Morgunblaðið - 04.07.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. JULI1974
7
Málmsambönd
reynd gegn
krabbameini
SÍÐASTLIÐIN fimmtán til
tuttugu ár hafa vísinda-
menn um allan heim unnið
að því af kappi að reyna að
finna lyf, sem læknað gætu
krabbamein. Á síðustu
fimmtán árum hefur banda-
ríska krabbbameinsstofn-
unin ein látið rannsaka
300.000 mismunandi lyfja-
blöndur, sem gætu haft
áhrif á ýmsar tegundir
þessa banvæna sjúkdóms.
Nú er hins vegar svo
komið, að margt bendir til
þess, að lyfjablöndur, sem
innihalda einföld málmefni,
— sem flestum vísinda-
mönnum hefur sézt yfir í
leitinni að lyfi, sem gæti
sigrað krabbameinið —
virðast geta komið að
nokkru gagni i baráttunni,
gegn a.m.k. sumum teg-
undum krabbameins.
I aprtl var haldinn fundur efna-
fræSinga í Lundúnum og þarsagði
Barnett Rosenberg, prófessor við
háskólann I Michigan, að lyfja-
blöndur, sem hann hefði upp-
götvað, hefðu sannanlega læknað
ýmsar tegundir æxla i tilrauna-
dýrum. „Ef við getum læknað
rottur með þessum lyfjum, getum
við lika læknað menn með þeim,"
sagði hann. Hann lýsti tilraunum,
sem gerðar höfðu verið með lyfin
á sjúkrahúsum i Bandarikjunum,
og höfðu gefið góð fyrirheit.
Fimmtán menn, sem voru haldnir
krabbbameini I eistum. höfðu
fengið ýmiss konar meðferð, en
án árangurs. Þeir voru teknir til
meðferðar. þar sem hinu nýja lyfi
var beitt og náðu sjö þeirra fullri
heilsu og sex til viðbótar fengu
nokkurn bata.
Visindamönnum hefur ekki ein-
ungis sázt yfir þessa tegund lyfja
— hún fannst einnig fyrir tilviljun.
Skömmu fyrir 1970 var Rosen-
berg að rannsaka áhrif rafstraums
á ákveðna bakteriutegund. Til
þess hleypti hann rafstraum
í gegnum bakteriulög og not-
aði til þess rafskaut úr platinu.
Yfirleitt æxlast bakteriur fljótt
með þvi að skipta sér I tvo
hluta. f tilraunum Rosenbergs
vegar ekki heldur héldu áfram að
stækka, i sumum tilfellum þar til
þær höfðu fimmhundruðfaldað
stærð sina. Þetta var ekki fyrir
áhrif frá rafsviðinu heldur vegna
platinusambanda, sem mynduðust
I bakteriuleginum fyrir áhrif efna-
breytinga á milli rafskautanna og
efna, sem voru uppleyst I bak-
teriuleginum.
Eitt helzta einkenni krabba-
meins er, að frumurnar sem
mynda það, skipta sér stöð-
ugt og mynda nýjar. Af ein-
hverjum orsökum getur likaminn
ekki ráðið við þetta, þótt hann
stjórni hins vegar yfirleitt frumu-
skiptingunni. Þess vegna heldur
forum
world features
Eftir
Martin
Sherwood
krabbameinið stöðugt áfram að
vaxa, unz það drepur sjúklinginn.
Þegar Rosenberg hafði einangrað
platinusamböndin, sem komu f
veg fyrir frumuskiptinguna I bak-
teriunum, kannaði hann einnig
áhrif þeirra á æxli. Þau voru
svipuð: frumurnar skiptu sér ekki
og dóu út.
EITRAÐAR BLONDUR:
Með þvi að prófa mismunandi
efnasambönd, sem öll innihéldu
platinum, uppgötvaði hann hver
þeirra höfðu áhrif á æxli og
hverjar ekki. (Sum samböndin
reyndust mjög eitruð og drápu
tilraunadýrin á innan við tuttugu
minútum.) Við flestar tilraunir.
sem hafa verið gerðar, hefur
aðeins ein efnasamsetning verið
notuð, sem kölluð er „cisdichloro-
diamine-platinum". Þessi blanda
var notuð við sjúklingana, sem
þjáðust af krabbameini I eistum,
og hún hefur einnig verið
árangursrik gegn mörgum öðrum
tegundum krabbameins, meðal
annars hefur hún stöðvað að fullu
vöxt lungnakrabba I músum.
