Morgunblaðið - 27.07.1984, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. JÚLÍ 1984
23
Halldór Ásgrimsson, sjávarútvegsráðherra:
Þetta er gífurlegt
áfall fyrir landshlutann
„Ég sagði þeim hvernig þessi mál
stsðu. Þeir taka sínar ákvarðanir í
framhaldi af þvf. Þetta er að sjálf-
sögðu gífurlegt áfall fyrir landshlut-
ann. Vissulega eru sérstæð vanda-
mál þarna, sem þarf að taka á, en
hins vegar er ekki hægt að tala um
að ástandið sé einkennandi fyrir
landshlutann. Það eru hins vegar
ýmis fyrirtæki innan landshlutans,
sem þarf að taka á sem byggða-
vandamáli. En ég tel nú að ástandið
annars staðar á landinu sé mjög
svipað," sagði Halldór Ásgrtmsson,
sjávarútvegsráðherra.
„Ég tel það afar mikilvægt, að
menn ræði þessi mál í fullri
hreinskilni og geri sér grein fyrir
því hve miklir erfiðleikar sjávarút-
vegsins eru. Að því leytinu til var
fundurinn gagnlegur. Ég tel það nú
ekki skynsamlegt að stöðva á þess-
um tíma. Það hefur verið tiltölulega
góður afli hjá togurunum og það er
verið að koma þessum skuldaskila-
málum áfram. Einnig verður tekið
sérstaklega á málum þeirra fyrir-
tækja, sem ekki hafa nægilega góða
eiginfjárstöðu til að setja veð fyrir
skuldbreytingu. Það eru mörg fyrir-
tæki, sem eru þannig stödd, að þeir,
sem hafa lánað þeim, eru f raun
búnir að tapa sínu fé. Það er algjör
misskilningur hjá mönnum að halda
að breyting á gengi krónunnar muni
leysa vanda þessara fyrirtækja.
Halldór Ásgrímsson
Slíkar lausnir eru engar lausnir og
koma því ekki til greina að mínu
mati. Éf menn geta ekki beðið eftir
þeim aðgerðum, þá er f sjálfu sér
ekkert í þvi að gera. Það eru áreið-
anlega sum fyrirtækjanna, sem eru
komin í algjört þrot, en ekki þó öll.
Það getur enginn þvingað fram að-
gerðir í þessum efnum. Það var
fjallað um þessi mál á rfkisstjórn-
arfundi sfðastliðinn þriðjudag og
verður gert aftur á föstudag þannig
að menn eru að leita allra leiða til
að beina meira fjármagni til sjávar-
útvegsins. Ég tel að bankarnir hafi
brugðist mjög verulega að undan-
förnu. Þeir hafa lánað miklu meira
fé en góðu hófu gegnir f ýmsa starf-
semi og aukið mjög á peningalega
þenslu í þjóðfélaginu. Við þurfum að
finna leiðir til að ná þeirri stjórn á
peningamálum, sem kemur í veg
fyrir slíkt. Einnig er ríkissjóðsdæm-
ið orðið það alvarlegt, að þar krepp-
ir líka verulega að. Menn mega því
ekki mæna allt of mikið á lausnina i
sjávarútveginum sjálfum. Það er
ekki sfður mikilvægt að ná tökum á
ýmsu öðru, sem byggir allt sitt á
sjávarútvegi.
Stjórnvöld geta aldrei gefið aðil-
um algjöra tryggingu fyrir afkomu
sinni. Við lifum í stórum heimi og
erum mjög háðir viðskiptum við
önnur lönd. Það er því alveg sama
hversu góð eða siæm stjórnvöld eru.
Þau hafa takmarkaða möguleika til
að gefa slíkar tryggingar. Því miður
hefur málflutningur snúizt f það, að
mestu máli skipti að þrýsta nægi-
lega mikið á stjórnvöld, þá sé allur
vandinn leystur, en þetta er afar
hættulegur hugsunarháttur," sagði
Halldór Ásgrímsson.
