Morgunblaðið - 14.02.1987, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 1987
51
°g byggja þar myndarlegt einbýlis-
hús við Kléberg. Um svipað leyti
fer Guðni að huga að fískverkun
og kaupir húsnæði þar að lútandi.
Var nú fiskur verkaður í salt, keypt-
ir hjallar og hengt upp í skreið. Þá
var einnig verkuð og söltuð sfld er
best lét. Síðar var hafín framleiðsla
á fóðri fyrir refi eða um svipað leyti
og sú atvinnugrein fór að þróast
hjá þeim er vildu breyta til úr hefð-
bundnum búskap. Verður ekki
annað sagt en allmikil umsvif hafí
verið hjá Guðna enda maðurinn
duglegur og óragur við að leggja í
framkvæmdir er hann taldi skyn-
samlegar. Auðvitað varð Guðni fyrir
áföllum í útgerðinni svo sem þegar
Bjami Ólafsson slitnaði upp af leg-
unni og rak upp í flöru í vonskuveðri
og fleira sem ég er ekki að tíunda
hér. Þau létu það ekki beygja sig
heldur unnu markvisst saman.
Þessum rekstri hélt Guðni áfram
í tæp 20 ár. Árið 1982 selja hjónin
eigur sínar og flytja á Selfoss. Þá
réðust þau einnig í þær fram-
kvæmdir að kaupa jörðina Hoftún
sem er skammt fyrir ofan Stokks-
eyri. Þar byggðu þau upp myndar-
legt refabú og auk þess hafði Guðni
þar marga hesta. Naut hann þess
vel og hafði mikla ánægju af ferða-
lögum á hestbaki skemmri eða
lengri leiðir um landið. Þá fór hann
oft í fjárleitir, hvort sem var að
vori að reka fé á fjall ellegar fara
í Qárleitir á haustin. Sagði hann
þessi ferðalög hafa veitt sér ómælda
ánægju. Bæði það að kynnast
skemmtilegum og duglegum leitar-
mönnum og svo hitt að ferðast um
íslenska náttúru og kynnast töfrum
hennar við aðstæður sem þessi
ferðalög gæfu.
Þegar menn kveðja skilja þeir
eftir ákveðna mynd í hugum þeirra
er til þekktu. Það fór ekki milli
mála að Guðni var ákaflega mynd-
arlegur maður, hávaxinn, þrekinn
og samsvaraði sér vel.
Karlmannlegur í allri framkomu
enda hraustmenni hið mesta. Staf-
aði frá honum hressandi blær, sem
kom vel fram í hinu glaðværa við-
móti hans. Var ákveðinn ef því var
að skipta og lét þá ógjaman sinn
hlut, ef honum fannst á sig hallað.
Lítt gefinn fyrir að láta aðra stjóma
sér en féll betur að halda sjálfur
um stjómvölinn. Hann valdi sér það
hlutskipti í lífinu sem féll að þessum
lífsstfl hans. Þegar Guðni var í lög-
reglunni í Reykjavík myndaðist
félagsskapur nokkurra lögreglu-
manna, er stunduðu sjósund, undir
leiðsögn hins þekkta sundkappa,
Eyjólfs Jónssonar.
Guðni var einn þessara félaga
og synti hann meðal annars svokall-
að Skeijaflarðar- og Viðeyjarsund.
Eyjólfur sagði mér að Guðni hefði
haft mikla möguleika til að ná langt
í þessari íþrótt, sökum hreysti
sinnar og fylgni. Það kom sér vel
fyrir Guðna seinna meira að hafa
lært að stinga sér í ölduna. Það var
í vonskuveðri fyrir utan Þorláks-
höfn aó lítt sjmdan mann tók út
af bát. Guðni stakk sér á eftir
manninum og bjargaði honum. Var
þetta talið þrekvirki en Guðni taldi
kennslu Eyjólfs hafa hjálpað sér
mikið við björgunina.
Margir bera sáran söknuð í hjarta
við hið sviplega fráfall Guðna, svo
sem öldmð móðir, böm, bamaböm,
systkini og vinir. En þó held ég að
ekki fari hjá því að Ósk Gísladóttir
tregi sinn lífsförunaut mest, þótt
þau hafi slitið samvistir á síðast-
liðnu ári og leiðir skilið. Þeirra
hjónaband varði í hartnær þijátíu
ár, þar sem þau studdu hvort annað
í blíðu sem stríðu.
Um síðustu jól fór Guðni í þriggja
vikna ferðalag meðal annars til
ísraels, og fór að skoða sögustaði
Biblíunnar. Fór þar um er Kristur
hafði lifað og starfað er hann var
hér á jörðinni. Hafði Guðni hina
mestu ánægju af þessu ferðalagi
og sagði að það hefði stækkað og
víkkað sjóndeildarhringinn.
