Morgunblaðið - 17.04.1971, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1971
23
Kristmundur Sverrir
Kristmundsson-Kveðja
F. 28. 8. 1928
D. 8. 4. 1971
í DAG er til moldar borinn
Sverrir Kristmundsson, verk-
stjóri. Hann var sonur hjónanna
Kristmundar Þorleifssonar full-
trúa og Guðnýjar Kjartansdótt-
ur. Sverrir var fæddur 1928 og
því aðeins rúmlega fertugur.
Hann stundaði ejómennsku
lengi framan af ævi, en sL 5 ár
hafði hann verið starfsmaður
Trésmiðjunnar Ramma í Njarð-
vík og var þar verkstjóri. Sverr
ir lætur eftir sig 6 börn og tvö
stjúpbörn og eftirlifandi kona
hans er Sigríður Hjartardóttir.
Banamein Sverris var hjartabil-
un, en hennar hafði hann kennt
um þriggja ára skeið.
Þótt allir kunnugir hafi vitað
um sjúkleika Sverris brá þeim
hastarlega, er andlátsfregnin
barst. Svo f j arri var Sverrir
öllu því er. til veikinda telst.
Hann var sívinnandi, ekki að-
eins sinn venjulega vinnudag,
heldur flest kvöld og flestar
helgar.
Sjálfur gerði hann sér grein
fyrir því, að hérvistardögimum
gat lokið hvenær sem var og
eflaust hefir honum fundizt
hann eiga mörgu ólokið áður
enn hann legði á djúpið. En
framkvæmdavilja og elju skorti
í engu og nýjustu áform hans
voru að byggja sér hús og hafði
hann fengið lóð undir það. Þetta
sýndi hve fjarri honum var öll
hugsun um sjúkleika. Hana
fyrsta og síðasta hugsun var sú
að búa í haginn fyrir sína,
brjótast í því af alefli að gera
upp reikninginn við lífsins rukk
ara.
Það er ástæðulaust að draga
fjöður yfir það, að allmörg skref
átti Sverrir heitinn eftir hinum
breiða veginum. Að sjálfsögðu
skal enginn áfelldur fyrir það
að iðka alla ævi fagurt mannlf.
Hitt mun þó verða talinn ekki
minni manndómur að stíga víxl
spor og hafa þrek til að hefja
sig á ný til manns.
Skáldið talar um það,
„er dauðinn, sá mikli rukkari,
réttir oss
reikninginn yfir það, sem var
skrifað hjá oss.“
Sumum er það mjög í mun
að eiga engar skuldir ógreiddar.
Sverrir var einn af þeim, sem
vildi gera upp við rukkara lífs-
ins áður hérvist lyki og þess
vegna notaði hann hverja stund
til þess að vinna upp í þá skuld
er hann taldi sig eiga rukkara
lífsins að gjalda.
Nú drúpir sorg yfir hugum
ekkju og sex barna, aldraðri
móður og hópi systkina, ann-
arra ættmenna og vina. Guð
blessi þau öll og varðveiti.
En engin sorg er svo döpur
að bjargföst trú fái ekki lækn-
að menn af henni. Sorgarör-
vænting er munaður, sem trú-
maðurinn getur ekki leyft sér.
Það er dapurt að skilja við
ástvin, föður, son og bróður, en
það er mikil huggun að vita að
genginn er góður drengur og
að lífinu er ekki lokið með hér-
vistardögunum.
Eins og skáldið ákallar Krist
og segir:
„Frá þínum ástareldi
fá allir heimar ljó».“
Eins fá allir hugarheimar
ættingja og vina Sverris ljós,
sem lýsir upp skugga sorgarinn
ar, lýsir upp minningar um
ljúfan ástvin og lýsir þeim veg-
inn fram á við, þar sem enginn
lætur bugast.
— V.
NÚ ent þú farinn, elsku írændi.
