Morgunblaðið - 28.11.1987, Blaðsíða 66

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. NÓVEMBER 1987
Guðjón Pálsson
skipstjóriEjjum
Fæddur 10. maí 1936
Dáinn 20. nóvember 1987
Það fylgdi honum oft skemmti-
legt hvassviðri í framkomu, en alltaf
var birta og blámi yfir, því hvass-
viðrið hans Gauja á Gullberginu var
af hinu góða, setti svip á mannlífíð
og var eins konar kjarabót fyrir þá
sem kynntust honum. Ósjálfrátt gaf
þessi maður mikið af ríkum per-
sónuleika sínum og það eina sem
hann þoldi ekki var kyrrstaða, enda
lítil veiðivon í slíkri stöðu.
Guðjón Pálsson, skipstjóri og út-
vegsbóndi á Gullberginu í Vest-
mannaeyjum, er látinn langt fyrir
aldur fram, rétt um fímmtugt. Það
var harðsóttur róður barátta hans
við sjúkdóminn sem hann varð að
lúta en það var undarlegt að verða
vitni að þeim styrk sem hann sýndi
í þeirri baráttu, þrautseigjuna með
lífsvonina í fararbroddi. Þar naut
hann góðrar samfylgdar sinna nán-
ustu, æðruleysis og öryggis á erfíðri
slóð. Hann sótti sjóinn eins og heils-
an leyfði og skömmu eftir að hann
vissi hvert stefndi var hann rokinn
út í heim til þess að afla sér meiri
vitneskju um nýjustu tækni í bún-
aði til fiskveiða. Þannig var Gaui
eldhugi í hverju sem hann tók sér
fyrir hendur.
Guðjón fæddist í Reykjavík 10.
maí 1936. Hann útskrifaðist úr
Stýrimannaskólanum 1957 ogflutti
fljótlega eftir það til Vestmanna-
eyja þar sem hann kynntist eftirlif-
andi konu sinni, Elinborgu
Jónsdóttur. Hann var sjómaður og
skipstjóri á ýmsum bátum í Eyjum
fyrstu árin þar, en árið 1970 gerð-
ist hann útgerðarmaður og keypti
Gulibergið frá Seyðisfírði. Síðar
kom nýja Gullbergið, 350 tonna
skip, sem hefur reynst ákaflega
vel, enda var Guðjón ávallt í farar-
broddi leiða og markmiða við
sjósókn. Hann lifði og hrærðist í
starfí sínu og sýndi jöfnum höndum
hugkvæmni og áræði. Guðjóni
fylgdi lán og aflasæld og hann
hampaði titlinum fiskikóngur Vest-
mannaeyja fyrir mestu aflaverð-
mæti á vertíðum.
Gauja var lagið að laða fram
líflega stemmningu þar sem hann
var, það var aldrei nein lognmolla
í kringum hann og hann var góður
félagi sinna skipveija, einn af hópn-
um. Honum var lagið að leika í
léttum dúr I mannlífsspjallinu, en
undir niðri var alvara og oft ótrúleg
festa í mikilvægi þess að grundvall-
aratriðin væru í lagi. Ein og ein
glósa var í hans stíl, en alltaf í
góðu þó hún gæti verið beitt og
hann sóttist eftir andsvari í sömu
mynt því til þess var leikurinn gerð-
ur. Hann var traustur vinur og
hélt sínu striki, ósjaldan ótroðnar
slóðir athafnamannsins. En undir
hamraveggjum sjómannsins sem
tekur hnarreistur á móti seltunni í
andlit sitt bjó viðkvæmt hjarta, sem
tók nærri sér ef gert var á hans
hlut af ósanngimi. Hann hékk þó
ekkert yfír slíku, opnaði gluggann
á brúnni og loftaði út.
Hann var veiðimaður af lífi og
sál, tilbúinn í slaginn hvenær sem
var. Ef hann var í koju og stýrimað-
urinn fann torfu þá var hann ekki
að eyða tíma að færa í brækumar,
heidur rauk upp í brú á nærbuxun-
um og kastaði. Málið snerist um
það að ná afla, það mátti alltaf
klæða sig síðar, en fískurinn beið
ekki eftir einhveijum hégóma og
pjatti í útliti. Þannig var hann harð-
sækinn í að fylgja eftir því sem
hann ætlaði sér.
Gagnrýnin en framsækin rödd
Gauja á Gullberginu er hljóðnuð og
það er veikara borð fyrir bám á
þeim vettvangi sem hann haslaði
sér völl á. En með framgöngu sinni
hefur hann ræktað sinn stíl inn í
samferðamenn sína, ekki aðeins
mannvænleg böm þeirra Elínborgar
og hans, Eyjólf og Önnu, heldur
flesta þá sem kynntust honum og
nutu þess að vera til með honum.
