Tíminn - 20.05.1964, Blaðsíða 7

f. • ð
— —
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriSi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-húsinu, símar 18300—18305. Skrif-
stofur Bankastr. 7. Afgr.sími 12323. Augl., simi 19523 Aðrar
skrifstofur, simi 18300. Áskriftargjald kr. 90,00 á mán. innan-
lands. — í lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Samningaleiðin
Þótt sú ríkisstjórn, sem nú fer með völd, reyni að
hafa þann hátt á að svæfa umbótatillögur andstæðinga
sinna, hefur hún hvað eftir annað neyðzt til að fallast
á þær, þegar hún hefur talið, að ekki væri annað fært
vegna almenningsálitsins. Þannig hefur jákvæð bar-
átta stjórnarandstæðinga sigrað neikvæða stefnu stjórn-
arinnar.
Framsóknarmenn unnu ýmsa slíka sigra á s.l. þingi,
en sá sigur verður þó að teljast mikilvægastur, að stjórn-
in sá sig að lokum tilneydda að hefja samninga við laun-
þegasamtökin um kjaramálin í stað þess að fara lög-
bindingarleiðina, er jafnan hefur verið draumur hennar.
Eitt af fyrstu verkum stjórnarinnar var að leggja
fyrir þingið frumvarp um lögfestingu alls kaupgjalds
í tvo mánuði, en ljóst var hins vegar á öllu, að ætlunin
var að láta þessa lögfestingu gilda miklu lengri tíma.
Vegna öflugra mótspyrnu á Alþingi og góðrar sam-
stöðu verkalýðssamtakanna, gafst ríkisstjórnin upp við
þetta frumvarp sitt. En ljóst var samt, að hún hafði
ekki | fallið frá þessum fyrirætlunum sínum.
Framsóknarmenn héldu því áfram að berjast fyrir
samningaleiðinni o£ fluttu að nýju tillögur um hana á
þingi í janúarmánuði s.l. Ríkisstjórnin lét fella þessa
tillögu.
Baráttunni fyrir samningaleiðinni var eigi að síður
haldið áfram og svo fór, að ríkisstjórnin gerði sér ljóst,
að hún gat ekki komizt hjá því að reyna hana. Þess
vegna féllst hún á tilboð Alþýðusambandsins, er það
óskaði eftir viðræðum um kjaramálin í síðastl. mánuði.
Því var áreiðanlega vel fagnað af þjóðinni, er ríkis-
stjórnin lét þannig undan og ákvað að fallast á samn-
ingaleiðina. Að öðrum kosti biðu stórátök framundan,
því að sjálfsögðu geta láglaunastéttir og millistéttir ekki
þolað bótalaust hinar miklu dýrtíðarhækkanir, sem orðið
hafa undanfarna mánuði.
Það er hins vegar ekki nóg, að ríkisstjórnin fallist á
samningaleiðina, ef það er ekki gert nema í orði. Þjóð-
in vill samninga og hún mun því fylgjast vel með því,
hvernig ríkisstjórnin heldur á þessu máli. Ríkisstjórn-
in hefur mörg úrræði til að greiða fyrir samkomulagi
milli atvinnurekenda og launþega um kjaramálin, án
þess að því þurfi að fylgja ný dýrtíðaralda, eins og
glögglega var sýnt fram á í ræðu Helga Bergs í eldhús-
umræðunum. Þjóðin bíður eftir því, að ríkisstjórnin
noti þessi úrræði, afstýri þannig átökum, sem komast má
hjá, og tryggi vinnufrið næstu missirin.
Skáldi þakkað
Það kom glögglega í ljós á 75 ára afmæli Gunnars
Gunnarssonar, hve vinsælt og mikils metið skáld hann
er með þjóð sinni, enda finna menn það æ betur með
árunum, hve sterkur og gildur þáttur verk hans eru í
íslenzkri þjóðmenningu.
Ekkert er mikilvægara smáþjóð eins og íslendingum
en að eiga andans stórmenni, og þá fyrst og fremst i
bókmenntum, en hollt er að minnast, að stórskáld i
augum heimsins á borð við Gunnar Gunnarsson og Hall-
dór Kiljan Laxness eignast hún ekki nema skáldleg
ástundun sé sívakandi með þjóðinni og fjöLdi verka-
manna í þeim víngarði jafnan mikill. Allir þeir mörgu,
sem skrifa og yrkja sér til hugarhægðar eða birtingar
í byggðum landsins eru verkamennirnir í víngarðinum,
og undir þeirra starfi er uppskera mikilmenna mjög
komin.
mdastjóri Nato
Manlío Brosio þykir iíkiegur iii aS verða farsæll í starfi
HINN 1. ágúst n.k. tekur nýr
maður við framkvæmdastjóra-
starfinu hjá Atlantshafsbanda-
laginu, Manlio Brosio. Ákvörð-
unin um ráðningu hans var tek-
in á ráðherrafundi bandalags-
ins sem haldinn var síðastl.
