Morgunblaðið - 22.07.1951, Page 2

MORGVKBLAÍilÐ
Laugardagur ,22. júlí 1951.
feistur i Esjnljöllum
Hæst verður unnið að þvl.
; að eignasl beltisbífa.
Viðtal við ión Eyþórsson.
-VÖKLAHAI-íNSÓKNAFJELAGIÐ hefur nú komið í framkvœmd
■verkefni því, sem aetlað var á fyrsta starfsárinu, en það var að
*eisa skála til jöklarannsókna í Esjufjöllum, sagði Jón Eyþórsson,
«ir frjettamaður Mbl. kom að -máli við hann fyrir skömmu.
— Fielag þetta á enn skamman#
•Jtarfstíina að haki sjer, \ar stofnað
m 1. vetv.r. Setti það sjer að marki
#/rsta srarfsáiið að koma sjer upp
®t>ækistöð við Vatnajökul til þess að
«i rðvelda rannsóknirnar á þessu
♦r esí.a jdkulsvæði landsins og urðu
lEsjufjöli i Breiðamerknrjökli fyrir
*valinu.
«EI,TISBÍIXIYN KOM AÐ
m ,ÓÐV HAEÐI
— Margir höfðu litla trú á. að.
% -s verkéfni mætti Ijúka á svo
«*.kömmvr,i tíma, því að verkið var.
•f /rírsjáanlega erfitt viðfangs. — En
♦ amkva iiidir voru hafnar þegar i
«ror. Þ-\ voru fengnir tveir járnskál-
wr af Keflavikurflugvelli, voru þeir
**• knir í siÉndur og sendir sjóveg aust
3».r í Hornafjörð en þaðan landveg að
■^i ðri Bi ? iðamerkurjökuls, — Þegar
■*-aTi-k 'Jenski leiðangurian kom svo
Vatnajökli í vor, notuðum við
•* -kifcerið tii að flytja efni i annan
« kálarai i eð beltisbíl upp á Esjufiöll
•Hefði verkið seint orðið framkvæm-
■•snlegt. ef ekki hefði komið til hjálp
*i- heítiabill þessi, þvi að efniviður-
tim var að þyngd nokkur tonn og
•sefði uiimst seint fyrir menn að
Vlraga það feftir jökli og upp í móti
íiaila alla leið.

Jón F.yþórsson
<ís) AFBOO \i lf) \U UNMT
VKRK.l+J
— Jöklarannsóknafjelagið Ieitaði
j/ðan eftir sjálfbcðaliðum. segir Jón
var svo heppið að fá 6 unga röska
*i enn lir Rej kjavik til verksins. en
^ ér voru bessir: Stefán Jónsson. hiisa
* r.iiður. Haukur Hafliðason. Hjalti
-) nsson. iárnsmiður, Sverrir Srhev-
»- g. Karel \ orovka og Aksel Pihl.
Jvg var fararstjóri fyrir leiðangrín-
aim og auk þess voru með í förinni
* ina mín og kona Vcrovka og sáu
■y er að öllu Ieyti um eldaniennsk-
— Já. og það sem margir gera sjer
ekki grein fyrir. er að þarna liútt
uppi í jökli er litskrúðugur jurtagróð
ur. Þar má nefna nokkrar alþekktar
jurtir s. s. Jöklasóleyjar, geldinga-
hnappa. skriðnablóm. burnirót óg
jafnvel sá jeg þar Icðvíði. — Auk
]>ess eru þama mýrar með venju-
legum mýragj'óðri.
— Hvað verður gert við efnið í
hinn skálann. sem ekki var fluttur
'upp í Esjufiöll?
I —• Við reistum hann lika. Eítir að
jstarfinu var lokið í Esiufjöllum hjeld
jum við niður af jökiinuin ,niður á
Breiðameikursand og reistum hinn
skálann við Hálfdánaröldu um 2—3
km. fram af iökli. Þennan skála köll-
'um við Breiðá, vegna þess. að hann
er í landi hins foma höfuðbóls Knra
Sölmundarsonar. Breiðár, sem ej'dd-
Þóiti gofíaS^mia
islendlngum
Sfyff vlðSsi vi 3
Fredsrik Brafifs
MBI„ átti stutt viðtal við
Erederik Brahts ráðunaut Tekno-
lojfisk Institut í Kaupmannahofn
í húsgag.’iasmíði, sem hefur dval-
ist hjer í einn mámið og liaft nám-
skeið fyrir íslenska húsgagnasmiði
og sýnt þeim ýmsar nýjustu að-
ferðir i sambandi við póleringu,
bæsingn og aðra áferð írjáflata.
