Morgunblaðið - 03.03.1987, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. MARZ 1987
39
Markaðurínn:
Fiskútflutningur Norð-
manna til Japans nemur
rúmum 2,5 milljörðum
eftirSigiirð
Sigurðarson
Japanir eru ein mesta fiskveiði-
þjóð heims með 12 milljónir tonna
afla árlega, fimm sinnum meiri en
Norðmanna og um sjö sinnum meiri
en afli íslendinga, miðað við heild-
arsjávarafla árið 1985. Svo virðist
sem ekkert lát sé á fiskneyslu Jap-
ana og miðað við aflann er neyslan
milli 65 og 70 kg á hvem íbúa.
Hið merkilega er að Japanir anna
ekki innanlandsneyslu og verða að
flytja inn gífurlega mikið af fiski
frá öðrum þjóðum. í þessari grein
er j§allað um japanska fiskmarkað-
inn og hugmyndir Norðmanna um
þann markað. Greinin er byggð á
mánaðargamalli norskri skýrslu.
Á árunum 1960 til 1980 hækk-
aði fískverð í Japan 140% meir en
almennt verðlag, og um leið lækk-
aði verð á kjötvörum um 10%.
Fiskneyslan bendir því til mikillar
eftirspumar, jafnvel skorts á fram-
boði. Hið háa fiskverð er mögulegt
vegna þess að almenn laun hækk-
uðu margfalt á sama tíma.
Af þessum sökum hafa augu
margra fiskveiðiþjóða beinst til Jap-
ans með útflutning í huga. Innflutn-
ingur á sjávarafurðum hefur farið
sívaxandi frá 1971, og árið 1985
var verðmæti innflutningsins í
kringum 900 milljarðar yena. Lax,
túnfískur og rækja em tæplega
helmingur af verðmæti fískinn-
flutningsins.
Eftirspurn er í aðalatriðum eftir
ferskum fiskafurðum, frystum og
kældum, en um 17% er eftir þurrk-
jðum, söltuðum eða reyktum físk.
Fiskútflutning’ur Norð-
manna til Japans
Norðmenn eru þriðja mesta út-
flutningsþjóð heims með nærri því
6% af alþjóðaviðskiptunum. Frá
1979 hefur útflutningur Norð-
manna til Japans aukist hröðum
skrefum, frá því að vera að verð-
mæti rúmur hálfur milljarður
íslenskra króna og upp í tæplega
tveir og hálfur milljarður. Á síðustu
árum er einkum um að ræða loðnu,
síld, hrogn, lax og rækjur. Hlutur
Norðmanna er þó aðeins um 1,5%
af heildarverðmæti innflutningsins
til Japans og er því ljóst, að Norð-
menn ætla sér enn meira. Ýmislegt
kann þó að koma í veg fyrir það,
t.d. hrun í loðnuveiðum Norðmanna
á síðasta ári, og víst er að engar
loðnuveiðar verða á þessu ári. Verð-
mæti loðnuútflutningins til Japans
hefur verið um þriðjungur af heild-
arútflutningi fískafurða þangað.
Alvarlegast er þó að japanskir inn-
flytjendur á norskum físki hafa
verið nokkuð óánægðir með við-
skiptin, einkum þó að Norðmenn
hafa ekki getað tryggt stöðugt
framboð og meiri gæði. Norskir
útflytjendur hafa líka fallið í þá
gr-yfju að slást innbyrðis um mark-
aði í Japan, og þá hefur einkum
verið um verðsamkeppni að ræða.
Norðmenn hafa einnig látið mark-
aðsmálin sitja á hakanum sem og
að betrumbæta framleiðsluna.
Norðmenn skilja
iilajapanska
viðskiptahætti
í mánaðargamalli skýrslu um fi-
skútflutning til Japan kemur fram
að menningarlegur munur á Japön-
um og Norðmönnum geti verið
alvarleg hindrun í viðskiptum milli
landanna. Norðmenn eru í skýrsl-
unni gagnrýndir fyrir að setja sig
akki í spor Japana. Þeir ku láta sig
litlu skipta japanskar viðskiptavenj-
ur, en vaða áfram á þann óformlega
og kumpánlega hátt sem þeir eru
vanir heima í Noregi. Slík fram-
koma hefur hneykslað marga
Japani á fyrstu fundum, segir í
skýrslunni.
I Japan fara samskipti manna á
meðal eftir föstu og ströngu
munstri, þar sem aldur og staða
skipta miklu máli. Þannig gerist
það líka í viðskiptum. Það er óþekkt
fyrirbæri í Japan að koma beint að
efninu, sama á við að sýna kumpán-
legheit án þess að til staðar séu
góð og löng kynni.
