Morgunblaðið - 09.02.1984, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 1984
Minning:
Magnús Armann
stórkaupmaður
Fæddur 31. ágúst 1915
Dáinn 2. febrúar 1984
í dag kveðjum við hinstu kveðju
Magnús Ármann stórkaupmann,
sem andaðist fimmtudaginn 2.
febrúar síðastliðinn.
Hann hafði verið heilsubiiaður
mörg undanfarin ár, og síðustu ár-
in átt við mikla vanheilsu að
stríða. Það kom því ekki svo mjög
á óvart þótt kallið kæmi
fyrirvaralaust.
Hann var fæddur á Hellissandi
31. ágúst 1915, einn 5 systkina, og
var því á sextugasta og níunda
aldursári er hann lést. Foreldrar
hans voru hjónin Arndís Jónsdótt-
ir og Valdimar Ármann verzlun-
arstjóri á Hellissandi.
Valdimar faðir hans féll frá í
júlí 1925, og stóð þá ekkjan uppi
með 5 börn á unga aldri. Fjöl-
skyldan fluttist til Reykjavíkur
árið 1930 og átti þar heimili síðan.
Eins og að líkum lætur átti
Magnús ekki kost á langri skóla-
göngu að barnaskólaprófi loknu.
Hann varð að fara að vinna fyrir
sér ungur að árum, eins og svo
margir ungiingar á kreppuárun-
um.
Hann starfaði í nokkur ár hjá
heildverslun Nathan & Olsen, en
stofnaði síðan ásamt Ágústi Ár-
mann frænda sínum heildverslun,
sem var gefið nafnið Heildversiun
Ágúst Ármann, sem síðan varð
stofninn að Ágúst Ármann hf.
Magnús steig mikið gæfuspor er
hann kvæntist 23. maí 1942 Mar-
gréti Björnsdóttur frá Þorbergs-
stöðum i Dölum, hinni ágætustu
konu. Hefir hún staðið við hlið
manns sins í blíðu og stríðu, allt
til hinstu stundar.
Þeim- varð tveggja barna auðið,
sem eru Arndís, fædd 9. maí 1943.
Hún er gift Birni Kr. Gunnarssyni
og eiga þau 3 börn. Ágúst Már
Ármann, fæddur 29. des. 1948.
Hann er kvæntur önnu Maríu
Kristjánsdóttur. Þau eiga 2 börn.
Magnús Ármann veitti fyrir-
tæki sínu forstöðu meðan heilsa
og kraftar entust ásamt konu
sinni Margréti. En á siðari árum
komu börn þeirra hjóna og
tengdabörn til starfa í fyrirtæk-
inu og léttu ábyrgðinni af foreldr-
um sínum.
Ég kynntist fyrst þeim hjónum
árið 1948 fyrir hreina tilviljun, og
datt þá síst í hug að það yrði upp-
haf áratuga langs náins samstarfs
og vináttu. Sú varð þó raunin á.
Þetta sýnir best hversu atvik og
tilviljanir geta ráðið miklum um
örlög og ævistörf.
Heildverslun sú sem Magnús
rak átti þá mjög erfitt uppdráttar.
Hún hafði verið stofnuð af engum
efnum, og hann mjög heilsuveill.
Þau bjuggu við þröngan kost i lít-
illi íbúð á Klapparstíg 38. Allur
innflutningur og verslun var drep-
in í dróma innflutningsleyfa,
gjaldeyrisskorts og allsleysis. Og
leyfi fyrir innflutningi lágu ekki á
lausu. Þar sátu í fyrirrúmi grónari
innflutningsfyrirtæki. Hinir nýrri
og smærri aðilar áttu lítinn kost á
að fá innflutningsleyfi til að geta
rekið sín fyrirtæki.
Magnús barðist á þeim árum af
ótrúlegri seiglu og harðfylgi við að
sjá sér og sínum farborða þrátt
fyrir heilsubrest. Og verslun og
viðskipti lágu mjög vel fyrir hon-
um. Má þvi segja, að hann hafi
verið á réttri hillu hvað ævistarf
snerti. Hann stóð vissulega ekki
einn uppi. Við hlið hans stóð eig-
inkonan Margrét sem var og er
einstök að mannkostum og dugn-
aði. Hún starfaði í heildverslun-
inni af miklum dugnaði og atorku-
semi og átti sinn mikla þátt í vel-
gengni fyrirtækisins þegar árin
liðu. Auk þess þurfti hún að sinna
og búa við erfiðar heimilisástæður
lengst af. Það var því ótrúlegt
hvað hún afkastaði og áorkaði
miklu. Enda lagði hún nótt við dag
til að svo mætti verða.
