Morgunblaðið - 11.03.1980, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. MARZ 1980
39
Minning
Elísabet G. Kristjáns-
dóttir frá Meðaldal
Fædd 15. ágúst 1892.
Dáin 1. mars 1980.
Elísabet Kristjánsdóttir var
Vestfirðingur, frá Meðaldal í
Dýrafirði, dóttir hjónanna Helgu
Bergsdóttur og Kristjáns And-
réssonar, skipstjóra og bónda þar.
Hún var næstyngst fjögurra
systkina, og af þeim eru Andrés og
Bergþóra látin, en Kristján lifir
einn. Hún ólst upp vestra, stund-
aði nám við Héraðsskólann á Núpi
1909—11 og dvaldi síðan tvo vetur
í Reykjavík við nám í hannyrðum
og saumaskap. Árið 1922 giftist
hún Jónasi G. Halldórssyni stýri-
manni frá Búð í Hnífsdal. Þau
stofnuðu heimili sitt í Reykjavík
og bjuggu þar ætíð síðan. Þau
bjuggu lengi að Reykjavíkurvegi
27, í nábýli við Kristján bróður
hennar og fjölskyldu hans, en
síðan byggðu þau sér hlýlegt
íbúðarhús að Fossagötu 10 í
Skerjafirði. Jónas stundaði fyrst
sjómennsku, en 1931 stofnsetti
hann netagerð í Reykjavík sem
hann rak til 1942. Þá stofnaði
hann ásamt öðrum Sápuverk-
smiðjuna Mjöll og var fram-
kvæmdastjóri hennar þar til hann
andaðist 1964. Eftir lát Jónasar
bjó Elísabet í ellefu ár við Fossag-
ötuna, og þann tíma bjó í húsinu
hjá henni bróðurdóttir hennar,
Helga Kristjánsdóttir handavinn-
ukennari, sem var henni góður
styrkur. Árið 1975 var heilsu
Elísabetar þannig háttað að hún
varð að fara á sjúkrahús, þaðan
sem hún átti ekki afturkvæmt.
Þegar þau Elísabet og Jónas
giftust fylgdi með henni inn í
hjónabandið barnung frænka
hennar, sem þau ólu síðan upp
sem eigið barn þeirra væri. Er það
Sigríður G. Benónýsdóttir,
tengdamóðir þess sem hér ritar.
Hún var gift Magnúsi G. Guð-
bjartssyni vélstjóra sem lést 1976.
Börn þeirra eru tvö, Elísabet
manneldisfræðingur og Gylfi Þór
viðskiptafræðingur.
Ég kynntist þeim Elísabetu og
Jónasi ungur, þegar ég var að
draga mig eftir dótturdóttur
þeirra og nöfnu hennar, sem
seinna varð konan mín. Elísabet
heitin var þá komin vel yfir
miðjan aldur, og ég þóttist strax
finna það á mér að þar færi kona
sem mér ætti eftir að verða vel til
vina við. Sú varð líka raunin. Eftir
að við hjónin höfðum reist okkur
bú varð skiljanlega mikill sam-
gangur á milli heimilanna. Þetta
átti sérstaklega við um nokkur ár
sem við vorum búsett í Vestur-
bænum, ekki langt frá henni.
Gagnkvæmar heimsóknir okkar
urðu tíðar, og það var óralangt frá
því að til þeirra væri stofnað af
einhverri skyldurækni vegna fjöl-
skyldutengsla.
Sjálfur er ég ekki Vestfirðingur,
en ég hef oft dáðst að þeirri seiglu
sem mér hefur fundist ég mæta
hjá ýmsu því fólki sem ég hef
kynnst úr þeim landshluta. Þar
vestra var sjórinn gjöfull, en hann
heimtaði líka sinn toll. Þær eru
ófáar sögurnar þaðan um konurn-
ar sem skyndilega stóðu uppi eftir
óveðursáhlaup sem ekkjur með
ungan barnahóp. Ég veit ekki
hvort það er ímyndun hjá mér, en
ég hef alltaf gengið út frá því sem
vísu að þær konur, sem ólust upp
við það að þurfa að vera viðbúnar
slíku áfalli fyrirvaralaust, hafi
orðið harðari af sér — sterkari —
en þær kynsystur þeirra sem
bjuggu við mildari aðstæðurnar.
En hitt er víst að þessi vest-
firsku einkenni þóttist ég alla tíð
finna greinilega hjá Elísabetu.
