Morgunblaðið - 26.04.1942, Blaðsíða 3

Sunnudágur 26. apríl 1942.
MORGUN BLAÐIÐ
3
Sti órnmálaviðhorfið EinstæO listsýning er formaður
mun skýrast í þess- PW W
ari viku
Lognið á undan
storminum?
STJÓRNMÁLAVIÐHORFIÐ er jafn óljóst enn-
þá. Ekkert hefir heyrst frá stjórnarskrárnefnd
neðri deildar, eftir að kunnugt var að nefndin
hefði klofnað, en síðan er liðinn nærri hálfur mánuður.
Engin álit hafa komið frá nefndinni.
Þess hefir áður verið getið hjer í blaðinu, að viðræður hafi
átt sjer stað milli fulltrúa frá Sjálfstæðisflokknum og Alþýðu-
flokknum um lausn stjórnarskrármálsins og hið pólitíska við-
horf, sem kann að skapast við samþykt þess á Alþingi. Þessum
viðræðum er ekki lokið ennþá, en þær munu hafa legið niðri að
mestu síðustu dagana.
Pin hvað er þá að gerast i
stórpólitíkinni? spyrja menn.
Sumir stjórnmálamenn hafa
ekki viljað trúa því, að kosning-
ar eigi að fara fram í vor. Þeir
minna á þingsályktunina frá 15.
maí í fyrra, þar sem ákveðið
var að fresta almennum kosn-
ingum, meðan ástand það ríkir,
sem þá var og er enn. Út frá
þessu sjónarmiði mun Gísli
Sveinsson hafa borið fram þings-
'ályktunartillögu sína, „um stað-
festingu“ á þingsályktuninni frá
15. maí í fyrra. Þessi tillaga
Gísla Sveinssonar kemur til um-
ræðu í sameinuðu þingi n. k.
þriðjudag. Ekkert hefir heyrst,
hvað þingið ætlar að gera við
tillöguna, en með afgreiðslu
hennar vferður væntanlega tek-
inn af allur vafi um kosningarn-
ar. Reyndar hafa flokkar, sem
skipa meirihluta á Alþingi hvað
eftir annað lýst yfir, að kosning-
ar verði í vor. Þingmenn virðast
og ganga út frá kosningum, því
kosningamálin vaða upp í torf-
um í þinginu.
En þótt svo sje, að kosningar
sjeu fyrir löngu ákveðnar í vor,
er hitt vafalaust rjett, að Al-
þingi verður sjálft að gera þar
um ályktun. Þingið frestaði kosn
ingum í fyrra og setti þar með
fyrirmæli stjórnarskrárinnar til
hliðar. Það verður því að telj-
ast á valdi þingsins að ákveða,
hvenær kosningar fari fram.
Þegar Alþingi hefir formlega
ákveðið, að kosningar fari fram
í vor, verður væntanlega skamt
að bíða þess, að hið pólitíska við
horf skýrist. Verður þá fljótt
skorið úr, hvort samkomulag
næst um lausn stjórnarskrár-
málsins og meðferð á stjóm
landsins, þar til stjórnarskrár-
breytingin er endanlega sam-
þykt.
Önnur stórmál, sem fyrir Al-
þingi liggja, eru komin nokkuð
áleiðis. Skattamálin og gerðar-
dómslögin eru til 3. umræðu í
neðri deild. Verða sennilega af-
greidd út úr deildinni á morgun.
Allsherjarnefnd hefir við 3. um-
ræðu flutt margar breytingartil-
lögur við gerðardómslögin, sem
flestar eða allar ^ru til skýr-
ingar, en snerta ekki efnishlið
málsins. Fjárlögin sitja sem fast-
ast í nefnd, enda mun verá af-
ráðið, að fjárlög bíði hausts-
þings.
Tíllaga am af-
nám bílaeinfca-
söltmnar
T óhann G. Möller flytur svo-
^ hljóðandi þingsályktunartil-
lögu í sameinuðu þingi:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að gefa nú þegar
ifrjálsa verslun á þeim vöruteg-
iundum, sem Bifreiðaeinkasalan
^hefir verslað með“.