Eins og áður sagði, hefi ég átt
náið samstarf og samvinnu við
þau hjón um áratugaskeið, og ég
minnist með ánægju margra
gleðistunda sem ég og kona mín
áttum með þeim hjónum og fjöl-
skyldu þeirra fyrr og síðar. Svo og
í daglegum störfum og erli dag-
anna, þar sem skiptust á skin og
skúrir. Ég tel mig gæfusaman að
hafa komið til starfa hjá þeim
hjónum, og er þakklátur fyrir allt
sem þau gerðu fyrir mig og mína
fyrr og síðar.
Magnús og Margrét voru elsku-
leg hjón og gott að vinna með
þeim. Sama er að segja um börn
þeirra og tengdabörn sem standa
trúan vörð um þá arfleifð og
mannkosti sem Magnús hafði til
að bera.
Ég mun ávallt minnast Magnús-
ar sem hins góða manns og trygga
vinar, og votta Margréti, börnum
og tengdabörnum og öðrum ætt-
ingjum einlæga samúð mína.
Gu blessi minningu Magnúsar.
Andrés Bjarnason
íslensk verslunarstétt hefur
misst einn af sínum góðu fram-
herjum í innflutningsverslun.
Magnús Ármann stórkaupmaður
andaðist 2. þ.m. eftir langvarandi
veikindi. Hann fékk hægt andlát í
Hjúkrunarheimilinu í Kópavogi
eftir tveggja mánaða dvöl þar, en
áður hafði hann verið í rúm tvö ár
á öldrunardeild Landspítalans við
Hátún í Reykjavík. Á báðum þess-
um stöðum hafði hann notið sér-
staklega góðrar umönnunar góðs
starfsfólks. Þar áður hafði hann
verið sjúkur heima í nokkur ár og
verið þá í einstaklega ástríkum
höndum konu sinnar, barna og
tengdabarna. Kallið var nú í raun
lausn trúuðum manni.
Að Magnúsi stóðu sterkir og
gáfaðir ættstofnar. Faðir hans var
Valdimar Ármannsson Bjarna-
sonar frá Viðfirði á Austurlandi,
en Ármann var bróðir hins kunna
gáfu- og lærdómsmanns Björns.
Börn Ármanns tóku sér ættar-
nafnið Ármann. Móðir Magnúsar
var Arndís Jónsdóttir, hrepp-
stjóra á Hellissandi, og þar bjuggu
foreldrar Magnúsar. Hann var
fæddur að Hraunprýði þar á
staðnum. Arndís var fædd árið
1891 og andaðist á heimili Magn-
úsar og konu hans, Margrétar, í
Reykjavík árið 1945. Valdimar var
fæddur árið 1888 og lést af slys-
förum á Hellissandi í júlí 1925,
langt um aldur fram frá fimm
börnum. Magnús var þeirra næst-
elstur. Elst var Unnur, fædd 1912
og dáin 1980, var gift Steinþóri
Marteinssyni. í miðið var Knútur
rafvirkjameistari á Akranesi,
fæddur 1921, kvæntur Kristínu
Jensdóttur. Yngstu börnin tvö
voru systurnar Hanna, fædd 1922,
gift Finni Björnssyni flugvirkja,
og Katrín, fædd 1923, gift Þórhalli
Arasyni forstjóra, öll búsett í
Reykjavík.
Valdimar, faðir Magnúsar, rak
umfangsmikla verslun á Hellis-
sandi og útgerð í samvinnu við
Proppé-bræður. Strax á unga aldri
mun Magnús hafa fylgst náið með
störfum föður síns og tekið þátt í
þeim af þeim eldlega áhuga, ein-
lægni og ósérhlífni, sem einkenndi
öll hans verk um ævina. Tengsl
feðganna urðu þess vegna nánari
en gengur og gerist yfirleitt. Frá-
fall föðurins varð því þungbært
áfall hinum tæplega 10 ára gamla
dreng, ekki síður en móðurinni og
hinum systkinunum fjórum.
Næstu árin dvaldi Magnús í
Reykjavík á vetrum og stundaði
nám í Miðbæjarskólanum og
kvöldskóla KFUM. Bjó hann þá að
Klapparstíg 38, þeim stað, er síðar
varð aðsetur hans og fjölskyldu
hans og verslunar í mörg ár. Fyrst
var hann hjá föðursystkinum sín-
um, þeim Ágústi Ármann og
Maríu, og síðan hjá Guðnýju Guð-
jónsdóttur og Guðrúnu Jónsdóttur
frænku sinni, er bjuggu þar á
sama stað, eða allt þar til móðir
hans fluttist til Reykjavíkur árið
1930. Á þessum árum var hann
hins vegar á sumrin hjá móður
sinni á Hellissandi og var henni
þar stoð og stytta. Byggðin undir
jöklinum var honum ávallt mjög
kær og hún hreif jafnan hina þýðu
strengi í hjarta Magnúsar.
