Morgunblaðið - 30.06.1977, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. JUNt 1977
5
Gísli Jónsson menntaskólakennari:
Umfáeinný-
yrði og fleira
SEINT virðist okkur ætla að
auðnast að losna við orð-
skrlpið badminton um
ágæta íþrótt, sem borist hef-
ur til okkar með þessu nafni
frá útlöndum. Farsælli vorum
við, þegar málvisir menn
fundu handa okkur orð eins
og svig og blak I staðinn fyrir
slalom og valley ball. Þökk
sé Hermanni Stefánssyni og
Sigurði skólameistara.
Menn hafa reynt að láta
orðið hnit koma I staðinn
fyrir badminton, en það fest-
ist illa I málinu, enda gamalt
orð I annarri og óskyldri
merkingu. Hvernig væri nú
að reyna nýyrði? Af sögninni
að rísa er mynduð orsakar-
sögnin að reisa, þ.e. láta
eitthvað rísa; af hníga eigum
við orskarsögnina að hneigja
o.s.frv. Mætti þá ekki hugsa
sér að mynda orsakarsögnina
að sveifa: láta e-ð svífa. List-
in I badminton er að láta
fokkuna svífa, en falla ekki til
jarðar. Og gaeti þá leikurinn
sjálfur ekki sem best heitið
sveifa? Þeirri tillögu er hér
með komið á framfæri, eink-
um við forystumenn íþrótta-
sambands íslands. Við get-
um þá farið í sveifu, keypt
okkur sveifuspaða. haldið
sveifumót og jafnvel orðið
íslandsmeistarar í sveifu.
í myndlistargróskunni
spretta upp mörg hús, þar
sem menn geyma og sýna
myndir, listaverk. Þetta er
gjarna kallað gallerf að er-
lendri fyrirmynd. Tökuorð
geta stundum verið góðra
gjalda verð, sé vissum skil-
yrðum fullnægt, sbr. orðið
fokka héraðframan. En orð-
ið gallerí fer ekki vel í ís-
lensku. Að minnsta kosti
þyrftum við að eiga annað
orð íslenskt i sömu merk-
ingu. Ég sting upp á
myndhús eða listhús:
Myndhús eða listhús Háhóll f
staðinn fyrir gallerí Háhóll
o.s.frv.
í öllu tali okkar um eiturlyf,
eða svonefnda vímugjafa,
bregður oft fyrir tökuorðum
eins og narkóman, dópisti
o.fl. Hvernig væri að prófa
hér nýyrðið vfmill (eða vfm-
ull) sem samheiti um þetta?
Maðurinn var áreiðanlega
einhvers konar vímill
(vfmull). Finnst mönnum
kannske að fleirtalan vfmlar
sé ekki nógu smekkleg?
Reyna má það.
í sambandi við sjónleika
ekki síst, notum við stundum
útlendu orðin tragfkómfk
eða tragfkómfskur. Stund-
um hefur verið reynt að setja
orðið grátbroslegur í staðinn
fyrir hið síðara Hér er tillaga
um að reyna annað nýtt:
Harmskop f staðinn fyrir
tragfkómík og harmskop-
legur í staðinn fyrir tragíkóm-
ískur.
Og svo að lokum. í blöð-
unum er nú oft sagt að ein-
Gfsli Jönsson
hver gæti einhvers eins og
sjáaldurauga síns. Hérhefur
illa farið, þegar eignarfalls-
essið er horfið. Sjáaldur gæt-
ir ekki auga síns af þeirri
einföldu ástæðu, að sjáldrið
er í auganu, en á ekkert
auga Hins vegar gæta menn
einhvers eins og sjáaldurs
auga síns, ef vel er að verið.
Ég trúi því mætavel að hinn
gjörvulegi knattspyrnu-
maður, Ólafur Sigurvinsson,
hafi gætt hættulegasta
sóknarmanns franna eins og
sjáaldurs auga síns, en alls
ekki að hann hafi gætt Mc-
Greerys eins og sjáaldrið
gætir sfns eigin auga, sem
ekkert er.
Kvenfélag-
ið Berg-
þóra 50 ára
KVENFÉLAGIÐ Bergþóra I Ölfusi átti
50 ára afmæli hinn 6. júni siSastliS-
inn. FélagiS mun vera eitt hi8 elzta á
sambandssvæSi Sambands sunn-
lenzkra kvenna.
Fyrsti formaSur félagsins og aSal-
hvatamaSur var GuSrún Snorradótt-
ir, Þórustöðum, en meSstjórnendur
þær Elin Þorláksdóttir, Hrauni, og
Margrét Árnadóttir. AlviSru.
Stofnendur voru 20. ÖlfusiS er
ennþá fámenn sveit. og félagar hafa
þvi aldrei veriS margir, nú eru félags-
konur 37.
En þessi fámenni hópur hefir látiS
talsvert til sin taka og lagt mörgu
góSu málefni Ii8. Eins og meSal
flestra kvenfélaga landsins er a8al-
markmiB félagsins a8 stuSla a8
menningar- og mannúSarmálum
hreppsbúa.
