Morgunblaðið - 16.06.1964, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐID
Þriðjudagur 16. júní 1964

S5ÍS?R5«5!l»!ft5!;S5?;W55S?J5?fS

Vlf llllliMMMtlllll IIIIIII
1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111
llllll
IIIIIIIIIIII1111111IIIlltlta
Frá höfninni á Akranesi.
IMikil hafnargerð í
athugun á Akranesi
Samtal við Jón Árnason, alþingismann
SJÓSóKN er Akurnesingum í
blóð borin og það yrði sennilega
langt mál, að geta allra þeirra
Akurnesinga, sem með sóma hafa
sigrað sjóinn og haldið til hafnar
með gnægð fisks. Landskunn
er vísan um kátu karlana á kútt-
er Haraldi, og hún hefur ásamt
öðru áorkað því að Akranes og
fiskveiðar verða ávalt nefnd í
sömu andrá. Jón Árnason alþing
ismaður og framkvæmdastjóri
Heimaskaga á Akranesi, sagði
okkur stuttlega frá útgerð frá
Akranesi í viðtali um daginn.
— Fólkið hér hefur ætíð lifað
öðru fremur á sjávarafla, sem
var veiddur lengst fráman af á
opnum skipum. Mestu þáttaskil í
útgerðarsögu staðarins urðu árið
1906, er fyrsti vélbáturinn var
keyptur hingað. Hann hét Pól-
stjarnan 5 smálestir að stærð
með 8 hestafla vél. Formaður á
honum var Einar Ingjaldsson á
Bakka, og átti hann bálinn ásamt
þremur öðrum mönnum. Sama
ár keyptu fimm ungir Akurnes-
ingar annan vélbát 12,27 smálest-
ir með 10 hestafla vél. Formað-
ur á honum var Bjarni ólafsson,
skipstjóri, og átti hann bátinn
með Þórði Ásmundssyni, sem
var vélstjóri, og þremur öðrum.
Nokkrir bátar svipaðrar stærðar
voru keyptir og gerðir út næstu
ár á eftir.
D R E G IÐ var í hinu glæsilega
Landshappd rætti Sjálfstæðis-
flokksins fyrir helgi, en númerin
innsigluð. Innsiglið var rofið í
gær, og komu upp þessi númer:
— Var höfnin í nægilega góðu
horfi þá?
— Nei, og þess vegna urðu vél
bátarnir að hafa viðlegu í Sand-
gerði um árabil, því að skilyrði
voru ekki nógu góð í höfninni
Jón Árnason, alþingismaður
hér heima. Nokkrar smærri
bryggjur voru til, en í vondum
veðrum urðu bátamir að liggja
úti við legufæri. Á árunum 1926
—1927 fluttist vélbátaútgerðin
aftur heim til Akranes og nokkru
síðar var hafin bygging varan-
legrar hafnar á sunnanverð-
38173: Hnattferð fyrir tvo.
13396: SAAB-bifreið.
27697: DAF-bifreið.
1665: Willys-jeppi.
um Skaganum við Krossvík. —
Þegar útgerðin fluttist heim aftur
tók allur atv.rekstur að vaxa á
staðnum og bátum fjölgaði að
mun. Hagnýting aflans var þó
skammt á veg komin. Lengst af
var hér sem annars staðar á land
inu, aðeins um saltfiskverkun að
ræða og einnig var nokkuð
um skreiðarframleiðslu, en
gjörbylting varð snemma
á stríðsárunum, þegar Haraldur
Böðvarsson byggði fyrsta hrað-
frystihúsið, Nú eru hér rekin þrjú
frystihús: Haraldur Böðvarsson
& Co., Heimaskagi og Fiskiver.
Síldarverksmiðja var reist hér ár
ið 1937 og hefur síðan verið
stækkuð og endurbætt. Hún er
hlutafélag útgerðarmanna og bæj
arins og hefur komið að mjög
góðum notum síðan síldveiðar við
SV-land urðu eins víðtækar og
raun ber vitni. Síldveiðin hefur
verið Akurnesingum hin mesta
búbót og hafa þeir stundum salt-
að mest af söltunarstöðvunum
sunnanlands.
— Þið hafið lagt niður togara-
útgerð.
