Vísir - 07.05.1952, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 7. maí 1952
V í S I R
9
ThoroEf Smith s
JÞw Bltní Í£S99l9BÍ** ífJB'BSr 100 dkiÍiíSB'ÍB.
o«r/ þeiB' &r hmö muylýsÍBÉáastrtð
£ sj&m 8-mB‘ps.
New York, 11. apríl, 1952.1ofti, er við lentum á Andrews-
Ekki er mér kunnugt um nafn
hermannsins, sem ók mér frá
Andrews Air Force Base i
Washington inn til sjálfrar
borgarinnar, en hann var vin-
samlegur, hjálpfús og kurteis,
eins og allir, sem ég' hefi haft
einhver afskipti af síðan ég
kora vestur um haf fyrir tæp-
um fimm dögum.
Það var með ráði gert, að ég
lýsti ekki sjálfri flugferðinni
yfir hafið, frá Keflavík til
Westover í Massachussetts, með
því, að slíkt hefir svo oft verið
gert áður, að ég kæri mig ekki
um að móðga lesendur Vísis
með fi'ekari frásögnum og
endui'tekningum af slíku. Það
má líka segja, að slík flugfei'ð
er í í'auninni ekkert ,,fei'ðalag“,
í venjulegum skilningi þess
orðs. Maður sér ekkert á leið-
inni, nýtur þess ekki, sem fyrir
augun kynni að bera, eins og á
venjulegu ferðalagi, heldur er
hér aðeins um að í'æða tilfærslu
stað úr stað.
Hins vegar mætti geta þess,
að ég fékk fyrirtaks ferðafélaga,
m. a. McGaw hershöfðingja,
yfii-mann varnarliðsins á Kefla-
víkurvelli, sérlega geðþekkan
mann, sem mér var ánægja af
að rabba við. En sá maðurinn,
sem ég hafði mest afskipti af
á leiðinni og eftir að vestur
kom, var Elkins ofursti, sem nú
er yfirmaður flughersins á
Keflavíkurvelli. Elkins þessi er
eitthvert mesta prúðmenni og
bezti di’engur, sem eg hefi fyr-
ir hitt um dagana.
Góð fyrirgreiðsla
lijá MATS.
Hann er einn þeirra manna,
sem hlýtur að afla sér vinsælda
og virðingar, hvar sem hann
fer, sakir alveg óvenjulegra
mannkosta. Það var auðvitað
hrein tilviljun, að hann fór með
sömu flugvél og ég, eða einni
af MATS-vélunum, en það
reyndist mér hið mesta happ.
Það var Elkins, sem bókstaf-
Jega „tók í hönd mér“, kom
mér fyrir í nætui’stað á hinum
geysistóra Andrews-flugvelli,
snæddi með mér um kvöldið og,
moi'guninn eftir, kom mér í
samband við Brown ofursta,
yfirmann vallarins, en þessir
tveir heiðux'smeann gerðu það
að verkum, að mér var boðinn
farkostur á vegum MATS til
þess að sjá sem allra mest af
Bandax'íkjunum meðan eg
dveldi vestra, eftir að ég hafði
skýrt fyrir þeim, hvað fyi'ir
mér vekti með þessari för
minni. Er skemmst af að segja,
að ég hlaut hina prýðilegustu
fyrii'greiðslu í hvívetna, og fæ
ég seint þakkað þessum mönn-
. um alla þá alúð og vinsemd,
sem mér var sýnd.
Munur á Keflavík
og Washington.
Við höfðum verið 15. klst. í
velli rétt við Washington að
kvöldi sunnudagsins s.l. (6.
apríl).
Við höfðum úr lofti séð Ijósa-
dýrðina af Baltimore, Spi'ing-
field, Philadelphia og fleii'i
stói’borgum, er við flugum frá
Westover til Washington. Það
var sannleika ógleymanleg og
einhvei’nveginn ævintýraleg og
óraunveruleg sjón. Þúsundir
ljósa tindruðu og blikuðu þarna
fyrir neðan, sumsstaðar teygð-
ust ljósrákirnar, rauðar og hvít-
ar, eins og glóandi ormar. Samt
var ég ekki almennilega búinn
að átta mig á því, að ég væri
kominn til Bandaríkjanna, og
það er varla fyrr en nú, að mér
finnst allt sjálfsagt, sem fyrir
augun ber, eins og jafnan er,
þegar maður tekur að venjast
nýju og óvenjulegu umhverfi.