Nú, einum og hálfum mánuði
seinna, er Guðni lagður af stað í
miklu stærra ferðalag. Þar mun
hann kynnast af eigin raun þeim
fyrirheitum sem Jesús Kristur gaf
mönnum hér á jörð, er felast í þess-
um orðum: „Ég lifí og þér munuð
lifa."
Þorsteinn Alfreðsson
Hjónaminning:
Gunnar Pálsson og
Anna Vilhjálmsdóttir
Tungu, Fáskrúðsfirði
Gunnar
Fæddur 22. júní 1896
Dáinn 1. febrúar 1987
Anna
Fædd 29. október 1892
Dáin22.júlí 1981
Gunnar Pálsson bóndi í Tungu í
Fáskrúðsfirði er látinn. Hann var
kvaddur við fagra og látlausa minn-
ingarathöfn í kirkjunni á Selfossi,
þar sem hann hafði dvalið á sjúkra-
húsi undanfama manuði. Daginn
eftir var haldið austur á bóginn
með kistuna til Fáskrúðsfjarðar þar
sem Gunnar var lagður til hinstu
hvfldar við hlið konu sinnar laugar-
daginn 7. þessa mánaðar.
Gunnar fæddist í Þingmúla í
Skriðdal 22. júní 1896, en fluttist
með foreldrum sínum að Tungu í
Fáskrúðsfirði tæplega tveggja ára.
Þar ólst hann upp síðan í stómm
systkinahópi, og þar vann hann
ævistarf sitt allt.
Anna Vilhjálmsdóttir húsfreyja
var frá Brekku í Mjóafirði, fædd
29. október 1892. Þau Gunnar
gengu í hjónaband 14. október
1923. Fram að þeim tíma hafði
Anna dvalið í foreldrahúsum, einnig
við fjölmenni, en foreldrar hennar
vora Vilhjálmur Hjálmarsson
hreppstjóri og útvegsbóndi og Svan-
björg Pálsdóttir húsfreyja.
Foreldrar Gunnars vora Páll Þor-
steinsson bóndi og hreppstjóri og
Elínboig Stefánsdóttir húsfreyja.
Þau byijuðu búskap í Skriðdal, en
fluttu niður að Tungu sem fyrr seg-
ir og „gerðu garðinn frægan", því
þau vora atgervismanneskjur.
Þegar Gunnar og Anna giftust
hafði Páll fyrir nokkra fengið son-
um sínum í hendur ábúð jarðarinnar
og færðist hún nú yfír á Gunnar,
sem síðan bjó í Tungu meðan kraft-
ar entust — langa ævi. Síðustu árin
var félagsbú með honum og yngsta
syninum Friðmari. Áður hafði elsti
sonurinn Vilhjálmur búið með fóður
sínum í Tungu allmörg ár og byggt
sér þar íbúðarhús og nefndi í
Tunguholti. Þar var um hríð heima-
vistarskóli fyrir bömin í sveitinni.
Gunnar nam búfræði á Hvann-
eyri og lauk þaðan prófí 1918. Það
nám átti eftir að nýtast honum
vel, bæði við búskapinn og þau störf
í almannaþágu sem honum vora
falin á hendur. Af þeim var hrepp-
stjórastarfið umfangsmest. Því
hafði faðir hans áður gegnt frá
aldamótum — og síðan tók Friðmar
við. Gunnar var lengi í skattanefnd,
sem var ærið tímafrekt fyrram og
fylgdi jafnan hreppstjórastarfínu,
og hafði með höndum ýmsa aðra
sýslan þótt hér verði ekki rakið.
Gunnar í Tungu geðri sér far um
að leggja góðum málum lið, fór
ekki með fyrirgangi en fylgdi jafnan
fast eftir. Kom þetta vel fram þeg-
ar unnið var að ýmsum umbótamál-
um í sveitinni, vegagerð, símalögn,
rafvæðingu o.s.frv. Var hann vak-
inn og sofinn að ýta á eftir og
þekktum við þetta vel sem þá áttum
sæti á Alþingi fyrir Suður-Múla-
sýslu og seinna Austurlandskjör-
dæmi.
Sami framfaravilji og þrautseigja
auðkenndi búsetuna í Tungu. Hann
fór ekki rasandi bóndinn, en lagðist
þungt í. Um það vitna glöggt, í
fæstum orðum sagt, framræslan á
jörðinni, ræktunin og byggingam-
ar, peningshús og íbúðarhús sem
kom síðast. Þá var Friðmar orðinn
aðalbóndinn og byggðu þeir feðgar
saman tveggja íbúða hús. Allar era
þessar framkvæmdir með myndar-
brag og leystu þær af hólmi
aldamótamannvirki næstu kynslóð-
ar á undan.