Hverjar eru þínar helztu hug-
myndir um framtfðarlausnir? „Eg
get ekkert frekar sagt um þetta á
þessu stigi.“
Ólafur Gunnarsson, framkvæmdastjórí Sfldarvinnsliinnar:
Taprekstur fyrri ára
hefur tekið völdin
„Við vonuðumst auðvitað eftir því,
að þeir af þingmönnunum, sem að-
stöðu hafa til, gætu sagt okkur eitt-
hvað, sem létti róður okkar í barátt-
unni. Það kom fram hjá þeim, að
þeir eru tölvert að vinna að þessum
málum, en við gátum ekki séð að
neitt af því væri komið það langt, að
það breytti ákvörðun okkar um
stöðvun," sagði Ólafur Gunnarsson,
framkvæmdastjóri Sfldarvinnslunn-
ar í Neskaupstað.
„Okkur skilst að það eigi að
fjalla um þetta af tölverðri alvöru
í þessari viku og við erum að von-
ast til að út úr því komi eitthvað,
sem gæti komið okkur af stað aft-
ur, en ekkert liggur fyrir í þeim
efnum enn. Það komu fram ýmsar
hugmyndir um aðgerðir í þessum
efnum, en það átti sýnilega eftir
að fá þær samþykktar mjög víða.
Við treystum okkur ekki til að
breyta þessari ákvörðun þó við
hefðum gjarnan viljað, það er
bara ekki lengur í okkar valdi,
taprekstur undarfarinna ára er
búinn að taka af okkur völdin.
Ég hef þó ekki leyfi til annars
en að trúa því, að þessum fyrir-
tækjum verði gert það kleift að
starfa. Það eru um 700 manns,
sem vinna beint við þau fyrirtæki,
sem nú stöðvast, en liklegt er að
það séu um 2.000 í öllum byggðar-
lögunum, sem tengjast sjávarút-
veginum á einn eða annan hátt, en
gert er ráð fyrir því, að fiskur end-
ist í mörgum vinnslustöðvum
fram um miðja næstu viku.
Við teljum tap á togurunum
10—12% á frystingunni, 4—7% og
á saltfiski 8—10%, þannig að það
er tap á öllum greinum sjávarút-
vegsins og engin von til þess, að
við vinnum okkur út úr neinum
vanda meðan staðan er þessi og
þar að auki með 30% vanskila-
vexti á tapinu. Hinir fimm eiga
Ólafur Gunnarsson
eftir að taka ákvarðanir hver á
sínum stað. Þeir lýstu sig á fund-
inum alveg sammála þvi, að þetta
gengi ekki svona og einhverjir
þeirra halda þetta ekki lengi út.
NÝJA BÍÓ á Siglufirði er 60 ára um
þessar mundir. Kvikmyndasýningar
bófust þar 17. júlf 1924 og hefur
kvikmyndahúsið starfað óslitið síð-
an. Það er því þriðja elsta starfandi
kvikmyndahús landsins.
í tilefni sextugsafmælisins voru
prentaðir aðgöngumiðar með
Það kom ekkert fram á þessum
fundi, sem gaf tilefni til að hætta
við stöðvun nema góður vilji
manna til að takast á við þessi
vandamál. Það hefur nú komið
fram áður án þess að gera mikið
gagn. Það má nú benda þessum
mönnum á það, að erlendar skuld-
ir þjóðarinnar fara víst síhækk-
andi og ekki minnka þeir við það,
að framleiðsla sjávarafurða sé að
stöðvast eða stöðvist. Meginmálið
hlýtur að vera að auka framleiðsl-
una f stað þess að hindra hana,
öðru vísi komumst við ekki út úr
skuldasúpunni. Það ætti að vera
meginviðfangsefni stjórnvalda á
hverjum tfma að efla starfsemina,
en ekki leggjast á hana eins og nú
hefur verið gert. Gengisbreytingar
hafa kannski numið um 9% á einu
ári meðan framfærsluvísitalan
hefur hækkað um hátt í 40%. það
gengur auðvitað ekki. Sem dæmi
um tapið á meðaltogara má' nefna
að það er um 20 milljónir ásamt
fjármagnskostnaöi vegna tapsins
síðustu þrjú ár. Það hlýtur að vera
athugavert, að meðan meðaltogari
hér fiskar um helmingi meira en
meðaltogari í Noregi, er tap okkai
miklu meira,“ sagði ólafur Gunn-
arsson.
verðgildin 50 aurar og ein króna.