Ein tegund tilrauna með virkni
lyfja gegn krabbameini fer þannig
fram, að smá æxli er grætt i mús.
Næsta dag er hinu nýja lyfi dælt I
músina. Niu dögum síðar er músin
drepin og æxlið mælt og borið
saman við igrædd æxli úr öðrum
músum, sem engin lyf höfðu
fengið. Rannsóknin sýndi, að
platinusamband Rosenbergs
hafði algjörlega stöðvað vöxt
æxlisins. Rannsókninni var siðan
breytt, þannig að músunum var
ekki gefið lyf, fyrr en átta dögum
eftir æxlisgræðsluna (þá hafði
æxlið vaxið svo mikið, að það var
orðið 15 prósent af likamsþyngd
músarinnar.) Enn lifðu mýsnar
þetta af. og I sumum tilfellum
losnuðu þær við hið deyjandi æxli
sem úrgang, og það fannst á botni
músabúrsins.
Platinusambönd hafa verið
þekkt fyrirbæri um margra ára
skeið. Hvers vegna er það þá, að
visindamenn hafa fyrst nýverið
farið að lita á þau sem möguleg lyf
við krabbameini) Ein ástæðan fyr-
ir vantrúnni á málmsambönd-
um, sem innihalda platinum, er
sú. að mörg slik sambönd eru
baneitruð. Jafnvel lyf Rosen-
bergs er að þessu leyti ófull-
komið. Aukaverkanir þess eru
ógleði og uppköst, og það get-
ur valdið stórskemmdum á
nýrunum, þó að Rosen-
berg haldi þvi fram, að „ef
sjúklingurinn hefur heilbrigð nýru,
þá munu nýrnaskemmdirnar jafna
sig og fara aftur að starfa eðlilega,
ef lyfið er tekið I hófi". Hann
álitur, að hægt sé að breyta sam-
eind lyfsins svo það verði ekki
eins eitrað. Prófessor Bob Gillard
við Cardiff-háskóla I Wales hefur
nýlega uppgötvað, að samband
með öðrum fágætum málmi,
„rodium" hefur svipuð áhrif á
bakteriur og platinum samband
Rosenbergs.
Það, sem enn er ekki vitað, er
hvernig platinum-lyfið vinnur.
Rosenberg álitur, að það örvi
ónæmishæfni likamans. Venju-
lega getur líkaminn sjálfur komið i
veg fyrir að frumur vaxi um of,
en af einhverjum ástæðum
kemur þessi ónæmishæfni ekki að
gagni gegn krabbameini. Þess
vegna getur krabbamein vaxið og
haft eyðileggjandi áhrif. Rann-
sóknir á platinum-lyfinu gefa til
kynna, að það ráðist á kjarnasýrur
krabbameinsfrumnanna. Sam-
kvæmt áliti Rosenbergs verður
„ónæmishæfni líkamans þá
áhrifameiri. Ég álit, að ónæmis-
hæfni líkamans eyði æxlinu,
fremur en að lyfið beinlinis drepi
frumurnar".
Frekari rannsókn á lyfinu fer nú
fram i Bandarikjunum, Tékkósló-
vakiu og Bretlandi. Hluti þessara
rannsókna er I þvi fólginn, á
platinum-lyfinu er blandað saman
við önnur lyf, sem talin eru hafa
áhrif á krabbamein. En Rosenberg
telur, að notkun málmsambanda i
lyflækningum sé aðeins á byrj-
unarstigi, og að hún geti opnað
nýja möguleika, ekki aðeins I
meðferð krabbameins, heldur
einnig i meðferðliðagigtar og
bakteriu- og veirusýkinga.
Til sölu Mercedes Benz 280 SE '71. Sjálf- skiptur, vökvastýri. Upplýsingar i síma 23486. 3ja til 4ra herb. íbúð óskast sem fyrst. Þrennt fullorðið í heimili. Uppl. í síma 321 13.
