Morgunblaðið - 07.08.1970, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. ÁGÚST W10

1- ■** U.J tSLJrnmm.

Útgefandi
Framkvæmdastjó ri
Ritstjórar
Ritstjómarfulltrúi
Fréttastjórj
Auglýsingastjóri
Rttstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Askriftargjald 165,00 kr.
f tausasölu
hf. Arvakur, Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Forbjöm Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Ami Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstraeti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði 'mnanfands.
10,00 kr. eintakíð.
VERÐHÆKKANIR
U’ngttm þarf að koma á
óvart, þótt verð á vöru
og þjónustu fari hsekkandi
um þessar mundir. Þegar nið-
urstaða kjarasamninganna í
vor er gerð upp, kemur í ljós,
að launakostnaður atvinnu-
fyrirtækja hefur raunveru-
lega hækkað um 23%, þegar
með er talin 15% bein kaup-
hækkun, flokkatilfærslur og
önnur samningsatriði. Marg-
sinnis hefur verið bent á, að
það er óhjákvæmilegt, að
launahækkanir sem fara
fram úr raunverulegri
greiðslugetu atvinnuveganna,
leiði til verðhækkana. Út-
flutningsatvinnuvegirnir eða
a.m.k. sumar greinar þeirra
hafa verið bezt undir það
búnir að taka á sig umtals-
verðar launahækkanir, en
hætt er við að kjarasamning-
arnir í vor reynist jafnvel
bezt stæðu atvinnufyrirtækj-
unum í sjávarútvegi, þungir
í skauti. Jafnframt er ljóst, að
atvinnufyrirtæki í öðrum
greinum, svo sem margvís-
legri þj ónustustarfsemi og
iðnaði geta ekki tekið á sig
þessar miklu launahækkanir
án þess að þær komi fram í
hækkandi verðlagi. Það er
þess vegna fáránlegt, þegar
því er nú haldið fram, að rík-
isstjórnin beri ábyrgð á þeim
verðhækkunum sem orðið
hafa. Kjarasamningar, sem
vinnuveitendur og verkalýðs-
samtök gerðu af fúsum og
frjálsum vilja og án afskipta
ríkisstjómarinnar voru þess
eðlis, að einhverjar verð-
hækkanir voru óhjákvæmi-
legar.
Þetta er staðreynd, sem all-
ir sáu fyrir, þegar er niður-
staða samninganna var kunn-
gerð. En þrátt fyrir það er
nauðsynlegt að leita allra úr-
ræða til þess að takmarka
þessar verðhækkanir svo sem
kostur er. Einmitt þess vegna
óskaði ríkisstjómin fyrr í
sumar eftir viðræðum við
verkalýðssamtökin og vinnu-
veitendur m.a. um leiðir til
þess að draga svo sem unnt
væri úr víxilhækkunum verð
lags og kaupgjalds. Ef sú
skrúfa fer í gang á ný af fuH-
um krafti er voðinn vís og þá
verður þess ekki langt að
bíða, að útflutningsatvinnu-
vegimir standa frammi fyrir
nýjum vandamálum. Þetta er
gömul saga og ný. Við þekkj-
um hana af langri reynslu og
barnaskapur að láta svo sem
ríkisstjórnin geti með ein-
hverjum töfraráðum komið í
veg fyrir verðhækkanir í kjöl
far launahækkana í vor.
Vissulega er hægt með auk-
inni hagræðingu í rekstri
fyrirtækja og öðmm aðgerð-
um að takmarba að ein-
hverju leyti þörf þeirra til
þess að hækka verð á vöru
og þjónustu. En það eru úr-
ræði, sem taka langan títna
og raunvemlega á alltaf að
vera unnið að. Þá er þess
einnig að gæta, þegar rætt er
um verðhækkanir hér, að
veruleg verðbólga er nú í öll-
um helztu viðskiptalöndum
okkar og leiðir það að sjálf-
sögðu ti-1 hækkunar á verði
innfluttra vara.
Þegar að loknum kjara-
samningunum varaði Morg-
unblaðið hvað eftir annað við
afleiðingum þeirra á verðlags
þróunina í landinu og afkomu
fyrirtækja. Nú þegar verð-
hæfckanimar eru að hefjast
er nauðsynlegt að gera sér
raunsæja grein fyrir þeirri
þróun, sem í vændum er á
næstu mónuðum og horfast í
augu við þá staðreynd, að
þörf er á samstöðu ríkisvalds
og almann asam taka til þess
að koma í veg fyrir, að ný
verðbólgualda eyðileggi þann
áfanga, sem nóðst hefur í bar-
áttu þjóðarinnar til þess að
rétta við eftir áföll undanfar-
inna ára.