Daginn sem þú kviad:dir þennan
heim mætti éig þér, o'g hafði þá
ekki séð þig í lanigam tSma. Þú
hrostir tii mín þinu blíðasta
brosi, eins og maður man þig
oítast, og sendir mér tfimgur-
kosaa. Ég var döpur S huiga þá
sitund, en er ég sá þig fylltilst
hjairita mitt atf gieði. Og ég huigs-
aðl: Þaorma er maður sem ég á
góðar minninigar um. Einu sinni
á þeim tíima sem ég hietf verið
þess aðnjótandi að þekkja þig
fóru á miMi okkar orð, sem þá
hefðu betur verið ótsögð, en án
þeirra orða hefði ég ekki kynnzt
þínium beztu eiginieikum, því að
eftirtsjáim á þeim varð tii að
binda olkkur þeim böndum sem
siiðan urðu órofim.
Þú varist ölllium er þér kymmit-
uist vinur i naum. Elf eilttlhvað fór
úrsikeiðis varsit þú kiominn til að
bæta það og laga, væri þér ummit.
En þinn tóimi er kominn og þú
ert ifairinn, eniginn getur skiílið
dauðann, og sizt er hann ber
svo snöiggt að. Guð veri ætóð
með þinni eítirlilfandi einstökiu
konu og bömum þínium, sem þú
hvarfst svo snögglega frá. Guð
sttyrki aila þá siem urðu þess
aðnjétandi að kynnast þér á
þinni lítfstíð, þvi að ég veit atf
eigin reymislu, að sorg og sökn-
uður fyllir hjarta hvers þeirra.
Með hinzrtu (kveðju tfrá for-
eldrum mímium og sysitkinum
kveð ég þig.
Frænka.
— í leit að línu
Framhald af bls. 17
aði er 54,1% (Statistical Pock-
et Book of Romania, Bucuresti,
1969, bls. 267 og 345).
Ingi getur þess í grein sinni,
að mikill iðnvöxtur hafi átt sér
stað og hafi Rúmenar þar leyst
hina miklu efnahagsráðgátu
allra kommúnistaríkja, hvernig
iðnvæða megi landið án þess
það bitni á landbúnaði. Honum
hefði verið nær að fara svolítið
út um sveitir landsins og kynna
sér af eigin raun ástand land-
búnaðarins. Hann hefði gjarn-
an mátt fara augnablik úr gervi
hins sæla flokkshöfðingja frá ís
landi og verzla í verzlunum al-
þýðunnar, sem skortir margar
helztu nauðsynjar svo sem korn,
grænmeti, egg og smjör. En
það er ekki að undra þótt dýrð
arglýja komi í augnaskjái þess
fólks, sem boðið er í óhófs-
veizlur á kostnað alþýðu Aust-
ur-Evrópu og situr dáindisgóða
fögnuði með dýrum vínum og
strengj aslætti, lofi og lófaklappi
alþýðunnar (vonandi sönnu).
Landbúnaðarkreppa hefur
hrjáð Rúmeníu að undanförnu
rétt eins og Rússa og önnur ríki
A-Evrópu, sem lagt hafa allan
ofurþunga á iðnvæðingu á kostn
að landbúnaðar, meðfram til
þess að treysta hundrað ára
gamla bábilju Karls Marx um
alræði þeirra öreiga, sem vaxn-
ir eru úr stóriðnaði. Töluliður
greinar Inga R. Helgasonar er
annars svo út í hött, að ekki
tekur því að ræða hann, enda
eins og fyrr segir á allan hátt
farandi með tölur og þeim mun
valtara að treysta þeim aem
lengra kemur austur fyrir tjald.
Á öðrupa stað í grein sinni
segir Ingi einkar athyglisveæð |
orð, sem rétt er að mettn gæfu
vandlega gaum, því þau segja
svo stóra sögu og merkilega í
óvenju einföldum orðum af lærð
um kommúnista að vera.
