Vísir - 07.05.1952, Blaðsíða 4

ÍÆ
V í S I R
Miðvikudaginn 7. maí 1952
D A G B L A Ð
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skriístofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Tryggingar og umferiasiys.
I^jarri fer því að vandamál umferðarinnar hér í bænum verði
auðleyst, enda gatnagerð.in ekki miðuð við þau farartæki,
sem nú aka hér um götur þúsundum saman. Eru gömlu bæjar-
.hverfin með sama merkinu brennd og borgarhlutar erlendis,
sem byggðir hafa verið á svipuðum tíma. Göturnar eru of
þröngar og því verður ekki um þokað, nema ef til vill á löng-
um tíma og með því að rífa heil bæjarhverfi til grunna, svo
sem gert hefur verið í sumum stórborgum erlendis. Vegna
þröngbýlisins og þrengslanna á götunum, og ennfremur sökum
þess, að enn eru börnin aðallega látin hafast við á götunum
umhirðulítil, eru slysafarir hér tíðar, — ef til vill enn tíðari,
en gerist í sambærilegum erlendum borgum.
Tryggingarfélögin hafa horfið að því ráði, að veita bifreiða-
eigendum afslátt af iðgjöldum, hafi þeir ekki orðið valdandi
slysum eða skemmt ökutæki sín í árekstrum í nánar ákveðinn
tíma. Fyrir tveimur dögum heiðruðu Samvinnutryggingar hóp
bifreiðastjóra, sem komist höfðu hjá öllum óhöppum í umferð
síðustu fimm árin, auk þess sem þessir bifreiðaeigendur höfðu
notið ívilnunar varðandi iðgjaldagreiðslur. Er hér um ágæta
hugmynd að ræða, sem ætti að verða bifreiðastjórum hvatning
og' fjárhagslegur ávinningur. Ekki er minni vandi að gæta
fengins fjár en afla, og þótt peningarnir hafi tekið á sig hreyfan-
lega mynd bifreiðarinnar, gildir eitt og hið sama lögmál í þessu
efni. Af tryggingariðgjöldum hefur ofangreint tryggingarfélag
veitt 10—25% afslátt, en á árinu 1950 telur félagið að afslátt-
urinn hafi numið samtals kr. 190 þús., en þá nutu 2300 bifreiðar
afsláttarins af 3500 bifreiðum, sem tryggðar voru hjá félaginu.
Samkvæmt upplýsingum Samvinnutrygginga mun verðmæti
þeirra bifreiða, sem í umferð eru, nema ca. kr. 300—400 millj.,
en kaupverð bifreiðanna, varahluti og allt efni til nauðsynlegs
viðhalds þeirra verður að greiða á erlendum markaði. Hefur
því ríflegri fjárhæð verið varið til kaupanna, með það fýrir
augum að sjálfsögðu að fullnægja umferðaþörf almennings, en
þegar þjóðin á í vök að verjast vegna gjaldeyrisskorts segir sig
sjálft, að skyldur hvíla þeim á herðum, sem innflutningshlunn-
inda hafa orðið aðnjótandi. Með hirðuleysi og óvarkárni geta
þeir valdið öþörfum innflutningi og bakað þjóðinni kostnað í
erlendum gjaldeyri, sem betur væri varið til annarra nauð-
þurfta. Ökuníðingarnir stofna auk þess lífi manna og velferð
í voða, en til þess eru vítin orðin of mörg, að bifreiðastjórum
beri ekki skylda til að varast þau. Viðleitni tryggingarfélaganna
miðar í rétta átt, en bifreiðastjórar og vegfarendur verða að
gera sér Ijóst, að einnig á þeim hvíla skyldur, sem enginn fær
skotið sér undan, en sé varúðin nóg mun umferðaslysum fækka
og öryggi aukast.
Fjársöfnun til íslendingahúss.
TTT'yrir nokkrum árum var efnt til fjársöfnunar í því augna-
miði, að keypt yrði eða byggt hús í Kaupmannahöfn, sem
gæti orðið Íslendingum hæli og samkomustaður. íslendingar 1
Höfn áttu frumkvæði að þessu og hafa þegar safnað álitlegum
sjóði, aðallega vegna forgöngu og með framlögum fárra manna.
Nefnd var skipuð hér á landi, sem beitti sér fyrir fjársöfnun,
en árangur af störfum hennar hefur reynzt tiltölulega lítill,
enda mun starfsemin hafa legið niðri um hríð. Mun nefndin
nú hafa í hyggju að ljúka starfi sínu og taka upp fjársöfnunina
að nýju, þannig að ekki verði við málið skilist fyrr en því er
borgið.
Þótt þarfirnar séu margar og brýnar hér heima fyrir, ber
hins að minnast, að á danskri grund býr enn þá álitlegt brot
af íslenzkum stofni og hefur margt af því fólki ekki litið ætt-
land sitt um áratugaskeið. En maður er manns gaman og eigi
þetta fólk þess kost að hittast, eða búa jafnvel að staðaldri í
hópi landa sinna, myndi það margt sætta sig betur við örlög.in
og' það rótfestuleysi, sem langdvöl erlendis leiðir ávallt til í lífi
einstaklingsins. Fyrir fjársöfnunarnefndunum vakir, að íslend-
ingahúsið verði heimili fyrir gamalmenni og jafnvel námsfólk,
auk þess, sem 'þar verður samkomustaður íslendinga í Kaup-
mannahöfn og raunar Danmörku allri, eftir því sem efni
standa til.
