Morgunblaðið - 25.03.1981, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. MARZ 1981
15
kaleikur, sem e.t.v. sé óhjákvæmi-
legur.
Félajísleíí samvist
ok útivist
Baldur Andrésson arkitekt hjá
Skipulagi ríkisins ræddi ufn hlut-
verk útivistarsvæða í skipulagi þétt-
býlis. Sagði m.a.:
„Svo til allar mannlegar fram-
kvæmdir koma niður á náttúrunni
með einum eða öðrum hætti. Maður-
inn býr nú yfir tækniþekkingu sem
hann verður að fara varlega með, ef
ekki á illt af að hljótast.
Það er stöðugt hætta á, að tímab-
undin hagkvæmnissjónarmið verði
látin ráða ferðinni, á kostnað um-
hverfisverndunar og umhverfissm-
ótunar. Tilvist góðra útivistarsvæða
þarf að tryggja, og byggja áfram á
þeirri þekkingu og reynslu sem fyrir
hendi er. Frágangur útivistarsvæða í
nánum tengslum við þétt íbúðasvæði
þarf að hanna og meðhöndla, þannig
að þau verði eftirsóknarverðir sam-
komustaðir fyrir fólk á öllum aldri.
Þannig geta farið saman félagslegar
samvistir manna og útivist."
Umhverfiskönnun
Landverndar
Haukur Ilaístað, framkvæmd-
astjóri Landverndar, skýrði í sínu
erindi frá umhverfiskönnun, sem
Landvernd lét gera sumarið 1978 og
1979, í þeim tilgangi að afla upplýs-
inga um ástand umhverfismála á
nokkrum þéttbýlisstöðum og sýndi
myndir máli sínu til stuðnings.
Beindist könnunin sérstaklega að
sorphreinsun og ráðstöfun sorps,
frárennsli, umhverfi atvinnufyrir-
tækja og meðhöndlun úrgangs frá
þeim, umgengni í tengslum við
búfjárhald, almenna umgengni í
íbúðahverfum og á opnum svæðum,
vatnsból og brotajárn. Virtust þeir
staðir, sem kannaðir voru, illa á vegi
staddir í umhverfismálum, þótt ým-
islegt hefði áunnist.
Eyðingu sorps er víðast hvar mjög
ábótavant. Af 16 stöðum reyndist
staðarval óheppilegt á 10, en sæmi-
legt á 6 stöðum. Og aðferðir þannig
að opnir haugar eru á 9 stöðum,
brennt í ofni á 5 stöðum, á einum
stað ekið í fjöru og brennt á opnum
haug á 1 stað. A 10 stöðum er ógirt
svæði, fokgirðing á 6 og eftirlit lítið
á 11 stöðum, sæmilegt á 4 og gott á
einum stað.
Um fjöruna segir Haukur m.a. að
sennilega megi fullyrða að algeng-
asta umhverfisröskun í tengslum við
þéttbýli sé í fjörunni. Muni hann
ekki eftir að hafa séð ómengaða
fjöru í neinum bæ eða kauptúni á
Islandi. Þá leiddi könnun Land-
verndar í ljós að umhverfi verkstæða
og vinnslustöðva, svo sem fiskvinnsl-
ustöðva, sláturhúsa, bifreiða og véla-
verkstæða er víða mjög vanhirt og
alls konar drasl er látið grotna niður
ár frá ári, ónýt verkfæri, járnarusl
og lífrænn úrgangur, sem augljós-
lega eigi einnig stóran þátt í að
spilla fjörunni. Þá sagði hann tómst-
undabúskap eða búfjárhald hafa
skapað veruleg umhverfisvandamál
og áberandi hversu litlar kröfur séu
gerðar til húsakosts varðandi útlit
og viðhald, þannig að yfirleitt eru
þetta kofaræksni, harla ólík þeim
húsum, sem mannfólk hefur afnot
af. Ástand þessara kofa og umgengni
í nágrenni þeirra er víða svo mikið
ábótavaht að mengun stafar af. Á
nokkrum stöðum eru þó hafin skipu-
legri vinnubrögð, aðallega í upp-
byggingu hesthúsahverfa, en í
sauðfjárbúskap er ástandið alls
staðar slæmt. Einnig er gróðurland í
nágrenni þéttbýlis yfirleitt illa farið
af ofbeit og áberandi að sveitar-
stjórnir treysta sér ekki til að takast
á við vandann, og halda að sér
höndum. Hvað opin svæði snertir
kvað Haukur
ástand mála mjög breytilegt eftir
stöðum. Sumir staðir búa að gamalli
ræktun garða og trjáa, og nefndi
hann þar Borgarnes, aðrir eru rétt
að taka fyrstu handtökin. En enn
sem komið er, væri varla hægt að
tala um skipulag á opnum svæðum,
nema helst á íþróttaleikvöllum.