En ólíkara umhverfi en t.d.
Keflavík og Washington D.C.
er vai'la hægt að hugsa sér.
Einn er sá hlutur, sem mér
fellur alveg séi’staklega vel í
fari Bandaríkjamanna. Þeir eru
svo viðmótsgóðir og glaðlyndir,
hleypidómalausir og eðlilegir
í fasi og háttum, að auðvelt er
að umgangast þá, án nokkurrar
tilgerðar eða „tiktúra“. Alúðin
virðist þessu fólki í blóð borin,
og mér virðist þetta eiga jafnt
við þá sem hátt eru settir í
mannfélaginu og hina, sem e.t.
v. eiga minna undir sér.
Kjötkaup í
New York.
í moi'gun skrapp ég út og
keypti í matinn handa okkur
hjónunum í næstu „delicatess-
en-stiore“. Þar keypti eg mjólk
í pappaumbúðum (Borden’s),
kaffi, smjör, ávaxtasafa og eitt-
hvað fleira. Það var eins og
búðai'maðurinn hefði þekkt
mig alla ævi, heilsaði mér svo
skemmtilega, þegar ég kom inn,
án þess þó að „þrengja sér upp
á mann“, svo að léleg en skilj-
anleg íslenzka sé notuð. Rétt
hjá skrapp ég inn í kjötbúð og
bað um roast-beef. Eg taldi að
pund nægði. „Fyrir hve marga
á kjötið að vera, herra minn?“
spurði kaupmaðui’inn, glað-
klakkalegur, miðaldra maður
með skringilegan hatt á höfði.
„Fyrir þrjá“, svaraði ég. „Þá
er þetta allt of lítið, nú skal
ég velja vænan bita“, svaraði
hann, og það gerði hann. Að
vísu er ég viss um, að bitinn
var talsvert of stór, en það
gerir þá ekkert til. ísskápar ei'u
alls staðar til, sjálfsagt taldir
jafnnauðsynlegir og stólar og
borð heima. En hvernig hann
afgreiddi mig, svona brosandi og
geðgóður, það var það, sem mér
fannst máli skipta, en svona er
þetta alls staðar hér í búðum.
Hann fckk bíl
fyrir 100 dali.
En ég ætla að víkja snöggvast
ai|i o|
wsrii lissa.
að manninum, sem ók mér, í
upphafi greinai'innar. Eg tók
hann tali á leiðinni, og komst
brátt að raun um, hann hafði
geysimikið vit á bílum, en það
virðist einnig vera eitt aðal-
einkenni Bandaríkjamannsins.
Hann gat á örskammri stundu
sagt, hvoi't bílarnir í kringum
okkur væri frá árinu 1951, 1950,
1949, eða 1952 eða 1947 — það
skipti ekki máli. „Átt þú bíl?“
spyr ég í fálkaskap mínum.
„Eg á garm“, svarar hann,
„módel 1938“. „Og hvað kost-
aði hann?“ spyr ég. „Hann
kostaði 100 dollara11, anzar
hermaðui’inn, „en hann gengur.
Þó eru gúmmíin heldur léleg,
verð að fá ný á bæði framhjól-
in, kosta 12 dollara stykkið.1
Þarna opnaðist fyrir mér nýr
heimur, viðskiptanna. 100 doll-
ara fyrir bíl, jafnvel fyrir ,,an
old wreck“, eins og hann orð-
aði það, og brátt komst ég að
raun um, að það er geysimikill
atvinnuvegur að kaupa og selja
notaða bíla. Það er t.d. vanda-
laust að fá sæmilegan vagn fyrir
300 dali (frá 1940-43 eða svo),
og má það heita sanngjarnt eftir
atvikum. Og menn athugi, að
þetta fæst með afborgunum. Er
þetta nokkur skýring á því, að
hér virðist annar hver maður
eiga vagn, sem sýnist vera jafn-
sjálfsagt og eiga skóhlífar á ís-
landi, svo að einhver samlík-
ing sé notuð.
