Morgunblaðið - 20.04.1950, Blaðsíða 2

•2
MORGUNBLAÐIÐ
Fjffimtudagur 20. apríl 1950
JDeii! um reksfur funnu-
Wksmiju á Akureyr:
Frá fundi sameinaðs Aiþingis < gær,
TILLAGA til þál. um rekstur tunnuverksmiðju á Akureyri, var
tii síðari umr. á fundi sameinaðs Aiþingis í gær. Meiri hluti
f j árveitinganefndar hafði lagt til, að málinu yrði vísað frá með
v kstuddri dagskrá, en minni hlutinn leggur til, að till. verði
j.amþykkt.
*>--------------------
Afstaða meirihlutans
Framsögumaður meiri hlut-
ans, Pjetur Ottesen, taldi, að
óhagkvæmara væri að smíða
tunnur á Akureyri, heldur en
t d. Siglufirði, því að þar væri
geymslu aðstæður, sem ekki
væri á Akureyri og auk þess
væru þar til staðar betri áhöld
02 æfðari menn. Framsögumað
tir taldi einnig, að tunnur frá
verksmiðjunni á Akureyri væru
■dýrar, t. d. mun dýrari en er-
lendar tunnur. Meiri hluti fjár
veitinganefndar leggur til, að
ti.il. verði afgr. með rökstuddri
dagskrá svohljóðandi:
Þar sem ganga verður að því
v’su. að stjórn síldarútvegs-
nefndar, sem samkvæmt lög-
um nr. 41 1947, um breyting á
lógum nr. 33 1946, um tunnu-
r.míði, er falið að hafa á hendi
jórn tunnuverksmiðja ríkis-
ins, hagi rekstrinum þannig, að
tunnurnar verði sem bestar og
©dýrastar, þá þykir Alþingi
■ekki hlýða að gera ráðstafanir,
sem raskað gætu þessum grund
velli starfseminnar, og tekur
þ ;/i fyrir næsta mál á dagskrá.
Riik minnihiutans
Þingmaður Akureyrar, Jón-
as Ttafnar var framsögumaður
n mnihlutans. Lagði hann ein-
dregið til. að till. yrði sam-
þykkt og benti á eftirfarandi
atriði mál sínu til stuðnings:
Þegar stjórn tunnuverk-
smiðja ríkisins festi kaup á
tunnuverksmiðjunni á Akur-
eyri árið 1946, var út frá geng-
ið, að um árlegan rekstur yrði
að ræða. enda veitti bærinn
tunnuværksmiðju ríkisins all-
'rtukil friðindi. Framsögumaður
henti á. að tunnusmíðin væri
þýðingarmikill þáttur í at-
vinnulífi bæjarbúa, einkum yf-
má flytja þær með bílum, en
eins og kunnugt er, er mun ó-
dýrara að flytja tunnurnar
landleiðina en á sjó.
Steingr. Aðalsteinsson mælti
einnig með tillögunni, en Gísli
Jónsson með því að samþykkja
rökstuddu dagskrána-
Rjúpa alfriðuð til ársloka
1955
Tillaga Jóns Pálmasonar og
Bjarna Ásgeirssonar um frið-
un rjúpu, var til framhaldsum-
ræðu, og var hún samþ. með
smávægilegri orðalagsbreyt-
ingu, sem ályktun Alþingis.
Símanotkun í I.undúnum
LUNDÚNUM: — Símanotkun
fer í vöxt í höfuðborg Bretlands.
Hjer eru dæmin. í janúar fóru
um 30,900,000 símasamtök fram
í borginni á viku hverri. Sam-
bærileg tala í fyrra var 1.200.000
lægri.
leikriiii hiands-
kiukkan er komið ui
SVO sem kunnugt er, verður
leikritið íslandsklukkan, eftir
Halldór Kiljan Laxness, eitt af
þrem leikrium, sem Þjóðleik-
húsið byrjar starfsemi sína
með sýningu á. — Bókaútgáf-
an Helgafell, sem gefur út bæk
ur Kiljans, hefir nú einnig gef-
ið út leikrit þetta í bókarformi,
eins og Kiljan hefir gengið frá
því. í bókinni eru teikningar
eftir Kjarval, er teiknaði höf-
undinn og Ásgeir Júlíusson, er
teiknað hefir leikstjórann, Lár-
us Pálsson og þá sjö leikara er
fara með aðalhlutverkin, þau
Herdísi Þorvaldsdóttur, er leik-
ur Snæfríði, Þorstein Stephen-
sen, er leikur Arnas Arnæus,
Brynjólf Jóhannesson, er leik-
ur Jón Hreggviðsson, Jón Að-
ils er leikur dómkirkjuprest-
inn, Gest Pálsson, er leikur
Magnús í Bfæðratungu og Har.