Miðar þessir voru seldir á því
verði á eina fullorðins- og eina
barnasýningu á afmælinu. Verð
þetta gilti á sýningar fyrir 60 ár-
um, en miðarnir nú höfðu það
framyfir þá gömlu, að þeir giltu
einnig sem happdrættisvinningar.
Úr fréUatilkjnningu.
Nýja Bíó 60 ára
kallaður inn. Við erum búnir að
vera úti í 6 daga og þetta verður
ekki einu sinnu fullur túr.
Það er náttúrlega ekki hægt að
neita því, að það er blóðugt að
þurfa að sigla í land af þessum
orsökum. Þetta er voðalegt á bezta
og blíðasta tímanum, það er verst
fyrir sjómennina og ekki verður
það betra þegar fer að hausta,
þegar oliueyðslan eykst kannski
um 20%. Hún er alveg f lágmarki
nú enda logn hvern einasta dag.
Sjómenn geta því miður ekkert
gert við þessu, en í félagi okkar
verður haldinn fundur annað
kvöld til að ræða þessi mál. Ég
held, að það sé nú ekki við útgerð-
ina að sakast í þessum efnum, en
það er bölvað að allir skuli ekki
vera saman í þessu. Þá á ég nú
Sveinn Benediktsson, skipstjóri á Bjarti:
Erum svekktir
yfir þessu
„ÞAÐ ER ágætt veður hér fyrir aust-
an, en ég hefði nú heldur kosið að
taka sumarfríið með öðrum hætti.
Við erum hérna á sömu slóð fjórir,
sem erum að sigla í land klukkan
sjö, og við erum allir mjög svekktir
yfir þessu,“ sagði Sveinn Bene-
diktsson, skipstjóri á Bjarti NK, er
Morgunblaðið náði talstöðvarsam-
bandi við hann á miðunum síðdegis
á miðvikudag.
„Við erum með síðasta togið og
hífum klukkan 7. Þetta er búið að
vera heldur dauft enda höfum við
hangið hér á sama svæðinu f tvo,
þrjá daga. Það hefur ekki verið
hægt að kippa neitt út af þessu,
það þýðir ekkert að vera að eyða
olfu f það, þegar maður getur átt
það á hættu þessa daga að vera
ekki bara við þá Austfirðinga, sem
skera sig úr, heldur allt landið.
Það getur verið bölvað að vera bú-
inn að liggja hér fyrir austan f
nokkrar vikur þegar aðrir fara að
stoppa. Maður þorir annars ekkert
að spá í það hvort stoppið verður
langt, en ég hef trú á þvf, að úr því
þetta er stoppað verði enn þá erf-
iðara komast af stað aftur. Það er
sjálfsagt ekkert annað að gera en
að taka þessu eins og hverju öðru
hundsbiti. Okkur finnst þetta al-
veg blóðug staða að þurfa að fara í
land núna. Þetta er eiginlega
bjartasti tíminn hjá okkur og sá
tími, sem við höfum til að ná ýsu-
kvótanum okkar, er einmitt nú og
fram í ágúst,“ sagði Sveinn Bene-
diktsson.
Náttúru- og söguferð
um Miðneshrepp
í FERÐARÖÐINNl „Umhverfið
okkar", 5. ferð, fer Náttúruverndar-
félag Suðvesturlands náttúruskoð-
unar og söguferð um Miðneshrepp
(Stafnes, Hvalsnes, Sandgerði og
Kirkjubólshverfi) laugardaginn 28.
júlí. Farið verður úr Reyjavfk frá
Norræna húsinu kl. 13.00 og úr
Sandgerði frá Sundlauginni kl.