Það var sama hvort hann flutti mál
sitt eða lék á harmonikkuna sína á
góðu stundum, takturinn var mark-
viss og leikandi.
Gaui var eldhress í tjaldi sínu
undir morgun eina Þjóðhátíðamótt-
ina í ágúst síðastliðnum. Hann var
þar í faðmi fjölskyldu sinnar sem
hélt reisn og lífsþrótti þrátt fyrir
óvissuna. Það skiptir miklu að hafa
þrek til þess að ganga á móti örlög-
um sínum af trúarvissu og einurð,
bera baggana án þess að brotna.
Guðjón Pálsson hélt stíl í gegnum
þykkt og þunnt á hveiju sem gekk,
en nú er hann lagður upp í sinn
síðasta róður.
Guð gefí honum góða ferð og
aflasæld á úthafí eilífðarinnar, hin-
um líkn sem lifa.
Árni Johnsen
í dag verður jarðsunginn frá
Landakirkju í Vestmannaeyjum
Guðjón Pálsson skipstjóri, en hann
lést í Borgarspítalanum 20. nóvem-
ber sl. eftir langa og stranga
baráttu við erfiðan sjúkdóm.
Guðjón Pálsson var fæddur í
Reykjavík þann 10. maí 1936, son-
ur hjónanna Jónínu Guðjónsdóttur
og Páls Guðjónssonar trésmiðs.
Guðjón ólst upp á heimili foreldra
sinna ásamt tveimur systrum, þeim
Helgu og Sólveigu. Snemma
hneigðist hugur Guðjóns að sjó og
sjómennsku.
Á fimmtánda ári fór hann fyrst
á sjó, og stundaði hann sjómennsku
alla tíð, lengst af frá Vestmannaeyj-
um, enda áttu Vestmannaeyjar hug
hans allan.
Árið 1970 stofnaði hann ásamt
tengdaföður sínum, Jóni G. Ólafs-
syni, og Ólafí Má Sigmundssyni
útgerðarfyrirtækið Ufsaberg og
keyptu þeir Gullbergið frá Seyðis-
fírði sem Guðjón hafði verið með
áður. Nokkrum árum síðar keyptu
þeir nýtt skip sem fékk sama nafn,
og hefur útgerð þeirra gengið mjög
vel, enda hefur Guðjón Pálsson ver-
ið um árabil einn af dugmestu
skipstjórum landsins og með af-
brigðum fengsæll og farsæll skip-
stjóri.
Árið 1960 gekk Guðjón sitt
mesta gæfuspor í lífi sínu er hann
kvæntist Elínborgu Jónsdóttur,
mikilhæfri konu er bjó manni sínum
yndislegt og fagurt heimili. Guðjón
og Elínborg eignuðust tvö böm,
Eyjólf skipstjóra og Önnu sem
stundar nám í fjölbrautaskóla í
Vestmannaeyjum.
Guðjón hafði gott skap og góða
lund, en fastur fyrir og ákveðinn
ef því var að skipta, en fómfús var
hann ef einhver átti erfitt og hugs-
aði þá ekki um sjálfan sig eða sína
erfíðleika, enda sýndi það sig best
árið 1973 er Vestmanneyjagosið
hrakti íbúa eyjanna upp á land. Þá
stóð Guðjón eins og klettur við
björgunarstörf dag og nótt.
Undirritaður átti því láni að
fagna að rétta Guðjóni hjálparhönd
þegar á gosinu stóð og er mér mjög
minnisstætt hve Guðjón sýndi fóm-
fúst og óeigingjamt starf í hvívetna
við að bjarga og hjálpa vinum sínum
úr Eyjum.
Guðjón var einstaklega bamgóð-
ur og þrátt fyrir veikindi og þjáning-
ar átti hann alltaf stund til að rabba
og leika við lítinn systurson sinn
sem hann kallaði litla stubbinn sinn.
Litli frændi hans kveður góðan vin
með söknuði.
Margar erfiðar ferðir hefur Guð-
jón þurft að fara til sjúkrahúsvistar
í Reykjavík, og hefur Elínborg ætíð
fylgt manni sínum og verið honum
mikill og ómetanlegur styrkur í
hans miklu veikindum.
Sorgin er mikil hjá þeim er hon-
um næst standa, en minning um
góðan dreng er ljós í lífí þeirra. Ég
bið algóðan Guð að blessa og
styrkja eiginkonu hans og böm,
foreldra, systur, tengdamóður og
fjölskyldur þeirra. Einlægar samúð-
arkveðjur til ykkar allra frá mér,
systmm hans og fjölskyldum þeirra.