Þess er að vænta að framlög til íslendingahússins verði ekki
•eftir talin enda er hér um óverulega fjárhæð að ræða og trygg-
ing fyrir að viðleitnin mun bera tilætlaðan árangur. Allir þeir,
sem í Danmörku hafa dvalið nokkuð að ráði, munu þess fýsandi
að íslendingar þar eignist slíkan samastað og munu fyrir sitt
leyti stuðla að því, að svo megi verða.
Hljómleikar
frú Þuriðar Pálsdóttur.
Frú Þuríður Pálsdóttir söng
í Gamla bíó fyrir fullu húsi
hrifinna áheyrenda.
Frúin hefir verið tæpt ár í
sönglandi Evrópu. Frú Þuríður
var, áður en hún fór til Italíu,
talin vera mjög efnileg söng-
kona, og þó ágætlega söngvin,
eða músíkölsk, eins og það er
orðað.
Nú hefir frúin á þessum
stutta tíma fengið ekki svo litla
raddþjálfun. Má það fyrst
þakka góðum rpúsikgáfum sem
frúin hefir fengið í vöggugjöf.
Rödd frúarinnar er enn í deigl-
unni. Miðtónar raddarinnar eru
hljómbjartir og bera vel með
hinum hvelfda yfirhljóm. í
dramatiskum söng verða hinir
háu sóprantónar nokkuð
klemmdir, og taka með sér of-
mikið loft, af því leiðir að að
f, fís og g-tónar fá tilhneigingu
að hljóma of lágt (hanga neðan
í tónunum) sbr. „Butterflv
arian“.
Sama er að segja um „kol-
oratur“ tónana, þá vantar enn
hinn klukkuhreina hljóm, en
hin ágæta músikgáfa frúarinn-
ar yfirgnæfir það seh enn á
vantar í þjálfun tónskrauts
raddarinnar.
Söngskráin var smekklega
valin. Af ariunum söng frúin
langbezt ,,Orfeo“ ariuna eftir
Glúck. Brahms „Vergebliches
Staándchen“ var sérstaklega
vel sungið. Af ísl. lögunrmr söng
hún bezt Kaldalóns lagið „Þú
eina hjartans yndið mitt“.
Ariu „Næturdrottningarinn-
ar“ úr „Töfraflautu“ Hozarts
söng frúin ,,transponiert“ eða í
lægri tóntegund. Við það tapaði
arian sínum upprunalega
hljóm. Ef söngfólk getur ekki
sungið aríur í þeirri upphaflegu
tóntegund sem tónskáldið hefir
skrifað þær, þá verður söng-
fólkið að bíða betri tíma, eða
þar til þroski og þjálfun radd-
arinnar er fyrir hendi.
Donnisettis „Lucia di Lamm-
ermoor“ var ofviða fyrir rödd
frúarinnar. Músikalskt skilaði
frúin þessum aríum fullkom-
lega.
Háttvísi einkenndi framkomu
frúarinnar.
Hr. Weishappel aðstoðaði
söngkonuna. Eg hefi ekki heyrt
hr. Weishappel leika í annan
tíma betur.
Sig. Skagfield.
Háfar Sanáara
afia vel.
Á Sandi er nú góður afli og
haí’a margir smábátar fengið
3—5 tonn af þorski, ýsu og
steinbíti síðast liðna daga. Afli
er allur unninn í frystihúsinu.
Tíð er ágæt og þar eð fann-
ivyngi var mikið í vetur kemur
jörðin hálfgræn undan snjónujn
en síðustu daga er farið að
skjóta upp nýjum gróðri á lág-
lendi. Heyforði er nægur hvar-
vetna í héraðinu.
Gert er ráð fyrir að vinna við
landshöfnina á Rifi hefjist urn
jniðjan maí. Vinna við höfnina
hófst í fyrra og þá m.a. byggðir
braggar handa verkamönnum
og áhaldageymslur.
Hafnai-skilyrði eru góð 1
Sandi, er skammt þaðan á góö
fiskimið og ræktunarskilyrfi
eru góð í héraðinu. Má því gera
ráð íyrir að Sandur verði þegar
tímar líða höfuðborg Vestur-
landsins.
UMFR minnist 10 ára
afmæiis síns.
Ungmennafélag Reykjavíkur
minntist 10 ára afmælis síns í
Breiðfirðingabúð 17. f. m.
Eftirtaldir menn voru gerðir
heiðursfélagar U.M.F.R. og
sæmdir gullmerki félagsins:
Guðm. Kr. Guðmundsson, Jó-
hannes Jósefsson, Magnús Kjar-
an, Ríkarður Jónsson, Þórhall-
ur Bjarnason, Lárus Rist og
Sigurjón Pétursson.
