Morgunblaðið - 16.06.1964, Blaðsíða 31

Þriðjudagur 16. júní 1964
MORCU N BLAÐIÐ
31
, nmiimmmmiimimmmmmmiiimimimiimiimiiiiiuimmiiimmimmiiimimuiiimmmmiimmiiiimimmi
Heimsókn Krúsjeffs
til Norðurlanda...
| FORSETA Islands hefir bor-
í izf að gjöf til hinnar nýju hók
I hlöðu aS Bessastöðum mynd
§ af Bertel Thorvaldsen eftir
i einn af þekktustu málurum
§ Frakklands, Horace Vernet,
frá Gretti Eggertssyni, verk-
fræðingi, Winnipeg. Mynd
þessi verður til sýnis fyrir al
menning í Þjóðminjasafni ís-
lands við Suðurgötu.
— Samkomulag
Framhald af bls. 1
það fyrr en borizt hefðu fregnir
um brottflutning mikils hluta
skæruliðanna frá landamærun-
um. Einnig skýrði forsætisráð-
herrann frá því að hann hefði
fallizt á málamiðlunartillögu
Thailands þess eínis, að fjórar
eftirlitsstöðvar yrðu á landamær
um Indónesiu og Malaysíu. Indó-
nesíumenn samþykktu tillögu
þessa á laugardag, en þá lýsti
Abdul Razak, aðstoðarforsætis-
ráðherra Malaysíu, sig andvígan
henni.
Funndarhöld um deilumál Mal-
aysíu og Indónesíu í Tókíó und
anfarna daga hafa farið fram
með þeim hætti, að full-
trúar Filippseyja hafa flutt skila
boð á milli deiluaðila. Á sunnu-
dagskvöld hittust fulltrúar Mal-
aysíu og Indónesíu í fyrsta sinn
og ræddu tæknileg atriði
varðandi brottflutning skærulið-
anna frá landamærunum. í dag
náðist svo samkomulag um eftir-
lit með brottflutningunum. Þeg-
ar fregnir berast frá Borneó um,
að hann sé hafinn, setjast utan-
ríkisráðherrar landanna þriggja
við samningaborðið til þess að
undirbúa viðræður Macapagals,
Súkarnós og Rahmans. Viðræð-
urnar munu að sjálfsögðu snú-
azt um ágreininginn, er ríkt hef-
ur milli Indónesiu og Malaysíu
frá því að síðarnefnda ríkið var
stofnað sl. haust. En ekkert hef-
ur spurzt um hvaða kröfur verði
lagðar fram á fundinum, verði
hann haldinn og ekki heldur
hvaða árangur sé talið að náist.
— ★ —
Sem fyrr segir, lögðu tvær eft-
irlitssveitir frá Thailandi af stað
áleiðis til Borneó í dag. Önnur
þeirra hélt til Djakarta, höfuð-
borgar Indónesíu, og þaðan held-
ur hún til Borneó. Hin hélt til
Singapore, sem er aðili að Mal-
aysíu. Sveitirnar lögðu af stað
flugleiðis nokkrum klukkustund
um eftir að samkomulag um
fjölda eftirlitsstöðvanna náðist í
Tókíó. Senda þær boð um ástand
AÞENAGORAS SJÚKUR
Istambul, 13. júní (AP);
AÞENAGORAS I, patríarki af
Istambul, er nú á batavegi, en
hann hefur legið rúmfastur síð
an á miðvikudag.
ið á landamærunum strax og
þær koma þangað.
Samkvæmt fregnum, sem hafð
ar eru eftir Filippseyingum, telja
Indónesíumenn miklum vand-
kvæðum bundið að koma boðum
til skæruliðanna um að þeir skuli
draga sig í hlé.
Frá því að bardagarnir hófust
á Borneó, er talið að um 300
menn hafi fallið. Sl. laugardag
féllu 12 menn á landamærunum
í einum blóðugustu átökum, sem
þar hafa orðið til þessa. Það
var útvarpsstöðin í Singapore,
sem skýrði frá átökunum og
sagði, að skæruliðar hefðu ráð-
izt inn fyrir landamæri Norður-
Borneó. Hefðu þeir verið mjög
vel vopnum búnir, en hermönn-
um Malaysíu við landamærin
tekizt að hrekja þá á brott.
