Morgunblaðið - 28.04.1971, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. APRÍL 1971
fltfligMitHftfrife
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar N/latthías Johannessen.
Eyjólfur KonráS Jónsson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10-100
Augtýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
i lausasölu 12,00 kr. eintakið.
SAMSTAÐA
í LANDHELGISMÁLINU
að kom glögglega í ljós
í þeirn umræðum, sem
urðu um landhelgismálið á
Landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins í fyrradag, að mikil sam-
staða er meðal Sjálfstæðis-
manna um þá stefnu, sem
Sjálfstæðisflokkurinn og rík-
isstjóm hafa markað í land-
heigismálinu, en kjarni henn-
ar er sá, að færa beri fisk-
veiðitakmörkin út í a.m.k. 50
sjómílur og sums staðar
lengra, en á þessu stigi er
engin afstaða tekin til þess,
hvenær sú útfærsla skuli fara
fram.
Umræður urðu um 'þetta
mál á Landsfundinum sl.
mánudag og tóku fjölmargir
Landsfundarfulltrúa til máls.
Allir lögðu þeir áherzlu á, að
tíminn vinni með okkur ís-
lendingum í þessu mikla lífs-
hagsmunamáli þjóðarinnar.
Á Landsfundinum eru saman
komnir fulltrúar hvaðanæva
að af landinu, fólk, sem bú-
sett er í sjávarþorpunum
kringum landið og á öðrum
fremur lífsviðurværi sitt und-
ir því komið, að fiskveiðarnar
gangi vel. Stuðningur þessa
fólks við þá stefnu, sem Al-
þingi og ríkisstjóm hafa
markað í landhelgismálinu,
sýnir, að hún á miklu fylgi
að fagna um gjörvallt landið.
Barátta okkar íslendinga
fyrir útfærslu fiskveiðitak-
markanna er orðin æði löng,
og hún hefur á stundum verið
býsna hörð. Almenningur í
þessu landi þekkir þá baráttu
mjög vel og gerir sér þess
vegna fulla grein fyrir nauð-
syn þess, að unnið verði að
framgangi hagsmunamála Is-
lendinga af ábyrgð og festu.
En að því marki miða einmitt
tillögur og samþykktir ríkis-
stjórnar og Alþingis.
Við lok umræðna á Lands-
fundinum um landhelgismál-
ið tók Jóhann Hafstein, for-
sætisráðherra, til máls og
lýsti ánægju sinni yfir þeirri
samstöðu, sem væri meðal
Landsfundarfulltrúa um þá
stefnu, sem stjómarflokkam-
ir hefðu markað í landhelgis-
málinu. Benti forsætisráð-
herra á, að stjórnarandstaðan
hefði gert landhelgisimálið að
flokkspólitísku máli vegna
kosninganna. Ástæðan fyrir
því væri sú, að stjórnarand-
stöðuflokkamir teldu sig ekki
hafá önnur mál fram að færa
gegn Sjálfstæðisflokknum
eftir 12 ára stjórnarforustu
hans.
Það er vissulega illa farið,
að ekki skyldi nást samstaða
á Alþingi íslendinga um
stefnuna í landhelgismálinu,
en úr því sem komið er, skipt-
ir mestu máli, að kjósendur
sýni það glögglega í kosning-
unum í vor, að þeir hafni
þeirri ábyrgðarlausu henti-
stefnu, sem stjómarandstöðu-
flokkarnir hafa markað og
sýni svo ekki verði um villzt,
að íslendingar standa einhuga
að baki þeim, sem vilja af
djörfung en ábyrgð vinna að
útfærslu fiskveiðitakmark-
anna.
Merk tímamót í skipasmíðaiðnaði
T setningarræðu sinni á
*■ Landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins skýrði Jóhann Haf-
stein, forsætisráðherra, frá
því, að innan skamms yrðu
undirritaðir samningar við
Slippstöðina á Akureyri um
smíði tveggja skuttogara.
Verða togarar þessir smíðað-
ir samkvæmt þýzkum teikn-
ingum, sem breytt verður í
samræmi við íelenzkar að-
stæður. Gert er ráð fyrir, að
fyrri togarinn verði afhent-
ur 21 mánuði frá því að samn-
ingar verða undirritaðir, en
seinni togarinn 9 mánuðum
frá afhendingartíma hins
fyrra. Slippstöðin á Akureyri
mun fjölga mjög starfskröft-
um vegna smíði togaranna,
en í þessu mikla atvinnufyrir-
tæki Akureyringa starfa nú
um 170 manns.