Björnsson er leikur Jón Mar-
teinsson. — Alls koma
fram í leiknum um 30 per-
sónur. Leikritinu er skipt nið-
ur í tíu leiksviðsatriði og hefst
á Þingvöllum og lýkur þar.
PARÍS. 19- apríl: — Á dögun-
um bar Bidault, forsætisráð-
herra Frakka, fram tillögu þess
efnis, að komið verði á fót
sjerstöku friðaiTáði, sem At-
lantshafsríkin skuli eiga aðild
að. Unnið er nú nánar að þess
um tillögum í franska utan-
ríkisráðuneytinu.

(íakú óó(ar leóencL
um ómutn
QLítL

óumctró.
!
Samkomulag í kaupdellu fiug
virkja vi* flugfjelcgin
Hefur sfaðfð í þrjá og hátfan mánuð.
ir- vætrarmánuðina.
Fkki verri tunnur en frá
íiiglufirði
Þá taldi J. R., að tunnur frá
Akureyri væru ekki verri en
f r’á Siglufirði, svo að það rjett-
lætti ekki. að lögð væri niður
tunnusmíði á Akureyri. Hann
henti á, að ef um ágalla á tunn
imum væri að ræða, þá væri
það ekki síst vegna vanrækslu
stjórnar íunnuverksmiðja rík-
isins, því að hún hefði lofað að
reisa tunnugeymslu á Akureyri,
en nú ætti að reisa geymsluhús
á Siglufirði,- enda þótt þar væri
xiór geyrmslurúm til staðar.
Ilagsmunamál
íiíídarsaltenda
Þá benti J. R. á, að tunnu-
fcmíði á '• Akureyri væri hið
Inesta hagsmunamál fyrir síld
Brsaltendur á Noi'ðurlandi og
iNjrð-austurlandi, þar sem
Sflytja yrði tunnur frá Siglufirði
írveð skipum en frá Akureyri
SAMKOMULAG náðist í fyrrinótt í deilu flugvirkja og flug-
fjelaganna. Hafði hún þá staðið síðan 1. janúar eða rúman
hálfan fjórða mánuð. Hafði sáttasemjari ríkisins, Torfi Hjart-
arson, forgöngu um lausn deilunnar. — Kaupdeila þessi hefur
dregið nokkuð úr flugferðum innanlands í vetur. Hinsvegar
hefur millilandafluginu verið haldið uppi án tafa.
Aðalatriði samkomulagsins
Varðandi aðalatriði deilunn-
ar. var niðurstaðan þessi:
1. Samið er um 5,8% kaup-
hækkun flugvirkja. Hefir þeim
staðið sú hækkun til boða síð-
an samningaviðræður hófust
við flugfjelögin fyrir áramót.
2. 2% af útborguðu dagvinnu
kaupi flugvirkja skal renna í
veikindasjóð þeirra.
3. Samningstímabilið skal
miðað við 15. febrúar í stað 1.
janúar áður. Var mjög deilt
um þetta atriði. Höfðu flug-
virkjar upphaflega óskað að
samningstímabílið yrði miðað
við fyrsta júlí 'en síðar við
fyrsta apríl. Samkomulag náð-
ist loks um 15. febrúar. Þá varð
það að samkomulagi að öll rr.ál
vegna deilunnar skyldu niður-
falla.
Undirritað með fyrirvara
Þetta samkomulag var undir
ritað í fyrrinótt með þeim fyr-
irvara að kaup flugvirkja yrði
greitt með vísitöluuppbót sam-
kvæmt ákvæðum gengisbreyt-
ingarlaganna þrátt fyrir um-
rædda kauphækkun.
Hefir ríkisstjórnin fallist á
það, þar sem þarna er um það
að ræða að samist hefir um
kaupbreytingu, sem boðin hafði
verið fram fyrir 1. janúar s.l.
Er deila þessi því algrelega
sjerstæð.
Alþýðusamband íslands af-
Ijetti þegar i gær öllum sam-
úðarráðstöfunum, sem það hafði
gert til stuðnings flugvirkjurh.
Ávarp um miiáingarsjóð
Öldu MöHer leikkonu
UM þessar mundir, þegar Þjóð-
leikhúsið tekur til stárfa, mun
það rifjast upp fyrir mörgum,
hvílíkt tjón íslenskt leiklistarlíf
beið, er hin glæsilega ieikkona,
frú Alda Möller, fjell frá í
blóma aldurs fyrir um það bil
einu og hálfu ári. •— Á
stuttum starfsferli hafði hin
unga listakona þegar unnið svo
marga og minnisstæða sigra, að
öllum fannst hún sjálfkjörin í
þann flokk, er hæst bæri hróð-
ur hins unga Þjóðleikhúss um
mörg ókomin ár.