Heildarútgáfa
Isleíidingasa^na
á sænsku.
Einkaskeyti til Mbl.,
15. júní: —
f KVÖLD koma til Reykjavík
ur Bjarne Steinsvik, útgefandi
frá Stokkhólmi og Aake Ohl
marks, sem þýðir fyrstu heild
arútgáfu íslendingasagna í
Sviþjóð.
Það er Steinsviks bókaútgáf
an. sem gefur út þessa fyrstu
heildarútgáfu á sænsku.
= í DAG, þriðjudag, kemur for-
1 sætisráðherra Sovétríkjanna.
= Nikita Krúsjeff til Kaup-
| mannahafnar og hefst þar
| með Norðurlandaheimsókn
§ hans, sem standa mun í 19
1 daga. Hvernig sem hann kann
| að koma íyrir sjálfur, mun
| verða tekið á móti honum sem
§ ráðamanni stórveldis er alla
I tið hefur haft hug á að kom-
| ast nær Atlantshafinu, sem
| svo vill til að Norðurlöndin
| liggja að.
= Rússar nafa um tvær leiðir
| að velja út í Atlantshacfið og
E gæta Atlantshafsbandalags-
i lönd þeirra beggja. Önnur
j| leiðin er um Norður-íshafið,
= meðfram norðurströnd Noregs
§ en hin liggur um Eystrasalt.
5 Við Eystrasalt ligg-
7 ur Leningrad og meirihluti
= meginlands Rússaveldis og er
= það þeim því mikilvægari sam
E gönguleið en sú fyrri. Um-
E ferðinni um hin mjóu sund er
1 liggja úr Eystrasaltinu, Eyrar
= sund og Stórabelti, ráða Dan- ■
S ir, en S.víþjóð, hlutlaust land
E og hlynnt Vesturveldunum,
E liggur að Eystrasaltinu að
É norðan og hefur einnig gát á
= umferðinni inn í Norðursjó
1 um hið mikilvæga Kattegat.
E Norðurlandabúum er þess
H vegna ekki láandi þó þeir hafi
|j minni áhuga á beinum stjórn-
— málaskoðunum Krúsjeffs en
= stefnu hans í milliríkjamál-
= um. Sagan er á þeirra bandi.
E Á 18. öld þegar einn og sami
= kóngur réð fyrir bæði Noregi
= og Danmörku, urðu lönd þessi
= að beita fyrir sig mótmælenda
E kirkjunni og konunglegum
E skattheimtumönnum til þess
= að stemma stigu við útþenslu
= Rússa í vesturveg frá Sí'beríu
1 með aðstoð grísk-kaþólsku
M kirkjunnar og skinnakaup-
| = manna. Svíar meinuðu Rúss-
j f§ um lengi vel allan aðgang að
= Eystrasalti og það var ekki
i = fyrr en 1703, sem Pétri mikla
i H tókst að tryggja Rússum
= fyrsta skikann að sjó er hann
= lagði undir sig landsvæði það
| = sem Leningrad nú stendur á.
= Heimsstyrjöldin síðari hefur
j§ verið Norðurlandabúum fram
H ar öðru framrás Rússa með-
E fram suðurströnd Eystrasalts,
H sem miðað hefur svo að nú get
§§ ur eldflaug farið frá Kaupm.-
H höfn. inn á sovézkt svæði
E á einni eða tveim mínútum
S Rússar hafa síðan án afláts
H reynt að gera Eystrasalt
= að eigin hafi („mare nostr-
= um“) einkum á árunum 1950
H —’60, er þeir báru fram til-
H lögu um að gera þar svokall-
= að „fr'iðarhaf“.
Krúsjeff
Framhald af bls. 1
munu fylgja Krúsjeff eftir í Dan
mörku. Þar sem hinn þekkti
skemmtistaður Wivex var til
húsa við Vesterbrogade, hefur
verið innréttuð alþjóðleg frétta-
mannamiðstöð og fréttamennirn-
ir hafa sérstakar flugvélar til um
ráða þegar sovézki forsætisráð-
herrann heimsækir Fjón.
