Morgunblaðið - 30.06.1977, Blaðsíða 23
22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. JÚNI 1977
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. JUNl 1977
23
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiSsla
Auglýsingar
hf. Árvakur. Reykjavlk.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn GuSmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni GarSar Kristinsson.
ASalstræti 6, slmi 10100.
ASalstræti 6. slmi 22480.
Áskriftargjald 1300.00 kr. á mánuSi innanlands.
í lausasölu 70.00 kr. eintakiS.
L júf skylda
Almenn launakjör í landinu
eru samningsatriði, er
samtök launþega og vinnuveit-
enda semja um, án stjórnvalds-
stýringar. Það er grundvallar-
regla, sem á sér bæði lýðræðis-
lega hefð og lagalegan rétt í
þjóðfélagi okkar Engu að síður
hafa mál þróazt á þann veg,
m.a. vegna smæðar og margs-
konar sérstöðu íslenzks þjóðar-
búskapar, að samningaaðilar
hafa óskað eftir meiri og minni
afskiptum ríkisvaldsins af
samningsgerð. Sáttasemjari,
sem er opinber starfsmaður,
sáttanefnd, sem er stjórn-
skipuð, og einstakir ráðherrar,
einkum forsætisráðherra, eiga
því veigamikinn þátt í því að
koma á sáttum á íslenzkum
vinnumarkaði og tryggja
stöðugleika í verðmætasköpun
í þjóðfélaginu, sem endanlega
verður að bera uppi lífskjör
þjóðarinnar, eyðslu hennar og
framkvæmdir. Hlutur núver-
andi ríkisstjórnar í því að
tryggja vinnufrið í landinu er
og meiri og drýgri en flestir
hyggja, sem ekki þekkja til,
hvern veg kjaramál hafa geng-
ið fyrir sig á undirbúnings- og
samningsstigi
Það eru fleiri atriði en krónu-
tala launa sem hafa áhrif á
almenn lífskjör og sum þess
eðlis að heyra undir verksvið
pólitískra valdhafa. Þar má
nefna skattamál, niðurgreiðslur
á nauðsynjum, almannatrygg-
ingar og löggjöf er snertir
vinnuvernd, öryggi og holl-
ustuhætti á vinnustað, svo
nefnd séu atriði, er tengdu nú-
verandi ríkisstjórn við lausn ný-
afstaðinnar vinnudeilu. For-
ystumenn Alþýðusambands ís-
lands hafa og viðurkennt, að
hafa mætt skilningi og velvilja
ríkisstjórnar Geirs Hallgrfms-
sonar í þeim þáttum kjaravið-
ræðna, er stjórnina snertu.
Einn af þeim þáttum, sem
ríkisstjórnin lagði til lausnar
vinnudeilunnar, vará vettvangi
almannatrygginga. Er þar
annars vegar um að ræða
tvenn bráðabirgðalög: um
hækkun frítekjumarks tekju-
tryggingar og breytingu á lög-
um um eftirlaun aldraðra í
stéttarfélögum — og reglu-
gerðerbreyting um hækkun al-
mannatrygginga til samræmis
við kaupgjaldshækkanir á al-
mennum vinnumarkaði.
Reglugerðarbreytingin felur f
sér 27,5% hækkun trygginga-
bóta Samkvæmt því mun
barnalifeyrir hækka að meðal-
tali á mánuði úr 12.239 krón-
um í 15.605 krónur og tekju-
trygging og ellilífeyrir hækka
um 12 350 krónur á mánuði,
eða úr 44 911 krónum í
57.262 krónur. Fyrir ýmsa þá,
sem búið hafa við skertan líf-
eyri er hækkunin enn meiri
vegna hækkunar frítekjumarks-
ins. Samkvæmt fyrirheitum
ríkisstjórnarinnar mega aðrar
árstekjur lífeyrisþega vera 168
þúsund krónur í stað 120 þús-
und krónur áður hjá einstakl-
ingum án þess að það skerði
rétt þeirra til uppbótar á lífeyri
— og hjá hjónum 252 þúsund
krónur í stað 168 þúsund
króna áður, frá 1. júli nk. að
telja.