Koðja samtonjídra
útivistarsva'ða
Einar E. Sæmundsen, landslags-
arkitekt fjallaði um markmið og
skipulagningu útivistarsvæða í þétt-
býli. Sagði m.a.:
„Hugmyndafræði skipuleggjenda,
sem um útivistarmál þéttbýlis fjalla,
er skýr. Við getum nefnt hana keðju
samtengdra útivistarsvæða. Keðjan
hefst við húsvegg íbúðarinnar á lóð
íbúðarhússins. Lóðin tengist síðan
leik- og útivistarsvæðum hverfisins.
Nágrannahverfin eru síðan nokkur
saman um stærri leikvanga og útiv-
istarsvæði. Ef landslag og aðrar
aðstæður gefa tilefni til, má gera ráð
fyrir, að innan þéttbýlisins sé hægt
að komast fótgangandi, hjólandi og
jafnvel ríðandi milli borgar- eða
bæjarhluta í samfelldu opnu svæði.
Þessi landslagssvæði eða höfuð-
drættir keðjunnar tengjast síðan
náttúrunni utan byggðarinnar.
Keðjan er tengd saman með örugg-
um og vel gerðum stígum."
Einar tók dæmi frá Reykjavík, þar
sem dalirnir eru snar þáttur í
útivistarkeðju borgarinnar, nefndi
Laugardal, Fossvogsdal og Elliðaár-
dal, en þessir dalir tengjast við
Elliðavatn, Heiðmörk, sem nú er
jaðar Bláfjallafólkvangsins og hann
er aftur orðinn hluti af stærri heild,
Reykjanesfólkvangi. Margar spurn-
ingar vakna þegar á allt þetta er
minnst, sagði Einar, t.d. hvort
skynsamlegt sé að æða með þessi
svæði um allar jarðir og hvort þessi
svæði séu ekki alltof stor og nær að
nýta þau á arðsamari hátt. Eg kann
ekki betra svar við þeim efasemdum
en að menn skoði aðstæður betur og
kynni sér þá starfsemi sem nú þegar
fer fram á þeim svæðum.sem rætt er
um. I því sambandi má nefna starf
íþróttafélaga, hestamannafélaga,
veiðifélaga o.fl. Þó ýmsir vilji kalla
þetta séráhugasvið útilífs, þá meg-
um við ekki gleyma því að sú aðstaða
sem til er orðin vegna þessara þarfa
eykur líkur á að fleiri komist að og
ný tækifæri opnist. Má þar nefna
skíðalandið í Bláfjöllum, en vegur
þangað og önnur aðstaða á svæðinu
kemur að góðu gagni náttúruskoð-
endum og þeim sem gönguferða vilja
njóta. Og Einar vék að gildi opnu
svæðanna, sagði m.a.: „I Reykjavík
standa menn frammi fyrir vanda-
máli. Þennan vanda ber að leysa á
þann hátt að afkomendur okkar geti
sagt að við höfum
einnig tekið tillit til þarfa þeirra.
Þeir sem á eftir okkur koma, eru
ekki nein óþekkt eða ókunn stærð,
heldur eru það börn okkar og
barnabörn, þannnig að okkur varðar
mikið um frahiþróun þessa máls."
Og hann sagði: „Framtíð opinna
svæða með skipulagi er ekki tryggð,
en hins vegar er ljóst að gildi
svæðanna eykst með tímanum, sér-
staklega ef eitthvað hefur verið gert
við þau.
