Morgunblaðið - 15.10.1970, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. OKTÓBER 1970
— Sements-
verksmið j an
iTamhald af hls. 2
enigan hátt af persónulegaim
ástaeðiuim, heldiur í samræmi við
markmið félaigsdns, sem m.a.
kveður á um að félagið skuli
stuðla að tækniþróun í laindinu,
auka álit verklegrar og vísinda-
legrar menntuiniar, auika þekk-
inigiu og skilndnig á starfi verk-
fræðiniga og gæta hagsmiuina
stéttarinmiar í hvívetnia. Gerðu
þedr sfðam grein fyrir bréfaskipt-
um Verkfraeðdngafélagsins og
stjórrnar og stjórniarmianma Sem-
entsverkismiðjunmar og aðdrag-
amida þesis að málið var sent sak-
sókmara.
Hinn 13. naarz sl. skrifuðu for-
rmaður Verkfræðinigafélags ís-
lands, Guðmundur Eimarsson, og
fnamkvæmdiastjóri þess, Hinrik
Guðmiundsson, stjórn Sements-
veriksmiðju ríkisins bréf, þar sem
á það vax bent að starf frarn-
fevæmdastjóra Semientsverksmiðj
ummiar hefðd verið laust frá því
í jiamúar sl., em ekki auglýst iaiust
til uimsóknar. Bemtu þeir á, að í
lögurn um Sementsverksmiðjuima
seigði: „Verksmiðjustjómin ræð-
ur framikvæmdastjóra með verk-
fræðilieigri menmtun til þess að
hafa á hendi dagleiga stjóm verk-
smiðjummar og umsjón með
rekstri henmar. Framkvæmda-
stjóri hefur prókúruiumboð fyrir
verksmiðjuma og hlítir að öðru
leyti ákvæðum erindisbréfs, sem
verkismiiðjiustjómin setur hom-
um.“ Þar sem stjóm Verkfræð-
imgafélags íslamds hiefði ferngið
fyrirspumiir frá félagsmiönmum
um framgamg málsdns, ósikuðu
bréfritairar eftir upplýsimgum þar
að lútamdi.
Þriðja júmí ritaði Himrik Guð-
mundisson stjónniarformanmi Sem-
entsverksmiðjumniar Ásgeiri Pét-
uirssyni bréf, þar sem hamm vís-
aði til fyrra bréfs og ítrekaði
það, sem þar var sagt og spurð-
ist fyrir um hvemig stæ'ði á því
að stjórm verksmiðjummar hefði
ekki svarað bréfi stjórnar Verk-
fræði ngafélagsiins. Þann níuinda
júlí sl. sikrifaði Hinrik stjómiar-
formammd aftur til staðfestingar
á tveimur símtölum, sem þeir
höfðu átt, en þar ítrebaði fram-
kvæmdastjóri Verkfræðimga-
félaigsiins enm fyrri fyrirspumir.
Verkfræðimgafélagimu barst 12.
ágúst bréf frá stjórmarformiammi
Sememtsverksmiðjunnar þar sem
hamm skýrir frá því, að ek'ki hafi
tefcizt að ná samam fullskipuðum
fumdi í stjóm Semiemtsverkismiðju
rífciisinis vegna sumarleyfa stjórm-
armanma. Fumdiur hafi verið hald
imn undamgemigian mámudag og
hafi umrætt málefnd þar verið
tefcið á dagsfcrá og rætt, en end-
anlegri afgreiðslu frestað, þar
siem eimm gtjórmamiiamna hefði
verið fjarstaddur. Yrði furndur
boðaður á ný þegar allir fulltrú-
ar gætu mætt og að homium lokn-
uim yrði erimdinu svaraða efnis-
legia.