viku. ,New York Times“ vekur
athygli á því, að Brosio sé fyrir
fram minnst þekktur af þeim
mönnum, sem hafa ráðizt til
þessa starfs og megi telja það
í fljótu bragði merki þess, að
framkvæmdastjórastaðan sé
ekki talin eins þýðingarmikil
og áður. Hinn nýi framkvæmda
stjóri fái þó öllu erfiðara hlut
Iverk en fyrirrennarar hans,
þar sem ágreiningsefnin innan
bandalagsins séu meiri en áður,
einkum milli Bandaríkjanna og
Frakklands. Það er hinum nýja
framkvæmdastjóra því mikill
styrkur. að hann var einn
þeirra fáu manna og ef til vill
eini maðurinn, sem bæði
Bandaríkin og Frakkland gátu
sætt sig vel við.
Það gerir samheldnina inn-
an Atlantshafsbandalagsins
ekki sízt erfiða um þessar
mundir, að mörgum finnst, að
bandalagið sé raunverulega bú-
ið að Ijúka aðalhlutverki sínu.
Það hafi tryggt friðinn í Evr-
ópu meðan mest hætta var á
árás Rússa. Nú er það skoðun
tnargra. að slík hætta sé liðin
hjá, þar sem Rússar óttis ekki
minna kjarnorkustyrjöld en
vestrænu þjóðirnar. Af þessurn
ástæðum er nú m.a. meira og
meira rætt um það, að Atlants-
hafsbandalagið þurfi að finna
sé ný verkefni, ef það eigi
ekki að veslast upp. Banda-
ríkjastjórn hefur bent á, að það
eigi að láta meira taka til sín
að vinna gegn útþenslu komm-
únismans utan Evrópu, t.d. í
Vietnam. Þetta fær hins vegar
daufar undirtektir í Evrópu
Þá er talað um, að bandalagið
eigi að snúa sér meira að sam-
starfi á sviði menningarmála
og efnahagsmála, en þar stefnir
fram'indan að sumu leyti í
öfuga átt, t.d. í tollamálum,
vegna tilkomu Efnahagsbanda-
lags Evrópu. Á hinum nýlokna
ráðheirafundi bandalagsins
náðist lítill eða enginn árang-
ur, hvað snerti aukna starfsemi
Atlanlshafsbandalagsins, og því
var í yfirlýsingu fundarins lát-
ið nægja að leggja áherzlu á
áframhaldandi samstarf í varn-
armálum.
ÞAÐ, SEM gerir starf Atl-
antshafsbandalagsins erfitt um
þessar mundir, er ekki aðeins
það, að óttinn við Rússa hafi
minnKað, en raunverulega var
hann tilefni þess, að bandalag-
ið var stofnað upphaflega. Hitt
er ef til vill ekki þýðingar
minna að undir vernd banda-
lagsins hefur Vestur-Evrópa
blómslrað, og sú stefna fengið
þar sibatnandi jarðveg, að
Vestur-Evrópa eigi að samein-
ast og mynda sterka heild, er
verði engu minna öflug en
Bandaríkin og Sovétríkin. Þeg-
ar Atlantshafsbandalagið var
stofnað, var Vestur-Evrópa
miklu meira háð Bandaríkjun-
,um en nú, og þörf hennar fyrir
nána samvinnu við þau, miklu
MANLIO BROSIO
brýnni. Atlantshafsbandalaginu
hefur tekizt að ná þeim tveim-
ur aðalmarkmiðum, að treysta
friðinn í Evrópu og efla Vest-
ur-Evrópu, öllu fyrr en búizt
var við, og það svo vel,
— þótt ýmsum kunni að þykja
það hljóma sem öfugmæli —
að það setur framtíð þess í
vissa hættu.
Fyrir þá, sem kryfja þessi
mál til mergjar, hljóta þessi
mál þó að horfa þannig við, að
meðar, Þýzkalandsmálin eru
óleyst, er þörf fyrir slíka varð-
stöðu og Nato gegnir, en vel
má vera, að þau mál leysist
fyrr en flestir þora að vona nú.
Þá veikist enn sá grundvöllur,
sem Nato byggist á, nema það
takist að stækka hann með
samstarfi á nýjum sviðum.
ÞAÐ, sem hefur verið rakið
hér að framan, gefur glöggt til
kynna, að hinn nýi fram-
kvæmdastjóri Atlantshafbanda-
lagsins tekur við starfi sínu,
þegar verkefnin, sem fylgja
því, eru á margan hátt orðin
flóknari og vandameiri en áð-
ur og enn meira reynir á samn-
ingalagni og framsýni en fyrr.
Blaðadómar eru yfirleitt þeir,
að Manlio Brosio sé líklegur
til að vera þessum vanda vax-
inn, sakir mikillar reynslu
sinnar og góðra gáfna.