Löng greinargerð fylgir til-
lögunni. Er þar m. a. fram tekið,
að það sem á sínum tíma aðal-
lega hafi verið fært einkasölu
á bílum til ágætis hafi verið, að
einkasalan myndi „standardi-
sera“ bílaverslunina, þ. e. að >
tryggja það, að aðeins yrðu t;l
fáar viðurkendar tegundir bíla
í landinu. En reyslan hafi sýnt
alt annað.
Þegar einkasalan var sett á
stofn voru 74 teg. bíla í landinu,
en árið 1941 eru bílategundim-
ar orðnar 102, eða fjölgað um
28 teg. eftir að einkasalan tók
við. Afleiðingin hefði verið sú,
að ekkert hefði verið hirt um
að til væru varahlutir í bílana,
enda hefðu bílaverkstæðin og
innflytjendur varahluta aldrei
fengið vitneskju um þær bíla-
tegundir, sem inn voru fluttar á
hverjum tíma. Af þessu leiddi
það, að engir varahlutir væru til
í landinu í ýmsar bílategundirn-
ar og eru því fjölda margir bíl-
ar nú í landinu ónothæfir, vegna
þess að ekki er unt að fá í þá
Lðgreglan hand-
samar oþokka-
menai
Svlvirðilegt athæfi við
tveggja ára barn
Lögreglan hefir handsamað
þrítugan mann hjer í bæn-
um, sem framdi svívirðilegt at-
hæfi á tveggja ára gömlu stúlku
barni í fyrradag. Foreldrar
barnsins höfðu komist að því að
ekki var alt með feldu og gátu
gefið lýsingu á manni þessum
og tókst rannsóknarlögreglunni
að finna hann og situr maðurinn
nú í varðhaldi í hegningarhús-
inu.
Það var í fyrradag að maður
einn á Skólavörðustígnum, sem
á tveggja ára stúlkubarn varð
þess var, að barnið var ekki á
þeim stað, sem það var vant að
leika sjer í húsagarðinum. Fór
faðirinn að leita barnsins og
gekk að Bjarnarstíg, sem er stíg
ur milli Skólavörðustígs og
Njálsgötu. Sá hann þá dóttur
sína og var hún í fylgd með ó-
kunnum manni. Barnið var grát-
andi og er það sá föður sinn
hljóp það til hans, en maðurinn,
sem hafði verið með því tók á
rás.
Þegar faðir barnsins fór að
athuga hvað gengi að barninu
sá hann, að undirföt þess voru
í ólagi. Grunaði hann að ekki
væri alt með feldu og tilkynti
rannsóknarlögreglunni atburð-
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
varahluti.
Maður verður á
milli bíla og
siasast
Slys varð hjer í bænum á föstu
dag, með nokkuð einkenni-
legum hætti.
Bíllinn R 1615 var staddur á
Skothúsvegi og hafði einn hjól-
barðinn sprungið. Bílstjórinn,
Daníel Þorkelsson, Leifsgötu 30,
var að bjástra fyrir aftan bílinn,
því að hann ætlaði að skifta um
hjólbarða. Kemur þá þarna að
breskur herbíll og ekur aftan á
R 1615 og varð Daníel á milli
bílanna. Svo mikið varð „stuð-
ið“, sem R 1615 fjekk, að hann
ýttist l1/^ metra á götunni. Að
einhverju leyti munu bílarnir
hafa lent saman, og hlífði það
Daníel. En hann meiddist tals-
vert, marðist illa á handlegg og
fekk fleiri áverka.
Jón Stefánsson: Þorgeirsboli.
Mentaskólanemendur
mótmæla tillögum
um brottílutniflg
skólans
Almennur skólafundur var
haldinn í Mentaskólanum
í fyrrakvöld. Var þar rætt um
tillögur þær, sem fram hafa
komið frá rektor skólans og
öðrum, að flytja skuli skólann
úr höfuðstaðnum.
