Morgunblaðið - 21.07.1983, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 1983
Marteinn Lúter
Merkur
fundur
Mjög athyglisverður fundur
hefur átt sér stað einmitt nú á
Lúthersárinu í bókasafni því í
WolfenbiitteH Þýzkalandi, sem
kennt er við Ágúst hertoga.
Bókasafn þetta er sérstak-
lega auðugt af ritum og frum-
prentunum Marteins Lúthers
og þar hefur nú fundizt frum-
prentun á hinum 100 greinum
Lúthers, sem voru undanfari
þeirra 95 mótmælagreina, er
umbótamaðurinn bar fram í
lok októbermánaðar 1517 og
mörkuðu upphaf baráttunnar
fyrir afnámi á aflátssölu kaþ-
ólsku kirkjunnar og um leið
upphaf siðbótarinnar. Skýrði
blaðið Braunschweiger Zeit-
ung frá þessu fyrir skömmu.
Til þessa hafa þessar 100
greinar Lúthers aðeins verið
kunnar af eftirprentun frá
París frá árinu 1521, en eina
varðveitta eintakið af henni er
einnig geymt í Wolfenbúttel. í
þessum greinum dregur Lúth-
er í efa guðfræðilegar og
heimspekilegar grundvallar-
reglur skólaspekinnar, sem
Tómas af Aquin hafði mótað á
grundvelli heimspekirita Ar-
istótelesar.
Chad vill meira
N’diamena, Chad, 20. júlí. AP.
STJORNIN í Chad fagnaði í
dag ákvörðun stjórnar Reagans
forseta um að senda henni her-
gögn að jafnvirði 10 milljóna
dala. Hjálpin væri „ekki ýkja
mikil, en þó betri en ekkert“.
Talsmaður stjórnarinnar
hvatti Bandaríkin til að senda
einnig vopn til að vega upp á
móti vopnaútbúnaði, sem Líb-
ýumenn hefðu útvegað upp-
reisnarmönnum.
Eskimóar
hundsa bann
Brighton, 20. júlí. AP.
ESKIMÓAR í Alaska segja að
þeir muni virða samþykkt Al-
þjóðahvalveiðiráðsins að vett-
ugi, ef hún feli í sér bann við
veiðum þeirra á Grænlands-
sléttbak.
Eugene Brower, bæjar-
stjóri, og skipstjóri á hval-
veiðibát sagði að hvalveiðar
væru í raun kjarni í menningu
þeirra og þeir myndu ekki láta
sér detta í hug að láta upp-
ræta gamlar og grónar sið-
venjur.
Hitabylgja
Búdapest, 20. júlí. AP.
UNGVERSKA útvarpið sagði
frá því í dag, að þriðjudaginn
19. júlí hefði mælzt 35 stiga
hiti í skugganum í Búdapest
og er þetta heitasti dagur á
öldinni. Áður hafði hiti kom-
ist í 34,9 og var það fyrir sex-
tíu og þremur árum.
Rússar skáka
forseta FIDE
Moskvu, 20. júlí. AP.
SOVÉZKIR skákmenn lýstu því yfir eftir fund sinn með forseta Alþjóðaskák-
sambandsins í gær að þeir myndu ekki tefla í Bandarfkjunum eða Kameinuðu
arabísku furstadæmunum í undanúrslitakeppni til að fá að skora á heimsmeist-
arann í skák.
Að sögn sovézku fréttastofunnar
TASS, hitti forseti Alþjóðaskák-
sambandsins, Florencio Campom-
anes, Gary Kasparov, Vasily Smys-
lov, Anatoly Karpov, heimsmeist-
ara, og talsmenn sovézka skáksam-
bandsins að máli í Moskvu í gær.
Segir fréttastofan að skákmennirn-
ir hafi mótmælt því að undan-
úrslitakeppni færi fram í Pasadena
í Kaliforníu og Abu Dhabi í Sam-
einuðu arabísku furstadæmunum.
Hafi Kasparov einnig kvartað yfir
því að engin fullvissa væri fyrir því
að sovézkir fulltrúar eða sendiráðs-
menn fengju að fara óhindraðir til
Pasadena eða að öryggis þeirra yrði
gætt. Sagði Tass að Campomanes
Flestir
fylgjandi
NATO
Haag, Hollandi, 20. júlí. AP.
MEIRA EN fjórir fimmtu hlutar
hollenzku þjóðarinnar telja að Hol-
land eigi að vera í Atlantshafsbanda-
laginu áfram, ef marka má úrslit
skoðanakönnunar, sem birtist í dag.
Minna en þriðjungur Hollendinga
telur hugsanlegt að heimurinn verði
lagður í rúst af völdum kjarnorku-
vopna.