Breytingin á lögum um eftir-
laun aldraðra félaga í stéttar-
félögum staðfestir annars veg-
ar samkomulag aðila vinnu-
markaðarins um uppbót á líf-
eyri og heimilar hins vegar
greiðslur til fólks, sem búið
hefur í óvígðri sambúð svo ár-
um skiptir, á makalífeyri, á
sama hátt og um ekkjur og
ekkla væri að ræða.
Enn er eftir að ganga frá
bráðabirgðalögum um sérstaka
heimilisuppbót á lifeyri allra
einhleypra einstaklinga, sem
búa einir á eigin vegum, eins
og það er orðað í gjörðu sam-
komulagi, en í fyrirheiti rikis-
stjórnarinnar var gert ráð fyrir,
að hún yrði 10 þúsund krónur
á mánuði.
Það hefur löngum verið talið
megineinkenni um menningar-
stig þjóðar, hvern veg hún býr
að öldruðum, sem lokið hafa
starfsdegi sínum i þágu þjóð-
félagsins. Hér á landi hefur hin
roskna manneskja orðið illa úti
vegna sívaxandi dýrtíðar, sem
gert hefur að engu sparifé
hennar frá fyrri árum sem og
hækkanir ellilifeyris. Engir
þjóðfélagsþegnar hafa orðið
jafn illa úti i verðbólguflóðinu
sem hinir öldruðu og engir eiga
meira undir því komið, að tak-
ist að hægja á verðbólguhrað-
anum. Það sem nú bætist
öldruðum i formi tekjutrygg-
ingar og ellilífeyris er tvímæla-
laust sú kjarabótin, sem bezt
kemur niður og mest þörf var
á. En sú kjarabótin hefði bezt
reynzt þeim, sem verst eru sett-
ir, ef hægt hefði verið að vinda
áfram ofan af verðbólguhjól-
inu, og raunar öllum, þegar til
lengri tíma er litið
Tekjutrygging og ellilífeyrir
hafa ekki í aðra tið hækkaðjafn
mikið og síðan núverandi ríkis-
stjórn tók við völdum Þessa er
rétt að minnast og meta, þó
sjálfsagt megi enn betur gera.
Það á að vera Ijúf skylda þjóð-
félagsins og þegna að sjá svo
um að hin aldraða sveit, sem
unnið hefur landi sínu langa
starfsævi, geti notið öryggis og
góðs aðbúnaðar á efri árum.
Annaðværi þjóðarskömm.
HVERT EINASTA ALTARI EINS
OG HRÓP í HIMININN UPP
Ur rœðu dr. Sigurbjörns Einarssonar
biskups við setningu prestastefnu 1977
Hér fer á eftir fyrri hluti ræðu
dr. Sigurbjörns Einarssonar bisk-
ups við setningu prestastefnu
1977:
Velkomnir, bræður, til presta-
stefnu. Það er óblandin ánægja að
mega koma saman í nýrri og veg-
legri kirkju Egilsstaðasafnaðar og
eiga síðan f vændum samveru á
menntasetri Austfirðinga, Eiðum,
þar sem mikils metnir kirkjunnar
menn hafa starfað. Ég hef lengi
gengið með þá hugmynd að
kveðja saman prestastefnu hér
austanlands, þótt eigi hafi getað
úr því orðið fyrri en nú. Ég flyt
Austfirðingum hlýjar kveðjur vor
allra, sem hér erum saman komn-
ir. Og öllum áheyrendum bið ég
náðar og friðar frá Guði föður og
Drottni Jesú Kristi.