Verðbólga í öðrum löndum
¥»að kemur Íslendingum ekki
*■ á óvart, að vöxtur verð-
bólgu hafi á sl. ári orðið
einna mestur á íslandi meðal
Evrópuþjóða og numið um
12% á árinu. Gengisbreyting-
in, sem gerð var í nóvember
1968 hlaut að leiða til veru-
legra verðlagshækkana. Hitt
vekur ef til vi'H meiri athygli
hér, í ársskýrslu Alþjóða-
gj aidey r iss j óðsins, að aðrar
þjóðir, sem ekki hafa átt við
svo gífurlega efnahagserfið-
leika að etja sem við, hafa
einnig orðið að sætta sig við
(mjög mikla verðbólgu.
Þannig var vöxtur verð-
bólgunnar í Noregi á sl. ári
t.d. 10% eða mjög nálægt því
sem var hér. Efnahagur Norð
manna var þó svo sterkur, að
þeir töldu ekki nauðsynlegt
að breyta gengi norsku krón-
unn-ar þegar gengi steriings-
pundsins var fellt 1967. í
flestum löndum Evrópu nam
vöxtur verðbólgunnar á ár-
inu 1969 um 3—7% og verður
það að teljast mikil verðbólga
í þeim löndum.
Þessar upplýsingar Alþjóða
gjaldeyrissjóðsins ættu að
sýna okkur fram á, að við
erum ekki eina þjóðin, sem á
í erfiðleikum vegna verð-
Ihn
EFTIR
ELÍNU PALMADÓTTUR
FREGNIR berast um að Istanidiinigiar
ætli niú a-ð gier-a tilraon til að flytja ný-
slátrað laimbakjöt út mieð fluigvélum.
Hyigigst SÍS senda ófrosið kijat með þeim
hætt-i til Fralklkilaradis í haiust, Verðiux
fróðileigt -alð sjá hvermig siú tilraum geing-
ur. Eittíhva'ð hefir staðið í oikkiur að
gera íslenzikt iaimlbalkjöt eftirsótta vöm
á heiimisimiarkaðinium. Gæti iþiað ekfci
mieðal atnraars stafað af iþví, að við vilj-
uim selja það eiiras ag hieinitar bezt fyrir
öklkiar eigim markað og miatseld, en lítt sé
hiuigis-að um isimeklk oig miatarvemijur kaup-
enidia erlenid-is. Lamibakjöt er eíklki, eíns
ag sumir hald-a fnarn, eitthvert ófínt kjöt
á erl-enidiuim miörkiuiðum. Það þykir víð-a
k-ónigaim-atur.
Þó að ég sé sjálf alin upp við að
laimibasteik sé sumniudaigsfæðia, þá verð
ég aið v-i-ðurkieran-a, -að það bom mér
ruak/kuð á óvairt, þagar ég fyrir mioiklkrum
áruim var í Farís á -sitóru -allþ'jóðlegu m-at-
vælaisýin.imiguminii SIÍAL, að sjá lam-bakjöt
sem a-ðialrétt á m-atsieðliirauim hjá Edigard
F-aure, þáveranidi lanidíbúniaðarrá'ðherra
Frafkiba. Á þessia sýmiiinigu er venjule-g-a
boðið miatansérfræðinigum heimisibl-að-
-anma (ég hefi eimlhvern vagiinm lemt á
þeim liisi-a hjá SÍAL og iþegar verið
tviisivar boðin mieð). Lainidlbúmia-ðarráð-
herra laradisins býðiur j-afn-an þessum
blaðiam-öranium í miatarveizlu í Eiiffleltunn-
iniuim, þar sieim ikiyininitur er fraraskur mat-
ur. Er þar vel -til varadað. T.d. veiur
saanlbamd os-taifnam-leiðienida ostana og
vmframlefðemidiur vin-iin mieð m-atraum. E-g
varð því d-álítið hissia, þegar ég leit á
matseðili-nm oig ®á, að aðalrétturinn hjá
Frökkum var að 'þeissiu siran-i l-amibakjöt.