14.30. Áætlað er að ferðinni Ijúki við
sundlaugina kl. 18—19.00 og við
Norræna húsið milli kl. 19.00 og
20.00. Fargjald er 200 kr., frftt fyrir
börn f fylgd með fullorðnum. Allir
velkomnir. Sérstaklega viljum við
benda Miðnesingum á að notfæra
sér þessa alhliða fræðsluferð um
hreppinn.
Leiðsögumenn verða Sigmund-
ur Einarsson, jarðfræðingur sem
fjalla mun um jarðfræði svæðis-
ins. Eva Þorvaldsdóttir, líffræð-
ingur kynnir lffríkið og þá sér-
staklega gróðurfarið. Sigrún Huld
Jónasdóttir vatnalífræðingur tek-
ur lífríkið í tjörnunum aðallega
fyrir. Ferdinand Jónsson fugla-
áhugamaður skoðar með okkur
fuglana á svæðinu. Áhugafólk um
sögu og örnefni munu miðla okkur
af fróðleik sfnum i ferðinni. Gott
er að hafa kfki, fuglabók og flóru
með.
Fyrst verður ekið suður í Bæj-
arskershverfi (Býjaskershverfi)
og Fuglavíkurhverfi, þar verður
skoðað lifrfki tveggja tjarna. Far-
ið verður niður f fjöru við Lind-
arsand, en fjörurnar í Miðnes-
hreppi eru með mjög fjölbreyttan
strandgróður. Áfram verður hald-
ið framhjá Melabergi, Másbúðum
og Nesjum. Hvalsneskirkja skoð-
uð, farið upp i Stafnesvita. Þaðan
farin stutt gönguferð suður á Bás-
enda að rústum gömlu einokun-
arverslunarinnar eftir Básenda-
flóðið 1799, gengið framhjá rúst-
um hjáleigunnar Loddu þá verður
haldið til baka inn i Sandgerði,
rætt verður um lffrfki og jarð-
fræði svæðisins á leiðinni. Ekið
verður um kauptúnið að Gamla
Sandgerði og Kettlingatjörn. Síð-
an haldið yfir Sandgerðistjörnina
inn í Klapparhverfi framhjá
Flankastöðum, Kólgu, Harðhaus,
Hrfmhúsum og Arnarbæli og
áfram inn f Kirkjubólshverfið.
Litið á fuglalíf á tjörninni í Fitja-
dal. Farið verður niður að Kirkju-
bóli, einum sögufrægasta stað
Miðneshrepps. Frá Kirkjubóli
verður farið framhjá Hafurbjarn-
arstöðum, Kolbeinsstöðum. Getið
verður um staðsetningu Kolbeins-
staðavörðu, Skiphóls, Dönsku
vörðu. Þrfvarða, Álaborgar og
Árnaborgar svo eitthvað sé nefnt.
Ekið verður um svæði sem geymt
hefur minjar um mannvist
skömmu eftir landnám, hið mikla
mannvirki Skagagarðinn, víðáttu-
mikil akurlönd og frá seinni tím-
um, merki eftir kartöfluræktar-
lönd Landssjóðs og herflugvöll.
Hjá Hólabrekku verður snúið við
og leiðsögninni lýkur við sund-
laugina f Sandgerði.
í Miðneshreppi eru mjög fjöl-
breyttar tjarnir við sjóinn og fjöl-
skrúðugt fjörulíf. Allt þetta er lítt
skemmt ennþá, en sjávarrof er
mikið f suðvestan veðrum með
stórstreymi eins og átti sér stað
nú f byrjun ársins. Gamlar
mannvistarminjar hafa lítt verið
kannaðar nú seinni árin. Elsta
hús hreppsins, Gamla Sandgerði,
bfður þess að verða byggðasafn.
Sérstök áhugamannasamtök um
náttúru- og umhverfisvernd eru
ekki starfandi á svæðinu.