Morgunblaðið - 11.12.1983, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. DESEMBER 1983
61
Fred K. Flick, adaleigandi, og Eberhard von Brauchitsch, fv. forstjóri Flick-
fyrirtækisins.
sem voru hliðhollir Flick; og hafa
áhrif á útkomu innanflokksdeilna
með ákveðnum peningagjöfum.
„Wg.“ Brandt þarf því ekki að
hafa farið beint tii hans heldur
verið fært þannig í bókhaldið af
því Flick-mennirnir höfðu hann í
huga þegar þeir ákváðu að gefa
SPD ákveðna upphæð.
Ólögiegt er að gefa eða þiggja
peningagjafir í Vestur-Þýskalandi
ef það er gert með ákveðna greið-
vikni opinberra starfsmanna í
huga. Við rannsókn á bókhaldi
Diehls kom í ljós að Friderichs,
sem var viðskiptaráðherra í
samsteypustjórn SPD og FDP
1972 til 1977, fékk 375.000 vestur-
þýsk mörk frá Flick-fyrirtækinu
frá desember 1975 fram á mitt ár
1977. Lambsdorff tók við embætti
viðskiptaráðherra af honum í
október 1977 þegar Friderichs
hætti til að taka við bankastjóra-
stöðu við Dresdner-bankann.
Samkvæmt bókhaldi Diehls fékk
Lambsdorff alls 135.000 mörk frá
Flick-fyrirtækinu eftir að hann
tók við ráðherraembættinu og
eitthvað fram á árið 1980. Fride-
richs og Lambsdorff neita báðir að
hafa tekið við peningum frá fyrir-
tækinu á meðan þeir voru ráð-
Rudolf Diehl hélt nákvæmt bók-
hald.
herrar en viðurkenna að hafa þeg-
ið peninga frá því fyrir flokkinn
þegar þeir voru ekki ráðherrar.
A þeim tíma sem bókhaldið
bendir til að viðskiptaráðherrarn-
ir hafi þegið fé átti Flick-fyrir-
tækið mikið undir ákvörðun við-
skiptaráðuneytisins komið. Fyrir-
tækið seldi árið 1975 30% af eign
sinni í fyrirtækinu Daimler-Benz
fyrir samtals 1.934.563.811 vest-
ur-þýsk mörk og vildi borga sem
allra minnsta skatta af þeim. Um
helmingur upphæðarinnar var
endurfjárfestur í bandaríska
efnafyrirtækinu Grace og hinn í
ýmsum vélum, verksmiðjum og
fyrirtækjum í Vestur-Þýskalandi.
Samkvæmt venjulegum skatta-
reglum hefði Flick-fyrirtækið átt
að borga 56% í tekjuskatta af sölu
hlutabréfanna eða um 450 milljón-
ir marka. En samkvæmt skatta-
bókstafnum getur viðskiparáð-
herra með samþykki fjármálaráð-
herra veitt tekjum sem eru fjár-
festar „efnahagslífinu til eflingar
og stuðnings" skattfrelsi. Sak-
sóknari segir að von Brauchitsch
hafi hafist handa fyrir hönd
Flick-fyrirtækisins strax árið 1975
að reyna að hafa áhrif á Fride-
richs, sem þá var viðskiptaráð-
herra, og síðan á Lambsdorff, þeg-
ar hann tók við embættinu.
Lambsdorff skrifaði loks undir
skattfrelsissamþykktina 1981 þótt
nefnd sem fjallaði um málið í fjár-
málaráðuneytinu væri ekki full-
viss um hvort endurfjárfestingin
félli undir bókstafinn sem Lambs-
dorff fór eftir.
Lambsdorff og Friderichs segja
báðir að bókhald Diehls sé óáreið-
anlegt og sanni ekki að þeir hafi
tekið við peningum frá fyrirtæk-
inu á þeim tíma sem þar segir. En
dagbækur von Brauchitsch, sem
afhenti flesta peningana sem
Diehl skráði, benda til að hann
hafi hitt Lambsdorff og Fride-
richs í kringum þann tíma sem
Diehl færði peningagjafirnar í
bókhaldið. Samstarfsmenn Diehls
segja um hann að hann sé „mjög
nákvæmur, eiginlega allt of ná-
kvæmur". Og dæmi um peninga-
gjöf til Hilmar Selle, SPD-þing-
manns í Nordrhein-Westfalen,
bendir einnig til að Diehl hafi
unnið sitt starf vel. Selle hafði
samband við Kaletsch, fv. starfs-
mann Flick-fyrirtækisins, og sagði
honum að hann vantaði peninga af
fjölskylduástæðum. Kaletsch var
fljótur til og afhenti honum
seinna umslag og sagði að í því
væru 40.000 mörk. Selle taldi pen-
ingana þegar þeim kom en þar
voru bara 39.000 mörk. Hann lét
Keletsch vita og fékk 1.000 mörk
send um hæl. Nafn Selle var á
lista Diehls yfir SPD-þiggjendur.
Þar var fært „wg. Selle DM
40.000“ og „wg. Selle DM 1.000“.
Riemer, sem er ákærður um að
hafa þegið 145.000 mörk af Flick-
fyrirtækinu á árunum 1974—1977,
hafði yfirumsjón með styrkveit-
ingum til rannsókna- og fram-
kvæmdastarfa á kolavinnslusvæð-
inu í Nordrhein-Westfahlen þar
sem hann var viðskiptaráðherra á
þessum árum. Flick-fyrirtækið
fékk milljónir í opinbera styrki á
svæðinu á þessum tíma. Meðal
skjalanna sem Diehl hélt saman
var bréf frá Kaletsch þar sem seg-
ir: „Viltu gjöra svo vel að láta
herra Nemitz fá umslag með
$5.000 í „óopinberum" peningum.