Yfir sjötíu og eitt prósent
þeirra, sem þátt tóku í skoðana-
könnuninni, sögðust trúa því að
Atlantshafsbandalagið stuðlaði að
friði og öryggi. Könnunin var
framkvæmd á vegum Atlantshafs-
ráðsins og stangast úrslit hennar
á við fullyrðingar Samkirkjuráðs-
ins um frið, en það er mest áber-
andi friðarhópurinn í Hollandi.
Samkirkjuráðið hefur t.d. hvatt til
einhliða afvopnunar vesturveld-
anna sem fyrsta skrefi í átt að
gagnkvæmri afvopnun stórveld-
anna. Skoðanakönnunin sýndi að
sjötíu og sjö prósent aðspurðra
álíta að afvopnun eigi að vera
fagnkvæm frá byrjun.
niðurstöðu skoðanakönnunar-
innar er athygli dregin að því að
fylgismönnum Atlantshafsbanda-
lagsins i Hollandi hefur fjölgað
um tólf prósent síðan á miðju ár-
inu 1982.
hefði „neyðst til að játa, með nokkr-
um fyrirvara þó, að ákvörðunin um
Pasadena hefði verið tekin í hasti"
og að hann hefði „neitað að verða
við réttmætum kröfum stórmeist-
aranna".
TASS héit áfram: „Forseta AI-
þjóðaskáksambandsins var tjáð að
Sovétmenn telja óhugsandi að
halda skákkeppni í borgum, sem
ákveðnar eru í blóra við settar regl-
ur. Forsetinn var varaður við að
ólöglegar aðgerðir hans kynnu að
hafa alvarlegar afleiðingar fyrir
Alþjóðaskáksambandið og yrði
hann gerður fullkomlega ábyrgur
fyrir þeim.“
Fréttastofan tiltók ekki nánar
hvað átt væri við með „alvarlegar
afleiðingar", en sagði að sovézku
stórmeistararnir óskuðu að tefla og
myndu gera það svo framarlega
sem fundinn væri keppnistaður,
sem þeir sjálfir gætu fellt sig við.
Sovétmenn hafa sagt að engin for-
dæmi séu fyrir því að einvígi sé val-
inn staður án samþykkis skák-
manna, sem í hlut eiga.
BROT ÚR ÞYRLUFLAKI — Partur af þyrlu „British Airways" flugfé-
lagsins, sem hrapaði í sjó á Ermarsundi síðastliðinn laugardag. Myndin
er tekin á bryggjunni í St. Mary á Scilly-eyjum. Tuttugu manns létust er
þyrlan fórst í þokuþykkni.
Armeni játaði á
sig hroðaverkið
Paris, 20. JúlL AP.
TUTTUGU OG níu ára Armeni, fæddur í Sýrlandi, hefur játað að hafa lagt á
ráðin um sprenginguna á Orly-fhigvelli, sem varð sex manns að bana og
særði fleiri en sextíu.
Maðurinn, Varadjian Garbidjan
að nafni, var í hópi fimmtíu og sex
Armena, sem lögreglan handtók í
einni svipan skömmu eftir að
sprengingin varð.
Talsmaður frönsku stjórnarinn-
ar, Max Gallo, sagði að Garbidjan
hefði verið aðalskipuleggjandi
hernaðararms leynilegra marx-
ista-samtaka, sem kalla sig „Arm-
enska herinn fyrir frelsi Arm-
eníu“ (ASALA). Samtökin hafa
staðið fyrir fjölda óhæfuverka
gegn tyrkneskum embættismönn-
um hin síðari ár í hefndarskyni
fyrir fjöldamorð á Armenum í
Tyrklandi 1915. Gallo sagði að
Garbidjan væri einn af ellefu
mönnum, sem ákærðir hefðu verið
hermdarverkastarfsemi á mið-
vikudag. Gallo vildi ekki gefa upp
nöfn hinna tíu, en sagði að í hópn-
um væru þrjár konur. Hann sagði
að lögreglan hefði komizt yfir
fjöldann allan af vopnum og
sprengjum í leit sinni að Armen-
unum, sem handteknir voru.
f fréttum frá Lausanne I Sviss,
segir að þar hafi í dag hafizt
„Heimsþing Armena“, sem ætlað
er að undirbúa stofnun alþjóða-
samtaka með frelsi Armeníu fyrir
augum. Þingið mun standa yfir í
fjóra daga. Tyrknesk hagsmuna-
samtök í Sviss hafa hvatt yfirvöld
til að banna þingið, þar sem full-
trúar þess geti vart talizt „sak-
lausir" í ljósi nýafstaðinna
hryðjuverka Armena í Brussel og
París.