Sagt er, að snemma beygist
krókurinn að því sem verða vill.
Verslun og viðskipti áttu hug
Magnúsar allan frá unga aldri,
ekki aðeins vestur á Hellissandi.
Jafnskjótt og til Reykjavíkur var
komið, leitaði starfsgleði hans út-
rásar á þeim vettvangi. Ágúst,
föðurbróðir hans, sá hvað í
drengnum bjó. Hann setti upp lít-
ið afdrep fyrir litla frænda sinn á
lóðinni sinni á horninu á Klapp-
arstíg og Grettisgötu. Þar fór
Magnús litli að höndla með ís og
fleira. Hann stóð þar löngum
stundum sjálfur, glaður og reifur
og hrókur alls fagnaðar og sýndi
þá strax þjónustulund hins sanna
verslunarmanns. Eins og gildir
um góð fyrirtæki og góðan for-
stjóra var leitað fast eftir störfum
hjá hinum unga kaupmanni, enda
þurfti hann á aðstoð að halda.
Margir voru kallaðir en fáir út-
valdir, þeir duglegu og áreiðan-
legu. Hann hafði ávallt aðeins hið
besta lið í störfum hjá sér, hvort
sem það var í litla afdrepinu á
horninu eða við stóru heildversl-
unina í Sundaborg.
Hin alvarlegri verslunarstörf
Magnúsar hófust, er hann réðst
sendill hjá stórfyrirtækinu Nath-
an & Olsen í Reykjavík haustið
1930, þá 15 ára gamall. Hann
starfaði þar í 15 ár í hinum ýmsu
deildum þess og síðustu árin hafði
hann með höndum alla umsýslu
innflutningsskjala fyrrrtækisins.
Það starf var umfangsmikið og
meira en nú gerist, því að íhlutun
hins opinbera var jafnvel meiri en
nú er og innflutningur háður
margvíslegum leyfisveitingum.
Reynsla hans í störfum hjá Nath-
an & Olsen kom honum að miklu
gagni, er hann hóf að reka sína
eigin heildverslun.
Ágúst Ármann, föðurbróðir
Magnúsar, hafði staðið fyrir út-
flutningsverslun. Á árinu 1942
hófu þeir í sameiningu að flytja
inn vörur í litlum mæli og sinntu
því með sínum aðalstörfum. Þau
umsvif jukust þó brátt og á árinu
1945 stofnuðu þeir saman sérstakt
fyrirtæki á því sviði, þegar Magn-
ús hætti störfum hjá Nathan &
Olsen og helgaði starfskrafta sína
hinu nýja fyrirtæki. Það var til
húsa að Klapparstíg 38 í Reykja-
vík fram til ársins 1973, er öll
starfsemi þess var flutt i hluta
stórbyggingarinnar Sundaborg við
samnefnda götu í Reykjavík.
Fyrirtækið átti aðild að byggingu
þess húss ásamt ýmsum öðrum
innflutningsfyrirtækjum. Magnús
varð einkaeigandi heildverslunar-
innar Ágúst Ármann við lát föð-
urbróður síns, Ágústar Ármanns,
árið 1949. Þá hafði starfað um
skeið í hlutastarfi við fyrirtækið
Andrés Bjarnason, sem síðar varð
fastur starfsmaður þess og varð
einn af stofnendum hlutafélagsins
Ágúst Ármann, er tók við rekstri
einkafyrirtækis Magnúsar á árinu
1958. Magnús veitti fyrirtækinu
forstöðu af festu, drenglund,
stórhug og myndarskap allt þar til
hann varð að draga sig í hlé vegna
veikinda. Þá tóku við forystunni
sonur hans Ágúst Már Ármann og
dóttirin Arndís. Þau hófu störf
hjá fyrirtækinu árið 1971 og hafði
þá Ágúst lokið framhaldsnámi
erlendis í verslunarfræðum. Eig-
inmaður Arndísar, Björn Gunn-
arsson, hafði hafið störf hjá fyrir-
tækinu á árinu 1962 og síðustu sjö
árin hefur eiginkona Ágústs,
Anna María Kristjánsdóttir, einn-
ig unnið við fyrirtækið, auk ann-
ars einvalaliðs karla og kvenna.