Messa var sungin hér í kirkj-
unni fyrir stundu. Ég færi þakkir
öllum þeim, sem þjónuðu að
henni, organistanum áhugasama
og ágæta, söngfólki og prestum og
öðrum, sem aðstoð veittu. Hér var
kynntur nýr messusöngur. Hann
er þó ekki nýsaminn, þótt höfund-
ur hans sé samtímamaður. Og
ekki er hann heldur alveg ókunn-
ur hér á landi, því söngmálastjóri
vor, Haukur Guðlaugsson, hefur
með aðstoð prests síns og kórs á
Akranesi kynnt hann áður nokk-
uð og hans verk er það að setja
þennan söng við texta þeirrar
messu — eða eina gerð þeirrar
messu, — sem fyrir liggur i þeim
drögum að tillögu til messubókar,
sem lögð var fram á prestastefnu í
fyrra. Ég þakka þau viðbrögð við
þeirri tilraun, sem mér eru kunn.
Mikil hátíðabrigði voru það að
geta boðið sr. Eiríki H. Sigmar
stólinn við þetta tækifæri. Hann
og konu hans. frú Svövu, og dótt-
ur þeirra, Elínu, bjóðum vér vel-
komin með heilshugar gleði og
þökk fyrir komuna hingað um
langan veg. Það er orðið of langt
síðan þessir frábæru og vinmörgu
fulltrúar vestur-íslenzkrar kristni
heimsóttu gamla landið, en það er
einmælt með öllum þeim, sem
þekkja þau, að slikar séu samvist-
ir við þau jafnan, að allir vildu
sem oftast njóta. Vér væntum
mikils af viðurvist þeirra þessa
samverudaga. 1 fersku minni er
koma sr. Haralds Sigmars og konu
hans, frú Kristbjargar, og þátt-
taka þeirra í prestastefnu fyrir
fjórum árum. Þó að nemendur og
vinir sr. Haralds hér þekktu sr.
Eirfk ekki að öðru en að vera
bróðir hans, væri það eitt nóg til
þess að vekja tilhlökkun. En eigi
þarf vinur vor, sr. Eirfkur,
að styðjast við ættartengsl né
alkunnugt álit sitt vestan hafs til
þess að vera tekið opnum örmum
hér. Til þess hefur hann allt af
sjálfum sér. Velkomnir veri þess-
ir aufúsugestir kirkju vorrar.
Þökk fyrir það, sem sr. Eirikur
hefur þegar gefið. Fyrirfram
þakka ég það, sem hann á eftir að
miðla.
Eins og endranær hef ég hugs-
að til þess með eftirvæntingu að
vera með yður, bræður mínir,
þegar vér eigum stefnu saman. Ég
fagna því ævinlega að fá að sjá
hópinn saman kominn, þennan
hóp, sem ég svo oft leiði hugar-
sjónum og minnist á einveru-
stundum. En hvort sem ég hef
þennan hóp fyrir augum sýnileg-
an og nýt líkamlegra návista við
hann, eða ég hugsa um hann
dreifðan um sameiginlegar vig-
stöðvar, þá beinist hugur jafnan
að einum. Það er traust og styrk-
ur að dvelja við nöfnin mörgu í
þeirri bræðrasveit, sé ég tilheyri.
En fyrst og fremst vegna þess, að
nafnið eina stendur á bak við
nafnið hvert og yfir fylkingunni
allri með þeim margvfslegu ein-
staklingsdráttum, sem hún geym-
ir og virðir. Það má vekja þökk og
styrkja þor að vita svo marga
vigða til fastrar þjónustu f kirkj-
unni. En því aðeins verður sú
kennd ekki fölskva slegin né rót-
arslitin, að einn er sá þjónn, sem
er fullkominn, ein er sú þjónusta,
sem tilvera og lff kirkjunnar er
sprottin frá og byggist á. Og sú
þjónusta, sá prestur bregst ekki
kirkjunni minni og þinni. Bróðir
sá, sem reit bréfið til Hebrea,
hugleiðir þetta á sinn djúpsæa
hátt út frá forsendum sfnum og
lesenda sinna og bendir á sfgildar
niðurstöður. Ég las í upphafi máls
míns kafla úr bréfinu hans. Bréf-
ið snýst um prestinn eina. En
hann ræðir líka um prestana
mörgu. Hann gerir það af þvi, að
hann er að leitast við að ljúka upp
fyrir lesendum sínum einhverju
af þeim háa og djúpa leyndar-
dómi, sem fólginn er i lífi, starfi,
dauða og sigri Jesú Krists. Hann
notar prestana sem visbendingu
eins og lesendur þekktu stöðu
þeirra og hlutverk og viður-
kenndu almennt. Tökum eftir þvf,
að uppistaðan f þeirri vísbend-
ingu er sú staðreynd, að hugsjón
prestsins kemst hvergi í mark.
