Morgunblaðið - 19.08.1986, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. ÁGÚST 1986
REYKJAVÍK 200 ÁRA
Sverrir Hermannsson, menntamálaráðherra, afhendir Reykjavíkurborg eignarhluta
ríkisins í Viðey með gæðum og gögnum.
. o
Boðið upp á veitingar að aflokinni athöfninni i skála norðantil á eynni og voru
margir til að þiggja þær. Innst við borðsendann má sjá Davíð Oddsson, borgarstjóra,
í samræðum við Jón Helgason, landbúnaðarráðherra. Við hlið Davíðs er kona hans,
Astríður Thorarensen, i samræðum við Ingibjörgu Rafnar, og við hlið hennar Ragn-
hildur Helgadóttir, heilbrigðismálaráðherra.
Viðgerð má ekki taka lengri
tíma en tók að byggja húsin
síðar fékkst fé til að ljúka við bygg-
inguna. Fáeinum árum eftir að
byggingu Viðeyjarstofu lauk fékk
Skúli leyfi til að reisa þá kirkju, sem
enn stendur í eynni. Var hún full-
byggð árið 1774 og síðan þjónað
fráReylg'avík.Árið 1846 var kirkjan
lögð til Mosfells. Hefur hún varð-
veist í upphaflegri mynd.
- sagði borgarstjóri við móttöku
Viðeyjar, afmælisgjafar ríkissjóðs
HÁTÍÐLEG athöfn fór fram í Viðey á sunnudagsmorguninn er ríkis-
sjóður afhenti Reykjavíkurborg eignarhluta sinn í eynni að gjöf
ásamt gæðum og gögnum. Sverrir Hermannsson, menntamálaráð-
herra, afhenti borgarstjóra, Davíð Oddssyni, eignarskjalið fyrir
framan Viðeyjarstofu. Þar var nokkurt fjölmenni og meðal ráða-
manna þjóðarinnar biskupinn yfir íslandi, herra Pétur Sigurgeirsson.
í ræðu sem menntamálaráðherra
hélt fyrir afhendinguna rakti hann
sögu eyjarinnar í stórum dráttum,
allt frá því um hana er getið í Islend-
ingasögu Sturlu Þórðarsonar og
fram á okkar daga. Síðan afhenti
hann Davíð Oddssyni, borgarstjóra,
skjal til staðfestingar gjöfmni. Und-
ir það skrifa herra Pétur Sigurgeirs-
son biskup, Þorsteinn Pálsson,
fjármálaráðherra, Sverrir Her-
mannsson, menntamálaráðherra,
og Jón Helgason, landbúnaðarráð-
herra.
í þakkarávarpi sínu sagði Davíð
Oddsson að Reykjavíkurborg myndi
kappkosta að láta gera við eignim-
ar á eynni. Hann sagði Reykjavíkur-
borg ekki geta verið þekkta fyrir
að láta viðgerð taka lengri tíma en
Skúli fógeti var að láta byggja hús-
in, og því yrði kappkostað að ljúka
verkinu á tveimur árum. Þann tíma
tók að reisa Viðeyjarstofu áður en
landfógetinn flutti inn í hana.
Að loknu ávarpi borgarstjóra
bauð menntamálaráðherra við-
stöddum að þiggja veitingar í skála
norðantil á eynni, sem Viðeyjar-
naust heitir. Var þar þröngt setinn
bekkurinn.
hæða rammbyggilegt steinhús og
landfógeti búa á efri hæðinni en
stiftamtmaðurinn á þeirri neðri.
Skömmu síðar var fallið frá því að
hafa bústað stiftamtmanns í Viðey,
enda sat þáverandi stiftamtmaður,
Otto Rantzau greifi, I Danmörku
og var tregur að flytjast hingað til
lands. Var þá ákveðið í konungsúr-
skurði 8. maí 1752 að minnka húsið
um eina hæð.
Danskir múrarar komu til lands-
ins árið eftir og var þá hafíst handa
við að afla gijóts í veggina og hús-
ið reist árið 1754, og árið eftir
flutti Skúli fógeti inn í húsið, þrátt
fyrir að það væri ekki fullgert, en
þá var flárveiting uppurin. Nokkru
0
Ur sögri Viðeyjarstofu
Segja má að saga Viðeyjar hafí
hafist árið 1225, þegar klaustur var
þar stofnað. Með siðaskiptunum var
klaustrið síðan lagt niður og því
lýst yfír í konungsbréfí að eyjan
skyldi framvegis vera konungsgóss
og jafnframt aðsetur höfuðsmanna
konungs. Embættismenn konungs
fluttust þó ekki til eyjarinnar, en
þegar Skúli Magnússon var skipað-
ur landfógeti árið 1749 sótti hann
um það til konungs að þar yrði
honum byggður embættisbústaður.
Ákveðið var að húsið skyldi rúma
bæði landfógetann svo og stiftamt-
manninn. Átti það að vera tveggja
Frá Viðey.
Morgunblaðið/Einar Falur
Davíð Oddsson, borgarstjóri, flytur ávarp eftir að hafa veitt Viðey móttöku fyrir hönd borgarinnar
Eins og sjá má var talsvert fjölmenni viðstatt athöfnina fyrir framan Viðeyjarstofu.
Þegar Skúli Magnússon lét af
embætti árið 1793 fluttist Ólafur
Stephensen, stiftamtmaður, til Við-
eyjar og bjó hann í Viðeyjarstofu
til 1812, allt til dauðadags. Fjórum
árum seinna, 1816, seldi konungur
syni hans, Magnúsi Stephensen,
konfefensráði, jörðina með húsum
og var hún í eigu afkomenda hans
til ársins 1903. Magnús flutti með-
al annars með sér prentsmiðju til
eyjarinnar og var hún starfrækt f
eynni til ársins 1844 er hún var
flutt f land.
Meginhluti eyjarinnar ásamt Við-
eyjarstofu komst árið 1938 í eigu
Stephans Stephensen, eins afkom-
anda Ólafs. Þijátíu árum seinna
keypti ríkið Viðeyjarstofu. Fyrir
fáeinum árum keypti Reykjavíkur-
borg eignarhluta Stephans Steph-
ensen. Á vegum Þjóðminjasafns
verið unnið að endurbyggingu Við-
eyjarstofu og er útlit hennar komið
í upprunalegt horf, þó var hætt við
byggingu efri hæðarinnar. Viðeyj-
arstofa er nú talin elsta hús
Reykjavíkur.