Malta tekur á
sig þunga ábyrgð
Rætt við Níels P. Sigurðsson sendiherra
„AÐ MÍNU mati tekur Möltustjórn á sig þunga ábyrgð með því að neita
að samþykkja það bráðabirgðasamkomulag, sem náðst hefur,“ sagði
Níels P. Kigurðsson sendiherra í símtali við Morgunblaðið, en hann situr
fyrir íslands hönd öryggismálaráðstefnuna í Madrid.
„í lok síðustu viku náðist hér konar málamiðlun, þar
samkomulag milli 34 landa um
orðalag á svonefndu lokaskjali
ráðstefnunnar. Malta gerði hins
vegar fyrirvara um tvær greinar
og er því eina landið, sem ekki
vill sætta sig við samkomulagið,
en á meðan ekki næst samþykki
hennar, verður að halda ráð-
stefnunni áfram, því að til þess
að unnt sé að taka nokkra
ákvörðun, þarf samþykki allra.
Skiptir þar engu, hvort ríki er
stórt eða smátt."
„Þetta er ekki i fyrsta sinn,
sem Möltumenn fara svona að
ráði sínu,“ sagði Níels P. Sig-
urðsson ennfremur. Þeir fóru
eins að í Helsingfors 1975 og í
Belgrad 1978. Þar var gerð eins
sem
Möltumenn fengu megnið af
kröfum sínum samþykkt og þeir
eru greinilega að leika sama
leikinn hér.
Það, sem Möltumenn leggja
svona mikla áherzlu á, eru ör-
yggismál Miðjarðarhafs, sem
þeir vilja að rætt verði um sér-
staklega. Ráðgert er, að á næsta
ári verði byrjað á svonefndri af-
vopnunarráðstefnu Evrópu, sem
einkum er ætlað að efla traust
og draga úr tortryggni ríkja í
milli og er þessari ráðstefnu ætl-
að að ná til allrar Evrópu, það er
frá Atlantshafi til Uralfjalla.
Ráðstefnan mun ná til Miðjarð-
arhafsins að nokkru leyti en ekki
öllu, eins og Möltumenn vilja.
Ríki Austur-Evrópu geta ekki
sætt sig við þessa kröfu og ekki
heldur Vesturlönd. Hlutlausu
ríkin eins og Svíþjóð, Austurríki
og Júgóslavía geta ekki heldur
fallizt á þessa kröfu. Möltumenn
eru því þarna algerlega sér á
báti.
Sá misskilningur hefur komið
fram í fréttum, að búið sé að
samþykkja lokaniðurstöðu ráð-
stefnunnar. Svo er ekki. Vegna
afstöðu Möltu er í rauninni ekki
komið að þeim dagskrárlið
ráðstefnunnar, sem heitir sam-
þykkt lokaskjalsins. Sá liður
verður ekki tekinn á dagskrá
fyrr en öll þau ríki, sem aðild
eiga að ráðstefnunni, hafa gefið
til kynna, að þau geti fallizt á
lokaniðurstöðu ráðstefnunnar.
Þetta gæti dregizt fram í næstu
viku, ef ekki út mánuðinn," sagði
Níels P. Sigurðsson sendiherra
að lokum.
Morð í
Perú
Ayacucho, Perú, 20. júlí. AP.
Skæniliðasveitir Maóista ásamt
hópum bænda réðust á afskekkt
þorp í Andesfjöllum og drápu áttatíu
þorpsbúa, sem taldir voru hliðhollir
stjórnvöldum landsins, að því er
lögreglan í Ayacucho sagði frá í dag.
Herstjórnin birti langtum lægri
tölur og sagði að ekki væri vitað
til, að fleiri en fimm hefðu verið
myrtir „en óttast væri að þeir
kynnu þó að vera langtum fleiri".
Þetta gerðist á sama svæði og
þorpsbúar drápu átta perúíska
blaðamenn í janúarmánuði sl. og
munu þeir hafa talið blaðamenn-
ina vinstrisinnaða skæruliða.
Árásarmennirnir nú voru um
þrjú hundruð. Ayacucho-hérað er í
Mið-Perú og þar hefur lengi verið
krökkt af skæruliðum og andstæð-
ingum stjórnarinnar og oft dregið
þar til ljótra tíðinda.
Ráðherra
hættir
Moskvu, 20. júlí. AP.
IGNATY Novikov, aðstoðarforsæt-
isráðherra í Sovétríkjunum og skóla-
félagi og aldavinur Brezhnevs heit-
ins, hefur látið af störfum 76 ára að
aidri.
TASS skýrði frá afsögn hans í
örstuttu máli og sagði að hann
hefði fengið „lausn frá störfum að
eigin ósk“. Hann var einnig for-
maður ólympíunefndarinnar, sem
sá um sumarleikana í Moskvu
1980.
Hann hefur setið í miðstjórn
kommúnistaflokksins síðan árið
1962.