Hann segir: „Sjórnmálaflokk-
ur verkalýðsstéttarinnar eir í
sjálfu sér ekki annað en baráttu
tæki hennar. Hann er engum
háður öðrum en henni og hags
munir hennar eru hans eina
leiðarljós. — Þetta gildir, hvort
sem hann á í höggi við harðvít
ugt kapítalískt ríkisvald eða
hann hefur náð úrslitavöldum
í þjóðfélaginu. Vandinn er sá í
báðum tilvikum, að flokkurinn
verði ekki viðskila við verka-
lýðsstéttina í athöfnum sínum
og stefnumótun. Sem baráttu-
tæki verður flokkurinn að stofn
un. Sem stofnun öðlast hann
eigið líf, sem aldrei nær lengra
en að vera í vissum tengslum
við líf og lífshræringar verka-
lýðsstéttarinnar sjálfrar.“ (letur
breyting mín), tímaritið .„Rétt
ur“ 3. hefti 1970 bls. 113).
f þessum fáu línum kemur
skýrar fram en oft áður raun-
verulegur vilji Alþýðubanda-
lagsins í íslenzkum stjómmál-
um. Þarna birtist skýrt og greini
lega, hvernig þeir hugsa sér
stjórnmálaflokk sinn, sem
byggður skal á bökum alþýðunn
ar án þess raunverulega að kom
ast nokkru sinni nema í „viss
tengsl við líf og lífshræringar
verkalýðsstéttarinnar sjálfrar“.
Það þarf enginn að láta sér til
hugar koma, að íslenzkir komm
únistar hugsi á nokkum hátt
öðru vísi en þeir félagar þeirra,
sem með völdin fara í Austur-
Evrópu. Hin nýja forréttinda-
stétt, sem lætur sér nægja að
etanda í „vissum tengslum við
verkalýðshreyfinguna", myndi
uppvaxa hér á íslandi sem ann
ars staðar, og hefur reyndar
þegar gert það innan Alþýðu-
bandalagsins. Nokkru seinna i
grein sinni fer Ingi nokkrum
orðum um það, hversu fjölmenn
ur rúmenski kommúnistaflokk
urinn sé, og telur slíkt góðs
viti. Víst er það rétt, að rúm-
enski kommúnistaflokkurinn er
sá stærsti miðað við höfðatölu
í gjörvallri veröldinni, en hins
vegar ber að gæta, að fyrir
komu Rússa var hann sá
minnsti, jafnvel íslenzki komm
únistaflokkurinn hafði meira
kjörfylgi en hann, þótt nærri
óskiljanlegt sé. Ein af megin-
ákærunum gegn Önnu Páker
var, sem fyrr segir, að hún
hefði í embætti flokksritara
innbyrt allt fasistasamsull
Antóneskús og braskarastétt
landsins í einu lagi, en þetta
varð síðan kjarninn í hinni nýju
stétt, sem hampaði flokksskír-
teinum í baráttunni um gæði
samfélagsins. Á árunum frá
1944—1948 þúsundfaldaðist með
limatala kommúnistaflokksins
úr rúmum tveim þúsundum í
röska hálfa þriðju milljón. —
Geri aðrir flokkar betur. Sjálf-
um Hitler tókst ekki betur upp.
Eftir að grein Inga birtist í
„R,étti“ liðu svo nokkrar vikur,
að íslenzkir kommúnistar höfðu
hljótt um Paradís sína við
Svartahaf og línan lá í lausu
lofti, nema hvað Magnús for-
maður stal sem fyrr senuni af
Ragnari „formanni“ í málgagni
Alþýðubandalagsins. Enda er
vissast að hampa ekki um of
tengslunum við Austur-Evrópu
eins illa og íslenzkir kommún-
istar hafa orðið úti í dekri sínu
við þau, en hins vegar er álit
legur hópur innan Alþýðubanda-
lagsins og tíðast sá hópurinn,
sem starfsamastur er, enda bund
inn í báða skó af trúarkredd-
um og paradísarhugmyndum,
sem ekki er vert að styggja.
Þetta fólk er eins og aðrir sjúkl
ingar háð meðulum sínum og
fyrir því eru dýrðarsögur aust
an úr löndum eins og smyrsl á
þau mörgu og djúpu éár, er
það hefur hlotið við brostna
drauma um fyrirheitna landið.