Magnús hafði lag á því alla tíð að
laða til sín öndvegis starfslið.
Þrátt fyrir erfiðar aðstæður við
stofnun fyrirtækisins á stríðsár-
unum dafnaði það og stækkaði,
ekki síst eftir að hömlum var létt
af versluninni og eigin dugnaður
manna fékk að njóta sín. Þá kom
best í ljós hversu mikilvægt það er
hverri þjóð að hefta ekki framtak
einstaklingsins, útsjónarsemi og
viðskiptaþekkingu. Þá fyrst nutu
hæfileikar Magnúsar sín til fulls,
þegar höftunum hafði verið létt af
og hann gat beitt sér óheftur fyrir
innkaupum á góðum vörum á hag-
stæðu verði. Það var hagur fyrir-
tækisins sem byggðist á dómi
viðskiptavinanna, þeirra sem gátu
valið og hafnað. Vörurnar hans
voru ávallt vandaðar og verðið
hagstætt. Bætt lífskjör þjóðar
geta einnig verið fólgin í því að
leysa hæfileika snjallra kaup-
sýslumanna úr læðingi. Heiðar-
leiki hans, góðvild og trúmennska
við hið góða og göfuga birtist i öllu
hans starfi eigi síður en einkalífi.
Magnús Ármann var gæfumað-
ur, ekki aðeins í starfi heldur
einnig í fjölskyldulífi, enda þótt
heilsuleysi væri honum lengst af
nokkur fjötur um fót. Gæfan fólst
í því að hasla sér völl í starfi, sem
hann vann heilshugar að, sinnti í
einlægri trú á hið góða og göfuga,
í krafti trúarvissunnar, kristin-
dómsins. Hann var einlægur
trúmaður allt sitt líf og áhrif
Friðriks Friðrikssonar í starfi
KFUM voru sterk og ævarandi.
Hann var jafnlyndur, glaðlyndur,
skipti ekki skapi svo séð varð,
jákvæður og mannbætandi. Gæfa
hans í fjölskyldulífinu var ekki að-
eins atlætið í heimahúsum á Hell-
issandi og hjá frændfólkinu á
Klapparstígnum á uppvaxtarár-
unum. Gæfan mesta og verðskuld-
uð var kvonfang hans, börn,
tengdabörn og barnabörn. Hinn
sterki, einlægi, fórnfúsi, hógværi
og göfugi förunautur var kona sú,
er hann gekk að eiga hinn 23. maí
árið 1942, Margrét Björnsdóttir
frá Þorbergsstöðum 1 Laxárdal í
Dalasýslu. Samrýmdari hjón
verða vart fundin. Þau stóðu sam-
an í baráttunni við fátækt og veik-
indi. Sigruðu saman hið fyrr-
nefnda og héldu uppi sterkum
vörnum í sameiginlegu trúar-
trausti gagnvart hinu síðar-
nefnda. Þau deildu óspart út gjöf-
um til vina, vandamanna og sam-
ferðafólks. Gáfu þeim hlutdeild í
afrakstri af striti sínu.
Margrét kom snemma við sögu í
fyrirtækinu auk þess að sinna sín-
um heimilisstörfum. Samvinna
þeirra þriggja, Magnúsar, Andrés-
ar og Margrétar, var einstök.
Hvergi bar á skugga. Verkaskipt-
ingin var þannig, að hvert þeirra
um sig gat notað hæfileika sína
með frábærum árangri. Magnús
var hið leiðandi afl og Margrét
hinn trausti bakhjarl, sem þó
sinnti í senn i upphafi vali á vör-
um til innkaupa og sölu þeirra og
stjórnaði síðan þeim þætti fyrir-
tækisins uns hún dró sig smátt og
smátt í hlé til þess að geta betur
annast um Magnús i veikindum
hans. Þar var hún árum saman
hinn hugljúfi og tryggi félagi og
líknandi hönd, hinn einlægi og
sanni ástvinur.
Nú skilja leiðir þeirra Margrét-
ar og Magnúsar um sinn eftir
fjóra áratugi. Þau trúa og treysta
á endurfundi. Uppskera þeirra nú
er ekki síst sá andi góðvildar og
gæsku, sem skyldmenni, vinir og
kunningjar finna hið innra með
sér, þegar þeir minnast Magnúsar
Ármanns og votta Margréti konu
hans, börnum, tengdabörnum og
barnabörnum samúð sína.
„Far þú í friði, friður Guðs þig
blessi. Hafðu þökk fyrir allt og
allt.“
Grétar Áss Sigurðsson
Dáinn er góður maður.