Traktorsgrafa til leigu. Upplýsingar í sima 93- 1930 eftir kl. 19.00. Brotamálmur Kaupi annan brotamálm langhæsta verði. Staðgreiðsla. NÓATÚN27 sími 25891.
Hver vill selja okkur hús — milliliðalaust — meðalstórt í vesturbænum. Tilboð með uppl. um stærð og verð, sendist Mbl. merkt: Hús 1210. 14 ára stúlka óskar eftir atvinnu. Allt kemur til greina. Upplýsingar i sima 40853.
Laxveiðimenn Kvippoka seiði til sölu, lax. Uppl. í sima 21927 milli kl. 7 — 10. Ca 10 herbergja hús óskast til leigu. Helzt staðsett i Reykjavik eða nágrenni. Nánari upplýsingar i sima 43780 og 42622.
Ungt barnlaust par óskar eftir vinnu úti á landi. Maðurinn hefur meiraprófsrétt- indi. Húsnæði þarf að fylgja. Uppl. í sima 42920 eftir kl. 7 næstu kvöld. Ræstingakona óskast. Upplýsingar i síma 50437.
4ra herb. ibúð á efri hæð í tvíbýlishúsi við Bergst.str. til sölu. Eignarlóð, eng- in lán áhvílandi. Upplýsingar í síma 66344 eftir kl. 7.00 á kvöldin. Húsasmiður Get tekið að mér lagfæringar og breytingar á húsum úti sem inni. Einnig ísetningu hurða, loft- og veggklæðninga o.fl. Sími 43684.
Opel station 1970 2ja dyrá fallegur bill til sölu. Má borgast með 2—4 ára skuldabréfi eða eftir samkomulagi. Skipti koma til greina. Simi 22086. Toyota Carina 1600 árgerð 1972 2ja dyra ekinn 34 þús. km til sölu. Upplýsingar i sima 1 2828 milli kl. 1 8-—20.
Sköfum og hreinsum hurðir Simi 85043 frá kl. 6—8 e.h. íbúð óskast sem fyrst í Hafnarf., Kópavogi, Reykjavik eða nágrenni. Selfoss kæmi mjög til greina. Upplýsingar i sima 51 147.
Ensk bréfaviðskipti Segið það sem þér þurfið að segja. Fáið betri árangur. Ég get hjálpað yður. Áreiðanlegur Amerikani — dvalið 2V4 ár á íslandi. Uppl. i s. 14604. Geymið auglýsinguna. Ódýrt stereosett og plötuspilarar. Sterosegulbönd i bila, margar gerðir. Músikkasettur og áttarásaspólur. F. Björnsson, Radioverzlun, Bergþórugötu 2, simi 23889.
Til sölu
3ja herbergja íbúðir Fossvogsmegin í Kópa-
vogi. íbúðirnar afhendast í des. n.k., full-
frágengnar að utan með gleri og hitalögn. Fast
ver^ Sö/umenn: Kristján Knútsson
Lúðvík Halldórsson
E ignamarkað urinn
Austurstræti 6, sími: 26933.
Selfoss---------------------------------
Til sölu 2ja, 3ja og 4ra herb. íbúðir á SEL-
FOSSI. íbúðirnar skilast með tvöfölduverk-
smiðjugleri, múrhúðað að utan og sameign
múrhúðuð og frágengin útihurð.
Verð á 2ja herb. kr. 1.750 þús., 3ja herb. kr.
2,0 millj. 4ra herb. kr. 2,3 millj.
3ja herb. íbúðin til afhendingar strax, hinar í
nóvember n.k.
Fasteignamiðstöðin Hafnarstræti 1 7.
símar 14120 — 14174 heima 85798
.iiiiiiuiihii
Útbúum borðfána, hornveifur og bílmerki fyrir
íþróttafélög og önnur samtök. Prentum merki og
myndir á boli. Prentum gluggamerkingar fyrir
verzlanir og fyrirtæki. Útbúum alls konar plast-
skilti. Reynið viðskiptin, vönduð vinna.
Silkiprent Lindargötu 48 sími 14480.