Tíminn - 02.06.1964, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-húsinu, simar 18300—18305. Skrif-
stofur Bankastr. 7. Afgr.sími 12323. Augl., sími 19523. Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 90,00 á mán. innan-
lands. — í lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Takast samningar?
Þjóðin fylgist ekki með öðru meira en þeim viðræð-
um, sem fara fram milli verkalýðssamtakanna, atvinnu-
rekenda og ríkisstjórnarinnar. Það er ósk manna yfir-
leitt, að þessar viðræður beri árangur og samningar
takist.
Til eru þó bersýnilega öfl, sem ekki vilja slíkt sam-
komulag. Þetta kemur öðru hvoru fram í Mbl. Seinast
á sunnudaginn, birtist þetta í blaðinu á þann hátt, að
reynt er að halda því fram, að Framsóknarmenn séu
slíku samkomulagi andvígir. Þetta er einkum byggt á
útúrsnúningi á grein eftir Karl Kristjánsson, sem nýlega
birtist í Degi og síðar hér í blaðinu.
Grein Karls fjallaði einkum um það, sem gerðist í
svipuðum málum haustið 1958. Þá beitti Framsóknar-
flokkurinn sér fyrir hliðstæðum samningum, en fékk
ekki stuðning hjá öðrum flokkum. Ekkert samkomu-
lag náðist því þá og hefur það stuðlað hvað mest að því
verðbólguflóði, sem síðan hefur fárið yfir landið. Þrátt
fyrir það hefur Framsóknarflokkurinn ekki misst trú
á samningaleiðina, heldur barizt fyrir henni. Barátta
hans á seinasta þingi, átti hvað ríkasta þátt í því, að lög-
festingarleiðinni var hafnað, og að ríkisstjórnin var knú-
in til að fara inn á samningaleiðina.
í grein sinni lýsti Karl Kristjánsson ánægju yfir því,
að þeir flokkar, sem liöfðu barizt gegn samningaleið-
inni 1958, væru nú komnir inn á hana. Þannig hefði
barátta Framsóknarflokksins borið árangur.
Framsóknarflokkurinn hefur gert meira en að eiga
þannig meginþátt í því að samningaleiðin er farin nú.
Hann hefur á undanförnum misserum og mánuðum beitt
sér fyrir þeim úrræðum, sem nú virðast vænlegust til
að tryggja samkomulag. Hann hefur sýnt fram á, að
kjaramálin yrðu ekki leyst, nema gert yrði stórt átak í
húsnæðismálunum. Hann hefur beitt sér fyrir verðtrygg-
ingu á kaupi. Stjórnarflokkarnir hafa kallað þetta yfir-
boð. Löng barátta Framsóknarflokksins virðist nú hafa
sannfært þá um, að þetta séu ekki yfirboð, heldur raun-
hæf úrræði.
Lögþvingunarmennirnir í stjórnarflokkunum eru að
sjálfsögðu ekkert ánægðir yfir þessari þróun. Til þess að
leyna gremju sinni, reyna þeir að halda því fram, að
þeir, sem hafa knúið samninga fram, séu að reyna að
spilla fyrir þeim!
Svona málflutningur ætti engan að blekkja. Þjóðin
mun fordæma þessi og önnur álíka viðbrögð lögþving-
unarmanna. Hún vill samninga og er þakklát þeim, sem
stöðugt hafa beitt sér fyrir samningaleiðinni.
*
Obreytt stefna
Það er talsvert algengt, að flokkar hafi nokkuð önn-
ur viðbrögð 1 stjórn en stjórnarandstöðu.
Afstaðan til þeirra viðræðna um kjaramálin, sem nú
standa yfir, sýnir það glöggt, að Framsóknarflokkur-
inn lætur þetta ekki breyta afstöðu sinni. Hann barðist
fyrir því, þegar hann hafði forustu í vinstri stjórninni,
að kjaramálin yrði að leysa með samningum, ekki með
lögþvingunum og valdboði. Þessari stefnu hefur Fram-
sóknarflokkurinn ekki síður fylgt síðan hann lenti í
stjórnarandstöðu. Þeirri baráttu hans er það ekki sízt að
þakka, að samningaleiðin er reynd nú.
