Morgunblaðið - 26.06.1981, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. JÚNÍ 1981
29
——
VELVAKANDI
SVARAR í SÍMA
10100 KL. 10—12
FRÁ MÁNUDEGI
TIL FÖSTUDAGS
flv1 UJn/ 'U II
að guðir í fornum þjóðsögum hafi
verið geimfarar frá öðrum hnöttum
(því heldur Erich von Dániken
fram), að Uri Geller hafi beygt
skeiðar með hugarorku (því trúa
margir enn), að Bandaríkjamaður-
inn Norman Bloom sé Kristur
endurkominn (það segir hann sjálf-
ur) eða að Guð hafi skapað stein-
gervinga í því skyni að reyna á
trúarstyrk manna (svo kenndu
Gosse-feðgar) og þannig mætti
áfram telja.
Hvernig eigum við að fara að því
að afsanna þessar kenningar? Er
nægilegt að benda á að Geller, von
Dániken og Bloom hafi verið af-
hjúpaðir fyrir svik og blekkingar?
Kenningar þeirra standast slíkan
mótbyr, eins og lesendur hljóta að
átta sig á við umhugsun. Þær verða
aldrei hraktar vegna þess að í eðli
sínu eru þær óhrekjanlegar. Einmitt
það einkenni þeirra greinir þær frá
alvarlegri kenningum — vísinda-
kenningum — sem verða að lúta því
skilyrði að vera hrekjanlegar í ljósi
nýrrar þekkingar á staðreyndum.
Hvað er það annars sem Ólafur
telur að geti afsannað kenningar um
FFH? Hvað mundi sannfæra hann
um að sögurnar um FFH væru
hugarburður einn? Þessu verður
hann að svara skýrt og skorinort því
hér er augljóslega komið að kjarna
málsins.
Rangíærslur og
misskilningur
Ástæða er til að fara nokkrum
orðum um fjögur önnur atriði í bréfi
Ólafs þar sem gætir rangfærslna og
misskilnings.
1. Það er rangt, sem Ólafur
staðhæfir, að Waldheim, fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þóðanna,
hafi lagt til að stofnuð yrði alþjóð-
leg rannsóknarnefnd um FFH innan
samtakanna. Hið rétta er að full-
trúar FFH-safnaða hafa hreyft
þessari hugmynd við Waldheim og
þar eð hann er maður háttvís hlýddi
hann á boðskap sendinefndar
FFH-sinna í stað þess að vísa henni
á dyr, sem margir hefðu gert í hans
sporum. Sagan um frumkvæði
Waldheims að FFH-rannsóknum er
tilbúningur einn. (Um þetta mál má
fræðast af grein James Oberg:
„UFOs at the UN“ í marshefti
tímaritsins Omni 1979.)
2. Það er ekki rétt að Carter,
fyrrum Bandaríkjaforseti, hafi skip-
að geimferðastofnuninni NASA að
hefja rannsókn á sögum um fljúg-
andi furðuhluti. Fyrirspurn um
þetta efni kom frá forsetaskrifstof-
unni en NASA vísaði hugmyndinni
á bug sem hreinni fjarstæðu. (Um
þetta má lesa í grein Philip J. Klass:
„NASA, the White House, and
UFOs“ í vor/sumarhefti tímaritsins
The Skeptical Inquircr 1978, bls.
72-81.)
Rannsóknir í
Sovétríkjunum
3. Engar heimildir eru fyrir þeirri
ingu Björns Jónssonar: „í hluta
sem nefnist Kanar á Bretlandi er
kafli sem nefnist Kanahersetan í
Englandi. Nokkurrar ónákvæmni
gætir hjá þýðandanum, Birni
Jónssyni, m.a. með því að tala
jafnhliða um Bretland og England.
Betur fer á því að velja annað
hvort orðið ...“ Þetta þykir mér
skrýtin speki. Bretland er nefni-
lega alls ekki það sama og Eng-
land, og sýnist mér þýðandi ein-
mitt kunna góð skil á því hvort við
er átt í hvert sinn.
Til dæmis er rétt að segja að
London sé í Englandi, en alveg
fráleitt að Glasgow sé það. Yrðu
heimamenn sjálfsagt æfir, ef þeir
heyrðu slíkt. Enginn mundi aftur á
móti hafa á móti því að Glasgow sé
í Bretlandi — hvað þá í Skotlandi.
Þetta sýnir einmitt að þýðandinn
kann skil á þessu tvennu, en
gagnrýnandinn ekki. Bretland nær
yfir Bretlandseyjar allar, en Eng-
land er hluti þeirra.
fullyrðingu Ólafs að rannsóknir á
FFH séu „á mjög háu stigi“ í
Sovétríkjunum. Hann bætir því að
vísu við að Vesturlandabúar „hafi
lítinn aðgang að niðurstöðum
þeirra" rannsókna. Hvaðan kemur
Ólafi þá vitneskjan?
Auðvitað eru þetta staðlausir
stafir: ýkjusögur sem sagðar eru í
því skyni að hræða stjórnvöld á
Vesturlöndum til að veita opinberu
fjármagni í „rannsóknir" gervivís-
indanna.
Það er hins vegar rétt að í
Sovétríkjunum er mikill áhugi á
gervivísindum og hindurvitni þríf-
ast þar afskaplega vel. í því viðfangi
má minna á múgæsinguna í kring-
um „undralækninn" Dschunu, sem
fjölmiðlar á Vesturlöndum, þ.á m. á
íslandi, hafa gert sér mikinn mat
úr. Rannsóknarnefnd sovéskra
lækna fékk hana til að ganga undir
próf og hún féll á því: reyndist enga
yfirnáttúrulega hæfileika hafa. (Frá