Heiðursmerki U.M.F.R. úr
silfri voru sæmdir þau: Páll S.
Pálsson, fyrsti formaður félags-
ins, Kristín Jónsdóttir, sem
lengi átti sæti í stjórn félags-
ins og Lárus Salómonsson, hinn
ötuli og ágæti glímukennari fé-
lagsins.
íþróttaafreksmerki félagsins,
sem aðeins er veitt þeim, sem
sett hafa íslandsmet í einhverri
íþróttagrein, hlutu: Gylfi Gunn
arsson, fyrir hástökk án at-
rennu, Margrét tlallgrímsdótt-
ir, fyrir langstökk og Kristín
Árnadóttir fyrir spjótkast.
Margir vilja fá
or&abék Blöndals.
Frá því er það varð kunnugt,
að til stæði að gefa út Orðabók
Sigfúsar Blöndals í ljósprent-
aðri útgáfu, hafa mjög margir
skrifað sig á áskrifendalista liér
í bænum.
Ófrétt er frá umboðsmönnum
úti á landi, enda skammt síðair
þeim voru send gögn varðandi
hina fyrirhuguðu útgáfu. Ekki
er þó neinn vafi, að mikill á-
hugi er fyrir útgáfunni þar eigi
síður en hér. — Orðabókin
verður prentuð í 3000 eintök-
um og fá þeir, sem láta skrá sig
sem kaupendur fyrir 1. okt. n.
k. bókina 100 kr. ódýrari í
bandi en aðrir.
Óskar Bjarnasen, umsjónar-
maður Háskólans, sem tekur
við áskriftum f. h. orðabókar-
nefndar, hefir tjáð Vísi, að á-
skriftum fjölgi daglega. Þær
má tilkynna honum í síma 3794.
Stúlka
óskast. Uppl. á staðnum.
Heitt & l^aft
Skráning
atvinnuleysingja.
* í dag lýkur skráningu atvinnu
leysingja hér í bænum og' er tal
ið líklegt, að greinargerðin um
skráninguna, er birt verður ein
hvern næstu daga, þegar unnið
hefir verið úr skýrslunum, sýni
minnkandi atvinnuleysi. —•
Byrðar atvinnuleysis reynast
jafnan þungar þeim, er þær
verða að bera, og aðstandend-
endum þeirra, og fer þó fjarri,
að þungi atvinnuleysis hvíli
eingöngu á einstaklingum, það
hefir jafnan mjög víðtækar af-
leiðingar, og er eitt af mestu
vandamálum ríkis og bæja og
þjóðfélagsins í heild.
Bjargræðistími.
Landanir úr togurum hafa
leitt af sér mikla atvinnuaukn-
ingu í kaupstöðunum og hefir
það orðið til mikils léttis. Og
aðalbjargi-æðistíminn er fram-
uhdan, og margir fá vafalaust I
atvinnu í sumar, við landbúnað-
arstörf, vegagerð, síldveiðar og
fleira. Bjargræðistími er sjálf-
sagt gamalt orð í málinu, og
sumarið hefir jafnan verið kall-
að aðalbjargræoistíminn. Orð-
ið á vafalaust enn rétt á sér, þvi
að þótt margt haíi breytzt, er
annað óbreytanlegt, sem veldur
að sumar greinar framleiðslunn
ar verður að stunda af kappi á
vissum tímum árs, og má þar
til nefna þorskvertíðina, síldar-
vertíðina, heyannatímann. í
landi, þar sem svo hagar til,
verður jafnan erfiðleikum bund
ið, að sjá öllum fyrir starfi ár-
ið um kring.
Gæti ný skipu-
lagning bjargað?
Mér hefir oft flogið í hug,
hvort unnt væri að gera eitt-
hvað til úrbóta í þessum efn-
um, t. d. með því að í vissum
iðngreinum væri unnið haust-
og vetrarmánuðina einungis eða
aðallega, og starfskröftum þess
ara iðngreina beint til annar-
i ar framleiðslu, er eftirspurn
ieftir verkafólki er mest, eða
Ibeinlínis skapa slíku fólki verk
efni að sumrinu, því til hags og
þein-ar heilsubótar sem úti-
vinnan færir mönnum.
Eina leiðin.
Þessi vandamál eru marg-
þætt, en víst er, að eina leiðin
til þess að girða fyrir atvinnu-
leysi á komandi tímum, er að
beina starfskröftum sem flestra
að framleiðslunni. Og sem betur
fer er talsvert að því gert, en
betur má ef duga skal. En með-
an reynslan sýnir til dæmis, að
unglingar grípa fegins hendi
þau tækifæri sem bjóðast til að
sækja námskeið í meðferð drátt
arvéla eða sjóvinnunámskeið,
svo eitthvað sé nefnt, þarf ekki
að örvænta um framtíð lands og
þjóðar. En forystan má ekki
bregðast.
Gáta dagsins.
115:
Upp á land eg lítið fer,
leiðargrýttan spotta,
þegar tunglið uppi er,
aðeins hálft að glotta.
Svar við gátu nr. 114:
Að stökkva upp á nef sér.