Skrifaðar hafa verið margar
bækur um viðskipti við Japani, en
þrátt fyrir það fá Vesturlandabúar
Sigurður Sigurðarson
„ Alvarlegast er þó að
japanskir innflytjendur
á norskum fiski hafa
verið nokkuð óánægðir
með viðskiptin, einkum
þó að Norðmenn hafa
ekki getað tryg-gt stöð-
ugt framboð og meiri
gæði. Norskir útflytj-
endur hafa líka fallið í
þá gryfju að slást inn-
byrðis um markaði í
Japan, og þá hefur
einkum verið um verð-
samkeppni að ræða.“
oft ærið bágt fyrir frammistöðu
sína. Hins vegar hafa Japanir lagt
sig fram við að kynna sér háttu
annarra þjóða og reynt að tileinka
sér þá á viðskiptaferðum sínum.
Til þess sama ætlast þeir af útlend-
ingum í Japan.
í ofangreindri skýrslu voru eftir-
farandi tillögur settar fram um
fiskverslun við Japani:
• Vegna stærðar japanska
markaðarins er nauðsynlegt að reka
ákveðna markaðsstarfsemi. Aukið
samstarf norskra fískútflytjenda við
kynningarstarf á markaðnum mun
borga sig. Komi norksir fískútflytj-
endur fram sem einn mun það án
efa hafa sterk áhrif á Japani.
• Stefna skal á nýja fram-
leiðslu, sérstaklega þorskafurðir og
ónýttar tegundir.
• Vinna verður að því að auka
þekkingu á norskum eldislaxi á
markaðnum og verðið má hugsan-
lega lækka ef á móti koma ódýrari
flutningar.
• Stefna ber að meiri og stöð-
ugri gæðum undir gæðaeftirliti.
• Tryggja verður til langframa
að afhendig vörunnar geti farið
fram á réttum tíma og á föstu verð-
lagi. Á markaði sem þeim japanska
hefur þetta afgerandi þýðingu og
má jafnvel flokkast með gæðum
vörunnar.
• I eðli sínu krefst japanski
markaðurinn að innflytjendur vinni
í langan tíma að honum, fjárfesting-
ar séu miðaðar við langtímamark-
mið.
• Vanda ber val á viðskiptafé-
Iögum innan Japans, en það krefst
mikillar yfírlegu og rannsókna.
Hér hefur verið stiklað á stóru í
skýrslu sem unnin var af Birni Erik
Olsen fyrir Norska útflutningsráðið
og Rannsóknarráð fískiðnaðarins.
Skýrslan var flutt sem fyrirlestur á
fiskveiðiráðstefnu í Bodo í lok jan-
úar síðastliðins.
Ljóst er að Norðmenn hafa veru-
legar tekjur af fiskútflutningi sínum
til Japans og þeir ætla sér enn
stærri hlut. Möguleikar Íslendinga
eru í þessu 'sambandi mjög miklir,
þó ekki sé einblínt á þorskútflutn-
ing, heldur á aðrar tegundir sem
minna eru nýttar hér við land.
Höfundur er fyrrverandi blaða-
maður. Hann stundar nú nám í
markaðsfræðum.
vilt þú prufa eitthvað nýtt?
vilt þú hreinar strendur og tæran sjó?
vilt þú góð hótel og frábæran mat og þjónustu?
vilt þú eitthvað framandi og spennandi?
Allt þetta og meira til færð þú í TÚNIS
á hreint ótrúlegu verði.
Túnis hefur nú þegar sannað ágæti sitt meðal
fjölda Evrópubúa sem eitt mest spennandi ferða-
land hins almenna sumarleyfisfarþega.
fjölmargra ánægör'a Evrópíoúa W Tún*
ir í ci imar
is í sumar.
Brottfarir: 22. maí uppselt
I2.]uni 3 vikur
3. júlí 2 vikur
17JÚIÍ 3vikur
7. ágúst 3 vikur
28. ágúst 3 vikur
laus sæti
laus sæti
laus sæti
nokkur sæti laus
laus sæti .
nmníft er meö áætlunarflugi með viö-
°™ íerKaupmannahöfn «l hgf að
stoppa par á bakaleiö ef folk oskar.
verö frá kr. 33.700
verð frá kr. 36.000
verð frá kr. 35.700
verö frá kr. 38.900
4 í íbúö í 2 vikur
2 í íbúö í 2 vikur
4 í íbúö í 3 vikur
2 í íbúö í 3 vikur
Ferdaskrifstofan
avandi
VESTURGATA 5
© 17445
FERMSKRUmHNÚRVM
—U~
PÓSTHÚSSTRÆTI 13
© 26900
FERÐASKRIFSTOFAN
scqa
y J mm
TJARNARGA TA 10
© 28633 • 12367
LANGHOLTSVEGUR 111
© 33050 • 33093