Loks talaði Húnbogi Þorsteinss-
on, sveitarstjóri í Borgarnesi um
umhverfismál í kauptúnahreppi, og
gerði grein fyrir þeim þáttum sem
mest hafa verið til umfjöllunar í hjá
sveitarstjórn hans, vatnsöflun, frá-
rennsli og sorphreinsun, en vék
síðan að umhverfismálum í þrengri
merkingu og útivist. Sagði m.a.:
„Borgarnes er nú orðið vel sett hvað
landrými snertir. Á fimmta ára-
tugnum keypti hreppurinn jörðina
Hamar. Þetta er landmikil jörð, sem
liggur skammt fyrir ofan Borgarnes.
Fyrir nokkrum árum voru keyptir
tæpir 300 ha. úr landi prestsetursins
Borgar og spildur úr löndum Kár-
astaða og Bjargs, en allt eru þetta
jarðir sem liggja að Borgarnesi.
Tilgangurinn með þessum kaupum
hefur verið tvíþættur, að tryggja
land fyrir aukna byggð og skapa
mikið svigrúm til útivistar. I aðal-
skipulagi Borgarness er gert ráð
fyrir miklu af útivistarsvæðum,
enda má segja að landslagi sé þannig
háttað að það bjóði upp á slíkt.“
Sagði Húnbogi að á undanförnum
árum hefði verið unnið að því á
skipulagsbundin hátt að ganga frá
opnum svæðum og veitt til þess
ákveðnu fjármagni árlega. Þetta
hefði verið gert í samráði við
landslagsarkitekta. Kemur fé beint
úr sveitarsjóði og tveimur sjóðum á
vegum sveitarfélagsins. Menning-
arsjóður Borgar-
ness fær árlega 1% af útsvarstekj-
um hreppsins og hefur á stofnskrá
sinni að verja fé til umhverfismála
og Listasafn Borgarness fær sömu
prósentu af útsvarstekjum og má
m.a. verja fé til að koma upp
listaverkum utanhúss. „Okkur í
Borgarnesi hefur reynst vel að
virkja frjáls félagasamtök í sam-
bandi við skógrækt,“ sagði Húnbogi.
„Gott dæmi um þetta er það átak
sem gert var í fyrra á „ári trésins."
Þá gróðursettu 12 félagasamtök um
13 þúsund trjáplöntur í bæjarland-
inu. Ætlunin er að þessi félaga-
samtök sjái síðan áfram um hirð-
ingu þessara svæða.
Á ráðstefnunni var síðdegis gerð
grein fyrir umræðum í hópum og
urðu nokkrar almennar umræður
um þá.
123

S. .

Sigurvegararnir. Logi Einarsson og Gunnlaugur Rögnvaidsson á
fullri ferð.
„Rally Speciar-.
Sigruðu í sinni
fyrstu keppni
Datsuninn þeirra Birgis Bragasonar og Birgis Halldórssonar.
Ljónmynd Mbl. Gunnlauffur.
Bifreiðaíþróttaklúbbur
Reykjavíkur gekkst fyrir „Rally
special“ um helgina á Reykjavík-
urflugvelli við Hótel Loftleiðir.
Sigurvegarar urðu þeir Gunn-
laugur Rögnvaldsson og Logi
Einarsson á Escort 1300 og má
geta þess til gamans, að þetta er
fyrsta keppni þeirra félaga. og
sagði Gunnlaugur i samtali við
Mbl., að þeir hefðu ekki verið
ákveðnir að taka þátt fyrr en á
siðustu stundu. þar sem bíll
þeirra félaga var í meðhöndlun
og breytingu fram á siðustu
stundu.
Það kom ennfremur fram hjá
Gunnlaugi, að Escortinn þeirra
var sá bíll í keppninni, sem
minnsta vélina hafði.
í öðru sæti urðu þeir Birgir
Bragason og Birgir Halldórsson,
en þeir óku á Datsun 160. í þriðja
sæti urðu Ágúst og Magnús
Haraldsson, en þeir óku á átta
strokka Chevrolet Chevelle.
Ellefu keppendur hófu keppn-
ina, en aðeins sjö luku henni.