Þetta fólk, sem fimmtíu ára
hörmungarsaga kommúnismans
hefur ekki megnað að svipta
steinbarni sínu, hjarir enn
af veikum mætti í heittrúar-1
kenndum kommúnískum píet-
isma, sem «töðugt verður að
styrkja með hæfilegum inngjöf
um af skröksögum frá Para-
dís kommúnismans, sem ýmist
er í sjálfu Rússlandi, á Kúbu
eða í Rúmeníu. Þessu sárþjáða
fólki varð Guðrún Helgadóttir
mikill bjargvættur og gegndi af
samvizkusemi hlutverki hins
miskunnsama Samverja um leið
og hún bar með sér línuna að
austan, stefnuhúngruðum og
vegmóðum Alþýðubandalags-
mönnum til handa.
í grein í Þjóðviljapum, sunnu
daginn 21. marz sl. skrifar hún
grein um Rúmeníu, þar sem
reynt er af veikum mætti að
krafsa í bakkann og draga
rúmenska kommúnistaflokkinn
mun fallegri dráttum en hann
forþénar, Guðrún fer mörgum
innilegum orðum um hinn mikla
„sj armör“ félaga Níkólæ Tsjás-
eskú, sem fær konum „stjörnu-
blik í auga“. Nú er ekki lengur
hangið í hárum rúmenska komm
únistaflokksins af svo göfugum
og torskiljanlegum ástæðum
sem sameiginlegum hugmynd-
um um framkvæmd sósíalism-
ans. Nei, nú dugir ekki minna
til en sjálf náttúrulögmálin.
Ekki er það sjálfstæð flokks-
stefna, sem nú er hampað held
ur einstæður hæfileiki félaga
Níkólæs til að „sjarmera“ Guð
rúnu Helgadóttur upp úr skón-
um.
Allt er hey í harðindum og
neyðin kennir naktri konu að
spinna. Svo er og um Alþýðu-
bandalagið, sem verið hefur
eins og nakin kona undanfarin
tíu ár, hugmyndasnautt, van
nært og uppfullt neikvæðis í
tíu ára utanstjórnarveru sinni
með Framsókn. Guðrún hrífst
mjög af lófaklappinu mikla, sem
að hennar sögn stóð fullar tutt-
ugu mínútur eftir að „verald-
arsj armörinn” hafði lokið ræðu
sinni og þá varð henni í fátækt
sinni gripið til þess að hrópa
nöfn íslenzkra flokksleiðtoga
vafalaust í mikilli vímu sannr
ar gleði og trúar, en gaman væri
að vita hver nöfn urðu konunni
tömust á tungu í þeim mikla
lófaleik.
Hún getur þess einnig, að í
hvert skipti, sem einhver með
limur ríkisstjórnarinnar reis á
fætur, hafði fögnuður orðið slík
ur, að ekki sló aðeins stjörnu-
bliki í augu kvenna, heldur
tindruðu og augu karlkynsins.
Já, mikill er máttur sósíalism-
ans þar eystra, sem alla gerir
svo jafna, að fulltrúum fólks-
ins (flokksins) var innilega
fagnað, jafnvel gífurlega, ef þeir
álpuðust til að rísa úr sætum
sínum og væri vel athugandi
fyrir Magnús Kjartansson að
koma þeirri fororðningu á i
samtökum sínum, að lófaleikur
skyldi ávallt hafður a.m.k. 20
mínútur, þegar honurh verður
risið úr sæti sínu.
Guðrún bendir réttilega á
það, að ekki ríki skoðana- né
tjáningafrelsi í Rúmeníu frem
ur en öðrum kommúnistaríkj-
um, en afsakar það með því,
að ekki hafi nein hefð verið til
staðar í þeim efnum áður fyrr.
Þetta er ósatt, því að um leið
og bændaflokkur Manius og sós
íaldemókrataflokkurinn tóku að
eflast og að lokum að ná und
irtökum í rúmenskum stjórn-
málum á millistríðsárunum,
varð til málfrelsi og lýðræði
í þeirri mynd, sem við þekkj-
um af Vesturlöndum, þótt reynd
ar væri það óstöðugt og veikt.