SJERFBÆÐINGUK í HÚS-
GAGNASMfííI
— Jeg hef í 28 ár verið starfs
maður við Teknologisic iusi.ibU<; i
Kaupmannahöfn, og það cru 24 ár
síðan jeg tók að Terðast víða urn
í Danmörku til að kenna húsgagna
smiðum fulkomnari smíðaaðferðir.
Auk þes hef jeg skrifað nokkrar
bækur um þessa iðngrein. En sjer-
grein mín er pólering og annað
sem við kemur málun og fegurri
áferð trjáplata. Það var Lands-
samband iðnaðarmanna, eem bað
mig að koma til íslands.
— Höfðuð þjer mörg námskeið
hjer?
— Þau voru þrjú. Tvö þeirra
von í Reykjai ík og Í8 húsgagna-
smiðir í hvoru. Þriðja námskeiðið
hjclt jeg á Akureyri, og voru
20 í því.
VESKLEGT NÁMSKEiD
— Hvcrnig fóiii iiámskeiðin
fram?
— Bæði hjelt jeg fyrirlestra og
svo var námið verklegt. Jeg hafði
meðferðis sýnishorn og vcrkfæri í
hvorki meira nje minna en 30 stór-
um kössum. Einkum fannst mjer

Samkv. frásögn Kiemensar Kristjénssonaf
TvVSSKEB IABRÆÐUR
•ríUfn.'T FLUTMNG
— Hi'ernig gekk leiðangrinum svo
*orðm?
— Fyríti áfanginn var loftleiðis
Tr/eð flugviel Flugfjelagsins að Fag-
•f'.rhólsirivri 22. júní. Þaðan hjeldum
■*við á bíi austur að Breiðaárósi sem
*t- ið fórum yfir um á feriu. Siðan var
• 'iúið btint inn að jökuljaðri. að
TsT.ívar! vggðarönd. önnuðust Kvi-
akerjabræður allan flutning þessa
•feið, ba-ði á xnönnum og farangri,
—n þei.r eru góðþekktir fyrir hjálo-
» mi iið feiðamenn á hinum skaft-
•♦ellsku söndum.
— Við jökuljaðarlnn var farangur
-wp.lur settur á slcða og drós’um við
Ái ann upp oftir jöklinum. Veður var
«iv,-r‘t. en ferðin sóttist seint. enda
•*var krap á jöklinum og liann brúsk-
'tur,
Í'KÁI.TNN f 700 ni. IlF.i)
- Hvar reistuð þið rannsóknarskál
*rm?
H-nti stendur syðst í ranenum
Steinliórsfelli. Esjufjöil eru
A: rir hrik-nlesrir fiallgarðar. sem
•■tand.i • P tir íshreiðunni. en Steiri-
|«)rsfeii ■ r í öðrum vesNsta fjallgarð
toit. Skáb’-n stendur i um 700 m.
% eð. en sjálf eru fjöllin yfir 1500
* - . á hr ð. Víð hófum sruífSina á
•>"iðiuda«in*i 26. júní og höfðum lok
ið henni á fimm dögum.
wlómaskrCð í miðjum
jtöki.t
— Er fagurt um að lítast 1 Esju-
áSJllum?
i51 af jökli um 1700.
STÍIDFATAK VIINNA AÐ
KANNSÖKNUM
I — Og þessi skáli verður lik-a not-
'aður til jöklarannsókna?
— Já, og auk þess er hann reist-
* ur i þeirri von. að Jöklarannsókna-
j fjelagið geti iunan skamms eignast
í beltabila til notkunar við ferðalög á
jöklinum og yrðu þeir þá geymdir
i á ..Breiðá“ þegar þeir eru eigi notaðir
Efri skálirn er hinsvegar aðeins ætl-
aður fyrir vísindamenn til jöklarann
sókna og dveljast um þessar mundir
i honum 3 enskir stúdentar ásamt
Sverri Scheving stúdent og eiga þeir
að gera nýjan nppdrátt af Esjufjöll-
um. þvi að eldri uppdrátturinn er
mjög ónákvæmur enda hafa stór
svteði kcmið umlan jökli síðen Iiann
var gcrður. Eimfremur eru þrir stúd
entar við rannsóknir í jökuljaðrmum
'og eiga þeir að gera uppdrátt af hon-
lim. /\o að hægt verði að siá ineð
vissu þær breytingar. sem orðið hafa
síðan 1506 er uppdráttur herforin/i
; l áðsins var gerðar af bessu svæði.
(Þá var Breiðamerkurf jali uinlukt
i jökli en er það ekki lengur.