Hinn 21. septiemiber ritaði Svav
ar Pálsson, fraimkvæmdastjóri
Semientsverkismiðj’UJnimar, Verk-
fræðámigafélaginu bréf með úr-
drætti úr stjórmarfundarge’rð frá
1. september, að beiðmd stjómar-
formanmis verksmiðjummar. Segir
þar að verksmdðjuistjómin sam-
þykki að stefnt verðd að því að
framifevæmdastjórastarfi því, sem
gert er ráð fyrir í núgildamdi lög-
um um Sementsverksmiðjuma
vedði skipt þammiig, að við verfc-
smiðjuna starfi framkvæmda-
stjóri, sem ainmiist um fjármál og
viðskiptamál fyrirtæikisims, og
eninfremur tækmilegur fram-
kvæmdaistjóri (efmaverkfræðing-
ur), sem beri starfsheitið verk-
smiðjustj óri. Fari hamm með
tækndlega yfirstjóm verksmdðj-
ummar, framleiðslu hemmar oig
hráefnaöflun. Verði þessi skdpam
ekfci talim samrýmiaist múgildamdi
lögum um verksmið'juina sam-
þyfcki stjórmim að æskja þess að
iðnaðarrá'ðumeytið hlutist til um
að borið verði fram á Alþimigi
frumvarp um breytimgu á lögum
um Semientsverksmiiðjunia til
samræmis við framiamigreimda
samþykikt. Hafi málið verið falið
iðmaðarráðuineytiinu til. frekari
fyrirgrei'ðBlu.
Einis ag fyrr igreinir var'ð
dráttur á því að stjórn Sememts-
verkgmiðjumniar svaraði fyrir-
spuimum stjómar Verkfræðiniga-
félagsims, en 22. marz ritaði eimn
stjórmarmiamma Sementsverk-
smiðjummiar, Hafsteimm Sigur-
bjömissian, Verfcfræðimgafélaginiu
og skýrði frá því, að á stjórnar-
fumdi í Sememtsverksmiðjummi 2.
febrúar 1970 hefði komið fram
tillaga um að auglýsa starf fram-
kvæmdastjára Sememtsverksirniðj
uinmiar laust til umsókimar. Hefði
tillagan verilð bókuð en ekki máð
fram að gamiga vegna frestunar-
tillögu, sem hefði verið sam-
þyfckt. Lagði Hafsteimn álberzlu
á, að hainin teldi mjög mauðsyn-
legt að framkvæmdastjóri fyrir-
tæfcisims hefði tækmilega þekfc-
iinigu.
Stjórn Verkfræðinigafélaigsims
sagði á blaðairmainimafumdinium í
gær að bún teldi sér skylt að
láta sig þetta mál varða, þar sem
hún teldi maiuiðsyn bera til a@
yfir verfcsmdðíjuinmi væri einn
ábyrgur maður, sem hefði sér-
þetekámgu á eðli refcstursins og
bæri skyn á framiþróum siements-
mála — öðru vísd yrði ekki um
fraimfarir að ræðia, heldur dræg-
ist verkismáðj’an aftur úr öðrum.
Einmig töldu þeir að í stjórmiinmi
ættu að eiga sæti eimn eða fleiri
memn með sérþeklfeimgiu á mál-
umum.
Á fumdinum bom fram a’ð
sfjómiarformaður Semuentsverk-
smiðjunmar hafði haft sambamd
við Verkfræðimgafélaigið þegar
Jóm E. Vestdal hætti og spurt
hvort þeir hefðu mamm, sem gæti
tekið við starfinu. Hefðd svo ekki
verið, erada gemgju miemm með
þá þekkinigu og hæfileifca, sem
þarf til slíkra starfa, efcki um
félaigsims til saksóknara ríkisins
er í stuttu máli rakimn sá gamg-
ur bréfaiskrifta, er að framam
greinir, og bemdir síðan á a'ð Sem
emtsverksmiðja rifcisims sé, eims
og niafmið bendir tál, ríkisstofnum
og starfsmenm benmar, sem á föst
um iaunium eru, lúti því áfavæð-
um laiga nr. 38 14/4 1954 um
réttimdi og skyldur opimberra
starfsmamma og samkvæmt 5. gr.
sé skylt að auglýsa stöðuma
og sbal það venjulega gert með 4
vikna fyrirvara. Ljóst sé af
frnmanigreimdu að um brot sé
að ræða gegn þessu ákvæði, því
Jón E. Vestdal hafi látið af störf
um 31/8 1968, en staðan ekki
auglýst enn, Bendir stjórnin á
að ýmsir muni telja, að eigi
hafi verið skylt að auglýsa stöð
una fyrr en ljóst var orðið, hvort
Jón E. Vestdal tæki til starfa á
ný eða ekki, en það hafi orðið
ljóst fyrri hluta janúar 1970. Þá
hafi allt verið í vafa um stöð-
una um 16 mánaða skeið og því
verið ríkt tilefni til að bregða
skjótt við, einkum þar sem um
svo þýðingarmikla stöðu hafi
verið að ræða. Bendir stjórn
Verkfræðimgafélagsims á að verð
mæti steinsteyptra mannvirkja,
siem byggð hafi verið í lamdimu
að undanfömu úr íslenzku sem-
enti sé efni, sem ráði mestu um
varanleik mamnvirkja. Einnig
sé vinnsla sememts og vélakost-
ur til þeirrar starfsemd vanda-
samt og margþætt viðfangsefni,
sem nauðsynlegt sé að fram-
bvæmdastjóri verfesmiðjummar
hafi glöggan fræðilegan skilmmg
á.
