Alþýðublaðið - 26.02.1948, Page 3

Fimmtudagur 26. febr. 1948
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Síra Jakob Jonsson:
Dr. Kanaar og spirifisminn
HÉR í BÆNUM er staddur
'enskur læknir, að nafni dr.
Kanaar. Hefur verið allmik-
ið af honum látið, sem ræðu>-
manni og þó fyrst og fremst
lögð áherzla á það, að hér
sé á ferðinni háskólamaður.
Hann hefur flutt fyrirlestra
við háskólann og á vegum
kristilegs stúdentafélags.
Sökum ,annríkis hafði mér
'ekki gefizt kostur á að hlusta
á læknirinn fyrr, en hann
flutti fyrirlesturinn um
spiritismamn. Ég gekk út frá
því fyrir fram, að ræðumað-
ur yrði fremur andvígur
spiritismanum. En ég hefi
aldrei dæmt fyr.irlesara efitir
því, hvort ég hefði sömu skoð
anir og þeir. Þvert á móti tel
ég hverjum hugsandi manni
nauðsynlegt að hlýða á rök-
semdir annarra með virð-
-'ingu fyrir málstað þeirra. Nú
hlakkaði ég til að heyra full-
trúa brezkra læknisvísinda
gera grein fyrir efninu á
fræðilegan hátt, svo sem
samboðið er vísindamanni, er
hefði einhverja hugmynd um
akademiskan þankagang. Én
einmitt í þessu efni varð ég
fyrir sárum vonbrigðum.
j,Fræðslan“, sem á borð
var borin, var þess eðlis1, að
læknirinn hefur fulla ástæðu
til að biðja guð að fyrirgefa
sér. Auðfundið er, að sjálfur
hefur hann enga persónulega
reynslu eða þekkingu á mál-
efninu. Hann byrjaði að vísu
á mjög svo einfaldrii upp-
talningu á hinum ýmsu teg
meginþýðingu í þessu sam-
bandi. Aftur sýndist ræðu-
maður vera undarlega laus
við að þekkja til þeirra
hugsuða, sem mark er á tak-
andi. Hann vitnaði einu sinni
í grein eftir enskan prest, sem
sjálfur er spiritisti, og var
að áminna skoðanabræður
sína um það, að spiritistarnir
mættu ekki gliðr.a frá grund-
velli kirkjulegra kenninga.
Af þessu dró dr. Kanaar þá
ályktun, að spirtisminn færi' í
öfuga áitt við kristnina. En
presturinn segir þetta fyrst
og fremst af því, að sjálfur
telur hann spiriitismann sam
rýmaist kristnum dómi, enda
játaði læknirinn', að sú skoð-
un ætti fjölda formælenda.
Að einu leyti er dr. Kan-
aar vorkunn. Hann er auðsjá-
anlega fáfróður maður um
sögu og þróun sálarrannsókn
anna, en hefur þó orðið var
við, -að til séu spiritistar, sem
boða alls konar dellu, firrur
og fjarstæðar, — menn sem-
kalla sig rannsóknarmenn, en
skortir alla gagnrýni og alla
þekkingu á sálfræðilegum lög
málum, og kunr.a því engar
ályktanir að draga af þeim
fyrirbærum, sem þeir annars
verða vottar að. Þetta eru
mennirnir, sem próf. Harald-
ur Nielson kallaði „vitlausu
spir.itistana“. Hin sorglega
hlið á sögu spiritismans er
einmitt sú, að víðs vegár
um heiminn, ekki sízt í Banda
ríkjunum, þar sem hin furðu
legustu afbrigði ,,trúar“ og
GúmmískófafnaSur frá Tékkóslóvakiu
Gúmmístígvél, fullháa, hálfhá og hnéhá.
Gúmmístígvél fyrir börn og kvenfólk.
Skóhlífar fyrir karlmeim og kvenfólk.
Skóhlífar, ýmsar teg. fyrir kvenfólk og börn.
Strigaskór með gúmmíbofnum, allar síærðir.
Þeir, sem hafa gjaldeyr is- ög dnnflutnin'gslieyfi fyrir þessum vörum,
ættu að koma og sfeoða s ýmshorn og verðskrá 'hjá eirikaumboðsmainni
á íslamdd’ fyrdr hinar heimskuín'nu BATA-VERKSMIÐJUR í ZLÍN.