TÚNASLÁTTUR cr nýbyrjaður'
hjcr um sloðir fyrir alvöru, sagði
Klemens Kristjánsson, tilrauna-;
stjóri á Sámsstöðum, við Morgtm-
blaðið í gær. Yfirleitt er gras-
spretta h.ier um það bil hálfum
mánuði seinni cn í venjúlegtt ár-
fcrði, sem eðlilegt er, vegna þess
að jörð byrjaði ekki að gróa fyrr
en eftir miðjan rnaí. Og síðan hef-
ur tíðin vcrið fremur köld, mun
svalari hjer t. d. en á Norðurlandi.
Og iágler.d tún voru talsvert kalin.
Lítur sæmiiega vel út með korn-
uppskeru. Byggið byr.jaði að
„skríða” á Rangáisöndum þann 12.
júní, og mun verða full skriðið
um mánaðamót. En einkennilegt er
það vissulega til frásagnar, að
komið þroskast 1J2—2 vikum fyr
á söndum, sem fram að þes3u hafa
verið hrein eyðimörk, en í hinni
blómlegu Fljótshlíð.
Að gefnu tilefni spurði blaðið
Klemens að þvi, hvort kornþyngd-
in á íslensku komi væri lakari
en á tilsvarandi tegundum úr
hlýrra loftslagi. Hann sagði, að
reynsla sín væri sú, að þyngd 1000
koma íslenskra, væri fullt eins
mikil og kornþyngdin er af sömu
afbrigðum erlendis. Af byggi t. d.
hefði s.jer reynst kornþyngdin vera
fullt eins mikil og kornþyngdin er
í móðurlandi þess, þ. e. a. s., þegar
um sömu afbrigði er að ræða.
KORNRÆKTIN ÚTBREIÐIST
LÍTIÐ
Er Klemens var að því spurður,
hvert eftirspurnin cftir sáðkorni
frá honum væri ekki vaxandi af
hálfu bænda, ljet hann lítið yfir
því. Sagði, að jafnvel væru dæmi
til bess, að bændur, sem keyptu af
honum sáðkorn í vor, hefðu ekki
sjeð sjer fært að lcoma því í jörð
ina. En þess ber þó að geta, að
vorið var að þessu sinni óvenju-
lega erfitt, vegna þess hve óvenju
mikil bieyta var í jörð fram eftir
öllu vori.
Il.jer í biaðinu var nýlega gerð
grein fyrir árangri af kornræktar-
tilraunum Klemensar Kristjáns-
sonar, þar sem brýnt var fyrir
mönnum að hugleiða, hversu örugg
kornræktin getur verið hjer, eS
i-jett er á haldið, og hversu arð*
bær hún er, þótt byggtunnan sjð
ekki reiknuð nema á 200 krónur tij
kjarnfóðurs. Ýmsar fóðurblöndug
eru nú seldar hjer dýrara verði.
En sáðkorn af höfrum, sem Xlem*
ens keypti frá Sviþjóð í vor, OfJ
reynst hefur vel til ræktunar hjer^
var seit mun hærra verði.
Bændur á Suðurlandsundir-
lendinu, sem á annað borð hafá
komist að þeirri niðurstöðu, a$
kjarnfóður sje nauðsynlegt fýrie
arðvænan rekstur búa þeirra, getaj
ekki lengur gengið framhjá þeinl
árangri, sem Iílemens hefur fongiíi
af tiilraunum sínum.
Krefst offjár af Kon-
Tiki-leiðangrlnum
‘LONDON: — Hinn heimsfrægi leið*
tqgi Kon-Tiki-leiðangursins fjekk fi'tt
ir noklyum dögum heldur ójivrmi*
lega að finna fyrir J)ví, hvað vel-
gengni og frægð gcta haft í för með
sjer.
Eins og milljónir manna viðsvegaú
um lieim muna af frásögn llioe!
Heyerdahls, var þeím fjelögum hald-
in dýiieg veisla er þá rak á land fv
eynni Papeete. Mcðal annara
skemmtiatriða var það að ung inn-i
fædd stúlka dansaði ósvikinn Hula*
liula-dans við góðar undirtektir. —*
Heyerdahl og fjeiagar hans vildrf
einnig eiga minningu um þetta
skemmtiatriði og filmuðu það. Þeg-
ar KKO-fjelagið sendi siðan út hinsj
frægu ICon-T iki-kvikmynd, fylgdi
þetta atriði einnig með.
Nú hefir dansmæiiu. Arlette Pu»
rea Reasin, höfðað mál gegn Thor
Heyerdahl og ltrefst skaðabóta, sem
nema hátt á þriðju milljón íslcnski'a
króna.__________________
Komnmni.sti iiandtekinn
LONDON: Pannalal Dasgupta^
leiðtogi hins róttæka indverska kom-
múnistaflokks, hefir verið handtek-
inn. Er liann sakaður um að i/ga
hlutdeild i morði þriggja Breta ár»
ið 1949.
er vistin á hájökli Crænlan
MUtKMIDlD A» EIGNAST
BELTISBll.A
-— Jöklarannsóknarfielagið er ekki
gamalt. segir Jon. ■— En fvrsta ’.i'rk
efnið, scm það setti sier hefir teki-t.