Ámar fyrir botni Fáskrúðsfjarðar
spilla löndum og bijóta. Gunnar
gerði sér snemma far um að leita
úrræða til vama. Átti hann hlut að
því með föður sínum, áður en jarðýt-
ur komu til sögu, að hafnar vora
aðgerðir við Dalsá. Málefnum Bún-
aðarfélagsins lagði hann allt það lið
er hann mátti. Engum sem til
þekktu gat dulist hvem hug Gunnar
Pálsson bar til bújarðar sinnar,
sveitar og ættlands.
Þegar Anna kom að Tungu 1923
var þar fyrir í heimilinu margt
manna, þar á meðal foreldrar eigin-
mannsins og yngstu böm þeirra,
sem ekki höfðu þá enn fest ráð sitt
og stofnað eigin heimili. Þegar svo
stendur á er ungri húsmóður ærinn
vandi á höndum og er það alkunna.
En það greiddist vel úr þessum
sambúðarmálum tveggja kynslóða.
Næsta aldarfjórðunginn áttu þau
Páll og Elínborg heimili sitt í Tungu
hjá syni og tengdadóttur. Þó
að þremur áram undanskildum
(1925—28), sem þau bjuggu út í
kaupstað ásamt yngstu dætranum,
þremur í fyrstu. En raunar giftust
þær um þessar mundir og settust
að annars staðar. Þá undu gömlu
hjónin ekki ein „á mölinni" og færðu
sig aftur inn að Tungu. Þannig at-
vikaðist það, að böm Önnu og
Gunnars ólust upp með afa sínum
og ömmu til gagns og gleði fyrir
alla.
Anna Viihjálmsdóttir var skör-
ungskona og áhugasöm um máleftii
lands og þjóðar. Hún var dugnaðar-
forkur og umfram allt góð húsmóðir
og ástrík móðir bama sinna. Var
einkar kært með Qölskyldunni allri,
hjónunum og bömum þeirra og
ættfólki til beggja handa og bar
ekki skugga á.
Anna og Gunnar eignuðust sex
böm, en eitt þeirra fæddist and-
vana. — Ragnhildur er kennari í
Reylq'avík, gift Gunnari Sigurðssyni
frá Ljótsstöðum og bjuggu þau þar
áður. Vilhjálmur er búfræðingur frá
Hvanneyri, nú verslunarmaður á
Selfossi, kvæntur Steinunni Úlfars-
dóttur frá Vattamesi. Elínborg er
kennari, gift Siguijóni Sigurðssyni
frá Ljótsstöðum og búa þau á
Syðra-Hvarfi í Svarfaðardal. Páll,
húsasmíðameistari á Fáskrúðsfirði,
er kvæntur Olgu Sigurbjömsdóttur.
Friðmar er bóndi í Tungu sem fyrr
getur. Hans kona er Jóna Sigur-
bjömsdóttir, systir Olgu. Þær era
Fáskrúðsfirðingar.
Eins og fyrr getur bjuggu þeir
Gunnar og Friðmar félagsbúi í
Tungu um árabil. Og eftir að kraft-
ar þratu dvöldu eldri hjónin þar enn
um hríð í skjóli Friðmars og Jónu.
Anna lést á Landspítalanum 27.
júlí 1981 eftir skamma legu þar.
Hún hafði áður legið veik heima
og var það Gunnari öldraðum erfíð-
ur tími. Heilsu hans var nú einnig
tekið að hnigna, en þó gat hann
enn um sinn verið hjá bömum
sínum. En allra síðustu misserin
dvaldi hann á elli- og hjúkranar-
.heimilinu í Kumbaravogi og loks á
sjúkrahúsinu á Selfossi. A þeim
slóðum naut hann návistar Vil-
hjálms og Steinunnar sem fylgdust
með líðan hans frá degi til dags.
Gunnar andaðist 1. febrúar 1987.
Það má með sannindum segja,
að hjónin í Tungu í Fáskrúðsfirði,
Gunnar Pálsson og Anna Vilhjálms-
dóttir luku með sæmd löngu
dagsverki. Þau urðu þeirrar gæfu
aðnjótandi að lifa mikið framfara-
skeið í landi sínu, að sjá mann-
vænlega kynslóð vaxa úr grasi og
að lifa í sátt við góða granna og
umhverfi yfir höfuð. Nú hafa þau
kvatt í fyllingu tímans og sam-
ferðafólk hugsar til þeirra með
virðingu og þökk.
Anna var föðursystir mín og hef
ég margs að minnast frá okkar
samskiptum, allt frá því hún söng
mér barni fögur ljóð góðskálda. Það
verður þó ekki rakið hér. Báðum
þeim hjónum á ég þökk að gjalda.