Dagskrá heimsóknar Krúsjeffs
til Kaupmannahafnar er umfangs
mikil. Fyrst á dagskránni er heim
sókn1 í Minningarlundinn, og síð
an m.a. móttaka í Ráðhúsi Kaup-
mannahafnar, ýmsum stofnunum
og Burmeister og Wain skipa-
smíðastöðinni. Krúsjeff mun eiga
nokkru fundi með Jens Otto
Krag forsætisráðherra og á mið-
vikudagsmorgun gengur hann á
fund Friðriks IX konungs í Fred
Tillaga þessi gerði ráð fyrir
því, að Eystrasaltslöndin neit-
uðu erlendum stórveldum um
herstöðvar innan marka þess
og herskip skyldu ekki fá að
koma þar inn en skilmálar
voru slíkir, að Danir hefðu
orðið • að loka Eyrarsundi og
Stórabelti, jafnvel á friðartím
um.
Umferð um Eystrasalt
hefur verið öllum frjáls í
stríði og friði allt síðan 1857
og Norðurlöndin höfnuðu ein-
dregið tillögunni um „friðar-
hafið“. Þetta var ástæðan til
þess, að á 3Íðustu stundu var
hætt við fyrirfram ákveðna
heimsókn Krúsjeffs til Norð-
urlanda árið 1959. Síðan hefur
verið látið að því liggja, og
einkum borið við gagnrýni í
blöðum á Norðurlöndum, að
Krúsjeff hafi ekki viljað fara
í aðra slíka heimsókn nema
fyrirsjáanlegt væri að einhver
árangur yrði af henni. En að
UTAN UR HEIMI
þessu sinni er svo að sjá sem
hann búizt ekki við neinu
slíku og geri sig ánægðan með
að koma í kurteisis- og vin-
áttuheimsókn eingöngu.
Á Norðurlöndunum þrem
hefur það verið skýrt tekið
fram að einskis stjórnmálaár-
angurs sé að vænta af heim-
sókninni. Siðasta tilraunin til
slíks var hin svokallaða
_,Kekkonen-áætlun“ sem var
ekki annað en „friðarhafið"
kallað öðru nafni. Það var til-
laga Kekkonens Finnlandsfor-
seta um að gefa út einhliða
yfirlýsingu um að Norðurlönd
skyldu vera kjarnorkuvopna-
laust svæði og var það mál
manna að tillaga sú hafi verið
fram borin til þess að þóknast
Krúsjeff.
Þjarmað hefur verið að
Finnlandi allt síðan 1961, er
Rússar sendu þeim orðsend-
inguna frægu og Finnar
keyptu sig lausa undan „ráða
leitun í hermálum" með því
að gerast varðhundar Rússa
við Eystrasalt. Þetta
samkomulag stendur enn og
er Norðurlöndum stöðug og
óljúf áminmng um stórveldið
í austri, sem heimsókn for-
sætisráðherra þess breytir
varla miklu um.
Ljðfáir kommúnistaflokkar
Norðurlanda hafa að sjálf-
sögðu fagnað heimsókn Krús-
jeffs, en allur þorri manna
hefur lítinn áhuga og margir
andúð á heimsókn forsætis-
Nikita Krúsjeff. j
ráðherrans. Opinberir aðilar j
hafa gert .sitt bezta til þess að j
koma til móts við óskir Krús- ]
jeffs um kyrrláta heimsókn j
og dagskrá fer ekki fram úr j
því nauðsynlegasta. Forsætis- j
ráðherrann mun ferðast með :
báti og vera nokkra daga á j
hafi úti milli Kaupmannahafn j
ar, Stokkhólms og Osló, sem j
allt eru borgir úti við sjó.
Krúsjeffs hafði lofað blaða- :
mannafundum í ferð þessari,
en þeir hafa nú verið aftur-
kallaðir og er það haft til
marks um að ferð þessi sé
eingöngu kurteisis- og vináttu
heimsókn. Ráðamenn segja að
Rússar hafi sjálfir unnið
dyggilega að því að telja
mönnum trú um að svo sé.
Segja mætti að þeir væru að
treysta aðgang sinn að sjó í
norðri með dálítilli diplomat-
ískri ferðamennsku svo Krús
jeff geti með nútíma fjöl-
kynnisaðferð (puölic relations
methods) lokið því vérki er
Pétur mikli hóf með stríði_
Katrín keisaradrotning hélt á-
fram með undirferli og Stalin
jók með landvinningum.