Vi-ð /þetta tækifæ-ri bafðii ég til borðis
ítalsikian biaðamianin, þekiktan miatar-
sikri-bent í siinu lamd-i. Það átti ég auð-
vitað að vita. En þar siem ég h.afði ekki
buigmynd uim hver m-áöiurinn v-a-r, byrj-
aði ég saim-ræ'ð'urniar á að spyrj-a hiamm
fyrir hvað-a blöð oig um hv-að hanin skrif-
aði. Hamn bnoisti breditt ag sv-araði um
hæl: — Madiemoiselle, ég skrdfa um það
fegursta í veröldininá: miat, miúisik, kom-
u-r — ag humida!
Þetta var nú hliðansipor. Þa-ð, sem ég
ætlaðd að kioima á framfæri, e-r, að Ed-
gard Faiiuie, 1-aindlbúináðarráðherra í þesisu
mikl-a miatarlandi, þótti nægilega fínt £ið
bjóða u-pp á lamibakjöt sem aðalrétt,
iþegar iswo vel átti -að varad-a til.
Eklki -þurfium við líkieiga að fyrirverða
oklkur fyrir íislenzka lamibafcjötið. Hverigi
-anma-rs staðar hefi ég feragið lamibakjöt
á borð við það — raem-a í Griklkianídi.
Þar er lífca m-ikið borðáð 1-aimbakijöt. Og
hjá. bæmidiuim úti í sveit skammt fré
Alþeniu, féklk ég þaið miatreitit á alveg
samia bátt og við gleruim, þ.e. -steikt læri.
Þó var ekki borin mieð sóisa.
Oftaist muin larrabakrjötið þó vera glóð-
arsteikit í Grikklairadi. Lærin eru iðule-ga
látin snúast hæigt á teirai við glóðima og
þunmar sneiðar skornar utan af, -uim leið
oig yzta borðið er fuilsiteikt. Sfðam er
sárið, sem er Vel krydda-ð, látið halda
áfram -að steikj-aist handa þeim næsta. Á
Krít er t.d. lítil igata, sam hægt er að
garaga eftir á krvöldin, og á báðar hliðiar
eru litlir illmlamdi miatsöluistaiðir, þar siem
rniaður getur k'e-ypt siér sm-eið utam af
larrabalæri í hömdimia.
Þá er ég eilgiinlega klomim að því, sem
mér datt í hug í þesisiu s-aimibaradi. Getur
eikfci ein éistæðain fyrir því, að ísile-nztoa
iamiba-kjöti'ð er eklki einis eftirsótt ag e-fni
standa til verið sú, að þaið er eigiinlega
af feitt til -að glóðarsteikijia þ-að ag jafn-
vel stuimdum ti-1 að steikj-a það á pönrau?
En 'þanmiig matreiða átoafleiga margir nú
á dögum.
Ég -h-efi stiuinlduim v-erið a-ð v-eita þes-su
fyrir mér, þegar éig að siumrinu sterad
yfi-r mlí-nu eigin ,,gr-illi“ úti á swölum og
lámibahryggur sraýst á tedninum yfir
glóiðinini. Þegar búíð er -að kiveiikj-a upp
og li-ðin 'hjá hæittan á -að miágriainm-i-nin sjái
reykjarsitrók eða loiga mieðam er að
-kvikinia í klo-kurautm oig ka-lli á slökkvi-
liðið, oig í piöniniurani liigg'j-a heit við-
-ankal, -grá í brúni'rmar oig k-anöflur í ál-
pappír inm á milli, en hry-ggu-rimin snýst
yfi-r — þ-á igýa allt í eirau upp lagi. Fit-
am úr kijöt-irau er farin að lekia raiður í glóð
iraa ag kfvdikraaið hef-ur í henini. Ma'ðu-r ve-rð
ur að vera höraidurauim fljótari að skvetta
svolitl-u vatni á eldiran, sv-o log-inin brenni
eklki kjötið. Þainraiig heldiur fitam stund-
um áfram að lieka niður í kolin. Þeim,
sem miatrei'ðir, gremnst þetta, alveg eins
ag þeigar kóiteletturwar á pönmummi
neraraa- út í fitiu, siem að víisiu nýtiist þekn,
sem búa -til úr hemni sósu, em ekiki þjóð-.
um, seim vil-jta hafa vökvainm í kjötinu
í stað þess að fó það þurrt mieð sósu út á.
