Morgunblaðið - 22.11.1963, Blaðsíða 3

MORGUNBLADIÐ
Fostudaffur 22. nov. 1963
3
UNDANFARINN mánuð hef-
ur DC-4 flugvél frá banda-
ríska sjóhernum flogið yfir
svæði suðvestur af íslandi
með 4 vLsindamenn og 12
manna áhöfn og unnið að mæl
ingum á segulafli. Starfinu
er nær lokið, aðeins u.þ.b.
dagsverk eftir, en þá á eftir
að vinna úr þeim upplýsing-
um, sem safnað hefur verið.
Flugvélin er undir stjórn Liut
enant Commander Samuel J.
AbeL
Jar ðsegulsviðsr an nsóknir við island
Forsaga þessa máls er sú,
að Hafrannsóknarráð Banda-
ríkjanna hefur nú með hönd-
um jarðsegulsviðsrannsóknir
á hafsvæðum heimsins, og eru
rannsóknir þessar fram-
kvæmdar úr flugvélum. Rann
sóknimar nefnast „Project
Magnet“, og við einn þátt
þeirra verður notuð flugvél
frá Keflavíkurflugvelli, er
mun rannsaka hafsvæðið um-
hverfis Island.
Rannsóknir þessar eru fram
kvæmdar í þeim tilgangi að
afla nákvæmari og fullnægj-
andi upplýsinga til endurbóta
á siglinga- og segulsviðskort-
um.
Jarðeðlisfræðingar hafa
lengi gert sér grein fyrir þörf
inni á aukinni þekkingu um
segulsvið jarðar. Mikið af
þeim upplýsingum, sem not-
aðar eru við segulsviðskorta-
gerð nú, eru byggðar á meira
en 30 ára gömlum mælingum.
Vegna hinn óþekktu og ófyr-
irsjáanlegu breytinga á seg-
ulsviði jarðar eru þessar upp-
lýsingar orðnar ófullnægjandi
til að uppfylla kröfur nútím-
ans.
Við rannsóknir þessar úr
lofti, sem gerðar eru frá ís-
landi, er notuð DC—4, eða
„Skymaster“ flugvél úr sjó-
her Bandaríkjanna, og hafa
verið gerðar á henni viðeig-
andi breytingar. Flugvél þessi
er búin segulaflsmælitækjum
til rannsókna úr lofti og sér-
fræðilegum loftsiglingatækj-
um. Með segulaflsmælitækj-
unum eru gerðar mælingar á
orku og stefnu segulsviðs
jarðar og þannig fást upp-
lýsingar um öll eðlisfræðileg
lögmál segulsviðsins.
Þær niðurstöður, sem fást
með þessari jarðsegulfræði-
legu athugun úr lofti, verða
notaðar við gerð siglinga-
korta, loftsiglingakorta og
jarðsegulsviðskorta, sem gef-
in eru út af Bandaríkjastjórn
á 10 ára fresti, og veita þann-
ig nákvæmari þekkingu um
segulsvið jarðar á hafsvæð-
um, og áreiðanlegri upplýs-
ingar fyrir skip og flugvélar
allra þjóða varðandi sigl-
ingar og loftferðir.
„Fropect Magnet“ er langt
á veg komið. Samkvæmt upp
lýsingum, sem fréttamaður
Morgunblaðsins fékk hjá vís-
indamönnunum um borð í
rannsóknarflugvélinni í gær,
er u.þ.b. 60% rannsóknar-
flugsins lokið. 15 vísindamenn
vinna að „Project Magnet“,
skiptast á að fljúga og safna
upplýsingum og vinna úr
þeim í Washington. Kort yf-
ir allan heiminn eru gefin út
á 10 ára fresti, en einstök
lönd t.d. ísland geta fengið
aðgang að þeim upplýsingum,
sem þeim koma að haldi, um
hálfu ári eftir að rannsóknar-
fluginu á þeirra svæði er lok-
ið.
Auk segulsviðsathugana
mun þessi „Project Magnet"
flugvél gera mælingar á geim
geislum. Sú þekking, sem
menn öðlast með mælingum
á segulsviði jarðar og geim-
geislum samtímis, gerir vís-
indamönnum kleift að átta
sig á segulsviði jarðar í mik-
illi fjarlægð frá jörðu
Ar í Ameríku
Þjóðkirkjan gengst fyrir ung-
mennaskiptum við Bandarík-
in. Fara íslenzk ungmenni til
Ameríku og bandarískir ungl-
ingar dvelja hér á landi.