Þá bendir stjóm Verkfræðitnga
félagsins á, að samkvæmt 5. gr.
laga nr. 35, 1/4 1948 um Sem-
entsverksmiðju rikisins ráði
verksmiðjustjómin framkvæmda
stjóra, sem skuli hafa verkfræði
lega menntun og þetta ákvæði
eigi við hvort heldur fram-
kvæmdastjórinn sé fastráðinn
eða ráðinn til að gegna starfimu
utí» stundafsakir. Sé ekki efi á
að hvorugur þeirra manna, sem
annazt hafi framkvæmdastjóm
siðan Jón E. Vestdal lét af störf-
um, fullnægi þessu skilyrði og
telji stjórn Verkfræðimgafélags
Islands að hér sé um að ræða
brot gegn 5. gr. 1 nr. 35/1948.
Segir í lok bréfsins til sak-
sóknara að „aðalábyrgðin á mis-
ferli því, sem hér hefur orðið
hvílir nú á stjóm Sementsverk-
smiðjunnar, eftir atvikum allri
eða einstökum stjórnarmönnum.
Hvort fleiri koma til greina
skal ósagt látið. Samkvæmt
framangreindu er það krafa
stjórnar Verkfræðingafélags Is-
lands, að méil þetta verði tekið
til rannsóknar og ábyrgð kom-
ið fram á hendur þeim er sekir
kynnu að reynast." Undir þetta
rita Guðmundur Einarsson for-
maður Verkfræðingafélagsins,
Hinrik Guðmundsson fram-
kvæmdastjóri og stjómarmenm-
irnir Ágúst Vallfells, Bárður
Daníelsson, Halldór Jónsson,
Loftur Þorsteinsson, Ewindur
Valdimarsson og Jón Bergsson,
★
Morgunblaðið hringdi til for-
manns stjórnar Sementsverk-
smiðju ríkisins og spurði hann
hvað hann viidi um málið segja,
eftir að hafa lesið yfir fréttina
um blaðamianniafundinin.
Ásgeir Pétursson sagði:
„Stjóm verksmiðjunnar þarf að
sjálfsögðu að kynina sér þessi
skrif nánar, en í fljótu bragði
má segja, að hér séu á ferðinni
furðuleg vinnubrögð af hálfu
Verkfræðingafélagsins. Stjórn
Verkrfæðingafélagsins hefur tek
ið upp einhverja kjarabraáttu í
Laxárvirkjunarstil.
Það er kjarni þessa máls, að
fyrrverandi forstjóri S.R. sagði
Lausri stöðu sinni í janúarmán-
uði sl. Dómur í máli hans hef-
ur enn ekki verið kveðinn upp.
Hinn 10. janúar sl. barst upp-
sögn dr. Jóns E. Vestdal og sam
dægurs var haldinn stjómarfund
ur í verksmiðjunni og lagði ég
þá fram ti'llögu um að stefnt
yrði að því að starf fram-
kvæmdastjóra S.R. yrði skipað
með sama hætti og gert er í 7.
grein laga frá 28. maí 1969 um
Áburðarverksmiðju, enda verði
starfi verksmiðjustjóra skipað
með sama hætti og gert er í
tilvitnaðri grein. Hún er á þessa
ieið: „Stjóm Áburðarverksmiðj-
unnar ræður framkvæmdastjóra.