Hún gekk teinrétt fram undir það
síðasta, var hávaxin og glæsileg
kona á velli. Hún hafði ákveðnar
skoðanir, var ófeimin að láta þær í
ljós og gat verið snögg upp á lagið
ef því var að skipta. Ég hafði það
alltaf á tilfinningunni að það
mættu meira en litlir sviptivindar
lífsins blása um hana áður en hún
léti bugast fyrir þeim. Hún var
sterk kona.
Jafnframt þessu var hún höfð-
ingi heim að sækja og þau Jónas
bæði. Þau höfðu yndi af því að fá
til sín gesti og veita þeim rausnar-
lega. Eftir að hún var orðin ekkja
var ekki um það að ræða að líta
inn hjá henni án þess að þiggja í
það minnsta kaffisopa. Ræktar-
semi hennar og umhyggja við
ættingja og vini var líka einstök.
Fas hennar allt bar með sér
myndarskap, eljusemi og mann-
dóm, sem birtist í öllum verkum
hennar. Hún var þess konar
manneskja að í hvert skipti sem
maður hitti hana skildi hún eftir
þau áhrif að hún hefði gefið miklu
meira en hún hefði tekið.
Að lokum hlaut þó að fara fyrir
henni eins og Þór forðum, þegar
hann varð að lúta í lægra haldi
fyrir Elli kerlingu. Við slíku verð-
ur ekki gert, en hjá okkur í
fjölskyldu hennar skilur hún eftir
góðar minningar.
Eysteinn Sigurðsson
Elísabet G. Kristjánsdóttir,
Fossagötu 10, Reykjavík, andaðist
í sjúkradeild Hrafnistu í
Reykjavík, 1. mars síðastliðinn.
Hjartans þakklæti er mér efst í
huga, þegar ég nú kveð kæra
móðursystur mína. Þakklæti fyrir
umhyggju hennar fyrir mér og
mínu heimili í áraraðir og alla þá
ástúð og kærleika sem hún sýndi
móður minni, Bergþóru, í veikind-
um hennar tólf síðustu árin sem
hún lifði. Samband þeirra var svo
gott og fagurt að ég hef oft hugsað
Kveðja:
Fædd 2. september 1970.
Dáin 3. mars 1980.
Vertu sæl, vor litla. hvíta lilja.
Lökö i jörð með himnaföður vilja,
Leyst frá lífi nauða, Ljúf ok björt í dauða
Lést þú eftir litla rúmið auða.
(M.Joch.)
Hinn 3. marz lést í Landspítal-
anum, Ingveldur Birna Kristjáns-
dóttir, dóttir hjónanna Ásthildar
Hermannsdóttur og Kristjáns
Rafns Guðmundssonar, ísafirði.
Því er ekki með orðum lýst, hve
sárt er að horfa á eftir barni, sem
hefur barist í rúm níu ár fyrir lífi
sínu. Það virðist ekki vera langur
tími, en samt svo margt sem Inga
litla kenndi okkur í lífinu, eins og
þann kjark og þá lífsgleði sem hún
ætíð sýndi, þrátt fyrir sinn erfiða
sjúkdóm. Þessi sjúkdómur, þar
sem skiptust á skin og skúrir,
virtist ekki buga þessa kátu og
lífsglöðu stúlku. Hún iðaði af fjöri
og alltaf var viðkvæðið hjá henni
um það síðan. Ekki leið sá dagur
að þær töluðust ekki við i síma og
ekki var svo haldið afmæli eða
annar fagnaður að ekki væri
Elísabet frænka þar komin til
aðstoðar og mér til styrktar,
ungling að aldri, og svo mætti
lengi telja. Ekki stóð á hennar
góða manni að leggja sig fram um
að vera henni samhentur í þessu
sem öðru sem frænku mína lang-
aði til að gera, því ég veit að þeir
voru margir sem þau hjón gerðu
gott á meðan heilsa og kraftar
entust, bæði skyldir og vandalaus-
ir.
Elísabet var fædd í Meðaldal í
Dýrafirði 15. ágúst 1892, dóttir
hjónanna Helgu Bergsdóttur og
Kristjáns Andréssonar bónda og
skipstjóra í Meðaldal. Systkini
hennar voru Andrés, Bergþóra og
Kristján. Hún ólst upp í foreldra-
húsum í Meðaldal, gekk í Núps-
skóla og lærði hannyrðir hjá
nunnunum í Landakoti í
Reykjavík og fleira til sauma,
enda var hún með afbrigðum
vandvirk við alla handavinnu.
ef spurt var um líðan hennar „ég
hef það gott“. Hún var ekki að
vorkenna sjálfri sér, stundaði
skóla með afbrigðum vel og hafði
mjög þroskaða hugsun. En minn-
ingin um Ingu lifir, ekki síst hjá
jafnöldrum hennar, sem öllum
þótti vænt um hana og virtu
mikils.