Lárus
G. Lúðvígsson
Skóverzlun

undum dulrænna fyrirbrigða, ,,vísinda“ koma fram, hafa
nefndi nöfn tveggja sálar-
rannsóknarmanna, sem álíta,
brigðin gerist, en aðhyll-
ast þó ekki hina venju-
legu spiri/tisku skýrdngu.
Þar með var það mál af-
greitt. Lítið sem ekkert
raktar röksemdir með eða
móti ýmsum þeim skýring-
um, sem annars eru tii. Yfir
leitit var þessi kafli erindisins
eins og ræðumaður væri að
itala við grunnfærna fáráðl-
inga, sem væru nú íyrst að
heyra, að dulrænir atburðir
gerðu'st í heiminum. Og þó
má virða það við hann, að
hann áleit, að dulræn fyrir-
brigði gerðust.
Samt kastaði fyrst itólfun-
um, þegar ræðumaður tók að
bera saman kenningar spiri-
tista' og kristindóminn'. Sú
málfærsla var algerlega ósam
boðin kris'tnum manni. Þarna
var tvirnað saman hinum
kjánalegustu staðhæfingum
um það, hvað spiriitiistar
kenndu. T. d.: „Hið illa er
ekki til. Engin synd er til.
Enginn dómur er til. Helvíti
er ekki til. Enginn heilagur
andi er til. Dánir menn eru
eftir dauðamni þar, sem þeir
vilja vera. Örlög manna eftir
dauðann fara ekkent eftir lífi
þeirra í þessum heimi“.
Meginheimildin' fyrir þessu
átti að vera eitthvert spiri-
tistaþing, þar sem mættdr
höfðu verið ispiritistar frá 18
ríkjum í .Bandaríkjunum.
Ríkjafjöldinn? virtist hafa
hvers konar hugarórar verið
boðaðir undir merkjum
,,spiritismans“- Þekkingar-
litlir fúskarar hafa fengizt
við ,,tilraunir“, og þeirra eig
in hugmyndaskrípi orðið að
,,kenningu“ frá öðrum heimi.
Meira að segja hér á voru
landi íslandi eru til menn,
sem trúa öllu sem óskeikulu
guðsorði, er skrifað er ó-
sjálfrátt. Og hér virðist vera
fólk, isem ekki þprf annað en
að frétta mannslát, til þess
að það fari á stúfana með
kveðjur frá þeim framliðmu,
þó að engar sannandr fylgi
til staðfestingar. En syrgj-
endurnir hafia þá ekki heldur
þá gagnrýni, sem þarf til þess
að láta „grön sía og svelgja
ekkd öllu“. Á þenna-n háitt get
ur spiritisminn orðið trúar-
bragða- ,,surrogat“ í stað
þess sem hann á að vera vís-
indi fyrst og fremst, — vís-
indi, sem síðan hljóta að hafa
áhrif á lífsskoðun og lífsvið-
horf, eins og vísindi yfirleitt.
Hin mikla synd dr. Kanaar
og annarra, sem líkt fara að,
er alls ekki sú, að hann að-
hyllist fremur kenningar
próf Richet um ,,chrypte-
mesnio11 en hinar spiritisku
skýringar á dulrænum fyrir
brigðum. Það er honum fylli
lega frjálst, svo framarlega
sem hamn hefur kynnt sér
málið rækiilega. Synd hans
er í því fólgin að taka ein-
hverja óvalda fimbulfanbara,
Framhald á 7. síðu.
HÉR FER Á EFTIR rás viðburð I
anna í Tékkóslóvakíu og þær I
staðreyndir, sem menn þurfa
að vita um-til að skilja at-
burðina í Prag:
KOSNINGAR eiga að fara fram
í Tékkóslóvakíu í maí. Þetta
er mikilsvert atriði. Komm-
únistar unnu sigur í kosning
unum 1946 ÁFengu 114 af
300 þingsætum), en það. er
þeim ljóst, að þeir geta ekki
haldið fylgi sínu, hvað þá
aukið það. Stríðshrifningin,
sem þeir flutu á, er farin.
JAFNAÐARMENN vilja ekki
(ótilneyddir) sameinast
kommúnistum. Zdenek Fier-
linger, fyrrverandi formað-
ur flokksins vildi þetta þó,
en á flokksþingi í Brno í nóv
ember var hann kolfelldur og
sameiningu þverneitað.