Ég man hann fyrir um 40 árum.
Þá labbaði ég fyrir hann með litla
tösku í verslanir í Reykjavík, með
sýnishorn af ýmsum varningi. Þá
var heildverslunin lítil, nú er hún
orðin stór, vegna dugnaðar Magn-
úsar og fleiri góðra manna. Að
loknu starfi var oft sest inn til
Magga og spilaður bridge. Þar
kynntist ég ýmsum góðum félög-
um, meðal annars Andrési
Bjarnasyni, Steingrími hjá Ell-
ingsen o.fl. Þá var oft glatt á
hjalla, enda Maggi hrókur alls
fagnaðar á góðum stundum.
Mikill er söknuður vina og
kunningja. Innileg hluttekning til
systur minnar og allra aðstand-
enda frá mér og fjölskyldu minni.
Magnús Björnsson
Hversu oft erum við ekki minnt
á hve lífið getur verið miskunnar-
laust. Sumir eru þeir, sem verða
fyrir slíkum veikindaáföllum í
blóma lífsins og verða að búa við
þau alla æfi, að maður undrast
grimmd slíkra örlaga.
Þessar hugleiðingar setjast að
mér, þegar ég nú sest niður til að
rita nokkur minningarorð um mág
minn, Magnús Ármann, stórkaup-
mann, sem í dag verður til moldar
borinn frá Dómkirkjunni.
Magnús, sem hét fullu nafni
Karl Magnús Ármann, fæddist á
Hellissandi 31. ágúst árið 1915 og
var því 68 ára er hann lést. For-
eldrar hans voru Valdimar Ár-
mann, kaupmaður og útgerðar-
maður á Hellissandi, sonur Ár-
manns Bjarnasonar, verzlunar-
stjóra frá Viðfirði, og konu hans
Katrínar Sigfúsdóttur, og eigin-
kona hans Arndís Jónsdóttir, dótt-
ir Jóns Jónssonar, hreppstjóra frá
Munaðarhóli og eiginkonu hans
Jóhönnu Jóhannsdóttur.
Magnús ólst upp í glöðum
systkinahópi þar til faðir hans
andaðist árið 1925, en þá var
Magnús á 10. ári. Má geta nærri
þvílíkt áfall það hefir verið fyrir
viðkvæmt barn á þeim aldri að
missa föður sinn.
Árið 1930 fluttist móðir Magn-
úsar með börn sín til Reykjavíkur.
Skömmu síðar byrjaði Magnús að
vinna að verzlunarstörfum og mun
hafa létt undir með móður sinni
við að sjá sér og sínum farborða.
Árið 1942, hinn 23. maí, giftist
hann eftirlifandi konu sinni Mar-
gréti Björnsdóttur Ármann frá
Þorbergsstöðum í Dölum.
Árið 1931 réðst Magnús starfs-
maður á skrifstofu Nathan &
Olsen hér í borg. Hann vann þar
allt til ársins 1944 er hann varð
fyrir alvarlegu veikindaáfalli, sem
mótaði lífshlaup hans upp frá því.
Magnús mun hafa byrjað verzl-
unarrekstur upp á eigin spýtur ár-
ið 1946. Var hann þá nýfluttur
með fjölskyldu sína í hús föður-
bróður síns, Ágústs Ármann, á
Klapparstíg 38. Með aðstoð
Ágústs, sem vildi styðja við bakið
á frænda sínum í veikindum hans,
stofnsettu þeir fyrirtæki árið
1947, sem hlaut nafnið Ágúst
Ármann, heildverzlun. Voru þeir
báðir eignaraðilar að fyrirtækinu.
Eftir lát Ágústs árið 1949 rak
Magnús fyrirtækið einn og stjórn-
aði því allt til þess tíma er veik-
indi hans ágerðust.
Það var ekki um auðugan garð
að gresja í viðskiptum árið 1947.
Allur innflutningur var háður
innflutningsleyfum, innflutn-
ingshöft í algleymingi og skömmt-
un. Sýnir það dugnað og áræði
Magnúsar að enda þótt sjúkdóm-
urinn hefði lamað starfsþrek hans
mikið, þá hafði hann kjark og þor
til að hasla sér völl á þessu
starfssviði.
Ugglaust hafa ráð og reynsla
Ágústs verið notadrjúg, en mig
grunar einnig að hinn framúr-
skarandi dugnaður og ósérhlifni
Margrétar, konu Magnúsar, hafi
ráðið hér nokkru um.
Eftir að innflutningsverzlunin
var að nokkru gefin frjáls árið
1952 afnaði fyrirtæki þeirra hjóna