Þannig er stefna Framsóknarflokksins óbreytt, hvort
heldur hann er í stjórn eða stjórnarandstöðu.
Walfer Líppmann ritar um alþjóðamál:“^“"““'“"“""
Tæknin getur leyst hina gömlu
deilu milli ríkra og fátækra
Fylgi Johnsons byggist á því, að hann skilur þetta
Lyndon B. Johnson.
JOHNSON forseti er svo sig-
ursæll sem stjórnmálamaður,
að hinar venjulegu, pólitísku
reglur virðast ekki gilda leng-
ur. Þær sýnast vera á hilluna
lagðar í bráð.
í kosningunum, sem farið
er að undirbúa, lítur einna
helzt út fyrir að hinir gömlu,
grónu valdhafar í Republik-
anaflokknum, — bankaeigend-
ur, iðjuhöldar og blaðakóngar
í stórborgunum, — séu annað-
hvort fylgjandi því, að Johnson
forseti nái kosningu, eða að
minnsta kosti ekki verulega
mótfallnir því. Þetta er nýtt
fyrirbæri í stjórnmálum
Bandaríkjanna, einkum þó að
því er snertir sögu Demókrata-
flokksins síðan óhöppin dundu
yfir við lok fyrri heimsstyrj-
aldarinnar.
Endurreisn Demókrataflokks-
ins hófst meðan á heimskrepp-
unni stóð upp úr 1929, og hún
var fyrst og fremst verk Frank-
líns Roosevelts. Honum tókst
að koma á voldugum samtökum
þeirra, sem miður máttu sín,
fátæklinga, bágstaddra bænda,
verkamanna, negra og fleiri
slíkra.
Þessi samtök Roosevelts'héld
ust fram yfir stjórnartíð Tru-
mans og héldu áfram að vera
til, þrátt fyrir skriðuhlaupin,
sem Eisenhower olli. John F.
Kennedy gæddi þessi samtök
nýju lífi.
í FULL þrjátíu ár hefir
gætt greinilegs kulda milli
Demókrataflokksins og banda-
rísks viðskiptasamfélags. Nú
gerist það í fyrsta sinn, á valda
tíma Johnsons forseta, að far-
ið er verulega að daðra við
einstaka republikana. Svo lítur
greinilega út, sem eitthvað sé
,,á milli“ forustunnar í banda-
rísku athafnalífi og Johnson-
stjórnarinnar. Þetta hefði alls
ekki getað gerzt á stjórnarár-
um þeirra Roosevelts, Tru-
mans eða Kennedys.
Ekki ber að líta svo á, að
„samdráttur“ þessi leiði til
„hjónabands“, en hann lýsir
sér vitanlega í vinsamlegri af-
stöðu hinna miklu blaðakónga
og annarra leiðtoga á því sviði.
Þetta er mjög mikilvæg ábót
á gott gengi Johnsons í próf-
kosningum. En samdrátturinn
milli republikana og demó-
krata sannast einnig í innan-
flokksmálum Republikana-
flokksins.
Flokkurinn er klofinn vegna
ákafrar baráttu um völdin yfir
flokksvélinni sjálfri. í þessari
baráttu beitir Goldwater öld-
ungadeildarþingmaður sér fyr-
ir tilraunum til að hrifsa völd-
in í Republikanaflokknum úr
höndum hinna gömlu, grónu
leiðtoga í stórborgunum, allt
frá New York til San Frans-
iskó. Andúð og ef til vill af-
brýði milli nýrra og gamalgró-
inna auðæfa, er eftirtektar-
verður og mikilvægur þáttur ’
þessari baráttu, og Goldwater
■WWBmMKnagnann
öldungadeildarþingmaður og
fylgismenn hans reyna varla
að draga dul á þetta.