Frá Washington til New
Yoi'k ók ég í ágætri hraðlest,
sem bar hið glæsilega nafn
„The Colonial“, örskreið lest,
búin flestum þægiandum, sern
óhugsandi eru á þeim lestum,
sem ég þekki til í Evrópu.
in á, að ofan á turninn sjálf-
ann var nú kominn annar turn
og grennri, það er sjónvarps-
turn, en sjónvarpið er kapi-
tuli út af fyrir sig, sem ég xnun
e.t.v. gera nokkur skil síðar. —
Þó skal þess getið, að margir
hafa sagt við mig, að sjónvarp
sé til hinnar mestu bölvunar,
það drepi alla samtalslist (it
kills the art of conversation).
Sannleikurinn er sá, að þetta
fyi'irbrigði er komið í öfgar.
e.t.v. meðan mesta nýjabrumið
er á því. Engin ástæða sýnist
mér til dæmis til þess að sjón-
vai'pa fréttalestri. Fréttirnar fá
ekkei-t meira gildi, þó að mað-
ur sjái andlit þular, meðan á
lesti’inum stendur. En hér er
allt gleypt, sem út úr tækinu
kemur.
Auglýsingastyrjöld.
Eg fékk að skoða í sjónvai'p
á heimili sendiherra okkar í
Washington. Mér fannst það
reglulega gaman, ekki sízt að
gamanþáttum, en þetta kvöld
sá eg þátt, sem nefndist „I love
Lucky“, og leikur Lucille Ball
aðalhlutvei'kið. Um gagnsemi
sjónvarps ber víst öllum saman
hér, en hins vegar horfir víst
til vandræða um heimilislíf og
gestkomur, því að menn eru
sem límdir við tækið. En fyrir
íslending, sem aldrei hefir séð
slíkt, var þetta mjög ánægju-
legt. A.nnars virðist geisa heift-
ai’legt auglýsingastríð í sjón-
varpinu, ekki sízt milli síga-
rettuframleiðenda. Þetta kvöld,
sem eg hlustaði (og sá) áttust
þau einkum við Lucky Strike
og Philip Mori’is. Lucky Strike
sannaði með óyggjandi rökum,
að sú framleiðsla væri miklu
betur úr garði gerð, þéttari og
gæfi kaldari reyk, enda betra
tóbak, en hins vegar sannaði
Philip Morris, að í þeim síga-
rettum væru engin þeirra
skaðlegu efna, sem einkenna
hinar. Vii'tust bæði fyrirtækii*
hafa betur, um það er lauk.
Yfirleitt er auglýsingastarf-
semin hér vestra rekin með
allt öðru sniði en heima, endá
geysimikil samkeppni og gífur-
legt úrval flestra hluta. Mætti
segja méi', að íslenzkum hús-
mæðrum þætti fengur í að líta
hér inn í matarbúðir, ekki sízt
hvað snertir grænmeti, ávexti
og þess háttar, en umfram allt
eru það smekklegar umbúðir
matvæla, seim maður rekur
augun í.
í gærkveldi skruppum við
hjónin inn á „di'ugstore” (en
um það verður að rita sérstaka
grein) og fengum okkur bita.
Við hliðina á okkur sat maður,
sem pantaði sér samloku og öl.
Þegar ölið kom, tók hann salt-
baukinn og saltaði ölið kyrfi-
lega, drakk svo af beztu lyst,
snæddi og gekk út. Eg varð
ekkert hissa, og heldur ekki
þegar eg gekk fram hjá klipp-
ingarstofu og snyrtistofnun.
fyrir hunda af öllum tegundum.
ThS.
Grikkir ánægðir
með viðræðurnar.
Aþena (AP). — Viðræðun-
um við tyrknesku sendinefnd-
ina er lokið og nefndin farin
heim.
Venizelos, sem gegnir stövf-
um forsætisráðherra um þessa'
mundir, hefir látið í ljós ánægj'i
yfir árangrinum, en viðræðurt*
ar sherust um þátttöku þeiri-a í
varnax’samtökum N.A.-ríkjanna
Venizelos hefir tilkynnt, að
Páll Grikkjakonungur fari £
heimsókn til Tyrklands í næsta
mánuði, en Tyrklandsforseti er
síðar væntanlegur í opinbera
heimsókn til Grikklands.
r.vjv.wi
Verksmiðjuhverfi
og sjónvarp.