Hann veitir fyrirtækinu forstöðu
og annast alla daglega stjóm og
rekstur fyrirtækisins og hefur
prókúruumboð fyrir það. Stjórn
in ræður einnig verksmiðju-
stjóra með verkfræðilega mennt
un er annist tæknilega stjóm á
framkvæmdum og sjálfum verk
smiðjurekstrinum. Stjórn Áburð
arverksmiðjunnar setur fram-
kvæmdastjóra og verksmiðju-
stjóra erindisbréf, sem kveði
frekar á um starfsskyldu
þeirra.“
Hér var byggt á eins traustum
grunni og unnt var. Alþingi
hafði sjálift gefið fordæmið um
algerlega hliðstætt fyrirtæki og
ekkert var eðlilegra en að byggja
á þeim trausta grundvelli, enda
var greinin samþykkt samhljóða
á Al'þingi, ef ég man rétt. Af
hverju klagaði stjórn Verkfræð-
ingafélagsins ekki þá og hélt
blaðamannafund? Það vill nefni
lega þannig til að 6. grein eldri
laganna um Áburðarverksmiðju
er nær orðrétt eins og 5. grein
núgildandi laga um Sements-
verksmiðju, en þær fjalla um
forstöðu verksmiðjanna.
Alþingi breytti þessu á árinu
1969 í það horf, sem ég gat um.
Ef þessi breytinig var rétt, að
því er Áburðai'verksmiðjuna
varðaði, er sams konar breyt-
ing ekiki síður æskileg um Sem-
entsverksmiðju ríkisins. Það hef
ur reynslan sjálf bezt sannað.
Svavar Pálsson hefur ekki verið
ráðinn (settur) í stöðu dr. Jóns
E. Vestdal. í setningarbréfi
Svavars segir, að hann sé sett-
ur til þess að vera framkvæmda
stjóri fjármála Sementsverk-
smiðju ríkisins. Hinn 15. marz
1969 var ráðinn yfirverkfræðing
ur, Jóhann Jakobsson. 1 ráðn-
ingarsamningi hans segir, að
hann skuli hafa tæknilega yfir-
stjórn hráefnaöfflunar, verk-
stjórn á rannsóknastofu og þar
með hið daglega eftirlit með
gæðum allrar framleiðslu verk-
smiðjunnar, tæknilega yfir-
stjórn þeirra starfsmanna, er
við rekstur og viðhald verksmiðj
unnar starfa og yfirstjóm ann-
arra verkfræðinga, sem vinna
hjá Sementsverksmiðju rikisins.
Stjórn Verkfræðingafélagsins
dylgjar hins vegar um það, að
Svavar Pálsson hafi þessa þjón-
ustu á hendi.
En af hverju skyldi nú samn-
ingur við íslenzkan verkfræðing
hafa verið gerður 6 mánuðum
eftir að dr. Jón Vestdal hætti?
Það var vegna þess, að enginn
íslenzkur verkfræðingur fékkst
fyrr til starfa i verksmiðjunnl,
þrátt fyrir það að auglýst var
eftir efnaverkfræðingi og leitað
til nokkurra verkfræðinga per-
sónulega og ennfremur farið
fram á aðstoð skrifstofu Verk-
fræðingafélagsins. Enginn fékkst.
Þá var gripið til þess ráðs að
fá hingað danska efnaverkfræð-
inga með ærnum kostnaði, til
þess að tryggja örugf|i fram-
l'eiðsluj og tæknilega yfirstjóm
verksmiðjunnar. Ekki verður
sagt að stjóm Verkfræðingafé-
lagsins hafi þá haft slíka um-
hyggju fyrir velfamaði verk-
smiðjunnar eins og hún virðist
hafa haft á þessum umrasdda
fundi.
Tillagan um að koma þeirri
skipan á, að hafa tvo fram-
kvæmdastjóra, þar sem annar
gegndi hagsýslu, en hinn tækni-
iegri yfirstjóm, var síðan til um-
ræðu á mörgum fundum, en
samkomulag náði'st ekki enda
ætti hver maður að geta séð að
stjórn, skipuð 5 mönnum úr 4
stjórnmálaflokkum getur stund-
um átt í erfiðleikum um af-
greiðslu mála, og það þótt minni
séu.
Málið var siðan afgreitt 5.
september sl. með tillögu, sem
fulltrúi Alþýðuflokksins flutti
og samþykkt var af meirihlutan-
um og málinu vísað til iðnað-
arráðuneytisins til frekari með-
ferðar.
Það ættu aliir að gieta skilið,
að það er og verður ósamrým-
anlegt, að auglýsa forstjóra-
stöðu þar sem einn og samd mað-
urinn annist bæði tækniiega og
fjárhagslega forstöðu, þeirri
stefnu að skipta starfinu. Meiri
hluti stjómarinnar telur þá
stefnu augljóslega rétta. Það er
ekki ætlunin að draga úr verk-
fræðiþjónustu við verfesmiðjuna
heldur fremur að auka hana.