Hann á að nálgast Guð sem full-
trúi syndugra manna. En sjálfur
er hann syndugur maður. Hann
er kvaddur til þess að standa við
mærin, þar sem hin heilaga full-
komnun mætir sekri veröld ófull-
komleikans. Og sjálfur er hann
veikleika vafinn, þarf þess engu
siður en aðrir, að synd hans sé
sýknuð. Svo var um hvern prest,
einnig hinn æðsta helgiþjón f
musteri hins gamla sáttmála. Og
hvergi var það altari f heimi, sem
meðtók neina þjónustu úr hrein-
um, flekklausum höndum.
Samt voru ölturu um allt. Hvar
sem farið var um hinn forna
heim. Og svo er enn. Altari er
reyndar í hvers manns hjarta, oft
fleiri en eitt. Og þó er það einum
ætlað, altari i mannsbarmi. Ég er
Drottinn Guð þinn. Þú skalt ekki
aðra Guði hafa. Og i augum hins
helga höfundar er hvert einasta
altari eins og hróp í himininn
upp. Og nú hefur það hróp fengið
svar. Og Jesús Kristur er svarið.
Það sem þér dýrkið óafvitandi,
það boðum vér yður, sagði Páll í
Aþenu. Og það sem hann boðaði
var sá, sem hafði fórnað sjálfum
sér á þvf altari, sem var kross,
sem hafði ofan frá stigið yfir
mærin, sem skilja jörð og himin,
duft og eilffð, líf og dauða, heilag-
an Guð og sekan mann.
Prestur f kirkju íslands er ekki
meðalgangari milli Guðs og
manna, eins og niðjar Arons áttu
að vera og margir aðrir, að
breyttu breytanda. Prestar krist-
innar kirkju færa ekki fórnir af
því tagi, sem Hebreabréfið hefur
f huga. Menn sjá ekki Krist í
skuggsjá fórnarprestsins á sama
hátt og lesendur fornir. En líta
þeir ekki samt til prestsins í því
skyni að koma auga á Krist, finna
Guð? Hugmyndin um mannlega
meðalgöngu milli Guðs og manna
er vísast nokkuð djúprætt, þótt
dulin sé og ómeðvituð. Hún kem-
ur stundum fram. Ekki sízt í
þeirri neikvæðu mynd, að menn
segjast hafa misst trúna af því að
þeir urðu fyrir vonbrigðum af
kirkjunni eða einhverjum fulltrú-
um kirkjunnar. Tilgreina gjarnan
prest f þvf sambandi, nefndan eða
ónefndan. Þótt þessi hugsun sé á
villigötum er hún fyllsta alvara.
Hver er ekki að leita að ein-
hverju, sem bendi skýrum stöfum
til Guðs? Og hve margir eru þeir,
sem leita afsökunar á því, að þeir
stjaka frá sér hinni áleitnu spurn-
ingu um Guð? Hlýtur ekki ein-
hvers staðar að vera handsaman-
legur grípanlegur þráður milli
mín og Guðs? Hvar er sú tenging,
að ljósið að ofan geti kviknað á
altari hjartans. Hvar er hið
hreina f flekkuðum heimi? Hvar
bjarmar fyrir hinu góða, fagra og
fullkomna? Hvar er þann mann
að finna, sem gefi mér hugboð,
ótvfrætt hugboð um Guð?