Nú e.r heista áhugamálið að Jiað eign
ist beltisbila til jöklaferða.
— Jeg hefi oft áður hent á. að
það er mjög erfitt að vinna að jðkla
rannsóknum nema að hafa vjelknúin
farartíeki. þvi að regalengdirnar eru
Framhald á bL. 8.
menn h.jer veita athygli skerpivjel
einni, sem er mjög nákvæm. Ann-
ars voru til h.jer öll þau verkfæri,
sem nauðsynleg eru talin til hús-
gagnagerðar.
KVEIÐ FRÍIi KOMUNNI
EN SJER EKKI EFTIR ÞVÍ NÚ
— .Jeg kveíð íyrir komunni hing-
að, heldur Bra’nts áíram. Jcg vissi
ekki hvemig aðstæður væru hjer.
Nú eftiv dvölina hjer sje .ieg ekki
eftir að hafa komið til Islands.
Jeg hef haldið námskeið út um
alla Danrnörku, og komið i flesta
bæi þar, én hvergi iiokkursstaðar
hef jeg mætt annari eins vinsemd
og» hjer. lívergi hefuv mjev þótt
eiits gaman að keifna eins og h.jer,
því að húsgagnasmiðirnir hjer
virðast mjer standa eins framar-
lega í fagi sínu og almennt gerist
á meginiandi Evrópu, on þeir oru
samt fúsir að taka ieiðbeiningum
og Iiafa sýnt mikinn áhuga á nám-
skeiðunum.
ÖGLEYMANLEGíJl DAGAE
— Jeg kom h’n.gað 21. júní með
Gullfossi og fer hjeðan 21. júlí með
sarna skipi. Jeg veit það eitt, að
jeg mun aldrei .gleyma íslandsdvöl
minni, þvi að þetta hafa verið ein-
hverjir mínir sælustu dagar. Jeg
þakka öllum, sem tóku svo vel á
móti rajer og þá sjerstaklega
Heiga Herm. Eiríkssyni, formanni
Landsoambands iðnaðarmarma.
Þ. Th.
ÞEGAR landkönnuðurinn frægi,
Poul Emile Victor, kom tii
j Kaupmannahafnar um daginn, á
' leið sinni til Grænlands, átti
Ihann tal við Socal-Demokraten ^
þar og skýrði blaðinu frá starf-1
! stmi hins mikla vísindaleiðang-1
urs, sem hann stjórnar og starf-j
að hefur á Grænlandi undanfar-
in ár.
í stöð hans á hájöklinum hafa
9 mar.ns haft vetrarvist að þessu
sinni. En alls hafa leiðangurs-
menn á Grænlandi verið 23. Um
árangurinn á undanförnum tveim
ávum, sagði Poul Victor m. a.:
Menn mínir hafa farið í skrið-
bíium 4200 km eftir iöklinum.
Þeir hafa gert svo miklar mæling-
ar á jökulþykktinni, að hægt er
að gera sjer fulla grein fyrir
landsiaginu undir jöklinum allt
frá vesturströnd til austurstrand-
ar. Á hájöklinum er jökulþykkt-
in 3100 m. Svo yfirborð lands-
ins er. þar lítið yfir sjávarmál.
VE DURATHUGANIE
Gerðar eru veðurathuganir á
hájökuistöðinni á klukkutíma
iiesti.
Mest hefur frostið mælst 66,4 gr. |
á Celsius. En hlýjast hefur veðrið
verið 1 gr. hiti. Er það hrein
undantekning, þvi sjaldan er
frost þar minna en tíu gráður.
í þessarí miklu ísauðn verða
r.ienn stundum varir við refi, sem
halda sig í nánd við stöðina í
nokkra daga og njóta þess jir-
gangs er leiðangursmenn gefa
þeim. En svo mannfælnir eria
þeir, að þeir hafa sig á brott eftir
skamma viðdvöl.
Stöku sinnum á vorin verða
leiðangursmenn varir við far-
fugla er leggja leið sína yfir
jökulinn. Er þá upptalið þaö
Poul Emil Victor
dýralíf, sem leiðangursmenn
hafa fyrirhitt þarna.
Kannsóknir Frakka á Græn-
landi eiga að halda áfram á næstu
árum. Franska ríkið ber helm-
ing af kostnaðinum en einstakir
á):ugamenn leggja til helming-*
inn.