Farið var framhjá iðnaðar-
borgum, sem allir kannast við,
svo sem Baltimore, Phila-
delphia og New Jersey. Víða
er ekið fram hjá risavöxnum
stálsmiðjum, ég man t.d. eftir
að við fórum fram hjá ein-
hverjum verksmiðjum, sem
Bethlehem-stálhringurinn á,
ennfremur Baldwin-eimreiða-
smiðjunum. Var þetta mikil-
fengleg sjó, en íbúðahverfin
hið næsta eru ekki fögur, eins
óg verða vill í iðnaðarborgum
stói'þjóðanna. En þrátt fyrir
sviplítil, hversdagsleg, eða
beinlínis ljót og ömurleg hverfi
þar mátti sjá bíla við nær hvert
einasta hús. Menn athugi, að
bíll er ekki munaður í Banda-
ríkjunum, eins og fyrr segir,
og að eiga bíl er sjálfu sér
enginn mælikvarði á efnahag
eigandans.
Eg hefi einu sinni áður kom-
ið til New York, um áramótin
1936—1937, og þá á skipi, en
sá þó í’aunar ósköp lítið, stóð
stutt við, en gat þó skroppið
inn til borgarinnar. Vitaskuld
kannaðist ég við mig aftur.
Empire State-byggingin stend-
ur enn á sínum stað, og teygir
102 hæðir upp í loftið yfir Man-
hattan, eins og risavaxinn fing-
ur. Þó var nú sú breyting orð-
KVÖLÐþattkar.
OKKUR ISLENDINGUM er
nú orðið ljóst, að framleiðsla
okkar er of einbæf, svo að okk-
ur er nauðugur einn kostur að
auka fjölbreytni hennar, ef við
viljum lifa menningarlífi í
landinu í framtíðinni. Síðast-
liðinn mánudag létu nokkrir
menn álit sitt í ljós á framtíð-
ai'möguleikum gisti- og veit-
ingahúsareksturs. Menn þessir
höfðu allir mikla reynslú, hvað
þenna atvinnuveg snei'tir, og
kom þeim öllum saman um,
að hann gæti orðið einn af land-
stólpúnum með því að búa ör-
litlu betur að honum en nú er
gert.
♦ Sérstaklega athyglisvert
þótti mér sú skoðun, að
breyta þyi'fti áfengislöggjöf-
inni, þannig að vínveitingaleyfi
yrðu almennari en nú gerist.
Vitað er að enginn ferðamaður,
sem efni hefir á að ferðast og
láta sér líða vel á gistihúsum,
velur sér samastað nema þax-,
r,em allar beztu víntegundir eru
á boðstólum, og er ekkert við
því að segja. Skemmtiferðalög
eru farin í leyfum og vilja menn
þá að vonum njóta þeirra gæða,
sem lifið hefir að bjóða í sem
ríkustum mæli.
♦ Allmikið hefir verið um
það rætt, að hægt væri að
gera ísland að ferðamanna-
landi, og mun sú skoðun hafa
við mikil rök að styðjast. En
eitt er jafnvíst og að tveir og
tveir eru fjórir — við hænum
aldrei að okkur efnaða ferða-
menn, nema við komum okkur
upp myndarlegum gistihúsum,
er geta látið alla þá beztu þjón-
ustu í té, sem ferðamennirnir
eru vanir og telja sjálfsagða.
♦ Ef til vill óttast sumir,
að almenn vínveitinga-
ieyfi myndu auka áfengisnotk-
un almennt. Reynsla annarra
þjóða sýnir hið gagnstæða í
þessu efni. Allar þjóðir, sem
hafa frjálslynda áfengislög-
gjöf, telja hana einmitt koma í
veg fyrir ofdx-ykkju, enda er
það alþekkt staðreynd, að fólk
sækist mest eftir því sem ei'f-
iðást er að afla, hvoi’t sem það
er áfengi eða eitthvað annað
♦ Nefnd fjallar nú um á-
fengislöggjöfina, og er
þess að vænta, að starf hennar
beri einhvern jákvæðan árang-
ur. Ef vel á að vera, þyrfti hún.
a. m. k. að koma því til leiðar,
að hægt yrði að gera gisti- og
veitingahúsarekstur að arðbær-
: um atvinnuvegi. - j