Morgunblaðið - 08.05.1987, Blaðsíða 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. MAÍ 1987
Galdurinn er lágt verð
„Galdurinn á bak við sölu á
pappírskiljum," hélt Ámi Siguijóns-
son áfram, „er sá að þær verða að
vera töluvert miklu ódýrari en
venjulegar bækur með hörðum
spjöldum. Við vildum þess vegna,
fyrsta kastið að minnsta kosti,
tryggja okkur ákveðna og örugga
sölu með því að hafa útgáfuna í
klúbbformi. Þannig getum við líka
haft kiljumar okkar enn ódýrari en
ella. Bókapakkinn okkar kostar
tæpar fímm hundruð krónur — eða
sem svarar um það bil 130 krónum
á hveija bók — og það er auðvitað
býsna skemmtilegt að geta boðið
upp á góðar bækur sem kosta ekki
nema einn tíunda af því sem venju-
legt er um „hard cover“-bækur.
Endanlegt markmið okkar er nátt-
úrlega það að hafa bækumar til
sölu í verslunum og sjoppum og
hvar sem fólk er á ferðinni en klúb-
burinn verður þó enn um sinn við
lýði. Það segir sig sjálft að einstak-
ar bækur geta aldrei orðið jafn
ódýrar og bókapakkamir. Ein af
kiljunum okkar — það er að segja
Jörð í Afnku eftir Karen Blixen —
var send á almennan markað um
leið og hún var gefín út í klúbbnum
á síðasta ári og hún kostaði í búðum
svipað og heill bókapakki. Þá hlakk-
aði víst í mörgum klúbbfélögum
okkar, en 500 krónur fyrir bók er
samt sem áður hlægilega lágt verð.“
Uglumar eru ekki fyrsta tilraun
Máls og menningar til þess að gefa
út pappírskiljur. Pyrir um fimmtán
árum kom út heill flokkur slíkra
bóka hjá forlaginu: MM-kiIjur var
hann kallaður og flestar bækumar
í þessum flokki fjölluðu um þjóð-
félagsmál, pólitík, baráttu gegn
auðvaldinu og þess háttar. Allt vom
þetta fmmútgáfur. MM-kiljumar
urðu ekki ýkja langlífar; Ámi Sigur-
jónsson segir að þær hafi verið
sama marki brenndar og flestar
aðrar tilraunir til kiljuútgáfu á ís-
landi til þessa — þær hafi ekki verið
hugsaðar frá upphafí sem pappír-
skiljur. „Þær líktust meira venjuleg-
um bókum sem af einhverri tilviljun
vom klæddar pappír en ekki hörð-
um spjöldum," segir Ámi. „Þær
vom saumaðar í kjölinn, pappírinn
í þeim var alltof vandaður og öll
vinnslan á þeim varð þannig ekki
nægilega ódýr til þess að vemlegur
verðmunur yrði á þeim annars veg-
ar og venjulegum bókum hins
vegar. Ef þessi verðmunur er ekki
fyrir hendi þjónar pappírskiljuút-
gáfa litlum eða engum tilgangi, því
auðvitað kaupa menn fremur „hard
cover“-bók ef ekki munar nema ein-
hveijum smáræði á verði hennar
og pappírskiljunnar."
Laxness í pappírskilju
Hér er ekki ætlunin að segja í
smáatriðum frá þeim tækninýjung-
um sem síðustu misserin hafa
umbylt bókaútgáfu rétt einu sinni.
Látum nægja að taka fram að með
tilkomu tölvusetningar, laserprent-
unar og fleiri töfrabragða hefur
þeim afsökunum óðfluga fækkað
sem bókaútgefendur hafa hingað
til haft á reiðum höndum til þess
að útskýra hvers vegna Alistair
heitinn Maclean og nótar hans hafa
endilega þurft að koma út í við-
Fyrir hér um bil tveimur
árum varð Penguin-forlagið
. á Englandi 50 ára og hélt
upp á afmælið sitt með
mikilli viðhöfn. Það var líka
ástæða til eins o g meira að
segja keppinautarnir
viðurkenndu fúslega.
Penguin er ekki aðeins
stærsta og þekktasta
útgáfufyrirtæki í víðri
veröld heldur olli það
beinlínis byltingu í
bókaútgáfu þegar fyrstu
bækurnar prýddar merki
mörgæsarinnar birtust í
búðum fyrir rétt rúmri
hálfri öld. Penguin varð sem
' sé fyrst forlaga til þess að
hleypa af stokkunum vel
heppnaðri
pappírskiljuútgáfu og
pappírskiljan hefur síðan
farið sigurför um allan hinn
læsa heim. Þó var ein þjóð
sem mörgæsin lét ósnortna
og það var sjálf bókaþjóðin.
