Tíminn - 02.06.1964, Blaðsíða 14

CLEMENTINE
KONA CHURCHILLS
brennd á handlegg hennar.
Clementine stóð á götuhorni í
Ódessu og horfði á hópa fólks,
kvenna og karla ganga fram hjá
i skipulögðum fylkingum. Þarna
•oru á ferð leystir þrælar, og
Irelsaðir herfangar af öllu þjóð-
emi. Þá barst henni enn sorgar
saga til eyma. Það var föstudag-
ur, 13. apríl 1945, sem skilaboð-
in bárust henni: — Roosevelt for
seti var dáinn.
Á meðan forsetinn sat fyrir hjá
málara. sem var að mála mynd
hans, kvartaði hann um „hræðileg
an höfuðverk*’, síðan féll hann um,
og lézt fáum stundum síðar án
þess að ná meðvitund á ný.
Þegar Winston kom aftur frá
Yalta-ráðstefnunni, hafði hann
skýrt henni frá ótta sínum um
heilsufar forsetans.
„Ég tók eftir afturför hjá for-
setanum. Bros hans var ekki horf-
18 né heldur glaðleg framkoman,
en hann var bleikur á hörund og
kom eítthvert fjarrænt blik í augu
hans“, sagði hann, „Þegar ég
kvaddi hann í Alexandríuhöfn,
fann ég til einhvers óskiljanlegs
ótta um að kraftar hans og þrek
væri að fjara út.“
Clementine var á leið til Moskvu
frá Leningrad, en þar átti hún að-
eins að stanza um skamnia stund,
áður en hún héldi annað. Þegar
lestn rann i'nn á stöðina, sá hún
Mólótoff og konu hans bíða henn-
ar á brautarpallinum. Þau stigu
upp í lestina og komu inn í klefa
hennar. Mólótoff mælti: „Við fær-
um illar fréttir — Roosevelt for-
seti er látinn."
Clementine bað Mólótoff og
konu hans að vera hjá sér í þögn í
tvær mínútur í vagninum.
Þó að Winston hefði skýrt henni
frá hve forsetinn hefði verið las-
legur á Yaltaráðstefnunni, komu
þessar íréttir mjög illa við hana.
Henni leið enn verr, vegna þess
að hún vissi. hve Winston þarfn-
aði'st hennar nú. En nú var hún í
þúsunda mílna fjarlægð. Hún vildi
helzt fljúga heim á leið, en vissi
að hún gat það ekki. í stað þess
heið hún eftir símtalinu, sem hún
vissi að mundi koma.
Clementine vissi, afj þetta áfall
mundi koma jafnvel enn verr við
hann en þegar síminn við rúm-
stokk hans hringdi morgun nokk-
um skömmu eftir atburðina, er
gerðust við Perluhöfn, og rödd
sagði: „Forsætisráðherra, mér er
skylt að tilkynna yður, að
PRINCE OF WALES og RE-
PULSE hefur báðum verið sökkt
af Japönum . . . “
Eftir að þessum skipum hafði
verið sökkt, voru engin móður-
skip, hvorki brezk né bandarísk
á Kyrrahafi eða Indlandshafi,
nema þau bandarísk herskip, sem
sloppið höfðu við árásina á Perlu-
höfn og voru nú á hraðri för til
Kaliforníu. Japanir voru einráðir
á þessu stóra hafssvæði.
„Ég hefi aldrei orðið fyrir öðru
eins áfalli allt stríðið“, hafði Win-
ston sagt. En lát forsetans var
sársaukafyllri atburður og kom
meira við hann persónulega.
Bæði hún og Winston höfðu
hlakkað til að geta boðið forset-
ann og frú hans velkomin í heim-
sókn til Bretlands tii að þakkai
fyrri för forsætisráðherrahjón-
anna. Heimsóknin hafði átt að |
verða í maímánuði. Roosevelt-I
hjónin höfðu þegar þegið boð kon-j
ungshjónanna.
Þegar Samúel Rósenmann varj
gestur á Chequers, hafði Winston
beðið hann fyrir boð til forsetans:
,.Vilji(5 þér segja honum frá mér,
að hann muni fá beztu móttökur
hjá brezku þjóðinni, sem nokkur
maður hefur fengið síðan Nelson
lávarður kom sigrihrósandi til
Lundúna?