Þessir tveir flokkar höfðu mik-
inn meirihluta atkvæða, en nas-
istaflokkurinn og kommúnista-
flokkurinn höfðu ekkert kjör-
fylgi, en vopnuðu meðlimi sína
til hryðjuverka. Báðir þessir
fyrrnefndu flokkar, sósíaldemó
krataflokkurinn, sem hafði rúm
an þriðjung atkvæði og bænda-
flokkurinn voru burrkaðir út
við valdatöku kommúnista, en
þeir komust yfir innanríkisráð-
herraembættið, sem þeir fólu
Patrascanu, ágætlega greindum
manni og einhverjum merkasta
skipuleggj anda austræns sósíal-
isma. Patrascanu kom fótum
undir öryggislögregluna og
grundvallaði þannig raunveru-
legt vald kommúnista í Rúmen.
íu í skjóli Vórósjhíloffs, her-
námsstjóra. Við valdatöku komm
únista, var með öllu afnumið
skoðana- og tjáningafrelsi og er
svo enn.
Guðrún hefði gjarnan mátt
stíga niður af stalli flokksgests
ins og kynna sér raunverulegt
ástand í menningu og listum
þessa hrjáða lands. Hún hefði
gjarna mátt tala við menntafólk
og listafólk um ástandið í skap-
andi listum og menntun. Hún
hefði gjarnan mátt líta í búðar
glugga og gæta að því lesefni,
sem fólki er skammtað. Hættu-
lausir menn, sem Voltaire og
Rousseau, Shakespeare og Gold
schmidt, Andersen Nexö og Ib
sen tróna þar að vísu í glugg-
um, en menn eins og Norman
Mailer og George Orwell, Pet-
er Weiss og Peter Huchel, að
ég ekki tali um Biermann og lífs
hættulega menn eins og Laxness
verður maður ekki var við nema
þá helzt hjá neðanjarðargrúpp-
um listamanna.
Á einum stað í grein sinnl
fagnar Guðrún því, að ályktun
var sarnin gegn hvers kyns kyn
þáttafordómum og arðráni. —
Varð henni virkilega aldrei lit-
ið til neins af þeim rúmlega
tveimur milljónum sígauna, sem
eigra um borgir Rúmeníu, soltn
ir og illa haldnir, barðir og
þjakaðir? Varð henni aldrei
gengið um Magheru, hina glæsi-
legu verzlunargötu. Vafalaust
hefur hún gengið þar um, en
hún talar fjálglega um, að eng
in fátækrahverfi geti 1 Búka-
rest. Ég get nefnt henni nokkur
þau ömurlegustu fátækrahverfi
sem getur í nokkurri borg svo
sem Soseaua Colentina, í nánd
við Splaiul Independentei (Sjálf
stæðisgötuna!), í kringum Bule
vardul Ion Sulea o.fl. o.fl. Ég
skil ósköp vel, að konu norðan
af íslandi þyki mikið til um
gallanterí í barbaríinu þar aust
ur frá og hef fyllstu samúð með
slíku kvenfólki, en til mótunar
stjórnmálastefnu og framkvæmd
ar sósíalismans þarf töluvert
meira en sjarma og sexappíl fé
laga Nikólæs Tsjáseskús og
langa lófaleika.
Með beztu kveðjum til Guð-
rúnar og Inga.
IESIÐ
DRCLEGD
Þakka öllum vinum og vel-
unnurum góðar gjafir og
heimsóknir á 50 ára afmæli
mínu 8. apríl sl. Ennfremur
börnum mínum og öllum sem
gerðu mér daginn ógleyman-
legan Lifið heil. 1 Guðs
friði.
Guðlaug Sigriður Sveinsdóttir
frá Nýlendu, Austur-Eyja-
fjöllum, nú búsett að Lang-
holtsvegi 140, Rvík.
Heildverzlun vantnr mnnn
til skrifstofu- og annarra venjulegra verzlunarstarfa. Verzlun-
arskólapróf eða hliðstæð menntun æskileg,
Umsóknir merktar: „Reglusemi — 7435", ásamt meðmælum
ef til eru sendist Mbl. fyrir 23. þ.m.