— Já, það seig á ógæfuhliðina
í togaraútgerðinni. Á nýsköpunar
árunum fengum við togarann
Bjarna Ólafsson, sem Akranes-
kaupstaður keypti og gekk rekst
ur hans fyrst í stað ekki sem
verst. Var hann gerður út með
það fyrir augum að tryggja at-
vinnuástandið í bænum og skapa
frystihúsunum hráefni. * Þá var
heldur engin humarveiði og sára-
lítil síldveiði. Síðar var keyptur
annar togari, Akurey, en hann
hefur nú nýlega verið seldur til
Færeyja.
__Hvað voru gerðir út margir
bátar á s.l. vetri?
__Þelr voru 21 fyrir utan sma-
báta. Þar af eru sex nýir og stór
ir bátar. í sumar verður um helm
ingur flotans á síldveiðum. en
aðrir minni stunda humarveið-
ar.
_ Er ekki alltaf næg atvinna?
__ Jú, og á vetrarvertíð er
skortur á vinnuafli, en á öðrum
árstímum hefur það reynzt nægi-
legt. Þeir bátar, er ekki fara á
síldveiðar veiða humar og við það
skapast mikil atvinna í landi.
Það var líka stórmikilvægt at-
riði fyrir atvinnumál staðarins,
þegar ákvörðun var tekin um að
starfrækja sementsverksmiðjuna
hér. Við hana vinná að jafnaði
80—100 manns og hefur skapazt
við það mikið atvinnuöryggi.
— Svo eru þið líka farnir að
framleiða nælonsokka.
__ Já. Framleiðendurnir láta
vel yfir framleiðslunni og hyggj
ast kaupa 15 nýjar prjónavélar.
__ Það hlýtur að vera Akur-
nesingum lifsnauðsynlegt að hafa
góða höfn.
— Hafnarmálin hafa verið til
rækilegrar athugunar og nú hef-
ur bæjarstjórinn lagt fram
skýrslu um athuganir, sem gerð-
ar hafa verið á stækkun hennar
ásamt kostnaðaráætlun. Dýptar-
mælingar hafa verið gerðar hér
áður í sambandi við fyrri hafnar
gerðir, en við vestanverðan Skag
Þegar dregið var í Landshappd rætti Sjálfstæðisflokksins. ■ Til
vinstri er fulltrúi borgarfógeta , Sigurður Sveinsson, og til hægri
Helga Guðmundsdóttir, skrifsto fustúlka.
Vinningsriúmerin
í happdrætti Sjálístæðisílokksins
Rabbað við tvo
gamla Akurnesinga
Fréttaritari blaðsins átti
= tal við tvo gamla Akurnes
inga. Fer frásögn þeirra
hér á eftir:
| ÞÓRÐUR Þ. Þórðarson, sem
| oft hefur verið nefndur bila-
I kóngur Akraness, er fæddur
1 að Leirá í Borgarfjarðarsýslu
| árið 1899. Fluttist hann til
= Akraness 5 ára að aldri.
Þórður Þ. Þórðarson.
í Honum sagðist frá á þessa
| leið:
§ — Um leið og ég hafði feng
,= ið bílpróf hjá Sveini heitnum
5 Egilssyni í Reykjavík keypti
= ég mér fyrsta bílinn, sem ég
i eignaðist og var það Fordvöru
| bifreið árgerð 1927. Bílinn
i notaði ég til alls konar vöru-
i flutninga m.a. keyrði ég
i mjólkina fyrir bændur utan
| Skarðsheiðar hingað til Akra
| ness. Árið 1929 keypti ég á-
§ samt Haraldi Böðvarssyni
i fyrsta fólksbílinn, 6 manna
Í Fordbifreið árgerð 1929. Eins
Í og ég sagði áðan keyrði ég
Í mjólkina fyrir bændur hér í
i nágrenninu í 14 ár. Litlu eft
Í ir að ég hætti þeim flutning-
1 um eða í stríðsbyrjun, hóf ég
| flutning á fólki og vörum fyr
I ir Hvalfjörð. Fyrsti bíllinn,
Í sem ég notaði til þess var hálf
Í kassabíll eins og kallað var.
Í Það var nú ekki árennilegur
Í vegur fyrir Hvalfjörð í þá
Í daga, því að hann var þá
i varla til. Ég vil segja þér að
i lokum, að ef ég fengi styrk-
Í inn, sem m.s. Akraborg hefur
í haft árlega, gæti ég boðið
Í Akurnesingum fríar ferðir
Í fram og til baka milli Akra-
Í ness og Reykjavíkur á hverj-
Í um degi hálft árið. Maður
: hefur aldrei fimmeyrings-
Í virði, þetta hefur allt verið
i eitt skuldabasl.
i í dag á Þórður Þórðarson 14
l■lllllllllllllllll•llllllllll•lllllll••llllllllllllllllllllll■lll•l■ll
bifreiðir, 5 stórar vöruflutn-
ingabifreiðir og 2 smærri, 6
ágætar langferðabifreiðar og
1 fólksbíl. Hann má því með
réttu kallast bílakóngur Akra
ness.
