Morgunblaðið - 08.01.1983, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JANÚAR 1983
18
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fuiltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggúr Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 150 kr. á mánuði innanlands. i lausasölu 12 kr. eintakið.
Kaupmáttur og
ráðherrasósíalismi
að er komið kosningahljóð í
Þjóðviljann. Ráðherrasósí-
alisminn, sem sett hefur svip á
blaðið liðin misseri, víkur nú
fyrir „kaupverndartali", að vísu
holu og innantómu.
Þeir, sem gengu til liðs við Al-
þýðubandalagið 1978, er það
flaggaði slagorðunum „kosn-
ingar eru kjarabarátta", „samn-
ingana í gildi" og „burt með
kaupránsstjórnina“, eru nú
reynslunni ríkari.
Annáll Alþýðubandalagsins í
verðbótaskerðingu launa er
langur orðinn og lærdómsríkur.
Þeir vóru naumast setztir í
ráðherrastólana, forystumenn
Alþýðubandalagsins, er fyrsta
verðbótaskerðingin reið yfir, í
desember 1978. Síðan stóðu þeir
að Ólafslögum, er lögfestu slíka
skerðingu reglubundið. Sú lög-
gjöf skerti verðbætur launa þrí-
vegis 1979, fjórum sinnum 1980,
einu sinni 1981 og fjórum sinn-
um 1982. Ekki þótti Alþýðu-
bandalaginu nóg að gert með
kaupskerðingum Ólafslaga. Það
stóð því að bráðabirgðalögum er
skertu , verðbætur frekar en
Ólafslög fela í sér bæði í marz
1981 og í desember 1982.
Alþýðubandalagið hefur stað-
ið 13 sinnum að verðbótaskerð-
ingu launa frá því að félagi
Svavar og fylgisveinar settust í
ráðherrastóla 1978. Samtals
nema þessar skerðingar 50%.
Þannig vóru „samningar settir í
gildi" og „kosningar gerðar að
kjarabaráttu"!
Morgunblaðið deilir ekki á
viðleitni til þess að draga úr
sjálfvirkum skrúfugangi kaup-
gjalds og verðlags. Það gagnrýn-
ir hinsvegar að stanzlaust krukk
vinstri stjórna í kjarasamninga,
allar götur frá 1978, var ekki lið-
ur í heildstæðum verðbólgu-
hömlum og hafði því ekki árang-
ur sem til stóð. Blaðið fordæmir
og þann tvískinnung sem fram
kemur annarsvegar í ólöglegu
verkfalli og útflutningsbanni á
sjávarafurðir þegar ríkisstjórn
Geirs Hallgrímssonar stóð að
mun hóflegri íhlutun í kjara-
samninga á sinni tíð en hinsveg-
ar í keðjuskerðingum Alþýðu-
bandalagsins á verðbótum launa
1978-1982. Hófleg verðbóta-
íhlutun ríkisstjórnar Geirs
Hallgrímssonar var þó liður í
margþættum verðbólguhömlum,
er náðu verðbólguvexti úr 54%
niður í 26% á miðju ári 1977.
Verðbólgan stefnir hinsvegar
nú, að öllu óbreyttu, í meiri
hæðir en nokkru sinni.
Afrekaskrá Alþýðubandalags-
ins á kaupmáttarvettvangi er
ekki tæmd. Það stóð fyrir 2%
hækkun söluskatts og 6% hækk-
un vörugjalds 1979, auk skatt-
hækkana í benzínverði. Það stóð
einnig að álagningu orkujöfnun-
argjalds sem er í raun 1,5% nýr
söluskattur. Ennfremur að toll-
afgreiðslugjaldi. Allt eru þetta
verðþyngjandi skattar, sem tal-
ið hafa verðlag upp en ekki
niður — og hafa ekki drýgt
ráðstöfunartekjur fólks. Á sama
tíma hafa tekjuskattar og stór-
aukizt.
Þegar Alþýðubandalagið set-
ur nú upp á ný „kaupverndar-
svipinn" frá 1978, í tilefni kosn-
inga, hljómar textinn í leiðurum
Þjóðviljans eins og öfugmæla-
vísur. Alþýðubandalagið er og
verður dæmigerður hentistefnu-
flokkur þar sem ráðherrasósíal-
isminn blívur en tröll hafa hags-
muni alþýðu.