ÁRIÐ 1961 hóf þjóðkirkjan þátt-
töku í starfsemi, sem miðar að
því að auka kynni þjóða í milli.
Fór þá hópur níu ungmenna vest
ur um haf, en þrír amerískir ungl
ingar dvöldu hér í eitt ár. Næsta
ár voru íslenzku þátttakendurnir
15, en hinir ameríku 4. Yfirstand-
andi skiptiár dvelja 20 fslending-
ar vestra, en hinir erlendu gisti-
vinir hér eru enn aðeins 4.
Ungmennaskipti þessi hófust
upphaflega eftir síðari heims-
styrjöldina, er bræðrakirkjan í
Bandaríkjunum beitti sér fyrir
því, að þýzkir unglingar fengju
að dvelja á amerískum heimilum.
Varð reynsla þessara fyrstu
Istanbul, Tyrklandi, AP
• Stjórn Tyrklands hefur af-
lient sýrlenskum yfirvöldum 1482
kúrdiska flóttamenn, sem leituðu
hælis í Tyrklandi meðan á stóð
bardögunum milli herliðs Kúrda
og íraksstjórnar. Að sögn frétta-
stofurunar ANATOLIA í Tyrk-
Jandi hafði fJóttafólkið óskað eft-
ir að snúa aftur til heimkynna
sinna.
skipta slík, að heppilegt þótti að
færa starfið inn á annað og víð-
tækara svið. Urðu því fleiri
kirkjudeildir til að bjóða stuðn-
ing sinn og fleiri þjóðir hófu
einnig virka þátttöku. Eru skipt-
in nú ekki lengur bundin ein-
göngu við Evrópu annars vegar
og Ameríku hins vegar, heldur
ná þau einnig til Asíu og Afríku
og í undirbúningi eru skipti milli
Evrópulanda innbyrðis.
Tilhögun
15. júlí næsta sumar mun is-
lenzki hópurinn halda vestur um
haf. Verður flogið með Loftleið-
um til New York, en síðan dvalið
í nokkra daga í einhverjum há-
skóla á austurströnd Bandaríkj-
anna, þar sem hinir erlendu hóp-
ar blandast og fá sín fyrstu
kynni af bandarísku þjóðlífi. Síð-
an tvístrast hópurinn og hver
heldur til þess heimilis, sem hon-
um hefur verið úthlutað og hann
hefur áður staðið í bréfaskiptum
við. Er dvalartíminn heilt ár, og
eru skiptinemarnir frekar fjöl-
skyldumeðlimir en gestir heimil-
isins, stunda þeir nám í svoköll-
uðum „High Schools", sækja
kirkju fósturforeldranna og sinna
safnaðarstörfum.
Um svipað leyti kemur banda-
riski hópurinn hingað og fær sín
fyrstu kynni af íslenzku fjöl-
skyldulifi. Hingað til hefur Kefla
vík verið eini staðurinn utan
Reykjavíkur, ^sem hefur tekið
skiptinema öll árin, en auk þess
dvaldi skiptinemi í Hafnarfirði
eitt ár. Standa vonir til, að unnt
verði að taka á jpóti a.m.k. fimm
amerískum skiptinemum næsta
ár.
Þátttakendur
Umsæk j endur
verða að vera
að geta tekið þátt í næstu skipt-
um. Þeir verða að hafa góða und-
irstöðuþekkingu í enskri tungu,
vera félagslega sinnaðir og á all-
an hátt verðugir fulltrúar lands
og kirkju.
Allar nánari upplýsingar veitir
æskulýðsfulltrúi þjóðkirkjunnar
á skrifstofu biskups, Klapparstíg
27, síma 12236, og afhendir hann
einnig umsóknareyðublöð. Verða
orðnir 16 ára 1. sept. 1964 og ekki eldri en 18 ára sama dag, til þess umsóknir að hafa borizt fyrir 12. desember.

| S NA /5 hnúfar 1 SV SÖ hnutvr - 3K ‘I • V Shirir S Þrumur W!Z, KuUusM ^ HiUskH H Hmt L Lmtl
UM hádegi í gær var djúp
lægð milli íslands og Skot-
lands á hreyfingu A-NA eftir.
Olli hún NA-átt með vægu
frosti hér á landi, en veður
var breytilegt eftir landshlut-
um. Á Vestfjörðum var storm-
ur og fannmoksturs stórhríð
með 2—3 stiga frosti. í Skafta-
fellssýslum var hins vegar
hæg N-átt, þurrt veður og 2—
4 stiga l.iti. í Reykjavík og
grendinni var lítil ofanhríð, en
mikil skafhríð.