Krúsjeff er fyrsti rússneski
kommúnistaleiðtoginn sem
heimsækir Norðurlönd og
hann er einnig fyrsti valdhafi
Rússlands er það hefur gert.
síðan Nikulás II Rússakeisari
kóm til Svíþjóðar árið 1909.
Rétt eins og hinn keisaralegi
fyrirrennari hans kemur Krús
jeff á óheppilegum tíma. Keis
aranum var iegið á hálsi fyr
ir að senda menn til Síberíu
og Krúsjeff kemur skömmu
eftir að afhjúpað er mjög ó-
þægilegt njósnamál.
Stig Wennerström, ofursti í
sænska hernum, Svíinn sem
fundinn var sekur um að hafa
stundað njósnir fyrir Rússa,
var dæmdur á föstudag. —
Málið hefur haft slæm
áhrif á fólk almennt. Rússar
voru öldum saman erkifjend-
ur Svía og þessa dagana verða
menn varir við að ósjálfráð
óbeit á öllu því sem rússneskt
er, skýtur hvar vetna upp
kollinum í samræðum manna.
(Observer — öll
réttindi áskilin).
imiuiiiiiitHtitiitimiimiiiiiiiiumiiiiiiiiiiiiiHiiiiiitiiiiiiiiiiiiiitiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiititiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiimimmiiiiiMiitiiumi
ensborgarhöll og þar snæða hinir
sovézku gestir hádegisverð. Á
miðvikudagskvöld býður danska
tjórnin til kvöldverðar í Christj
ansborg.
Á Fjóni skoðar Krúsjeff bæi
Eriks Eriksens, fyrrv. forsætis-
ráðherra, og Karls Skyttes, land-
búnaðarráðherra. Einnig heim-
sækir hann hús H.C. Andersens
í Odense. Eins og dagskráin ber
með sér, líkist ferð Krúsjeffs
helzt venjulegri skemmtiferð. Og
á fundi með fréttamönum í dag
lagði Per Hækkerup utanríkis-
ráðherra, mikla áherzlu á að um
skemmtiferð væri að ræða frem
ur en stjórnmálalega heimsókn.
Hann sagði m.a.: „Við munum
ræða utanríkismál á breiðum
grundvelli, en engar samninga-
viðræður eru á dagskránni“. —
Öryggishlið heimsóknarinnar
hefur valdið dönskum yfirvöld-
um miklum heiiabrotum og fleiri
lögreglumenn munu fylgja
Krúsjeff en nokkrum öðrum,
sem Danmörku hefur gist. Munu
þeir vaka yfir hverju fótmáli
hans ásamt fulltrúum sovézku
leyniþjónustunnar, sem fylgja for
sætisráðherra sínum á ferðum
hans. Lagt hefur verið blátt bánn
við mótmælaaðgerðum og í Dan
mörku er ekki óttazt að það
verði brotið. Óðru máli gegnir
hins vegar um Noreg og Sví-
þjóð.
Gert er ráð fyrir að í Dan-
mörku verði tekið á móti Krús-
jeff og 40 manna fylgdarliði
hans, með kurteisi og vinsemd,
en nokkrum kulda.
Kjól
Kona, sem nefur dömukjól í
saumi fyrir Sigurbjörgu Ein-
arsdóttur, Framnesvegi 5, er
vinsamlega fceðin að hafa sam
band við Katrínu Jónsdóttur,
í síma 11902.
Meinlegar prent-
villur
Á ÞESSUM stað í blaðinu sl.
sunnudag var birt fregn a£
bréfi, sem 72 einstaklingar
höfðu ritað bandaríska sendi-
herranum á íslandi. í fyrstu
málsgrein fréttarinnar urðu
tvær meinlegar villur, rétt er
málsgreinin þannig:
Morgunblaðinu barst í gær
afrit af bréfi, sem 72 ein-
staklingar, flestir kommún-
istar, sendu bandaríska sendi-
herranum á íslandi og ýfir-
manni bandaríska varnarliðs-
i'ns á Keflavíkurflugvelliý*