KOMMÚNISTAR eiga alla
mikilverðustu ráðherra í
stjórn Klement Gottwalds.
Þeir ráða fyrir hernum og lög
reglunni og hafa hreinsað
hvor tveggjá af andstæðing-
um sínum. Þeir ráða fyrir
skólum og upplýsingum, og
hefur útvarpið því verið
hreint áróðurstæki fyrir þá.
FYRIR TVEIM VIKUM fóru
fram miklar umræður í þing
inu í Prag um þessar aðfar-
ir kommúnista, sérstaklega í
lögreglunni. Var þá sam-
þykkt með atkvæðum allra
flokka, nema kommúnista, að
krefjast þess af Nosek inn-
anríkisráðherra, að hann
gæfi skýringu á misnotkun
lögreglunnar í pólitískum til
gangi. Nosek svaraði þinginu
ekki. Þegar fyrirskipun þing
meirihlutans til hans var í-
trekuð, en ekkert svar barst
enn, sögðu ráðherrar borgara
legu flokkanna af sér.
EFTIR ÞETTA sauð upp úr í
í Prag. Gottwald sagði á úti
fundi, að „þessir agentar inn
lends og erlends íhalds“
skyldu ekki aftur fá 'sæti í
stjórninni. Lögreglan gerði
húsrannsóknir hjá andstöðu
flokkunum, og „fann“ alls
konar skjöl um „samsæri“
gegn ríkinu. Allmargir leið-
togar flokkanna voru hand-
teknir.
,,FÉLAGI“ GOTTWALD setti
þá á stofn „athafnanefndir“
um allt lanclið, og þessar <
nefndir tóku að hreinsa and
kommúnista úr liði opin-
berra starfsmanna, og nefnd
irnar kúguðu öll blöð í Prag,
nema málgögn kommúnista.
EDVARD BENES, hinn vin-
sæli forseti, sem er hafinn
yfir flokkana, reyndi af
fremsta megni að halda sátit
steypustjórn lifandi. En það'
gekk illa og jafnaðarmenn
kváðust ekki mundu sitja ein
ir í stjórn með kommunist-
um.
EN 'HANDTÖKUR á leiðtogum
jafnaðarmanna höfðu sín á-
hrif. í fyrrakvöld kom Fier-
linger, sá sem kolfelldur var
á flokksþinginu í Brno, aft'
ur fram. Lítill meiríhluti í
imiðstjórn jafnaðarmanna
samþykkti í fyrradag áfram-
haldandi samvinnu Við komm
únista; en formann flokks-
ins vantaði á fundinn, af
hingað til ókunnum ástæð-
um.
AÐFERÐIRNAR eru hinar
sömu og í Ungverjalandi og
■\yðar, með hverjum þeim
bolabrögðum, sem kommún-
istum finnnast árangursrík-
ust. Nú er Finnland eitt eft-
ir þeirra ríkja á áhrifasvæði
Rússa, sem þeir hafa ekki
hingað til skilyrðislaust
fylgir. Hvenær skyldi rcðin
koma að þeim?
v-:v
Hafnarfiörður.
Hafnarfjörður.
Barnahjálp
sameinuðu þjóðanna
A'lþýðuf'l'okksfélögin í Hjafnarfirði og Verka-
kvennafélagið Framtíðin toalda dansleik í.Alþýðu-
húsinu við Srandgötu 32 n. k. sunnudagskvöld,
og hefst ihann k'l'. 9 síðdegis.
Al'lur ágóði rennur til barnahjálpar samein-
uðu þjóðanna.
Aðgangseyrir kr. 15,00 (lágmark).
Fjölmennið! — Styrkið gott má'lefni!
Stjórnir félaganna.
Es. „Lyngaa” 1
fer héðan fimmtudaghm' 26.
þ. m. ti'i Vestur og Norður-
lauds.
Viðkomustaðir:
ísafjörð'ur,
Siglufjörður,
Afeureyri'.
H.f. Eiimkipafélag
ísiands.
íbúð óskast
1—2 herbergi og eldhú?,
helzt í miðbænum. Upp-
lýsingar í afgreiðslu Al-
þýðubiaðsins í síma 4900.