Ég vil að þér segið honum, að
þegar hann sér móttökurnar, sem
hann fær, þá eru það engar gervi-
móttökur, sem settar eru á svið til
að sýnast. Þær verða gerðar með
einlægum huga og koma beint frá
hjarta brezku þjóðarinnar. Hér
unna honum allir fyrir það, sem
hann hefur gert til að bjarga þeim
frá ofbeldi og eyðileggingu Hún-
anna. Þeir unna honum einnig
fyrir það, sem hann hefur gert í
þjónustu heimsfriðarins, og fyrir
það. að hann hefur eytt ótta þeirra
um að þær skelfingar, sem þeir
hafa nú liðið í fimm ár, eigi ef til
vill eftir að koma yfir þá á ný í
enn ríkara mæli.“
Eins og alltaf, þegar hann átti í
hugarstríði, hallaði hann sér nú að
Clemmi'e. Hún vissi, hve mikið á-
fall þetta var fyrir hann og hve
missirinn var sár. Og hún vissi,
að þetta mundi fá enn meira á
hann nú, þegar hún var í þús-
und mílna fjarlægð og hann þurfti
einn að bera sorg sína — hann
þurfti að leita til einhvers, sem
hann gat tala^ við og deilt áhyggj-
um sínum og hryggð með.
Klukkan 3 um morguninn
hringdi bjallan í svefnherbergi
einkalögregluþjóns hans. Thomp-
son lögreglumaður hraðafii sér
af stað til að vita hvað um væri
að vera. Hann hitti Winston fyrir,
þar sem hann þrammaði fram og
aftur um svefnherbergisgólfið,
með höfuðið niðri á bringu, og
án þess að líta upp.
„Roosevelt forseti er horfinn",
mælti hann, „minn vinur og þinn,
Thompson. . . . Við verðum að
byrja að nýju. og nú er föstudag-
ur hinn þrettándi . . . “
Hann hélt áfram göngu sinni
um gólfið, talaði um Roosevelt,
grét og talaði . . .
Winston hafði alltaf sagt við
Clementine, að án Roosevelt og
Bandaríkjanna á bak við hann,
hefði Bretland verið glatað. Win-
ston og Clementine mátu afar
mikils vináttuna við Franklin og
Eleanor Roosevelt. Hún var eins
og Winston orðaði það „vinátta,
sem efldist í eldi styrjaldarinnar."
Síminn hringdi í íbúð Clemen-
tine í Rússlandi. Það var Winston,
sem hringdi frá Lundúnum.
Um símann deildu þau sameig-
inlegum harmi sínum. Hann sagði
henni, að honum hefði fyrst flogið
í hug, að vera við jarðarförina, og
því skipað svo fyrir, að flugvél
stæði til reiðu, en vegna ráðu-
neytis- og þingstarfa reyndist það
ókleift.
„Ég hef misst mikinn vin. Einn
94
i hinn mesta. sem ég hef átt,“ sagði
hann.
Winston sendi Eleanor Roose-
welt samúðarkveðjur sínar frá
(Downing Sireet. Clementine sendi
sínar frá Rússlandi.
j Þegar þessu alltof stutta símtali
jvar lokið. þurfti hann að halda
áfram að tala — tala sorgina og
i harminn úr hjarta sér, svo að
j hann kaus að tala við starfsmenn
sina.
„Engum var ljóst hve þessi
, maður va rmikilvægur landi o'kkar
j heiminum. Hann var mikill vinur
okkar allra. Hann veitti okkur
■ ómetaniega hjálp, þegar hennar
J var mest þörf“, sagði hann við
j starfslið sitt. „Hann var elskaður
jog milljónum manna, og einnig
í hataður eins og töframaður, sem
j kemur öllu í framkvæmd. Ég mun
'verða hataður. En það skiptir mig
^ engu máli. Ég mun láta mér það
lí léttu rúmi liggja. Og ég er viss
jum, að sama gegndi um Franklín.
En að minnsta kosti sá hann að
friður var í nánd og fékk þá á-
nægju, að sjá árangur verka sinna.
jAð sjá árangur þeirra rétt fyrir
lokin. Verki hans var lokið í Yalta.
1 Hann dó, þegar sigurinn var í
nánd, en hann sá að honum yrði
ekki haggað.“
Daginn eftir sendi Winston
símskeyti til Stalíns, svohljóðandi:
„Ég er þungum harmi sleginn
vegna tráfalls Roosevelts forseta,
en við bundumst á síðasta fimm
og hálfa ári mjög nánum vináttu-
böndum. Þessi hryggilegi atburð-
ur eykur þó enn gildi þeirra
tengsla, er við erum bundnir
vegna margra ánægjulegra atvika
og minninga, er við eigum sam-
eiginlega, þrátt fyrir allar þær
ógnir og erfiðleika, sem við höf-
um þurft að yfirstíga.