Strætó og
skuldastefnan
Alþýðubandalag og Fram-
sóknarflokkur, sem eldað
hafa grátt silfur um nýjan vísi-
tölugrundvöll og málefni ÍSAL,
hafa á ný fundið flöt til faðm-
laga: gagnrýni á hækkun far-
gjalda SVR. í þeirra augum
skiptir það engu máli að leitazt
er við að draga úr verulegum
hallarekstri þessa almennings-
fyrirtækis. Þeir hafa sín úrræði,
vinstri flokkarnir, sem sett hafa
svip á stjórnsýslu margra stofn-
ana, að slá erlend lán til að
borga hallareksturinn og velta
skuldasúpunni yfir á framtíð-
ina! í þvílíkri stjórnvizku finna
framsóknarmenn og kommún-
istar hvorir aðra.
í verðþróun, eins og fylgt hef-
ur vinstri stjórnsýslu í þjóðfé-
laginu undanfarin ár, er hyggi-
legra að hækka fargjöld í byrjun
árs og reyna að halda þeim stöð-
ugum út árið en að efna þegar í
upphafi til aukins hallarekstrar
og þeirrar fjármagnsstöðu fyrir-
tækisins er kallar á kollsteypur
verðhækkana síðar á árinu og
reynist farþegum mun kostnað-
arsamari þegar heildardæmið er
gert upp.
Með þerrri leið sem nú er valin
verður verðhækkun fargjalda
strætisvagnanna á heilu ári
mun minni en ella hefði orðið.
Ábyrgðina á dýrtíðarþróun í
landinu er hinsvegar að finna í
stjórnarráðinu, þar sem stefnu-
vitar Alþýðubandalags og
Framsóknarflokks vísa verð-
bólguveginn.
Prófkjör sjálfstæðismanna á Vesturlandi:
Ingu Jónu í öruggt sæti
- eftir Sigþór Sig-
urðsson, fgrrv. for-
mann kjördæmisráðs
Sjálfstœðisflokksins
á Vesturlandi
PRÓFKJÖR sjálfstæðismanna á
Vesturlandi fer fram dagana 15. og
16. janúar næstkomandi. Annar
maður á núverandi lista, Jósep
Þorgeirsson, hefur tilkynnt að
hann gefi ekki kost á sér. Ljóst er
því, aö með óbreyttum styrk
Sjálfstæðisflokksins í kjördæminu
sest að minnsta kosti einn nýr
þingmaður þaðan inn á alþingi eft-
ir næstu kosningar.
Framboðslisti hefur verið
birtur. Ég veit af eigin reynslu,
að allir sem bjóða sig fram í
þessu prófkjöri eru mætustu
menn, eftir að hafa starfað með
þeim um árabil, bæði gegnum
sveitarstjórn og flokksstarf í
kjördæminu. Ég vil samt ekki
láta hjá líða að minnast sér-
staklega á einn frambjóðanda,
þar sem ég ætla að kjör hans
skipti bæði kjördæmið og flokk-
inn meira máli en menn kannski
átta sig á í hita leiksins.
Ég hygg, að það geti skipt
sköpum fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn, að hann svari kalli tímans
varðandi eðlilega endurnýjun í
þingliði flokksins. Hann verður
að nýta krafta, þekkingu og hug-
sjónaeld ungs fólks. Á tímum
jafnréttis og kvennaframboða er
það beinlínis óskastaða fyrir
Inga Jóna
stjórnmálaflokk að geta teflt
fram í kosningum ungum
menntuðum og glæsilegum full-
trúa, með víðtæka pólitíska
reynslu og skilning á atvinnulíf-
inu, sem þar að auki er kona.
Inga Jóna er efni í mikilhæfan
stjórnmálamann og er raunar
orðin það nú þegar, þótt hún
starfi utan alþingis. Hún er
fædd og uppalin á Akranesi og
gjörþekkir málefni útgerðar og
sjávarútvegs. Hún er viðskipta-
fræðingur að mennt, skrifaði
kandidatsritgerð um skipasmíð-
ar og starfaði hjá skipasmíða-
stöð Þorgeirs og Ellerts með
námi og að því loknu. Hún
Sigþór Sigurðsson
kenndi við Fjölbrautaskóla
Akraness frá árjnu 1979 til 1981,
en hefur síðan þá verið annar af
tveimur framkvæmdastjórum
Sjálfstæðisflokksins.
Inga Jóna hefur starfað mikið
að félagsmálum, til dæmis með
skátahreyfingunni. Hún hefur
verið varamaður í bæjarstjórn
Akraness síðan 1974 og var vara-
formaður Sambands ungra
sjálfstæðismanna í fjögur ár.
Mér finnst ástæða til að óska
sjálfstæðismönnum á Vestur-
landi til hamingju með slíkan
frambjóðanda og hvet þá ein-
dregið til að tryggja Ingu Jónu
öruggt sæti.