Þessi upphæð er fyrir Riemer við-
skiptaráðherra sem er að fara í
ferð til Bandaríkjanna." Nemitz
hefur einnig verið ákærður í
Flick-málinu.
Peningagjafir
gömul saga
Flick er eitt stærsta fyrirtækið í
Vestur-Þýskalandi. Aðalskrifstof-
ur þess eru í Miinchen, og þaðan er
stjórnað um 100 dótturfyrirtækj-
um heima fyrir og erlendis, sem
hafa samtals næstum 10 billjón
marka árlega veltu. Friedrich
Flick eldri var bóndasonur sem las
viðskiptafræði og vann sig hratt
upp í forstjórastól hjá járniðnað-
arfyrirtækinu Minden und Schu-
atte. Hann gifti sig þegar hann
fékk stöðuhækkunina 29 ára gam-
all árið 1912. Frúin færði 30.000
mörk í búið og Flick hagnaðist síð-
an mjög í fyrri heimsstyrjöldinni
en hann var ekki kallaður í herinn
vegna starfs síns í járniðnaðnum.
Flick komst snemma í kynni við
stjórnmálamenn. Hann borgaði
t.d. einkaskuldir Stresemanns
utanríkisráðherra og afhenti von
Schleicher, fv. kanslara, 150.000
mörk upp úr 1930. Þetta kom hon-
um vel árið 1932 þegar hann
missti næstum allar eigur sínar í
kreppunni. Brúning, þv. kanslari,
kom honum þá til hjálpar og ríkis-
stjórnin keypti upp stáliðnaðar-
hlutabréf, sem hann átti mikið af,
á þrisvar sinnum hærra verði en
þau voru verð.
Flick hélt greiðvikni við stjórn-
málamenn áfram og lét sig litlu
skipta hvar í flokki þeir voru.
Hann gaf Nasistaflokknum
100.000 mörk árið 1933 og lét Gör-
ing og Himmler fá miklu meiri
peninga seinna. Hann hélt pen-
ingagjöfum áfram eftir stríðið og
gaf kristilegum demókrötum mik-
ið fé á sjötta og sjöunda áratugn-
um. Upp úr 1970 taldi einn elsti og
traustasti starfsmaður hans, Kal-
etsch, ekki lengur rétt að binda sig
svo við einn flokk og hann og eftir-
maður hans, von Brauchitsch,
færðu út kvíarnar og fóru að gefa
öllum stjórnmálaflokkunum mikið
fé.
Flick barðist ekki í seinni
heimsstyrjöldinni en fyrirtæki
hans unnu að vopnaframleiðslu og
notuðu fjölda gyðinga við fram-
leiðsluna. Hann var fundinn sekur
í Núrnberg-réttarhöldunum og sat
inni fimm ár af sjö ára dómi.
Hluti hegningarinnar var að hann
varð að selja hlut sinn í öllum
fyrirtækjum en hann hafði þegar
misst þrjá-fjórðu-hluta eigna
sinna við skiptingu Þýskalands.
Hann seldi það sem hann átti eftir
með miklu tapi og þurfti þar af
leiðandi ekki að greiða skatta af
tekjunum. Þær reyndust mjög
miklar þrátt fyrir tapið og Flick
fjárfesti í fyrirtækjum í Frakk-
landi, Belgíu og Vestur-Þýska-
landi. Hann keypti t.d. upp 37,5%
í fyrirtækinu Daimler-Benz og sú
fjárfesting ein átti eftir að
3.000-faldast. Flick eldri lést 89
ára gamall árið 1972. Hann var þá
talinn efnaðasti maður Þýska-
lands, ef ekki allrar Evrópu. Sonur
hans fetar nú í fótspor föður síns
og veit að það er mikilvægt að
halda stjórnmálamönnum góðum.
(Heimild: Spiegel og „ííber
die Deutschen“, ab.)
Rætur íslenskrar menningar
eftir Einar Pálsson. Allt ritsafnið, 6 bindi,
fæst nú aftur á skrifstofu Mímis
Þetta ritsafn hefur gjörbreytt viöhorfum í rannsókn
íslenskrar menningarsögu. Á aöeins einum og hálfum
áratug hafa allar megintilgátur ritsafnsins veriö staö-
festar. Enginn getur lengur rökrætt uppruna íslenskr-
ar menningar sem ekki hefur kynnt sér þessi rit.
Útgáfa ritanna er mjög vönduö. Atriða- og tilvitnana-
skrá fylgja.
Semja má um greiðslu
Mímir,
sími 10004, kl. 1—5 síðdegis. w
BRIO.
-----I--—'j
fyrir barnið
HHfB ÖRYGGISHUÐ í STIGA0P
0G HURÐIR ÚR TRÉ 0G JÁRNI
Járnhliö 90—115 cm. Tréhliö upp í 120 cm
— má minnka
BS3Ö BARNARIMLARÚM
Færanlegur botn 55 cm x 117 cm
BURÐARRÚM
létt, nett og þægileg.
KERRUR MEÐ 0G ÁN SKERMS
BARNAVAGNAR
Bjóðum einnig stórgott úrval
fflQ af barnavörum.
Póstsendum
BABY-BJÖRN-BÚÐIN.
Laugavegi 41, sími 29488.