ÓLAFUR Hallsteinsson er
fæddur að Litlu-Fellsöxl í
Skilmannahreppi 23. júní
1888. Hann segir m.a.:
— Ég kom fyrst til Akra-
ness upp úr 1930. Fyrstu 10
árin eða þar um bil var ég
við sjómennsku, en hef síðan
unnið alla algenga vinnu í
landi og vinn enn af krafti
þegar vinnu er að fá. Harald-
ur Böðvarsson & Co. hefur
verið minn atvinnuveitandi
frá upphafi, að undanteknum
tveim árum, sem ég var við
vinnu hjá Akraneshöfn. Ég
hef alla tíð fundið að mitt
heimili er á Akranesi, því ann
ég og íbúum þess.
Breytingarnar hér hafa ver
ið stórkostlegar þó sérstaklega
nú í seinni tíð. Fiskibátarnir
stækka með hverju árinu, sem
líður. Allar byggingar vand
aðri og stærri en áður og síð
ast en ekki sízt steyptu göt-
urnar, sem mér þykja hafa
sett mestan svip á bæinn, og
með þeim hefur allur þrifn-
aður fólks og umhirðá um lið
ir sínar stóraukizt.
Ólafur Hallsteinsson
Unga fólkinu er í dag búin
bjartari framtíð en var í
mínu ungdæmi. Menntun þess
mun vafalaust koma Akranesi
til góða þegar fram líða stund
ir. Og það finnst mér að ungl
ingarnir hér hafi aldrei verið
gjörvilegri og prúðara fólk og
nú, og því lít ég björtum aug-
um á framtíð þess og Akra-
nesbæjar. — G.

=

1
1
=
I
r
I
3
3
1
:
1
|
:
:
f
:
§
9
|
i
HM
ann voru mælingar ekki gerðar
fyrr en sumarið 1963. Nú eru
því til uppdrættir af þessum
svæðum, sem áður voru ókönn-
uð. Við athugun á framtíðarhöfn
fyrir Akranes beindist athyglin
m.a. að Lambhúsasundi og ekki
sízt vegna þess að talið var, að
þar væri unnt að grafa upp nægi
lega djúpa höfn fyrir fiskiskip.
Borað var í sundið sumarið 1962
og aftur ári siðar. Niðurstöðurn
ar sýndu, að þar má grafa nægi-
lega djúpt til þess að gera höfn
fyrir skip allt að 400 lestum. —
Dýptarmælingar og botnrann-
sóknir gefa tilefni til athugana á
hafnargerð á þremur stöðum við
Skagann, í Krossvík Lambhúsa-
sundi og Kalmansvík. Margt
bendir til að hafnarskilyrði séu
bezt í Kalmarsvík og mun
tillit verða tekið til þess,
þegar byggð verður þar skipu-
lögð í næsta nágrenni. Talin
er þörf á geysilegu magni til upp
fyllingar bak við bryggjur og ból
og þarf að sækja uppfyllinar-
efni annars staðar að. En svæðið
er stórt og framkvæmdir myndu
dreifast á áratugi. Minnsta fram-
kvæmd, sem gæti gefið raunhæfa
notkun hafnarinnar, myndi vera
bygging vestari hafnargarðs með
u.þ.b. 350 m. viðlegurými og yrði
kostnaður við það 50—60 millj.
króna. Þarna mætti gera bryggj-
ur samtals 2500—3500 metra lang
ar en til saamnburðar má geta
þess að samanlögð bryggjulengd
í Reykjavíkurnöfn er nú um
2000 metrar.
5445 DÆMDIR FYRIR
STRÍÐSGLÆPI
Bonn, 13. júní (NTB):
DÓMSMÁLARÁÐHERRA Vest-
ur-Þýzkalands, Ewald Bucher,
skýrði frá því á þingi í dag, að
fram til 1. janúar sl. hefðu vest-
ur-þýzkir dómstólar dæmt 5445
menn fyrir stríðsglæpL