Tónleikar Kammersveitar
Reykjavíkur nk. sunnudag
- eftir Atla
Heimi Sveinsson
Nú fer dýrðartimi í hönd hjá
Kammersveit Reykjavíkur rétt einu
sinni. Það er ekki venja mín að
skrifa gagnrýni, allra síst fyrirfram,
en ég get ekki látið hjá líða að vekja
athygli á efnisskránni: Kammersin-
fónía Arnolds Schönberg op. 9 verð-
ur flutt í fyrsta sinn á íslandi.
Kammersveitin hefur um margt
sérstöðu í okkar tónlistarlífi. Mér
dettur ekki í hug að hæla félögum
hennar fyrir dugnað eða óeigin-
gjarnt, fórnfúst starf, eins og
gagnrýnendur gera þegar af litlu
er að taka, heldur eingöngu fyrir
listræn gæði í flutningi, sem er
það eina sem gildir og blívur í
músík. Á Listahátíð flutti Kamm-
ersveitin Pétur í tunglinu eftir
Schönberg undir stjórn Paul Zuk-
ofskys ásamt Rut Magnússon. Ég
hef heyrt þetta verk ótal sinnum,
en aldrei eins vel og þá. Allt fór
saman: Snilld flytjenda, trúnaður
við verkið og listrænt innsæi. Pét-
ur í tunglinu er eitt merkasta tón-
verk þessarar aldar, og Kammer-
sinfónían er það einnig. Schönberg
var óvanalega frjór á þessum ár-
um. Verkið var samið árið 1906 og
frumflutt næsta ár í Vínarborg.
Við höfum lýsingar Anton Web-
erns á því þegar Schönberg kom
úr sveitinni í bæinn með verkið
tilbúið — þvílík áhrif það hafði á
nemendur hans. Við vitum líka um
hrifningu Gustav Mahlers þegar
það var frumflutt, þegar hann var
að munnhöggvast við músikaftur-
haldið sem er óendanlegt eins og
eilífðinipg heimskan. Það er alltaf
gaman*að fara til Ameríku, en
skemmtilegust var förin með Kól-
umbusi í fyrsta sinn, og skemmti-
legasta hnattsiglingin var með
Magellan. Kammersinfónían var
líkt og Pétur í tunglinu könnunar-
ferð um ónumið land í músik í
fyrsta sinn.
Það verður líka gaman að hlusta
á Sköpun heimsins eftir Daríus
Milhaud, þann sprellfjöruga og af-
kastamikla Frakka, sem stundum
kompóneraði í mörgum tónteg-
undum samtímis. í Sköpun heims-
ins blandast djass og svokölluð
æðri tónlist saman í fyrsta sinn,
eða þar um bil.
Og svo er meistari Lutoslavski
sjötugur á þessu ári. Hann er
óumdeilanlega eitt besta tónskáld
okkar tíma. Allur tónlistarheim-
urinn keppist alls staðar við að
hylla hann, en enginn virðist hafa
munað eftir honum á íslandi
nema Kammersveitin.
En ég hlakka mest til að hlusta
á Kammersinfóníuna. Hún er
samin fyrir fimmtán hljóðfæra-
leikara, þ.e.a.s. einleikara. Hver
einstök rödd er jafnerfið ein-
leikskonsert. Það er erfitt að
stjórna svona verki, en hér er Paul
Zukofsky óviðjafnanlegur snill-
ingur. Undir hans stjórn hafa
hljóðfæraleikarar sýnt árangur á
heimsmælikvarða.
Varðskipið Týr flutti um 100
Vestfirðinga til Reykjavíkur
VARÐSKIPIÐ Týr kom í fyrradag
með rúmlega 100 manns af sunnan-
verðum Vestfjörðum til Reykjavík-
ur. Var þar um að ræða fólk, sem
árangurslaust hafði beðið flugs
fyrir vestan frá því fyrir áramót.
Týr hóf að safna saman fólki
síðdegis daginn áður og tók fólk
allt frá Flateyri og suður úr. Að
sögn Benedikts Guðmundssonar
hjá Landhelgisgæzlunni gekk
ferðin mjög vel þrátt fyrir 10 til
11 vindstig á þessum slóðum með-
an á ferðinni stóð. Sagði hann að
fólkið hefði verið ánægt með
ferðina og þjónustu Gæzlunnar
og hefðu Gæzlunni borizt þakkir
frá nokkrum þeirra. Benedikt
sagði ennfremur, að fremur al-
gengt væri að Gæzlan aðstoðaði
fólk, sem hvorki kæmist leiðar
sinnar á landi eða í lofti, og þetta
fólk hefði verið búið að bíða flug-
fars frá því fyrir áramót. Ekki
var útlit fyrir flug og því aðstoð-
aði Gæzlan fólkið.