rannsókninni á Dschunu var greint i
vikublaði rússneskra menntamanna
Litcraturanaja Gaseta, svo sem
lesa má í Der Spiegel nr. 17, 20.
apríl 1981.)
Fljúgandi furðuhlutir í
bresku lávarðadeildinni
4. Frásögn Ólafs af umræðum um
FFH í bresku lávarðadeildinni í
janúar 1978 er villandi. Frumkvæði
að umræðunni þar átti jarlinn af
Clancarty, sem heimtaði að breska
stjórnin hæfi þegar í stað rannsókn
á FFH. Undirtektir voru dræmar
enda nýtur jarlinn engrar virðingar
í lávarðadeildinni. Hann er þekktari
í Bretlandi undir nafninu Brinsely
Le Poer Trench og er einn helsti
forvígismaður FFH-safnaða þar í
landi. Síðasta bók hans ber titilinn
Secret of the Ages en þar er því
haldið fram að verur frá öðrum
hnöttum hafi komið sér upp bæki-
stöð neðanjarðar á norðurpóínum og
stjórni þaðan ferðum um heims-
byggð alla!
ímyndunarafl of;
efasemdir
Ég vil að lokum láta þá skoðun
mína í ljós að margir þeirra sem
fallið hafa í gryfju gervivísinda hafi
til að bera nauðsynlega eiginleika
vísindamanns: áhuga og ímyndun-
arafl. Hvort tveggja verður að koma
til svo framfarir geti orðið í vísind-
um. En ef vísindi eiga að vera annað
en ævintýralegar tilgátur studdar
lausum eða engum rökum verður
agalaus hugsun að víkja fyrir rök-
legri hugsun og trúgirni fyrir efa-
semdum."
Stutt bréf og með nafni
Velvakandi þakkar tilskrifin.
En vill áminna bréfritara um að
láta fullt nafn fylgja. Þótt óskað
sé eftir því að ekki verði birt
fullt nafn, verður Velvakandi að
þekkja það. Annars er ekki hægt
að birta skrifin.
Þá vill Velvakandi biðja bréf-
ritara um að setja skoðanir
sínar fram í stuttu máli. Af
augljósum ástæðum er ekki
hægt í dálkum með afmarkað
rými að leggja helminginn eða
meira undir eitt bréf, hvað þá
þegar mörg löng bréf fjalla um
sama efni. Dálkarnir eru ætlaðir
margvíslegu efni og ættu að geta
gefið fólki tækifæri til að koma
skoðunum og athugasemdum á
framfæri. En því miður geta
ritgerðir ekki átt þar heima.
Verður Velvakandi hér eftir að
áskilja sér rétt til að stytta,
birta kafla úr bréfum eða láta
þau liggja.
Þessir hringdu . .
Ætifíflar
Tvær konur hringdu vegna
pistils Þórðar Valdimarssonar
um ætifíflana hér í dálkunum sl.
miðvikudag. Önnur konan sagð-
ist hafa notað blöðin og væru
þau mjög bætiefnarík, en blómin
hefði hún aðeins lítillega notað.
Kvað hún fólk gera alltof lítið að
því að nota þau næringarefni,
sem það hefði í hlaðvarpanum
hjá sér. Ef þau kæmu í snyrti-
legum umbúðum erlendis frá
væri gleypt við þeim.
Hin konan kvaðst aldrei fyrr
hafa heyrt þess getið, að fífill
væri ætijurt. En fyrst svo væri,
hefði hún mikinn áhuga á að fá
að vita hvernig með hann ætti að
fara. Á að þurrka blöðin, eins og
t.d. blóðberg? Hvaða hluti
blómsins er notaður? Hvað um
suðu á fíflatei? — Gaman og
gagnlegt væri að fá það upplýst.
Glæfraakstur o.fl.
Önnur umræddra kvenna
sagðist vilja taka undir það, sem
sagt væri um „glæfraaksturinn"
í öðru bréfi í Velvakanda sama
dag. Spurði hún, hver stæði
eiginlega fyrir þeim innflutn-
ingi, og hvort það væri þetta,
sem hafa ætti fyrir unglingun-
um hér og fá þá til að reyna.
Hún kvaðst einnig sammála
því, sem sagt var um framkomu
gagnvart forsetaembættnu. Eng-
in sérstök hefð hefði enn skapast
hér, en þar ætti að stuðla að
látlausri en virðulegri fram-
komu.
Reykinjíabann
Húsmóðir, sem þolir ekki
reykingar í rútubílum eins og
margir aðrir, hringdi. Kvaðst
hún vilja þakka mjög góða grein
í Velvakanda, „Banna þarf reyk-
ingar í áætlunarbílum". Hún
spyr það fólk, sem reykir þar
sem það er bannað, hvort það
kunni ekki að lesa, eða þekkir
það ekki reykingabannmerki?
SIGGA V/GGA fi AiLVE&AN
Rýmingarsala
Fatamarkaður
Kven- og barnafatnaöur. Síöbuxur á 50,-.
Kápur — jakkar 50,- Peysur — blússur
50,-. Bolir 20,-. Bikini dömu 50,- og margt
fleira á sama lága veröinu. Ath. ekkert
dýrara en 50,-.
Opiö 1—6
Fatamarkaðurinn
Frakkastíg 12.
Mikon
i merki fagmannsins
EM, FM, FEog F-3
myndavélar.
NIKON linsur, flösh
og fylgihlutir.
Góð greiðslukjör!
Landsins mesta úrval af Ijósmyndavörum
td: 35 geröir myndavéla, 50 gerðir af linsum, 35
gerðir af töskum, 85 gerðir af filterum og um 100
gerðir af filmum — eitthvað fyrir alla!
Verslið hjá
fagmanninum
LJÓSMYNDAÞJÓNUSTAN S.F.
LAUGAVEGI 178 REYKJAVIK SlMI 85811
i