Það er líka mála sannast, að
frú Alda Möller hafði marga
þá eiginleika til að bera, sem
hlutu að skipa henni í fremstu
röð. Að yfirbragði og fram-
komu var hún kvenna glæsi-
legust, skilningurinn skarpur
og viljaþrek hennar og listræn
samviskusemi slík, að öllum
mátti vera til fyrirmyndar. En
þessir eiginleikar, sem greiddu
henni braut til mikils og vax-
andi frama á leiksviðinu, öfl-
uðu henni að sama skapi ríkra
persónulegra vinsælda. Því til
sönnunar má geta þess, að
Menningar- og minningarsjóði
kvenna hafa allt til þessa dags
verið að berast gjafir til minn-
ingar um hina látnu leikkonu,
frá fólki, sem hefir viljað tjá
henni þakklæti sitt og virðingu
með þeim hætti. Framlög þessi
nema að sjálfsögðu ekki stórri
upphæð enn sem komið er, en
nú hefir nokkrum vinum frú
Öldu Möiler komið saman um
að gangast fyrir nýrri fjár-
söfnun til minningar um hana.
Er s.vo til ætlast, að það fje,
sem þannig safnast, renni til
Menningar- og minningarsjóðs
kvenna, enda verði stofnuð af
því sjerstök deild innan sjóðs-
íns, er beri nafn leikkonunnar
og gegni því hlutverki að
styrkja ungar og efnilegar leik-
konur til náms og frama.
Við, sem ritum undir þetta
ávarp í nafni vina, samstarfs
manna og aðdáenda hinnar
látnu leikkonu, höfum óskað
eftir því að mega vekja athygli
leiklistarunnenda og annarra á
Alda Möller.
þessum minningarsjóði. Er það
von okkar, að mörgum verði
kært að styrkja hann með
nokkrum fjárframlögum, því
með þeim hætti geta menn,
hvorttveggja í senn, vottað
merkilegri listakonu verð-
skuldaðan heiður og lagt var-
anlegt lið því málefni, sem hún
bar fyrir brjósti.
„Öll dagblöð bæjarins hafa
góðfúslega lofað að veita gjöf-
um til sjóðsins móttöku. Einnig
geta menn þar skrifað sig fyr-
ir framlögum, sem þá yrði vitj-
að síðar.
Virðingarfyllst
Reykjavík, 18. apríl 1950
Tómas Guðmundsson, Indriði
Waage, Amdís Björnsdóttir,
Vilhj. Þ. Gíslason, Þorst. Ö•
Stephensen, Ilaraldur Björns-
son, Herdís Þorvaldsdóttir,
Anna Guðmundsd., Theodóra
Thoroddsen, Halldór Kiljan
Laxnes, Lárus Pálsson, Valur
Gíslason, Regína Þórðardóttir,
Ævar Kvaran, Jón Aðils, Edda
Kvaran, Gestur Pálsson, Þóra
Borg, Brynjólfur Jóhannesson,
Andrjes Þormar, Ragnheiður
E. Möller, Margrjet Indriða-
dóttir, Thove Ólafsson, Valtýr
Stefánsson, Magnús Kjartans-
son, Þórarinn Þórarinsson,
Stefán Pjetursson, Guðlaugur
Rósinkranz. Hulda Stefáns-
dóttir, Jakob Möller, Sigurðufl
Grímsson, Kristján Guðlaugs-
son. •
m 140 KEPPENDliR Á
KOLVIÐARHÓLSMIÓTINIl
MJÖG MIKIL þátttaka er í Kolviðarhólsmótinu, sem hefst i
dag. Eru þátttakendur nær 140. Frá ÍR eru 43, ,36 frá KR, 35
frá Ármanni, 11 frá Skíðafjelagi skáta, 8 frá Val, 3 frá Vík-
ingi og einnrfrá ísafirði. Einnig er Magnús Brynjólfsson frá
Akureyri, íslandsmeistari í bruni og svígi, skráður meðal kepp-
enda, en ekki var fullvíst í gærkveldi, hvort hann kæmi. Þá
keppir og Svíinn Erik Söderin með sem gestur.
í dag hefst keppnin kl. 9,30<s>
f. h. með bruni drengja, en kl. ir. í B-flokki eru keppendur
10 hefst brun kvenna í öllum einnig 7, en 15 í C-flokki.
flokkum. — Þessi brunkeppni Brun karla hefst kl. 4,30 e.h.
er ofan af Skarðsmýrarfjalli, með keppni i C-flokki, en síð-
en markið er í Hamragili við an fer B-flokks- og A-flokks-
Kolviðarhól. kepphín fram. Brunbrautin er;
Keppendur í drengjaflokki af hátindi Hengils niður í Mar-
eru 22. í A-flokki kvenna eru ardal.
þeir 7, þar á meðal íslands- Keppendur í A-flokki eru 20.
meistarinn Ingibjörg Árnadótt Frh á bls. 12.