Fjórir hættu keppni eftir að hafa
gert of margar vitleysur og sáu
ekki fram á annað en tap.
*
Lögfræðingafélag Islands:
Gunnar G. Schram
endurkjörinn formaður
FYRIR nokkru var haldinn aðal-
fundur Lögfræðingafélags Is-
lands. Á starfsárinu voru haldnir
sjö umræðufundir á vegum félags-
ins um ýmis lögfræðileg efni, sem
ofarlega eru á dagskrá í þjóðfélag-
inu. Meðal þeirra var sérstakt
málþing um eignarrétt og eign-
arnám sem fram fór sl. haust í
Skíðaskálanum í Hveradölum.
Sóttu þingið um það bil 100
lögfræðingar. Félagið gefur út
Tímarit lögfræðinga og er ritstjóri
þess Þór Vilhjálmsson hæstarétt-
ardómari. Út komu fjögur hefti
tímaritsins á árinu.
Stjórn félagsins var endurkjör-
in á aðalfundi. Hana skipa: Gunn-
ar G. Schram prófessor, formaður,
Guðmundur Vignir Jósefsson hrl.
varaformaður, Friðgeir Björnsson
borgardómari, ritari, Pétur Haf-
stein stjórnarráðsfulltrúi, gjald-
keri, Ingibjörg Rafnar lögfr.,
Skarphéðinn Þórisson hrl. og Logi
Guðbrandsson hrl.
Utsölumarkaður
að Laugavegi 21
Fjölbreytt úrval af kjólum á 125 kr. Pils á 90 kr.
Barnakjólar á 100 kr. Minni stæröir á 80 kr.
Vetrarkápur á 300 kr. Síðir jakkar á 230 kr. Einnig á
kr. 130. Peysur á 90 kr. Blússur á 80 kr.
FÓLK í SJÓNVARPSAUGLÝSINGAR
Hér er tækifæri til að vinna sér inn aukapen-
ing.
Við viljum komast í samband við allskonarfólk
til að komafram i sjónvarpsauglýsingum.
Ef þú hefur áhuga, skalt þií senda okkur nafn
og heimilisfang ásamt Ijósmynd.
HSÝN hf., kvikmyndagerð,
Pósthólf 887. Lágmúla 5.
SÝN 121 Reykjavik.
Þrýstimælar
Allar stæröir og geröir
■LlIJv
SðtuiirOaiiuigjiyr
Vesturgötu 16, sími 13280
Lestunar-
áætlun
Skip Sambandsins
munu ferma tii íslands á
næstunni sem hér segir:
ROTTERDAM
Arnarfell ......... 26/3
Arnarfell .......... 9/4
Arnarfell ......... 22/4
Arnarfell .......... 6/5
ANTWERPEN
Arnarfell .......... 8/4
Arnarfell ......... 23/4
Arnarfell .......... 7/5
GOOLE
Arnarfell .......... 6/4
Arnarfell ......... 20/4
Arnarfell ...........4/5
LARVÍK
Hvassafell ........ 30/3
Hvassafell ......... 13/4
Hvassafell ........ 27/4
Hvassafell ......... 11/5
GAUTABORG
Hvassafell ........ 31/3
Hvassafell ......... 14/4
Hvassafell ........ 28/4
Hvassafell ......... 12/5
KAUPMANNAHÖFN
Hvassatell ......... 1/4
Hvassafell ......... 15/4
Hvassafell ........ 29/4
Hvassafell ......... 13/5
SVENDBORG
Svanur ............. 1/4
Hvassafell ......... 2/4
Skip ............... 7/4
Hvassafell ......... 16/4
Hvassafell ........ 30/4
Hvassafell ......... 14/5
HELSINGFORS:
Dísarfell .......... 15/4
Dísarfell .......... 16/5
HAMBORG
Dísarfell .......... 11/4
GLOUCESTER, MASS
Skaftafell ......... 10/4
Skaftafell ......... 9/5
HALIFAX, KANADA
Skaftafell ......... 13/4
„Skip“ ca.......... 15/4
Skaftafell .........12/5

SKIPADEILD
SAMBANDSINS
Sambandshúsinu
Pósth. 180 121 Reykjavík
Sími 28200 Telex 2101