Ekki er hægt að minnast Ingu
án þess að hugsa til hinnar
samhentu fjölskyldu sem að henni
stendur, þar hafa allir lagt sitt af
mörkum, bæði hér á ísafirði og í
Reykjavík. Nótt og dag hefur
móðirin vakað yfir velferð Ingu
allt frá fæðingu og má segja að
hún hafi barist fyrir lífi hennar.
Við vinkonur Ásthildar höfum
ætíð dáðst þrautseigju hennar og
dugnaði og margt af henni lært.
Við samhryggjumst Ásthildi og
Kristjáni og börnunum Helgu og
Mugg innilega í þeirra miklu sorg,
en minningin um góða dóttur og
systur mun ætíð lifa.
Gráttu. inóðir, itjöfina Drottins fríftu.
Gráttu þá með djúpri hjartans bliðu.
Sérðu ei sifturbjarma? Sérðu ei liknarvarma
Breiða sík um barnsins enKÍIhvarma?
(Matthias Jochumsson)
Saumaklúbburinn.
Hve sárt að sjá þá góðu og köíku líða
ok Keta hverKÍ veitt þeim líknarhönd.
en þð er hollt að sjá þá styrkja ok striða.
er standast vel. þó brenni líf ok önd.
Þú lifir enn. þitt dæmið dyKKðarríka
það dvinar ei. þó helið byrKÍ láð.
Þú hjá oss áttir harla fáa lika
að hjartans auði ok fðlskvalausri dáð.
M.Joch.
í annað sinn á tæpu ári hefur
barn úr hópi örfárra íslenskra
barna með sjúkdóminn cystisk
fibrose verið kvatt úr þessum
heimi.
Æskuheimili hennar var með
miklum myndarbrag, gestrisni
viðbrugðið og mátti enginn koma
þar að dyrum, sama hver átti í
hlut, að ekki væru bornar fram
góðgerðir og höfðu þær systur það
oftast á hendi, þegar þær voru
heima.
Frá Meðaldal giftist Elísabet 15.
ágúst 1922, skólabróður sínum
Jónasi G. Halldórssyni frá Búð í
Hnífsdal. Fluttu þau til Reykja-
víkur og áttu þar heima alla tíð
síðan. Arin 1929 til 1956 bjuggu
þau á Reykjavíkurvegi 27 í Skerja-
firði,í húsi sem þau byggðu þar.
Jónas stundaði sjó framan af
ævi enda Sjómannaskólalærður.
Seinna rak hann netaverkstæði
um árgbil en stofnaði síðan Sápu-
verksmiðjuna Mjöll, ásamt fleir-
um, og var framkvæmdastjóri
hennar til dauðadags, en hann
andaðist 1964.
Eftir það bjó Elísabet áfram í
húsi þeirra meðan heilsan leyfði
eða í 11 ár, en fluttist þá á
sjúkradeild Hrafnistu í Reykjavík
1975 og andaðist þar 87 ára að
aldri, farin að heilsu og kröftum.
Kristján bróðir hennar lifir nú
einn af þeim systkinum, kominn á
níræðisaldur.
Þeim hjónum varð ekki barna
auðið en með þeim flutti frá
Meðaldal frænka Elísabetar, ung
að árum, sem hafði verið tekin
þangað vegna veikinda móður
sinnar og varð hún fósturdóttir
þeirra hjóna. Þessi litla stúlka var
Sigríður Benónýsdóttir, sem
reyndist þeim svo góð dóttir að
betri hefðu þau ekki getað eignast.
Ástriki var mikið milli þeirra
allra og hún umvafði þau kærleika
sínum á efri árum þeirra og allt
þar til hún nú fylgir fósturmóður
sinni til grafar.
Elísabet flutti með sér gestrisn-
Ingveldur Birna Kristjánsdóttir
kvaddi okkur hinn 3. mars s.l. efti
langa og stranga baráttu við
meðfæddan sjúkdóm. Hún náði
ekki að verða tíu ára, en Inga
Birna gekk í gegnum mikla
lífsreynslu á þessum fáu árum
sínum. Síðustu árin þurfti hún oft
að gista sjúkrahús. Er annað
lunga hennar féll saman á sl. ári
varð augljóst, að barátta hennar
við sjúkdóminn yrði vonlítil.