Með smíði tveggja skuttog-
ara í Slippstöðinni á Akur-
eyri verða mörkuð merk
tímamót í skipasmíðum á Is-
landi. Skipasmíðaiðnaðurinn
hefur vaxið með ótrúlegum
hraða á undanförnum árum
vegna dugnaðar og atfylgis
þeirra einstaklinga, sem haft
hafa forustu um uppbyggingu
þessarar atvinnugreinar og
skilnings og fyrirgreiðslu
stjórnarvalda. Með smíði
stramdferðaskipanna á Akur-
eyri var sýnt fram á, að ís-
lenzkar skipasmíðastöðvar
gætu tekið að sér stærri
verkefni en þau að smíða
smærri fiskiskip, og hið sama
mun koma í ljós með smíði
skuttogaranna á Akureyri.
„Fátt er það að mínum dómi,
sem okkur er mikilvægara
en að vera þess megnugir að
smíða okkar eigin fiskiskip
innan lands, en þess er einnig
að minnast, að tvö strand-
ferðaskip hafa nú verið
Schnez, hershöfðingi, einn þcirra, sem hafa krafizt endurskipnlagningar vestur-þýzka hersins.
Þýzkir höfuðsmenn
gera uppreisn
ÓÁNÆGJA í vestur-þýzka
heraflanum, Bundeswehr,
veldur stjórn Willy
Brandts kanslara sívax-
andi erfiðleikum um þess-
ar mundir. Þrjátíu höfuðs-
menn úr einu og sama her-
fylkinu hafa birt greinar-
gerð þar sem þeir fara
hörðum orðum um varnar-
málastefnu stjórnarinnar,
og eiga slík mótmæli sér
tæpast nokkra hliðstæðu.
Þá veldur það Brandt
og samráðherrum hans
áhyggjum, að vaxandi
fjöldi ungra Þjóðverja
neitar að gegna herþjón-
ustu af samvizkuástæðum
og að eiturlyfjaneyzla fær-
ist í vöxt á meðal her-
manna.
Kristilegir demókratar hafa
gripitð greimairgerð höíuðs-
mianinanina feginis hendi til
þess að ráðast á stjórnima og
halda því fram að þessi mót-
mæli séu merki um almenna
óánægju innan heraflans. —
Friedrich Zimrríenmamin, for-
maður varnaxmálanef .idar
þingsins og einn af framá-
möninum Kriistilegra demó-
krata, fullyrti að stjórmin
bæri ábyrgð á rýmandi srjálfs
trausti og baráttuhug vestur-
þýzkra hermanna. í umræð-
um, sem nýlega fóru fram á
þingi, hélt Zimimenmann því
fram, að greinargerðin bæri
vott um örvæntingu meðal
vestur-þýzkra hermanna.
í mótmælaskjalinu saka
höfuðsmennimir þrjátíu ríkis
stjómina um að „falsa“ raun-
verulegan hemaðarmátt aust-
urveldanna og vesturveld-
anna í von um pólitískan á-
vinning. Þeir sögðu að með
því að gera lítið úr metnaði
Rússa græfi stjómin undan
hvers konar árvek-ni gagnvart
hættum og þar með vilja til
þess að hafa herinn við öllu
búinn. f greinargerðinni
sagði, að hernum fyndist
stjómin vera að draga úr
varnarviðbúnaði og vildi að
hann væri eins lítill og mögu
legt væri. Stjómin tæki ekki
tillit til þess, að slík stefna
stofnaði í hættu baráttuhug
hermanna og sjálfri tilveru
heraflans.
Höfuðsimeninimir kvörtuðu
undan „hræðilegum" skorti á
mannafla í hernum. Yfir-
völdin játa, að alvarlegur
skortur sé á ungum liðsfor-
ingjum, sem eru hæfir til að
stjóma bardagasveitum. Sem
stendur er aðeins 55% af jiess
um foringjastöðum skipaðar.
Því er einnig mótmælt í
Skjali höfuðsmannanna, að
stjómmálamenn hafi allt of
mikil áhrif á hreinar og
beinar hernaðarákvarðanir.