NIÐURSTÖÐUR prófkosning
anna sýna mjög greinilega, að
óbreyttir kjósendur Republik-
anafloksins eru ekki hrifnir af
Goldwater öldungadeildarþing-
manni. En sú staðreynd er þess
verð, að henni sé veitti athygli,
að leiðtogar Republikanaflokks
ins eru svo vissir um sigur
Johnsons í forsetakosningun-
um,að þeir hafa ekki tekið virk
an pátt í baráttunni innan
flokksins.
Leiðtogunum er brýnt hags-
munamál að sjá svo um, að
Goldwater öðlist ekki yfirráð í
flokknum næstu fjögur ár. En
hinir gömlu, grónu leiðtogar
hafa staðið utan við valdabar-
áttuna og svo virðist sem þeir
vilji komst hjá blóðmissi og
meiðingum í baráttunni um
að fá að velja fallframbjóð-
andann, í nóvember í haust.
EF VIÐ berum fram þá
spurningu, hvers vegna John-
son sé fyrsti forseti Demó-
krataflokksins, sem nær eins
konar friði við forustu við-
skiptaheimsins, þá er henni
ekki svarað nema til hálfs með
því að segja, að hann sé alveg
sérlega leikinn stjórnmála-
maður. Og hann er þó vissu-
lega einstaklega leikinn.
Þegar um er að ræða lýð-
ræðisríki, verður að minnast
þess, að leikni stjórnmála-
manns táknar ekki aðeins að
hann skilji og viti hvernig eigi
að hagnýta sér vonir og ótta
stuðningsmanna sinna og and-
stæðinga. í þessu tllfelli tákn-
ar þetta að forsetínn hefir
einnig alveg óþrjótandi hneigð
til samúðar, og þetta á ekki
síður við um konu hans. Þau
virðast koma til dyranna eins
og aðrir ætlast til að þau séu
klædd. Ég hygg, að þessi hæfi-
leiki sé Johnson eiginlegur.
Með þessum eiginleika heldur
hann vinum sínum að sér og
afvopnar andstæðingana.
Því veldur einnig önnur og
hlutlæg ástæða, að Johnson
tekst betur en nokkrum öðrum
forseta þessarar kynslóðar að
mynda mikinn meirihluta. Sú
ástæða er að einmitt nú er sá
tími upp runninn, að í há-
þróuðu þjóðfélagi eins og því
sem við lifum í, getur tækni-
leg og fjármálaleg bylting los-
að okkur við hina fornu deilu
milli fjáðra og snauðra. í mál-
flutningi Johnsons verður ekki
vart neins bergmáls þessarar
fornu deilu.
JOHNSON forseti hefir gert
sér þess grein, að nú nýja öld
sem er að renna upp, ber í
skauti sér möguleika til gífur-
legrar aukningar á framleiðslu
auðæfa, og hann breytir sam-
kvæmt því. Af þessu leiðir, að
fé er unnt að útvega með því
að auka framleiðslu auðsins,
og par liggur hin eðlilega
lausn, að svo miklu leyti sem
fé getur leyst vanda fátækt-
arinnar og önnur vandamál nú-
tíma þjóðfélags. Fé þarf því
ekki að taka frá þeim. sem
þegar eru orðnir auðugir.
öldin eftir marxlsmann er
unnin upp hér í Bandaríkjun-
um, ekki síður en víðast hvar
í Vestur-Evrópu. Af þeirri á-
stæðu getur Johnson forseti
lagt út í stríð við fátæktina og
jafnframt öðlazt traust þeirra
sem velmegandi eru, í jafn-
ríkum mæli og raun ber vitni. 2
rÍMINN, þrlðjudaglnn 2, júní 1964 —
z