Einhver hefði lagt árar í bát, en
ekki Inga Birna. Vel studd af
foreldrum sínum barðist hún
hetjulegri baráttu til hinstu
stundar. Líkaminn var ekki stór,
en sálin var stór. Þrátt fyrir, að
hún væri stundum fárveik gafst
hún aldrei upp. Alltaf var hún
vakandi fyrir umhverfi sínu.
Gáfulegar spurningar báru vott
um mun meiri þroska en aldurinn
ina og hjálpsemina, sem hún hafði
vanist í heimahúsum og Jónas var
henni samhentur með það eins og
allt annað. Á heimili þeirra voru
allir þeirra mörgu vinir og vanda-
menn hjartanlega velkomnir,
hvort heldur var eina dagstund
eða í nokkra mánuði, ef þeir
þurftu á að halda, því það sannað-
ist á þeim að þar er nóg húsrými,
þar sem hjartarými er nóg. Öllum
sínum systkinabörnum var hún
sem besta móðir.
Elísabet átti við vanheilsu að
stríða mörg ár ævi sinnar en fékk
þar nokkra bót á síðar. Gerði
þetta henni oft erfitt fyrir með sín
áhugamál, því hún var félagslynd
mjög. Þau hjón voru ein af
stofnendum Dýrfirðingafélagsins
í Reykjavík og störfuðu mikíð í
félaginu.
Frænka mín var hreinskiptin og
ör í lund en manna sáttfúsust og
leið illa ef hún vissi sig ósátta við
einhvern. Mér fannst oft að hún
hefði orðið frábær hjúkrunarkona,
svo nærgætin og nákvæm sem hún
var, ef einhver veikur var nálægt
henni.
Ég veit að hún hefði viljað biðja
fyrir þakkir til allra vina sinna og
frændfólks fyrir allt á liðnum
árum og þá sérstaklega fóstur-
dóttur sinnar og hennar fjöl-
skyldu. Það var alltaf sérstakur
hljómur í rödd hennar síðustu
árin þegar hún sagði „hún Sigga
mín“.
Ég fagna því að hún er nú
komin alla leið heim til guðs síns
og veit að þar hefur henni verið
vel fagnað af manni hennar og
hennar mörgu vinum, sem farnir
voru á undan henni.
Ég og mitt fólk kveðjum hana
með söknuði og hjartans þökk og
biðjum henni blessunar þess
hæsta.
b.Ó.
sagði til um. Lífsgleði gneistaði af
henni, jafnvel í mestu veikindum
hennar, þótt ótrúlegt megi virðast.
Jafnvel síðustu dagana stóð hún í
prjónaskap þrátt fyrir að hún
væri í súrefnistæki.
Inga Birna átti sér fáa líka og
söknuður foreldra, systkina, ætt-
ingja og vina er mikill. Langri og
strangri baráttu er lokið. Baráttu,
sem útheimti ótrúlegt þrek. Álag-
ið, sem sjúkdómur Ingu Birna
lagði á foreldra hennar og systkin,
var ólýsanlegt og ekki öllum
skiljanlegt, sem fjarri standa.
Alltaf virtist fjölskyldan þó búa
yfir varaforða og andlegu þreki
þótt á móti blési.
Þökkum við okkar litlu vinu
fyrir það, sem hún gaf okkur sem
henni kynntumst.
Fari hún vel.
Páll. Jóna og Eríkur
Afmœlis- og
minningargreinar
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og
minningargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrir vara. Þannig verður grein, sem birtast á í
miðvikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi
á mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga.
Greinar mega ekki vera í sendibréfsformi. Þess skal
einnig getið af marggefnu tilefni að frumort ljóð um
hinn látna eru ekki birt á minningarorðasíðum
Morgunblaðsins. Handrit þurfa að vera velrituð og
með góðu línubili.
+ Þökkum innilega samúö og vinarhug eiginmanns míns og fööur okkar viö andlát og útför
JAKOBS HARALDSSONAR KIVIK
Sólbergi,
Garði.
Guömunda Ágústsdóttir, Magný Jakobsdóttir, Marteinn Jakobsson, Arnar Jakobsson.
Ingveldur Birna
Kristjánsdóttir