Sagt er, að yfirimeain herafl-
ans neyðist til að vera tæki-
færissinnaðir til þess að full-
nægja óskum ríkisstjórnar-
iwnar. Því er haldið fram, að
höfuðsmenn séu neyddir til að
starfa við svo hönmulegar að-
stæður, bæði siðferðilegar og
efnalegar, að þeir hafi misst
allt traust á forystumönnum
stjórnmála og hertmála lands-
ins. Þeir hvöttu til aukinis aga
í heraflanum og kröfðust
þess, að hljóðvarp og sjón-
varp hæfust handa um að
fræða almenning um þörfina
á hernaðarviðbúnaði.
Höfuðsmennimir eru ekki
einangraðir í gagnirýni sinni.
Almennt séð túlka þeir slkoð-
anir íhaldsmanna og foringja
af gamla skólanum í þýzka
heraflanum. Eftirlitsmaður
lanidhersinis, Albert Schnez,
hershöfðingi, tók svipaða af-
stöðu 1969 og krafðist þess í
umdeildu skjali að heraflinn
og allt þjóðfélagið yrði endur-
skipulagt frá rótum. Hann
hélt því líka fast fram að
þörf væri á auknum aga.
íhaldsmenn eiga erfitt með að
aðhæfa sig nýja vestur-þýzka
hernum, sem risið hefur eftir
stríðið. Þeir eru hneykslaðir
á því, að Helmut Schmidt,
varnarmálaráðherra jafnaðar-
manma, skuli leyfa henmönn-
um að vera síðhærðir. Eina
skilyrði Schmidts er, að her-
menn verði að bera hánnet, ef
lengd hársins getur stofnað
öryggi í hættu eða valdið
truflunum í starfi. íhalds-
mönnum finnst það stríða
gegn öllum aga, að leyft skuli
að hengja upp myndir af
Leniín, Mao Tse-tung og Che l
Guevara í hersikálum. Tján- /
ingarfrelsi er grundvallar- 1
regla í hinum nýja her vest- I
ur-þýzks lýðræðis. 1
Stjómin hefur brugðizt \
mjög varlega við uppreisn l
hÖfuðsmannaninia. Þeir hafa /
ekki verið látnir sæta refs- 1
ingum fyrir agaskort þótt þeir \
sýndu óskammfeilni, þegar t
eftirlitsmaður herafíans og 7
háttsettasti hermaður Þjóð- 1
verja, Ulrich de Maiziere, t
hershöfðingi, reyndi að rök- í
ræða við þá um umikvartanir
þeirra. Brandt, kamslari, og
Schmidt, varnanmálaráðherra,
vilja ekki skerða málfrelsi í
heraflamum, en virðast óttast
að refsiaðgerðir geti komið af
stað illdeilum við höfuðs-
menn í öðrum herfylkjum.
Schmidt hefur reynt að gera
lítið úr málinu með því að
gefa í skyn, að lítill minni-
hluti höfuðsmanmarma 30 hafi
tðkið þátt í að semj a hina
pólitísku kafla greinargerðar-
innar. Hann hélt því fram,
að formælendur stjórnaramd-
stöðunnar hefðu notað þá fyr
ir verkfæri og gætt þess vand
lega að birta skjalið nokkr-
um dögum áður en varnar-
málaumræðumar hófust í
þinginu.
Stjóminni virðist mikið í
mun að korna í veg fyrir nei-
kvæðar fréttir um heraflann
á sama tírna og ugg vekur að
þeim fer ört fjölgandi, sem
neita að gegna herskyldu af
samvizkuástæðum. Árið 1960
kváðust 6.000 ekki geta gegnt
herskyldu af samvizkuástæð-
um. Árið 1969 var tala þeinra
orðin 14.000 og í fyrra var hún
orðin 19.000, sem er algert
met. Fyrstu tvo mánuði þessa
árs kváðust 7.900 ekki geta
gegnt heriskyldu af samvizku
ástæðum, og talsmenn stjóm-
arandstöðunnar gefa í skyn,
Framhald á bls. 20
OBSERVER >f OBSERVER
smíðuð hér heima, Hekla og
Esja,“ sagði Jóhann Hafstein
í ræðu sinni við upphaf
Landsfundar. Næsta skrefið í
uppbyggingu skipasmíðaiðn-
aðarins hlýtur að verða það,
að hefja útflutning á fiski-
skipum, en fáar þjóðir ættu
að vera betur færar en við
íslendinigar að smíða fiski-
skip vegna þekkingar okkar
og reynslu á þessu sviði.