Manlio Brosio verður 67 ára
rétt áður en hann tekur við
embætti framkvæmdastjórans.
Hann er fæddur og uppalinn
á Norður-Ítalíu, tók þátt í fyrri
heimsstyrjöldinni, og lauk lög-
fræðiprófi nokkru eftir hana.
Hann starfaði þá aljmikið >
frjálslynda flokknum, og var
þekktur andstæðingur Musso-
linis. Honum voru því bönnuð
öll afskipti af stjórnmálum
meðan fasistar fóru með völd.
Brosio hafði þó á þeim árum
náið samstarf við ýmsa þá for
ustumenn, sem helzt þorðu að
gagnrýna fasista, eins og heim-
spekinginn Benedetto Croce og
Luigi Enaudi, sem seinna varð
forseti Ítalíu. Hann tók líka
þátt i andspyrnuhreyfingunni á
stríðsárunum og vann að end-
urreisn frjálslynda flokksins i
stríðsiokin. Um skeið var hann
framkvæmdastjóri hans. Síðar
varð hann fulltrúi flokksins í
ríkisstjórn og var m.a. um
skeið hermálaráðherra.
ÁRIÐ 1947 hófst nýr þáttur
í starfi Brosio. Hann var þá
skipaður sendiherra ítaHu í
Moskvu. Því starfi gegndi hann
til 1952. Það féll m.a. í hlut
hans að semja við Rússa um
friðarsamning milli landanna,
um heimsendingu ítalskra fanga
og um fyrsta verzlunarsamn-
inginn milli Ítalíu og Sovétríkj
anna. Árið 1952 var hann sendj
herra í London og þremur ár-
um síðar sendiherra í Washing-
ton. Því starfi gegndi hann til
1961, er hann varð sendiherra
í París. Brosio, hefur þannig
gegnt sendiherrastörfum í fjór-
um helztu höfuðborgunum
austan og vestan járntjaldsins
og öðlaðist við það mikla þekk-
ingu og reynslu. Þetta gerir
hann óvenjulega vel búinn und
ir það starf, sem hann tekur
nú að sér.
Brosio er þannig lýst, að
hann sé óvenjulega mikill
starfsmaður. Hann er venjulega
búinn að fara yfir flest helztu
heimsblöðin, sem fáanleg eru.
þegar hann mætir á skrifstofu
sinni kl. 9 að morgni. M.a. les
hann Pravda daglega, en hann
les og talar rúsnesku, ásamt
ensku. þýzku og frönsku. í
störfum sendiráðsins er hann
sagður fylgjast jafnt með stóru
og smáu og vera oft furðulega
nákvæmur. Hann er sagður við-
felldinn í umgengni, en þó
formlegur. Hann hefur þótt lag
inn samningamaður, en það féll
m.a. í hlut hans að semja um
Trieste-málið fyrir hönd Ítalíu.
Stundvísi hann er annáluð, en
liann hefur líka krafizt hennar
af undirmönnum sínum. Hann
er sagður túlka mál sín skýrt
í fáum orðum, en vera laus við
málalengingar landa sinna.
EINS OG áður segir, hafa
fyrirrennarar hans hjá Atl-
antshafsbandalaginu verið
þekktari en hann, er þeir hófu
starf sitt þar. Fyrstur þeirra
var Ismay lávarður, sem hafði
hlotið mikla frægð á stríðsár-
unum sem sérstakur hermála-
legur ráðunautur Churchills.
Næstur honum kom hinn sögu-
frægi belgíski stjómmálamað-
ur Henri Spaak, en sá þriðji í
röðinni var Dirk Stikker sem
hafði um skeið verið utanríkis-
ráðherra Hollands. Upphaflega
hafði verið gert ráð fyrir því,
að tramkvæmdastjórinn væri
jafnan brezkur, þar sem yfir-
hershöfðinginn yrði jafnan
ameriskur og aðalstöðvarnar í
Frakkiandi. Bretar gáfu þetta
eftir vegna Spaaks á sínum
tíma, og hafa ekki átt kost á
embættinu síðar. Nú þótti rétt,
að framkvæmdastjórinn kæmi
frá einhverju ríki Efnahags-
bandalags Evrópu og kom þá
helzt ítali til greina, þar sem
Belgíumaður og Hollendingur
höfðu gegnt embættinu áður.
Vestur-Þjóðverji þótti ekki
koma til greina að sinni.
Þótt Brosio sé minna þekkt-
ur en fyrirrennarar hans, hefur
hann sízt minni diplomatiska
reynslu og kann sennilega enn
betur en þeir að vinna að
framgangi mála í kyrrþey. Val
hans þykir því yfirleitt vel
ráðið. Þ.Þ.
TÍMINN, miðvikudaginn 20. maí 1964 —
«. V1* t J.' ’ '• .
z
'/rr/f//{/f//^U