Verslið hjá
fagmanninum

LJÓSMYNDAÞJÓNUSTAN S.F.
LAUGAVEGI 178 SIMI 85811
ÚTSÖLUSTAÐIR: REYKJAVlK: TýH. L|ósmyndaþjónustan. H
Bókabúð Jónasar Rotabæ, Rama s.f. Breiðholti, Holtasport Breiðhotti.
KðPAVOGUR: Veda Hamraborg, Kaupgarður. MOSFELLSSVEIT: Snei
HAFNARFJÖRÐUR: Myndahúsið. SELFOSS: Kaut. Arnesinga, Fossne
SAUÐARKRÖKUR: Ljósm.st. Stetáns Pedersen. DALVfK: Ýlir.
AKUREYRI: Filmuhúsið. SEYÐISFJÖRÐUR: Verslunin Aldan.
ESKIFJÖRÐUR: Pöntunart. Eskfirðlnga.
’X <á>
'Qú 611'öZ £kK/ MOT/JQ ‘öVOUA
VlQ VlAm^ONA, 1)06611 vM/l'N
‘bmióA vmm ípmNí vw w\oj
MÖN SláWkÍóA AV /\9
5161Í

hom 'tivt ^Tladi ad
6W4 í 06 m álW'
L\W vyft/K 06 VtCLr

W40T \\ANAÍ
r-ií

■ ,,
<§> KWnrr
m