Eklk-i veit ég hvart eitthv-að er hæft í
því a-ð þeitta fæli frá íslenzk-a lamba-
kjötimiu. Það er mán eigin hiuigdett-a, En
hverj-uim þeim, sieim vamur er að mat-
reiða miagurra fcjöt ag t.d. glóð-ar-
steikir það, hlýtur að firanast svo mikil
fita ótæfc. Svo ekiki sé talað um þá, sem
eru í megruiniarkúr.
í fyrrialhaust knm ég í sláturhús
Sláturfélaigs Su-ðiurl-arads á Suðu-rla-nds-
uindirlemdi. Þar var þá verið að slátra
fyrir Grilklk'lamidsm'arfcað. Efcfci man ég
betur e-n að hámarlksþ-yragd væri í dilk-
urauim fyrir þamm marka-ð. Bniginm gat
sagt mér hv-ers veigraa.. Kaupend-ur vildu
bara -hiaf-a það þ-aeraiig. Ein miér d-att í huig,
-a-ð það væri veigraa fitumniar á þymigri
dilkurauim. Hún er ekfci eítirsótt þar í
landi — ag neymd-ar óvíða.
Eklki Ihief-i ég mie-iraa þeklkinigu á -kjöit-
framleiðslu eðia ræiktuin sláturgripa. Veit
þó, a-ð þar sam kjöitfraimleiðsila er u-m
hö-nd höfð, eru sfcepniunraar ræktaðar
sérstaik-liega með tdllit-i til kjötig-æð-a. Þarf
eklki a'ð huiga eitthvað a-ð því hvemig
lamibakjöt það er, sem seljian-legt er á
erlaradum maxlkiaði ag ræfcta fé í sam-
ræm-i vi-ð það? Al-veg eiinis oig Bairada-
rifcj-amiemm rœikta sín nauit mieð tilliti til
raautalkljötsimiairfcaðariins. Irar rækta sína
fcjiúlkliniga þamm-ig, að þeir falli viðislkipta-
viraum þeirra bezt í g(eð ag í saimræmi
við matarven-jur vfðisikiptaland-ainmia. Og
Darair ala sin sví-n með tilliti til neyzlu
á fleslki ag sfc-inlkiu í viðslk-iptailöndiuinum.
Lon Nol í viðtali:
Væntir ekki kommún-
istasóknar í bráð
Phmiom Pen'h, 5. ág-úst — NTB
LON NOL, forsætisráðherra
Kambódíu, sagði í dag, að hann
væri þeirrar skoðunar að Norð-
bólguþróunar. Aðrar og rík-
ari þjóðir standa að því er
virðist ráðþrota frammi fyrir
henni jafnvel þótt efnahagur
þeirra og atvinmulíf sé byggt
á mun traustari og fjölbreyti-
legri grundvelli en okkar.
ur-Víetnamar og Víet Cong
menn yrðu að styrkja stöðu sína
í Kambódíu áður en þeir gætu
látið sér til hugar koma að hefja
nýja sóku í Suður-Víetnam.
Hann kvaðst vera bjartsýnn á að
Kambódía gæti rekið andstæð-
inga sína af höndum sér, ef tæk-
ist að halda uppi vopna- og
og birgðaflutningum til landsins.
Sagði Lon Nol þetta í viðtali í
Phnom Penh.
Farsætiisráðhernaran sa-gði, að
efclki kiæmi til -grei-n-a að hefja
neimar siamnimigaviðræður við
kiammúniisita fyrr ern þeir Ihefðu
flutt -allt herli-ð sitt á bratt frá
Kambódiíu, sönuuieiiðis a<5 ráöa-
mienin í Pefciirag og Hanai yröu að
viðiurtaenmia stjórm sLraa. Hamm
sa-gði, að íhl-utun Bamd aríkj-a-
marania í Kamibód-íiu hefði verið
t-il mikillar hjálpar, því að
Bamdiaríkjamienm Jhiefðu eyðila-gt
fjöbmangar stöðvar kam-múniisiba
og fellt fjiöld-a hermanna, og
heflðii þar með geffð atjórnarhier
K-aimlbódlíu ráðrúm til að styrkja
v-arni-r siínia-r. Aðspurður um,
hvart hairan -teldi Mkiur á -að ná
aa-mfcoimiu-Iaigi við stjórnimar í
Hanoi ag Fetoinig um brottflubn-
inig -hersveita komimúnista frá
Kambódiíu, siaigði forsætisráð-
berrantn -að það kiaemii því aðeins
til greiraa ef alLir gætu verið
saimmáia uim 'þau akiilyr'öi, sem
Kambódíuötjtórm aetti.