Kiljuútgáfameðal
Islendmga hefur að mestu
verið takmörkuð við
svokallaðan sjoppulitteratúr
sem fáir játa upplitsdjarfir
að þeir lesi sér til ánægju:
Morgan Kane, Mack Bolan,
Isfólkið, Rauðu
ástarsögurnar — að ekki sé
minnst á Ólgandi svellandi
ástríður eða Ungfrúin opnar
sig. Kiljuútgáfan á íslandi
hefur sem sé ekki lotið sömu
lögmálum og annars staðar,
þar sem segja má að hun
hafi fært svonefndar
almennilegar — eða altént
sæmilegar — bókmenntir
inn á hvert heimili og kostað
lítið. En á þessu sviði nú
seint og um síðir ætla að
verða breyting. Nokkur
hinna „virðulegri“
útgáfufyrirtækja hér á landi
hafa þegar hafið markvissa
pappírskiljuútgáfu og önnur
bíða þess í ofvæni að sjá
hvernig þeim reiðir af áður
en þau skella sér í leikinn
líka.
Mannréttindi
„Ég lít á það sem mannréttindi
að geta keypt pappírskilju eftir
Halldór Laxness, eða þá Leó
Tolstoj, á Hlemmi og lesið hana á
leiðinni upp í Breiðholt," segir Ámi
Siguijónsson hjá Máli og menningu.
Bjöm Jónasson, framkvæmdastjóri
Svarts á hvítu, tekur í svipaðan
streng: „Mér fínnst að það ætti að
vera sjálfsagt mál að um leið og
keypt er inn fyrir helgina eða bensín
á bílinn þá geti maður náð sér í
vandaða íslenska þýðingu á þeim
bókum sem einmitt um þær mundir
prýða efstu sætin á til dæmis met-
sölulista New York Times.“
Það eru einmitt fyrirtæki þeirra
Ama og Bjöms sem era í farar-
broddi hinnar nýju íslensku kilju-
útgáfu, þótt með giska ólíkum hætti
sé. Mál og menning hefur stofnað
sérstakan kilju-bókaklúbb sem
menn geta gengið í og fá þá tíu til
tólf pappírskiljur sendar heim til sín
á ári fyrir lágt verð, en Regn-
bogabækur Svarts á hvítu verða
seldar í sjoppum, á bensínstöðvum
og víðar þar sem fólk hefur hingað
til ekki rekist á bókmenntir.
Uglan — kiljuklúbbur Máls og
menningar — er eins árs um þessar
mundir og að sögn Áma Siguijóns-
sonar, sem hefur umsjón með
klúbbnum, hefur hann gengið öllum
vonum framar. í honum era nú
tæplega 6.000 félagar.
„Það var þegar nýir menn tóku
að mestu við rekstri forlagsins fyr-
ir um það bil þremur áram sem
áhugi á kiljuútgáfu jókst mjög hjá
Máli og menningu," segir Ami.
„Þessir menn — þeir Ámi Einarsson
og Halldór Guðmundsson — era af
þeirri kynslóð sem hefur alist upp
með erlendum pappírskiljum og
vanist því að líta á þær sem sjálf-
sagðan og æskilegan hlut. Þeir
byijuðu á því að þreifa fyrir sér
með útgáfu á hinum svokölluðu
Uglu-bókum og þær gáfu svo góða
raun að ákveðið var að stíga skref-
ið til fulls og þá var þessi klúbbur
stofnaður. Það má kannski segja
að með því að stofna klúbb, en
senda bækumar ekki beint á al-
mennan markað, höfum við viljað
losn^ við óþarfa áhættu sem óhjá-
kvæmilega fylgir upphafi svona
útgáfu. Hafa verður í huga að hér
er um geysilegt magn bóka að
ræða. Á þessu fyrsta ári klúbbsins
höfum við sent frá okkur fjóra bóka-
pakka með þremur til fjóram bókum
og upplagið er orðið hvorki meira
né minna en 75 þúsund bækur. Það
era satt að segja ansi margar blað-
síður!
PA PPÍRSKJIJ UÚTGÁFA
FESTIR LOKSRÆTURÁ ÍSLANDI
VtO'VOlSt
Að lesa Laxness á
leið upp í Breiðholt . . .