Um leið og ég kveð þau með þessuvn
fátæklegu orðum bið ég blessunar
bömum þeirra og öðram ástvinum.
Vilhjálmur á Brekku.
Ingibjörg Sigurðar
dóttir—Minning
Fædd 29. apríl 1919
Dáin 8. febrúar 1987
Það var á haustdögum 1972 að
drengstauli vestan af fjörðum hélt
af stað úr foreldragarði til náms á
Akranesi, en þar hafði undirrituðum
verið séð fyrir skólavist þar sem
framhaldsskólar vora ekki í minni
heimabyggð. Fyrir milligöngu Sig-
urðar Guðjónssonar, sem þá var við
smíðar á Grundarfirði, var frá því
gengið að drenginn skyldi vista þá
um veturinn hjá móður hans, Ingi-
björgu Sigurðardóttur, og föður,
Guðjóni Bjamasyni. Eins og oft vill
verða þegar ungt fólk fer úr for-
eldrahúsum örlar oft á dálitlum
kvíða og það var ýmislegt sem um
hugann fór þá stund sem aksturinn
milli Grandaríjarðar og Akraness
stóð. Hafi sá kvíði byggst á því að
ef til vill kynni ég ekki við vistina
hjá þessari Ingibjörgu var þeim
kvíða eytt á fyrsta hálftíma dvalar
minnar. Varla var ég stiginn inn
fyrir dyr í „Bæjarstæði", en það
nafn festist á húsi þeirra Ingu og
Guðjóns við Suðurgötu á Akranesi,
þegar Inga stakk upp á því að ég
færi ásamt krökkunum hennar upp
að Oddsstöðum í Lundarreykjadal
þá um helgina, en þar bjuggu syst-
ur Ingu. Eftir þessar hressu
móttökur og góðu uppástungu má
segja að Inga hafi átt í mér hvert
bein, enda lærðist mér þegar fram
í sótti að skilja þá eiginleika sem
hún hafði til að umgangast og vinna
með ungu fólki, má þar sérstaklega
til taka mikið og fómfúst starf sem
Inga og Guðjón unnu fyrir skáta-
starfið á Akranesi. Inga var ekki
sú manngerð að vera sífellt að áfell-
ast ungt fólk, hún einfaldlega gerði
sér grein fyrir þeim umbrotatímum
sem unglingsárin era.
Margs er að minnast. Þó dvöl
mín hjá Ingu í Bæjarstæði væri
einungis þennan eina vetur,
1972—'73, hélt ég alltaf sambandi
við Bæjarstæði. Mér er ljúft að
geta þess hvað mér fannst Inga
hjartahrein og opin og ekki lét hún
grallaragang í nokkram strákum
trufla hjá sér prjónaskapinn ef það
verk var í höndum hennar. Það er
því með söknuði sem ég kveð góða
konu sem reyndist mér sem móðir
þá tíð sem ég dvaldist undir hennar
vemdarvæng.
Aldrei var of þröngt um nokkum
mann í návist Ingu, tilveran einfald-
Iega stækkaði þar sem hún fór.
Ekki þótti tiltökumál ef gesti bar
að garði, alltaf var rými nóg í
Bæjarstæði og margir urðu gest-
risni Ingu aðnjótandi. Mér hefur
alltaf þótt vænt um sögu þá er mér
var sögð og lýsir vel hjartagæsku
Ingu.
„Það var fyrir allmörgum áram
að skátahópur erlendis frá hafði
slegið upp tjöldum sínum fyrir ofan
Akranes. Mikla viðstöðulausa rign-
ingu gerði og má segja að skátana
hafi hreinlega verið að rigna niður.
Þegar Ingu barst þetta til eyma
var hún ekki sein á sér að sjá hvað
þama þurfti að gera. Hún dreif sig
á staðinn, skipaði tjaldbúum að fella
tjöld og koma með sér í Bæjar-
stæði, þar sem þeir dvöldu í góðu
yfirlæti."
Það er með þakklæti í huga að
ég minnist kynna minna af Ingu
og þakka forsjóninni að hafa leitt
mig á hennar fund í minn gamla
fæðingarbæ. Inga var burt kölluð
vegna þeirra veikinda sem hana
hijáðu þann 8. febrúar sl.
Inga var gift Guðjóni Bjamasyni
og eignuðust þau fjögur böm, þau
Sigurð, Vigdísi, Bjama og Ástríði.
Sárt er að missa, gott er góðra
að minnast. Ég sendi mínar innileg-
ustu samúðarkveðjur til eftirlifandi
eiginmanns, bama, tengdabama og
bamabama og bið guð að styrkja
og hugga aðstandendur í sorg
þeirra.
Blessuð sé minning sæmdarkonu.
Hjörleifur Hringsson