í tilefni þessara timamóta bauB
félagiS öllum félagskonum og nokkr-
um eldri meSlimum til kvöldverSar
og leikhúsferSar i höfuSborginni.
Hin árlega skemmtiferS i sam-
vinnu vi8 BúnaSarfélag sveitarinnar
er i undirbúningi og verSa Strandir
skoSaSar.
FélagiS er eignaraSili. ásamt sveit-
inni. a8 félagsheimili, og hafa félags-
konur látiS sér mjög annt um a8 búa
a8 þvi sem bezt.
Ágrip af sögu félagsins hafa nýver-
i8 ritaS þær PagnheiSur Jóhanns-
dóttir, Bakka, Gróa Jónsdóttir.
Hvoli, og SigriSur Kjartansdóttir.
Völlum, og birtist þar í hinu fyrirhug-
a8a riti Sambands Sunnlenzkra
kvenna á næsta ári, en þá verSur
SSK 50 ára.
í núverandi stjóm eru ValgerSur
Tryggvadóttir, Vogi, GuSriSur Gu8-
jónsdóttir, HjarSarbóli, og ÞrúSur
SigurSardóttir, Hvammi.
Brátt hita
tölvumar
morgun-
kaffið og
rista
brauðið
ÞtJ VAKNAR morgun einn —
eftir fimm ár eða svo, mælir af
munni fram fáein vel valin orð
við heimilistölvuna þfna þar
sem þú gefur henni fyrirmæli
um að hefjast handa og
stundarfjórðungi sfðar gengur
þú frfsk og spræk inn I eldhús-
ið og kaffið er þá nýlagað á
könnunni, ilmandi ristað brauð
bíður I brauðristinni og eggin á
pönnunni eru steikt nákvæm-
lega eins og óskað er eftir.
Sú hin sama tölva, sem komið
hefur verið fyrir i veggjum
hússins og er útbúin til að
þekkja aðeins eina drottnunar-
rödd — sú hin sama tölva mun
einnig sjá til þess að ljósin
verði slökkt, að loftræsingar-
kerfið í íbúðinni verði hæfilega
lengi í sambandi og stilla hit-
ann i herbergjum þeim sem
notuð eru í íbúðinni.
Heimilistölvan mun einnig
sjá um greiðslu á reikningum
og hún mun reikna út kostnað-
inn við heimilishaldið og gefa
ákveðnar ráðleggingar um,
hvar megi spara og hvað borgi
sig að kaupa. Hún mun sjá um
pantanir á nýlenduvörum og
grænmeti, skipuleggja máltíðir
og sjá um að gefa þér hugmynd-
ir að því hvað eigi að hafa í
matinn hverju sinni. Heimilis-
tölvan væri meira að segja vís
tii að opna útidyrnar fyrir þér
til að spara þér að rétta út
höndina. Svo að fátt eitt sé nú
nefnt.
Þetta er ekki fáránlegir órar
og grillur heldur það sem koma
skal, að sögn Thomasar
O’Toole, fréttamanns New
York Times. Hann segir að slík
heimilistölva hafi verið tekin í
notkun og sé nú verið að gera
margvíslegar tilraunir með
hana áður en hún verður sett á
markaðinn. Vísindamenn
leggja áherzlu á að slik tölva
verði „vingjarnleg vél með
ákveðnum mannlegum eigin-
leikum", sem skelfi ekki eig-
anda sinn með óhugnanlegum
hæfileikum, heldur verði til
þess fallin að vinna með fólki
til að gera því lifið notalegra.
Enda þótt óbreyttum lesanda
þyki lýsingar á þessum atriðum
heldur fjarri lagi er Ijóst að svo
stórstígar framfarir hafa orðið í
tölvuframleiðslu síðustu ár að
þetta er ekki neinn fjarlægur
draumur lengur. Fyrir örfáum
árum voru tölvuúr og vasatölv-
ur svo dýrar að þann munað
veittu sér aðeins útvaldir. En á
ótrúlega skömmum tima hefur
þróunin i þessum málum orðið
sú að nú getur hver maður
gengið með slíka gripi upp á
vasann, að minnsta kosti þurfa
menn ekki að setja verðið fyrir
sig eins og áður.
Og tölvan er komin og verður
ekki aftur snúið með það. Og þá
er lika eins gott að hún verði
„vingjarnleg vél, vél með
manneskjulegu yfirbragði“ svo
að við kaffærumst ekki i allri
tækninni.
KENWOOD,
TOPPUR TÓNGÆÐANNA
Þetta er KENWOOD KA-8300 og KA-5500 í hnotskum.
2x80 RMS wött, 8 ohm, 20-20000Hz, bjögun minni en 0,1% - eða
2x55 RMS wött, 8 ohm, 20-20000Hz, bjögun minni en 0,1%. Toppur
tóngæðanna á hagstæðu verði. Það eru engir lausir takkar á KENWOOD
mögnurunum - allt geislar af krafti og fullkomnun.
FÁLKIN N
SUÐURLANDSBRAUT 8, SÍMI 84670