Ég vil nota tækifærið til að
þakka yður og Mólótoff fyrir þær
1
HULIN FORTÍÐ
MARGARET FERGUSON
1. kafli.
— Nú skuluð þér horfa vand-
lega á yður, sagði hjúkurnarkon-
an hvetjandi og stakk speglinum
í hönd ungu konunnar. — Þér
hafið verið svo þolinmóðar og dug
legar allar þessar vikur, svo að
þetta er áreiðanlega ánægjuleg
stund fyrir yður. Og þér þurfið
ekki að óttast það sem þér mun-
uð sjá,*það get ég fullvissað yður
um, bætti hún við og reyndi að
þrýsta fingrum stúlkunnar um
spegilhandfangið. — Þetta mun
koma yður gleðilega á óvart.
Um stund leit helzt út fyrir
að konan í rúminu ætlaði ekki
að verða við hvatningunni, ekki
þó vegna andúðar eða hræðslu,
heldur af einskæru kæruleysi. En
svo lét hún undan og tók við
speglinum. Gluggatjöldin — sem
höfðu verið dregin fyrir gluggann
í margar vikur — höfðu nú verið
tekin til hliðar. Vorsólin skein
inn á hvítmálaða veggi sjúkra-
stofunnar og á vasa með dökk-
rauðum túlipönum sem voru á
borðinu. Unga konan leit undr-
andi á blómin.
— Frú Jessel sendi yður þessi
blóm, sagði hjúkrunarkonan.
— Þar sem þér hafið legið svo
lengi í myrkri vildi hún að þér
fengjuð nú regluleg vorleg blóm.
En blómin geta beðið. Nú er það
spegillinn sem er áríðandi, frú
Sheldon.
Tracy Sheldon leit á spegilinn.
Hún hélt honum þannig að hann
sýndi aðeins hluta af loftinu.
Hvers vegna var hjúkrunarkonan
með þessi læti? Þetta voru hvort
sem er allt látalæti, og áttu að
þjóna þeim tilgangi að hressa og
kæta sjúklingana. Hún reyndi að
telja sjúklingi sínum trú um að
það sem hún sæi í speglinum
væri upphaf ævintýris. Hvernig
átti hún að skilja það að þetta
kom ekki sjúklingnum sjálfum
hætis hót við. Hvemig átti hún
að geta sýnt áhuga á gersamlega
ókunnugu andliti? Andliti sem
hafði engan persónuleika endur-
speglaði engan persónuleika, eng-
ar hugsanir né tilfinningar?
— Svona nú, sagði hjúkrunar-
konan þolinmóð. — Doktor Kull-
mann kemur á hverri stundu, og
hann langar að vita, hvemig yður
lízt á það sem hann hefur gert
við . .. fyrir yður!
Granna, hvíta höndin lyfti
speglinum og hélt honum fyrir
framan andlitið. Hún sá
ungt andlit, augun lágu alldjúpt,
andUtið var náfölt, nefið beint og
fagurlegan lagaður munnur. Við
fyrstu sýn var ekkert sem eyði-
lagði þetta fallega andlit. Þegar
betur var að gáð mátti þó greina
örþunn ör við gagnaugað og á
annarri kinn. Hárið var stutt-
klippt og hrokkið, Ijóst hár.
Þetta andlit hefði getað verið mál
að á eggjaskurn — tóma eggja-
skurn.
— Notið þetta, frú Sheldon.
Hjúkrunarkonan réttí að henni
varalit, og hún fór laust yfir var-
irnar með litnum.
— Við urðum að klippa hárið
vegna höfuðmeiðslanna, en það
vex ótrúlega fljótt. Já, sjáum til,
þetta er sannarlega munur að sjá!
Hjúkrunarkonan hallaði undir
flatt og dáðist að, hversu fimlega
Tracy notaði varalitinn.
— Þér eruð ekki veikar lengur,
frú Sheldon, hélt hún áfram. Þér
eruð nægilega frískar til að fara
af sjúkrahúsinu á hverri stundu.
Og það munuð þér gera.
— Hvenær? spurði Tracy hrað-
mælt og stirðnaði upp í rúminu.
Hjúkrunarkona ræskti sig vand-
ræðalega.
— Tja . . . það er ekki gott að
segja . . . Það er undir því komið
að . . . Nú, nú hér koma dr.
Kullmann og doktor Brodie að
vitja yðar'
Dymar vom opnaðar og tveir
læknar komu inn. Doktor Kull-
mann sem var fyrir, var lítill,
feitlaginn maður með úfið hvítt
hár. Hann kom fast að rúminu og
það var hlýlegur glampi í augum
hans bak við gleraugun.