Ef mönnum finnst þeir grípa f
tómt, þegar þeir leita þangað, sem
líklegt mátti telja, að svar væri að
fá, eða þeim finnst þeir þreifa á
allt öðru en hugur vænti, hvað
gerist þá? Gjarnan það, að menn
telja sig hafa fundið rök fyrir
innri afstöðu, sem stendur dýpra í
leynum mannlegs sálarlífs en
menn varir: Það eru fundin rök
fyrir því, að Guð sé ekki til, að
kirkjan sé marklaus, að prestar og
trúmenn og allt þeirra athæfi sé í
lausu lofti, svífandi á þokuhnoðr-
um ímyndunar og blekkinga.
Hitt er annað, að slík niðurstaða
er að jafnaði næsta tvfráð inni
fyrir. Það sést á þvi, hve rökin og
niðurstaðan er einatt kærkomið
umræðuefni og hitamál.
Ekki þarf að fara orðum um
það, til hvers Nýja testamentið
ætlast af þeim, sem bera kristið
nafn, hvort sem prestar eru eða
ekki. Um köllun sinna manna hef-
ur Drottinn sjálfur, Jesús Krist-
ur, sagt stærri og sjerkari orð en
nokkur annar, sem kvatt hefur
menn undir merki sín. Hann
sagði háleit orð jákvæð, sem vér
þekkjum allir og kunnum. Og
einnig nístandi alvöruorð nei-
kvæð. Vei þeim, sem hneyksla,
vei þeim, sem verða öðrum, að
falli. Vei þeim sem véla og blinda.
Betra væri þeim að hafa aldrei
fæðst.
Vér þekkjum einnig þessi orð
og kunnum þau.
Minnisstætt er mér það, sem ég
las einu sinni f minningabók eftir
danska konu, sem dvaldist lengi í
Kenya meðan það land var ný-
lenda. Hún réð sér svartan þjón,
sem reyndist vel á alla grein. En
eftir þrjá mánuði sagði hann upp
starfi sínu og vistaði sig hjá
Araba einum. Konan spurði, hvað
kæmi til, hvort honum hefði fallið
vistin ilia, byðist hærra kaup eða
önnur fríðindi meiri en hann nyti
hjá sér. Nei, sagði svertinginn. En
kristnir menn boða Guð og Arabar
boða Guð. Nú langar mig að vita,
hvar hann ér f raun og veru. Þar
ætla ég að vera. Þess vegna hef ég
verið 3 mánuði hjá þér og nú ætla
ég að vera aðra þrjá hjá manni,
sem fylgir Múhammeð.
Konan segist ekki hafa gleymt
þessum orðum. Sffellt sótti þessi
hugsun að henni: Hefði ég aðeins
vitað, að það var maður hið næsta
mér, sem daglega var að gefa mér
gaum af því að hann var að leita
að Guði hjá mér, hversu allt öðru-
vísi hefði ég þá ekki komið fram
margoft en ég gerði.
Hvaða prestur má ekki hugsa á
þennan veg og athuga boóun sfna,
dagfar, orð og gjörðir í þessu
ljósi?
Ég var einu sinni sem oftar að
vfsitera. 1 einni fátækri kirkju
rakst ég á tvær styttur fornar.
Þær eru skornar í tré, helgra
manna bflæti, hafa einhvern tíma
verið fagurlega pentaðar en nú
eru litirnir máðir og öll eru þessi
listaverk úr sér gengin, enda að-
eins ritjur úr samstæðu, sem end-
ur fyrir löngu hefur prýtt þennan
helgidóm. Þannig bliknar flest í
aldanna skini og skúrum. Það fell-
ur jafnvel á helga menn, litur
fölnar, ljómi dvfnar.
Eitt varð mér til umhugsunar,
þegar ég handlék þessar skurð-
myndir: Þær voru opnar að aftan
og holar innan. Og mér rann i hug
það, sem Skovgaard-Petersen
skrifar á einum stað. Hann segist
eitt sinn hafa prédikað í kirkju á
Jótlandi. A bita milli kórs og
framkirkju voru styttur af postul-
unum tólf, skornar í tré. Þær voru
mjög fagrar á að sjá framan úr
kirkjunni. En þegar hann var
kominn fyrir altarið og sneri sér
fram, blasti það við, að myndirnar
af postulunum voru opnar að aft-
an og holar innan. Þetta var held-
ur leiðinleg sjón, segir prestur.
En það vakti honum ýmsar
hugsanir. Það var reyndar allt í
lagi með postulana, þeir voru ugg-
laust ekki opnir að aftan og holir
innan, eins og myndirnar. En
hvað um mig, hvað um oss við
altarið, í stólnum? „Þegar ég
stend f prédikunarstóli, hefur
mér oft dottið I hug: Hvernig lítur
þú út f veruleikanum? Ekki fram-
an úr kirkjunni f þinni ágætu
hempu. Þaðan séð eru engin mis-
smíði á þér. En ofan frá altarinu?
í augum Guðs?“
Könnumst vér ekki allir við
þessa hugsun? Ofan frá altari
himnanna, í augum Guðs — hvernig
lít ég út þaðan séð? Skiptir annað
máli? Á þjóðkirkja íslands öðru
að svara um útlit og álit en þessu?
Skyldi önnur áhyggja í því efni
vera raunhæf, verjanleg fyrir
dómstóli kristinnar samvizku?
Skyldum vér ekki biðja þess hver
og einn og allir saman, hver með
öðrum og hver fyrir öðrum að
þjóðkirkja þessa lands auglýsi
ekki mannlega bresti á þann veg,
að það hylji Guð, hrindi frá Kristi,
hryggi Guðs heilaga anda,
„hindri Guós dýró og villi sál“?
Og mættum vér ekki skilja það, að
kirkja, sem væri opin að aftan og
hol innan, gefur ekki íslandi
það, sem þjóðkirkja á að gefa,
jafnvel þótt hún væri útskorin vel
og prýðilega pentuð fyrir manna
sjónum?
íselnzkir prestar hafa ekki með-
algöngu milli himins og jarðar.
Þeir eru ekki heldur neinir gljá-
andi andlegir stökklaxar f
straumi mannlffsins. Þeir ganga
ekki á vatni, þeir vaða ekki eld.
Um þá augljósu vöntun fslenzkra
presta fór Þórbergur Þórðarson
nokkrum frægðarorðum fyrir
mörgum árum og kvað klerkdóm-
inn íslenzka illa standast saman-
burð við indverska undramenn.
Vel á minnst Indland: Það kom
einu sinni hingað til lands maður
frá Indónesiu, hámenntaður, kunn-
ugur á Indlandi. Hann var þá f
stjórnarnefnd Lútherska Heims-
sambandsins. Ári áður hafði ég og
fleiri landar heyrt hann flytja er-
indi á fjölmennu alþjóðaþingi er-
lendis. Erindið hét: Hinn nýi lof-
söngur. Hann sagði þar frá því á
einfaldan og næsta ógleymanleg-
an hátt, hvað gerðist, þegar þjóð
hans f tíð afa hans og ömmu gekk
Kristi á hönd. Umskiptunum varð
ekki betur lýst með öðru en
þessu: Nýr lofsöngur. Trú áttu
þeir áður. Hún var gleðilaus, átti
engan lofsöng. Þvert á móti. í
einni kirkjunni þar er sá frægi
skírnarsár, sem áður var blót-
steinn: Ungbörnum var slegið við
steininn svo að heilinn lá úti.
Þetta var fórn, það var gert til
þess að bliðka andana. Nú er
steinninn breyttur f skírnarsá,
þar sem börnin eru færð konungi
kærleikans að boði hans. Ánauð
misjafnra anda er úr sögunni;
fórnfæringar eru úr sögunni,
Kristur hefur leyst þetta fólk
undan þrældómsoki. En ræðu-
maður benti líka á aðrar fórnir,
sem færðar hafa verið, t.d. á Ind-
landi, til þess að bliðka máttar-
völd og finna sálu sinni frið.
Menn geta setið dögum saman í
sömu steilingum og blínt i sólina
þar til þeir hafa brennt úr sér
augun. Menn geta skriðið á hnján-
um vikum saman til einhvers
helgistaðar. Og ekki var það ótitt,
að móðir fórnaði barni sfnu, varp-
aði þvi í svo kallað heilagt fljót.
Og allt er þetta gert í þvi skyni að
nálgast hið guðlega svið, afplána
sekt, friða fyrir sjálfum sér. Og
allar þessar leiðir og aðferðir til
þess að leysa hlekki, afmá saurg-
un, hnekkja dómi, standa f sam-
bandi við og byggjast á hugmynd-
unum um endurholdgun og
karma, hugmyndum, sem sagðar
eru vinsælli orðnar á íslandi en í
öðrum löndum Evrópu.
Þetta var enginn allsherjar
þverskurður á trúarbrögðum al-
mennt. En höf. Hebreabréfsins er
ekki ótfmabær, þegar hann talar
um hinar mörgu fórnir og mörgu
leiðir. Það er sannast mála, að
mennirnir hafa reynt marga vegi
til hjálpræðis, til Guðs. Nýja testa-
mentið er ekki margmált um hin-
ar mörgu götur og hjágötur. Það
talar um einn veg. Það bendir
ekki á þá, hvort sem þeir kölluðu
sig farisea eða annað, sem með
aðdáanlegri einbeitni urðu af-
reksmenn í sjálfsögun og þóttu
þar með hafa sýnt, að manneskjan
getur lyft sér upp úr grámyglu,
ýldu og álögum holds og heims.
Það talar ekki um andlegar iþrótt-
ir sem sjálfstakmark í þvi skyni
að hefja sjálfan sig upp, bjarga
sjálfum sér eða verða dáður
undramaður. Það er engin hug-
sjón samkvæmt þeirri bók að
ganga á vatni eða vaða eld. En þar
er bent á skynsamlega guðsdýrk-
un og hún er sú að bjóða fram
líkami sína að fórn fyrir náung-
ann í daglegu lífi. Gleymið ekki
velgjörðaseminni og hjálpsem-
inni, segir Hebreabréfið, því að
slfkar fórnir eru Guði velþóknan-
legar. Mörgu mætti hér við bæta.
Víst gat Þangbrandur snúið á ber-
serkinn í þeirri eldvígslu, sem
hann gerði fræga. En meiri var
Hallur, lærisveinn hans, í kristn-
um augum,, þegar hann fyrigaf
banamönnum sonar sfns og vildi
það vinna til sátta manna að
leggja hann ógildan. Með þeirri
fórn slökkti hann ófriðarbál á
Þingvelli.
Nýja testamentið talar ekki
með vanvirðu eða yfirlæti um
hina mörgu vegfarendur og
þeirra götur. Og satt er það um
prestinn nú eins og þá, að hann
getur verið mildur við fáfróða og
villuráfandi, þar sem hann er
sjálfur veikleika vafinn. Og satt
er það einnig um þá kirkju, sem
vér þjónum, þjóðkirkju tslands.
Þú ert, kirkja, máttug móðir.
mildileg og hýr á vanga,
segir skáldið Matthias Johannes-
sen. Það er vel mælt og bendir
ekkert til annars en að það muni
gilda.
En máttug er engin móðir, sem
veit ekki hvað hún er og er ætlað,
hefur ekki sjálfsvitund, hirðir
ekki um sérleik persónu sinnar og
ætlunarverks. Sú mildi, sú hýra,
sem er ekki annað en flaður i
allar áttir, þar sem allt er opið að
aftan og framan og holt innan,
slíkt er háttur og eðli annars kyns
en menn kjósa móður. Sú móðir
er ekki sterk eða mikil i hlutverki
sínu, sem er viðskila við lífsrök
sin, gildir einu þótt hún kynni að
vera frægð og hylit af viðhlæjend-
um fyrir frjálslega hegðun.
Kirkja Nýja testamentisins er
einhliða í sinni auðmjúku, tæru
móðurgleði: Eitt veit ég, eitt gjöri
ég. Gagnteknum huga bendir hún
á grunninn, sem lagður er, á veg-
inn, sem er gefinn á hinn eina
fullkomna, sem hefur gjörzt öll-
um þeim, sem honum hlýða, höf-
undur eilífs hjálpræðis.
Þetta er fagnaðarerindið, orð
sáttargjörðarinnar, friðarins, sig-
ursins f Jesú Kristi. Hann er ekki
ein ieiðin meðal margra, sem
menn hafa lagt og reynt. Hann er
vegurinn, sem Guð hefur lagt til
þín, lagt þér. Það er Jesús Krist-
ur, trú hans, strið hans, sigur
hans, sem er vor óverðskuldaða
auðlegð, kristnir prestar, kristin
kirkja, þjóðkirkja íslands. Hann er
vonin, lifið, krafturinn. Og vér,
prestar hans, biðjum bræður og
systur að horfa framhjá oss og til
hans. Hann er fullkominn. Og
hann vill gefa þér fullkomna
þjónustu sina, þér syndugi mað-
ur, hver sem þú ert.
Herra Jesú, ég þakka þér,
þvilika huggun gafstu mér,
ófullkomleika allan minn
umbætti guðsómskraftur þinn.
Hjálpa þú mér, svo hjartað mitt
hugsi jafnan um dæmið þitt
og haldist hér f heimi nú
við hreina samvizku og rétta trú.
í upphafi sfðari hluta ræðu
sinnar minntist biskup látinna, sr.
Jóhanns Hannessonar prófessors,
sr. Jakobs Einarssonar, Steinunn-
ar Magnúsdóttur biskupsfrúar,
Rósu Thorlacius Einarsdóttur
prestsfrúar, prestsekknanna
Nönnu Jónsdóttur og Guðrúnar
Petreu Jónsdóttur og Ásgeirs
Magnússonar forstjóra, sem kos-
inn var á kirkjuþing 1970.
Siðan ræddi hann um ýmis mál-
efni kirkjunnar og það, sem gerzt
hafði á siðastliðnu ári.
Lúðra-
sveit
verka-
lýðsins
A vegum Tónlistarsam-
bands alþýðu taka Lúðra-
sveit Verkalýðsins og
Samkór Trésmíðafélags
Reykjavíkur þátt i alþýðu-
tónlistarmóti, sem haldið
verður í Ósló um þessi
mánaðamót og bauð
lúðrasveitin velunnurum
sinum til hljómfagnaðar í
Austurbæjarbíó s.l.
laugardag. Flutt voru inn-
lend og erlend lög og var
hljómsveitin, sem aðal-
lega er sk'juð ungu tón-
listarfólki, furðu góð á
köflum, samtaka í leik og
auðheyrilega vel æfð af
stjórnandanum Ólafi L.
Kristjánssyni. Af ísl. lög-
unum má nefna tvö lög
eftir Sigvalda Kaldalóns i
raddfærslu Páls P. Páls-
sonar, þrjú frumsamin
verk, 1. maí eftir Sigur-
svein D. Kristinsson,
Maríuvers eftir Karl O.
Runólfsson og Gamlir
félagar eftir Árna Björns-
son. Eftir stórnandann,
voru flutt tilbrigði yfir ísl.
rímnalag og útsetning
hans á Fífilbrekka eftir
Árna Thorsteinsson. ís-
lensku lögin voru i heild
vel leikin og eru sum
þeirra ekki óskemmtileg
útfærð. Erlendu lögin eru
af þeirri gerðinni sem allir
Tónllst
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
lúðrasveitarmenn kunna
og er alveg sama um, en
þarf að leika mjög vel til
þess að þau séu skemmti-
leg áheyrnar. Þegar leið á
tónleikana varð leikur
sveitarinnar allt of sterkur
á kostnað tóngæðanna.
Björgvin Kjartansson lék
einleik á tenorhorn og
væri rétt að leggja áherslu
á að fleiri meðlimir sveitar-
innar fengju tækifæri til að
reyna sig á smá sóló, því
slík viðfangsefni geta
stuðlað að betri leiktækni.
Þá mætti og skipta hljóm-
sveitinni í smærri flokka
og þar með auka fjöl-
breytni I lagavali. Síðasta
lagið, Hootenanny, var
leikið með töluverðri
sveiflu.