Enginn spónn verður dreginn úr
aski verkfræðinga, því ráðgert
er að verkfræðin.gur verði tækni-
legur framkvæmdastjóri fyrir-
tækisins.
All'ir skynsamir menn hljóta
að sjá, að hér hefur verið starf-
að með það eitt í huga að
tryggja framtíðarhagsmuni Sem
entsverksmiðjunnar og er því
víðs fjarri að hér sé ástæða tid
nokkurra kærumála og eru þau
viðbrögð þeim einum til vansa,
sem fluttu."
— Jórdanía
Framhald af bls. 1
uð til að sjá um að samkomu-
laginu sé fraimfy’líkt. Auk Ladig-
haims, sem kom saimikomulaginiu
till leiðair er nefndin sfcipuð full-
trúum Jórdainíustjórnar og mið-
stjómar skæruiliða. Undirnefnd
liðsforiinigja frá sex Arabalönid-
uim, sem ihiafa haft eftirlit með
samkamiulaigi því ér skæruliðar
og stjórnin gerðu með sér í
Kaíró 27. september verður um
kyrrt í landi'nu og starfar sem
friðairgæzlul ið.
ÞJÓÐARATKVÆÐI
í sjónivarpræðu í kvöld lýsti
Hússein konuinigur yfir því að
hamn hygðist bjóða Pailestínu-
möninum að ákrveða sjál'fir fram-
tíð sína í þjóðaratkvæðagreiðislu.
Hanin sa-gði á bltaðamianmiafundi
að hrinda yrði samikomulaginu
í framfcvæmd sem fyrst og saigði
að viðræður hæfust bráðlega við
íraksstjórn um dvöl 12.000 her-
manna hennar í Jórdaníu.
— Réttarhöld
Framhald af bls. 1
ákærðir fyrir að hafa undirbúið
undirróður gegn ríkinu með riti
eru þeir sendu forystumönnum
flokfesins og ríkisins í ágúst 1969,
en þar mótmæltu þeir afleiðing-
um innrásar Rússa árið áður.
Þyngsti dómur er fimm ára
fangelsi.
Sakborningarnir eru auk Pach
mans, riithöfundarnir Ludvik
Vaculik og Vaclav Havel, blaða-
mennirnir Kiri Hoehman og
Vladimir Nepgas, sagnfræðing-
urinn Jam Tesar og félagsfræð-
ingarnir Rudolf Battek og Lubos
Kohout.
- Sprengjur
Framhald af hls. 1
Rússar hefðu undanfarúi ár
gert slíkar sprengjutilraunir á
hverju hausti, en þetta væri afl-
mesta sprengjan sem þeir hefðu
sprengt til þessa. Þá skýrði Ind-
verska kjarnorkustofnunin frá
því í morgun að Kinverjar
hefðu sprengt kjarnorku-
sprengju í himingeimnum í morg
un yfir Lop Nor í Kína.
— Mannránin
Framhald af bls. 1
uð er krafan um að 23 svofeallað-
ir pólitískir fangar verði látnir
lausir og sendir til Kúbu eða
Alsír ásamt 500.000 dollurum í
gulli.
Pierre Trudeau forsætisráð-
herra sagðd í útvarps- og sjón-
varpsræðu að svokallaðiir póli-
tískir fangar, sem FLQ talaði
um væru glæpamenn og af
þeinri ástæðu einni sætu þeir í
fangelsi. Hann sagði ennfremur
að það eiina sem fyrir FLQ vekti
með mannránunum væri að
vekja á sér athygli. Hann vísaði
á bug gagnrýni á þá ráðistöfun
að senda sveitir úr kanadíska
hernum til Ottawa til þess að
vernda stjórnmáiamenn og er-
lenda diplómata og sagði að
„þjóðfélagið hefði rétt til að
verjast öflum, sem ögruðu lög-
lega kjörnum yfirvöldum lands-
ins.“
atvinmiulaiuisir.
í bréfi stjórnar Verkfræðiniga-
Stúlka óskast
til afgreiðslustarfa í Helzt vön kjöti. matvöruverzlun í Kópavogi.
Tilboð sendist Morgunblaðinu fyrir 18. þessa mánaðar merkt: „Austurbær — 4462".
HVERAGERÐI
Börn eða fullorðnir óskast til að
bera út Morgunblaðið
Upplýsingar í verzluninni Reykjafoss
JllfflgMltfclflfeffe