki
getað komið sér saman um sam-
eiginlega stefnu gegn stefnu
ríkisstjórnarinnar.
SEM STENDUR er staðan í
neðri deild þannig, að greiði
hinir fimm kommúnistar at-
kvæð með stjórninni, verður
útkoman 115 atkvæði gegn 115
Greiði kommúnistar ekki at-
kvæði, verður stórnarandstað-
an ofan á með 115 atkvæðum
gegn 110. Staðan í éfri deild,
sem haustkosningarnar snúast
ekki um, hefur hér ekki mikil
áhrif. ^áðar d°;ldir haj.^ sömu
völd, og ef um mikilvæg mál
er að ræða, er atkvæði greitt
um þau í sameinuðu þingi. Ef
kommúnistar greiða þá at-
■kvæði með stjórnarandstöð-
unni, sigrar hún með 192 at
kvæðum gegn 188, en greiði
kommúnistar atkvæði með
stjórninni, verður hún ofan á
með 192 atkvæðum gegn 188.
Greiði kommúnistar ekki at-
kvæði, ber stjórnin hærra hlut
með 188 atkvæðum gegn 185.
Eins og nú horfir er ákaf-
lega erfitt að gera sér nokkra
grein fyrir liklegum úrslitum.
Aðeins má vitna til skoðana-
könnunar, sem fram hefur far-
ið fyrir nokkru. í henni hljóð-
aði ein spurningin svo: Kjósið
þér, að núverandi stjórn sitji
áfram eftir kosningarnar.
Fjörutíu af hundraði þeirra,
er spurðir voru, svöruðu ját-
andi, þrjátíu neitandi, og aðrir
kváðust hlutlausir. Að sjálf-
sögðu blæs þetta ekki byrlega
fyrir borgar'a flakkunum. Aðal-
blað Folkepartiets, Dagens Ny-
heder, slær því föstu að úr-
slitin séu komin undir hinum
óákveðnu. Meðal beirra þurfa
ekki miklar breytingar að
verða, til þess að mynd stjórn-
málanna gjörbreyti um svip.
Afto: ’.Ldet telur að jafnaðar-
menn eigi möguleika bæði á
sigri og ósigri í kapphlaupinu
um hina óákveðnu, og þó séu
meiri líkur fyrir, að þeir missi
atkvæði meðal slikra kjósenda.
Baráttan ur. ný þingsæti
mun aðallega standa á milli
Folkepartiets og jafnaðar-
manna. Geta jafnaðarmenn unn
ið tvö þingsæti eða tapað fimm
hjá slíkum kjósendum.
Þótt borgaraflokkarnir hafi
enn ekki komið sér saman um
sameiginlega stefnuskrá gegn
ríkisstjórninni, hafa menn þó
þegar tekið að ræða möguleik-
ana á myndun nýrrar stjórnar.
Aðalásteytingarsteinninn í
samvinnu andstöðuflokkanna,
Hojre, Folkepartiet og Center-
partiet er sífellt almannatrygg-
ingarnar. Ein? og kunnugt er,
var hið nýja tryggingafyr’ir-
komulag samþykkt í ríkisdeg-
inum af jafnaðarmönnum og
kommúnistum og einum þing-
manna Folkepartiets. Síðan hef
ur Folkepartiet snúizt á mál
stjómarinnar. Og formaður
flokksins Bertil Ohlin hefur
lýst yfiir því, að flokkurinn
muni aldrei styðja stjóm, sem
hafi það á stefnuskrá sinni að
afnema tryggingarnar í sinni
núverandi mynd.
Centerpartiet vill láta fara
fram gagngera endurskoðun á
tryggingarlöggjöfinni, og Hojre
vill afnema þær með öllu. Það
er ei..kum ósamkomulagið um
þetta mál, sem' hefur það í för
með sér að örðugt er að spá
nokkru um úrslit kosninganna
eða stjórnarmyndanir að þeim
loknum.
Innan Centerpa:‘iets eru
menn þeirr... skoð’.mar að sá
flokkur gegni langmikilvæg-
ustu hlutverki til þess að sætta
sjónarmið bor’garalegu flokk-
anna þriggja.
Forsætisráðherra Finna, Suk
seleinen, er einn þeirra, sem
bent hefur á foringja Center-
partiets, Gunnar Hedlund, sem
lí’klegast fox’sætisráðherraefni,
ef stjómarskipti verða í Sví-
þjóð.
Stockholms Tidningen er
einnig þeirrar skoðunar að
Gunnar Hedlund sé manna lík-
astur eftirmaður Erlanders.
Ekki geta menn heldur sett
fyrir sig afstöðu Hedlunds í
utanríkismálum á sama hátt og
farið er um Jarl Hjalmarson,
foringja Hojre. Yfirleitt reikna
menn alls ekki með Bertil
Ohlin sem forsætisráðherra í
samsteypustjórn sakir afstöðu
hans til almannatrygginganna.
Hugsanlegt er að Center-
partiet og Folkepartiet gætu
komið sér saman um stefnu-
skrá og nytu síðan óbeins
stuðnings Höjre.
Þannig bollaleggja menn um
stjóraarmyndun í Svíþjóð, ef
til þess kæmi, að jafnaðarmenn
biðu ósigur í kosningunum.
Það eitt er vitað með vissu,
að kosningarnar 18. sept. verða
hinar hörðustu, sem lengi hafa
verið háðar í Svfþjóð.
Gunnar Hedlund
verður hann næsti forsætis
ráðherra?
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'f
'/
'f
'/
'/
‘/
'/
/
/
f
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'(
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
f
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
‘/
'f
f
f
/
/
/
/
/
/
(
Laun verksmiSjufólks hrökkva ekki
fyrir brýnustu nauðsynjum
Iðja, félag verksmiðjufólks
á Akureyri, samþykkti nýlega
á almennum félagsfundi eftir
farandi ályktun:
„Fundur, haldinn í Iðju,
félagi verksmiðjufólks á Ak-
ureyri, fimmtudaginn 18. ág.'
1960, lítur svo á, að nú sé svo
komið, að laun fyrir 8 stunda
vinnu á dag hrökkvi engan
veginn fyrir brýnustu lífs-
þörfum.
Fundurinn samþykkir því
að fela stjórn' félagsins að
semja og setja fram kröfur
til vinnuveitenda, sem fela í
sér 25—30% kauphækkun, og
laun kvenna verði hækkuð
þannig, að þau verði minnst
85% af launum karla. Enn-
fremur verði teknar upp allar
þær kröfur í meginatriðum,
sem félagið setti fram í sum-
ar.
Félagsstjórn er falið aö hafa
samráð við Alþýðusamband
ísland um útfærslu á þess-
um kröfum félagsins."
Kröfur þær, sem rætt er
um í ályktuninni og félagið
1 setti fram fyrr i sumar eru
þessar:
Fullt kaup eftir eins árs
starf (nú 4 ár).
Veikindatrygging verði 3
mán. fullt kaup og 3 mán.
hálft kaup til viðbótar fyrir
þá, sem unnið hafa i verk-
smiðjum eitt ár eða leng-
ur. (Miðað við núgildandi
samninga er um mjög \eru
lega breytingu að rœða.).
Vinnuvikan verði 42 stund
ir (nú 48 stundir).
Kröfur þessar verða sendar
stjóm Alþýðusambands fs-
lands til umsagnar og verða
væntanlega ekki formlega
ræddar við vinnuveitendur
fyrr en álit ASÍ liggur fyrir.
(Frarohald á 13. síðu).