— Jæja! Var ekki indælt að
losna við allar sáraumlbúðir og fcom
ast í birtuna aftur? Þér fáið von-
andi ekki verk í augun?
— Nei, ekki vott. Já, það er
dásamlegt. Hann vænti þess að
hún ljómaði af gleði og hún gerði
sitt bezta til að brosa dauflega.
— Og þér hafið virt fyrir yður
nýja andlitið yðar? Hvernig geðj-
ast yður að því, frú Sheldon? Þér
þurfið sannarlega ekki að vera
feimin að koma fram fyrir fólk
með það!
— Auðvitað ekki! Eg hlýt að
hafa verið voðalega illa á mig
komin, doktor Kullmann og þér
hafið gert kraftaverk. Ég get ekki
með orðum lýst, hve þakklát ég
er.
Það var eins og að þakka fyrir
að hafa rétt manni rifna flík.
Jafnvel andlitið sem hún átti að
hafa héðan í frá var ekki hennar
eigið. Það var meistarastykki
skurðlækna. Það lá við borð hún
hefði kosið að hafa afskræmt and-
lit — það hefði að minnsta kosti
verið hennar andlit.
— O, það var lireint ekki erfitt,
sagði doktor Kullmann glaðlega.
— Andlitslagið sjálft er ekki
teljandi breytt. Þér hafið sömu
fallegu drætti og áður. Það er
erfiðara viðfangs, þegar kona vill
láta breyta andlitinu — að skapa
fegurð þar sem fegurð er efcki til
í andlitinu. Það er ómögulegt. En
nú verð ég að hverfa til starfa,
frú Sheldon. Ég lít inn seinna
Hann gekk hröðum skrefum út
úr sjúkrastofunni og pataði ákaft
um leið og hann gaf hjúkrunar-
konunni fyrirmæli. Hinn læknir-
inn hafði staðið við gluggann á
meðan doktor Kullmann ræddi
við Tracy. Hann gekk nú hægt
að rúminu. Hann var allt önnur
manngerð. Hár vexti og mjög
grannur rólegur og hæglátur mað-
ur.
— Eruð þér þreyttar eftir all-
an taugaspenninginn í dag, frú
Sheldon?
— Nei, alls ekki. Ég hef ekki
fundið til neinnar eft-
irvæntingar, svaraði Tracy rólega.
Hún þurfti sem betur fór ekki að
leika neina gleði gagnvart honum.
— Ekki það? Læknirinn leit á
spegilinn sem lá ofan á sænginni.
— Þegar þér lituð í spegilinn
var nokkuð — leiftur — hvað lítið
sem var, sem þér könnuðust við
eða munduð eftir?
— Ekki hið minnsta! En við
því var varla að búast, eða hvað?
það er ekki mitt eigin andlit sem
ég var að skoða. Andlitið sem ég
sá í speglinum og ég sjálf erum
algerlega ókunnug hvort öðru.
— Það var náttúrlega býsna
margt sem þurfti að gera, sam-
sinnti hann rólega. — En þó er
ýmislegt eins og það var. Augun
til dæmis. Horfið vel á þau, frú
Sheldon.
Hún tók spegilinn upp aftur og
horfði hlýðin á sjálfan sig. Augun
voru gullinbrún með örlitlum
grænum flekkjum. Hún hristi höf-
uðið.
— Ég þekki þau ekki aft-
ur, doktor Brodie, sagði hún og
bætti við dapurlega, — því miður.
— Hugsið ekki um það lengur,
það liggur ekkert á. Það mun allt
rifjast upp fyrir yður smátt og
smátt, ef þér bara reynið ekki að
muna. En mig langar að gera
smátilraun.
Læknirinn tók blað upp úr
vasa sínum.
— Ég skrifaði niður nöfn hér.
Þér skuluð ekki brjóta heilann,
segið mér aðeins, hvort nöfnin
minna yður á eitthvað Tracey Sus
an Sheldon?
— Nei. Tracy lagði frá sér
spegilinn. — Þetta nafn hefur
enga þýðingu fyrir mig. »
— Laura Ramsey.
— Nei. Hún deplaði augunum
örlítið þegar skjannabjart Ijósið
skar hana í augun.
— Hver er hún?
—- Þið genguð saman um borð
í vélinni á Kennedy-flugvelli. Þér
sátuð við hlið hennar. Hún hefur
sjálfsagt verið vinkona yðar,
kannski frænka.
— Þér segið „hefur verið“.
Beið hún bana?
T f M I N N, þriðjudacjinn 2. júní 1964 —
14