SRKSTUNMI
Hverjir sögðu satt?
Nokkurs óróleika í taugakerf-
inu kennir um þessar mundir
hjá aðalritstjóra málgagns Sov-
étríkjanna á íslandi, „Þjóðvilj-
ans‘. Orsök þessa taugatitrings
er umtal það, sem „Skáldatími"
Kiljans hefur valdið. Fyrst í
stað dirfðist ritstjórinn ekki að
vega sjálfur beint að Kiljani, en
bann var svo heppinn að eiga
gamalt og þægilegt húsdýr, sem
hægt var að etja á for-
aðið og beita fyrir sig.
Aldinn uppgjafaklerkur og Stal
ínisti að nafni Gunnar var lát-
inn munnhöggvast við sjálfan
sig um bókina á síðum blaðsins.
Síðan hleypti ritstjórinn í sig
kjarki, og í gær skrifar hann
heilan leiðara lun málið. Kemur
þar enn einu sinni fram, hve
kommúnista svíður undan þeirri
staðreynd, að áratugum saman
var ekki eitt orð að marka af
því, sem þeir skrifuðu um ástand
ið í Sovétríkjunum, en hins veg
ar gerðist sjálfur Krúsjeff til
þess að staðfesta, að skrif Morg
unblaðsins höfðu verið dagsönn
og sízt orðum aukin. Má reynd-
ar segja, að Morgunblaði hafi
aldrei birt jafn harða gagnrýni
á Sovétríkin og Stalín, og Krú-
sjeff gerði í hinni frægu upp-
ljóstrunarræðu sinni. Viður-
kenndi „Þjóðviljinn" þá í forystu
grein, að leitt væri að heyra, að
skrif andstæðinganná um glæpa
verkin í Sovét hefðu verið sönn,
og hlyti þetta að valda sönnum
sósíalistum sorg. Nú þykir aðal
ritstjóranum við „Þjóðviljann"
vera kominn tími til þess að
manna sig upp í að neita stað-
reyndum og stimpla Halldór
Kiljan ómerking; sé það „fjar-
stæða“ að ætlast til þess, að sann
Ieikurinn felist í bókum hans!
Logíð í tölum
Leiðari Alþýðublaðsins í gær
ber ofangreint nafn. Segir þar:
„Sérfræðingar í efnaha'gsmál-
um leggja jafnan hlustirnar við,
þegar tölfræðingar Sovétstjórn-
arinnar tilkynna nýjar aukning-
artölur, annað hvort á þjóðar-
framleiðslu eða öðrum verðmæt-
um. Rússar hafa jafnan þann
hátt á í þessum efnum, að þeir^
nefna aldrei annað en prósentu-
tölur, sem gefa vægast sagt held
ur óraunhæfa mynd af því, sem
um er að ræða.
Eins og málum er nú háttað,
eru Sovétríkin að ná Bandaríkj
unurn í sumum framleiðslugrein
um, en þó aðeins þeim, sem senn
teljast úreltar og æ minni á-
herzla er lögð á í háþróuðum
löndum.
Rússar framleiða nú töluvert
meira af kolum en Bandaríkja-
menn og sýnir það ekki framfar
ir, heldur að framfarir í fram-
leiðslu orkugjafa eru ekki örar.
Rússar hafa mjög hampað því
að rafmagnsframleiðsla í Sovét-
ríkjunum hafi aukizt um 13%
síðastliðið ár, en þá hafi raf-
magnsframleiðslan í Bvndaríkj-
unum aðeins aukizt um 7%.
Þetta á að sjálfsögðu að sýna þá
kosti, sem hagkerfi Sovétríkj-
anna hefur fram yfir hagkerfi
Bandaríkjanna. Hinar raunveru-
legu tölur í þessu sambandi eru
hins vegar þessar: Á árinu 1962
jókst rafmagnsíramleiðslan í
Bandaríkjunum um 61000 millj.
kílówattstundir. en í Sovétríkj-
unum um 42000 kílówattstundir.
Bandaríkjamenn framleiddu á
árinu 939000 milljón kílówatt-
stundir en Sovétríkin 369000
kílówattstundir.
Annað dæmi má taka af
handahófi. Framleiðsla sjónvarps
tækja jókst samkvæmt opinber-
um skýrslum um 11% í Sovét-
ríkjunum sl. ár. í Bandaríkjun-
um hins vegar ekki nema um
5%. Raunverulegu tölurnar eru:
í Sovétríkjunum eru 2,2 millj.
sjónvarpstækja, i Bandankjun-
um 65 milljónir.