Rektor var á fundinum og
gerði grein fyrir afstöðu sinni,
en fekk litlar undirtektir.
Svohljóðandi tillaga var bor-
in fram á fundinum:
„Almennur skólafundur hald-
inn í Mentaskólanum í Reykja-
vík 24. apríl 1942, beinir þeim
tilmælum til Alþingis, að það
vísi á bug öllum tilraunum, sem
fram hafa komið og fram kunna
að koma um brottflutning
Mentaskólans úr höfuðstaðnum.
Jafnframt skorar fundurinn
á Alþingi að sjá um, að hafist
verði handa nú þegar um bygg-
ingu nýs mentaskólahúss hjer í
bænum, 0 g telur fundurjnn
æskilegt, að sú bygging verði
reist á lóð skólans við Lækjar-
götu.“
Rektor óskaði að atkvæða-
greiðsla um tillögu þessa færi
fram með nafnakalli. En svo
varð ekki. Fór fram leynileg at-
kvæðagreiðsla í skólanum eftir
fundinn og var tillagan sam-
þykt með 141 atkvæði gegn
26. Fjórtán seðlar voru auðir.
Nemendur senda Alþingi
þessa tillögu sína, og fylgir
henni ítarleg greinargerð.
Veisla í Ankara
ANKARA laugardag: Saydam,
forsætisráðherra Tyrklands
og Sarajuoglo utanríkismála-
ráðherra buðu öllum forustu-
mönnum í sendinefnd banda-
mannaþjóða til hádegisverðar í
dag. (Reuter).
p ormaður Mentamálaráðs,
*■ Jónas Jónsson hefir um
nokkurt skeið, sem kunnugt er,
átt í deilum við velflesta lista-
menn landsins út af ráðsmensku
hans í Mentamálaráði, einkum
viðvíkjandi myndli&t og mynd-
listamönnum. Verður það mál
ekki rakið hjer að þessu sinni.
Síðasta uppátæki háns í
þeirri viðleitni, að niðra íslensk-
um listamönnum alm., én eink-
um þeim, er síst vilja hlíta yf-
irráðum hans í menningarmál-
um, er að hann hefir efnt til
sýningar á 6 málverkum í búð-
arglugga í Aðalstræti, þar sem
Klæðaverksmiðjan Gefjun hef-
ir sölubúð.
í málgagni sínu, Tímanum,
hefir hann sagt frá þessari sýn-
ingu, er hann segir til þess
gerða, að ófrægja þá fimm lista-
menn, sem myndir þessar hafa
gert.
Mun það vera einsdæmi hjer
á landi, að efnt sje til listsýn-
ingar í hreinum ófrægingartil-
gangi, enda verður slíkur hugs-
unarháttur, sem þeim athöfnum
stjórnar, ekki dæmdur nema á
einn veg.
En eins og menn sjá, er virða
fyrir sjer myndir þessar, verður
aðstaða formanns Mentamála-
ráðs harla hláleg, þegar það
kemur í ljós, að hann ber svo
lítið skynbragð á myndlist, að
hann hefir valið í þessa sýningu
sína myndir, sem enginn höf-
undanna þarf að bera kinnroða
fyrir. Þvert á móti. Því þær eru
allar ótvíræð listaverk.
Meðal þessara mynda er t. d.
Þorgeirsbolamynd Jóns Stefáns-
sonar, sem er áreiðanlega hin
mikilúðlegasta og merkasta
mynd, sem gerð hefir verjð úr
efni íslenskra þjóðsagna. Þarna
er andlitsmynd eftir Gunnlaug
Scheving af Hirti Snorrasyni
skólastjóra, sem getur staðist
samanburð við flest þau mál-
verk, er gerð hafa verið af ís-
lenskum merkismönnum, tvær
myndir eftir Þorvald Skúlason,
nokkra ára gamlar, önnur
þeirra lítil stofumynd, einkar
vel til þess fallin, að sýna hvern-
ig hægt er að gera vel sam-
ræmt listaverk úr einföldustu
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU