Morgunblaðið - 22.03.1979, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. MARZ 1979
39
BARNIÐ — FJÖLSKYLDAN — VINNAN:
Hvað með innra líf fjölskyldunnar?
Á íundi hjá Hvöt, félagi sjálf-
stæðiskvenna, 8. marz s.l. var
fjallað um „Fjölskylduna, barn-
ið og vinnuna“. Þorvaldur Karl
Ilelgason, æskulýðsfulltrúi
Þjóðkirkjunnar, var einn fram-
sögumanna á fundinum. Hér
fer á eftir inntakið úr ræðu
hans.
Þegar ræða skal á fáeinum
mínútum barnið, fjölskyldan og
vinnuna, þá er manni mikill
vandi á höndum, þar sem um er
að ræða eina mikilvægustu
stofnun þjóðfélagsins, þ.e.
fjölskylduna. Og í tilefni barna-
ársins hafði þið valið að um-
ræðuefnið verði staða barnsins
innan fjölskyldunnar og tengsl
þess við vinnu foreldra.
Þær öru breytingar á íslensku
þjóðlífi síðasrliðna áratugi hafa
auðvitað haft áhrif á fjöl-
skylduna, stöðu hennar og hlut-
verk. 1) Fjölskyldan var fram-
leiðandi og neytandi en er í dag
nær eingöngu neytandi. 2)
Uppeldishlutverk hennar hefur
og breyst. Hún er ekki lengur
ein um það, skólar og dagvistar-
Frá vinstri: Helcna Albertsdóttir, Þorvaldur Karl Helgason, Klara Hilmarsdóttir, Ilelga
Ilannesdóttir, Marta Sigurðardóttir.
til. Jafnframt mætti hugsa sír
aukið leiguhúsnæði á vegum
opinberra aðila, öruggt og á
sanngjörnu verði til langs tíma.
Hitt langar mig að nefna í þessu
sambandi. Er það ekki oft svo, ef
við vinnum ekki allan daginn, að
þá eigum við erfitt með að
ráðstafa þessum aukna frítíma.
Við erum nefnilega orðin svo
háð því að vera mötuð á þeim
stundum sem við vinnum ekki.
Ef við leggjum áherslu á styttri
vinnutíma og þar með auknar
frístundir, með hverju ætlum
við að fylla þær stundirj Enn
lengri sjónvarpsdagsskrá? Enn
meiri mötun? Mér hefur verið
sagt að þegar sjónvarpsgeislinn
tók að senda myndefni sitt til
Öræfinga nú fyrir skömmu, þá
hafi ekki allir glaðst, þvi þegar í
stað hafi dregið úr þeim aldna
gamla siö að sækja menn heim.
Viðfangsefnið barnið, vinnan
og fjölskyldan er margbrotið, en
eitt er víst að enga
heildarstefnu er að finna
varðandi málefni
fjölskyldunnar hér á landi.
Væri það ekki verðugt viðfangs-
efni á alþjóðaári barnsins að
móta slíka stefnu, ef við teljum
fjölskylduna vera einn af horn-
steinum þjóðfélagsins?
Þorvaldur Karl Ilelgason,
æskulýðsfulltrúi
Þjóðkirkjunnar.
stofnanir hafa komið til. 3)
Atvinnuhættir hafa breyst.
Algengt er nú að báðir foreldrar
vinni úti. 4) Verndarhlutvcrk
fjölskyldunnar er ekki lengur
eitt af hennar sérkennum.
Ymsar velferðarstofnanir hafa
yfirtekið það, svo sem sjúkrahús
og almannatryggingar. 5) Fjöl-
skyldan sem staður hvíldar og
upplyftingar fyrir einstakling-
inn hefur misst það hlutverk
yfir til afþreyingariðnaðar,
sjónvarps, kvikmyndahúsa ofl.
6) Ég vil líka nefna að trúarlegt
uppeldi barna hefur að miklu
leyti flust frá heimilunum yfir
til barnastarfs kirkjunnar og til
skólanna.
Flestir munu sammála um að
mörgu hafi verið breytt til góðs,
svo sem með aukinni menntun,
bættu heilsufari, betra húsnæði
og almennri velmegun. En
spyrja má: Hvað með innra líf
fjölskyldunnar og þar með þjóð-
félagsins? Ytri búnaður er allur
glæsilegur, þrátt fyrir verðbólgu
og miklar skuldir heimila og
þjóðfélagsins, en hvað með það
líf sem hrærist innan þessa
ramma, er það fegurra mannlíf?
Andlegur og trúarlegur þroski
einstaklingsins skiptir miklu
máli varðandi velferð fjölskyldu
og þjóðfélags, maðurinn lifir
ekki á brauði einu saman.
Allt þetta hefur vissulega
áhrif á barnið innan fjölskyld-
unnar. Samfara breytingum á
þjóðfélaginu hafa komið breyt-
ingar á fjölskyldugerðinni.
Fjölskyldan hefur skroppið
saman, hlutverkum hennar hef-
ur fækkað og ættliðirnir eru
færri á heimili nútímans. Áður
fyrr voru margar kynslóðir á
heimili og ómetanlegt hlýtur
það að vera að hafa afa og
SÁÁ fær
Silunga-
poll
BORGARRÁÐ samþykkti
nýlega að veita SÁÁ afnot
af Silungapolli, sem er eign
Reykjavíkurborgar, en
samtökin höfðu óskað eftir
húsnæðinu undir starfsemi
sína, sem nú er rekin í
Hlaðgerðarkoti í Mosfells-
sveit. SÁÁ óskaði eftir hús-
næðinu til hausts 1980 og
var það samþykkt.
ömmu, sem geta í sumum tilfell-
um borið saman líf og starf
fimm kynslóða.
Það er útilokað að snúa þess-
■aTÍ þróun við að öllu leyti.
Enginn lætur sér detta það í hug
að færa alla vinnu þjóðfélagsins
aftur inn á heimilin og engin
tillaga í sömu átt hefur komið
fram hvað varðar fræðslu og
menntun barna og unglinga.
Umræður hafa einkum snúist
um að færa meir uppeldishlut-
verkið aftur inn á heimilin. Er
þá einkum átt við að bjóða upp á
aðra möguleika fyrir foreldra
heldur en að hafa börnin á
dagvistunarstofnunum. Langar
mig að benda á grein eftir dr.
Björn Björnsson prófessor, sem
birtist í Dagblaðinu 22. maí s.l.
Þar segir hann m.a. „Með
fjölskylduvernd sem markmið
birtast ýmsir nýir fletir á því
máli sem hér er til umræðu,
dagvistun barna. Til dæmis
þætti mér trúlegt að heilsdags-
vistun mjög ungra barna á
dagheimili, t.d. á dagvöggustofu,
yrði ekki talin farsæl lausn.
Nær væri að verja þeim fjár-
munum, og þeir eru miklir sem
varið er til að byggja og reka
slíkar stofnanir, til þess að gera
einstæðu foreldri kleift að
annast barnið sjálft á meðan
það er á víkvæmu þroskaskeiði."
Til þess að unnt sé að fram-
kvæma slíka breytingu eða til-
færslu og gera foreldrum kleift
að vera hjá barni sínu meðan
það er ungt, þá þarf gjörbreytta
stefnu innan þjóðfélagsins. Ékki
aðeins tilfærslu í fjámálum
opinberra aðila, heldur og á
vinnumarkaðinum og ekki hvað
síst þar. Þið hafið bent á
sveiganlegri vinnutírna og
hærra kaup fyrir dagvinnu. Ég
tel að ræða þyrfti gaumgæfilega
stöðu vinnunar í íslensku nú-
tíma þjóðfélagi. Hvar eru t.a.m.
öll þau börn, þeirra foreldra,
sem vinna nú í sjávarþorpum
um land allt við loðnuvinnslu
allan daginn? Oft finnst manni
að ekki sé íhugað að heimilið er
ekki bara vinnuafl heldur og
börn.
Á ráðstefnu erlendis fyrir
tveimur árum var ég að því
spurður hvað ég teldi vera
mesta böl íslensks þjóðfélags í
dag. Ég taldióhóflcga vinnu eiga
einn stóran þátt í því böli. En
hvers vegna vinnum við svona
mikið? Þurfum við ekki á bless-
aðri loðnunni að halda fyrir
þjóðarbúskapinn? Hitt er og
staðreynd að við vinnum mest
þegar við erum í húsnæðis-
byggingum. Þá kemur vinnu-
álagið á versta tíma, þegar
börnin eru hvað yngst og þurfa
mest á okkur að halda. Þeirri
þróun verður að breyta. Það má
gera með hagkvæmum lánum
til langs tíma eins og þið leggið
(Erindið stytt og því lítillega
breytt.)
sloinorhf
kynnir:
Loksins ný
Supertramp plata
Supertramp eru loksins komnir meö nýja plötu eftir tæplega tveggja ára biö.
Já, þú spyrð hvort biðin hafi borgað sig! Þú spyrð eins og bjáni.
Biðin hefur verið vel þess virði, því „Breakfast í America“ er hreint út sagt
frábær plata.
HLJOMDEILD
(itii) KARNABÆR
r Laugavegi 66, s. 28155, Glæsibæ, s. 81915, Austurstræti 22, s. 28155.