Að endingu þakka ég Guðjóni
mági mínum áralanga vináttu og
tryggð og bið honum blessunar
Guðs í nýjum heimkynnum.
Hver var þér trúrri í stöðu og stétt,
hver stærri að þreki og vilja,
hver meiri að forðast flekk og blett,
hver fremri að stunda satt og rétt,
hver skyldur fyrri að skilja?
Ei þar sem standa leiðin lág,
ég leita mun þíns anda, —
er lít ég fyöllin fagurblá,
mér finnst þeim ofar þig ég sjá
í bjarma skýjabanda!
(Steinn Sigurðsson - Til móður minnar.)
Birgir G. Ottósson
Kveðja frá Knattspyrnu-
félaginu Tý
Þegar barst sú sorgarfregn að
Guðjón Pálsson skipstjóri væri lát-
inn komu margar minningar upp í
huga minn. Í nokkur ár hafði hann
barist hetjulega við sjúkdóm þann
er nú hefur heltekið hann. Og víst
er áfallið mikið fyrir þá sem eftir
standa, að sjá á eftir svo kærum
vini á vit hins ókunna. Guðjón Páls-
son kom um tvítugt til Vestmanna-
eyja. Hann kunni vel við sig í Eyjum
og giftist eftirlifandi konu sinni,
Elínborgu Jónsdóttur frá Laufási.
Þau eignuðust tvö böm, Eyjólf og
Önnu.
Knattspymufélagið Týr kveður í
dag Guðjón Pálsson og minnist
hans sem mikils velunnara félags-
ins. Það er athyglisverð staðreynd
að maður sem kemur til Eyja um
tvítugt og gengur fljótlega í Tý, en
var aldrei þátttakandi í æfíngum
og keppni, skyldi sem raun bar vitni
taka miklu ástfóstri við félagið, og
ávallt tilbúinn að veita leiðsögn ef
eitthvað bjátaði á. Guðjón vann við
margar þjóðhátíðir félagsins gegn-
um árin, er tími gafst til frá sjósókn.
En hann var mikilhæfur skipstjóri.
Munu aðrir færari að tíunda öll þau
störf. Alltaf var hann mættur fyrst-
ur manna er rukka átti í Dalinn,
og hreif alla með sér af áhuga og
vann það verk af mikilli ákveðni.
Einnig gekk hann í hina almennu
vinnu er ávallt fylgir slíkum
skemmtunum og var gott að eiga
hann að í baráttunni er ávallt fylg-
ir slíkum stórhátíðum. Einnig má
telja upp þréttándafagnað félags-
ins, knattspymu, handbolta; alls
staðar var hann virkur og tilbúinn
til taks ef þörf var á. Guðjón átti
einnig sinn stóra þátt í byggingu
félagsheimilis Týs, og smitaði út frá
sér með sínum mikla áhuga og vilja
um að drífa verkið áfram.
Ég bið þig, lesandi góður, að
fyrirgefa að þessi orð bera keim
af því, að þau eru skrifuð um þátt
Guðjóns í starfí hans fyrir Tý og
er aðeins stiklað á því stærsta.
Mikilhæfur félagi er fallin í valinn.
Fyrir hönd Knattspymufélagsins
Týs og Týrara allra sendi ég eigin-
konu og bömum svo og öðrum
aðstandendum Guðjóns mínar inni-
legustu samúðarkveðjur.
F.h. Knattspymufélagsins Týs,
Birgir Guðjónsson
Okkur félögunum, sem áttum
Gaua Páls að vini, vefst tunga um
tönn, þegar komið er að leikslokum.
Gaui Páls var góður félagi. Þegar
þennan unga dreng úr Laugames-
inu í Reykjavík rak á fjörumar í
Eyjum, héldu allir að þar færi lítill
bógur. Gaui var fljótur að afsanna
það. Hann skildi fljótt þann hjart-
slátt og það hugarfar, sem við
Eyjapeyjar erum aldir upp við.
Eins og áður sagði var Gaui fljót-
ur að samlagast Eyjaiífínu og hjarta
hans sló strax í takt við það.
Árið 1958 kynntist hann Elín-
borgu Jónsdóttur frá Laufási og
eftir það varð ekki aftur snúið. Þau
giftust á gamlársdag 1960 og byrj-
uðu búskap í húsi foreldra hennar.
Þau eignuðust tvö böm, Eyjólf og
Önnu. Ef ég man rétt þá byrjaði
Gaui sjómennsku hjá Valgarði Þor-
kelssyni á „Steinunni gömlu". Gaui
vitnaði oft í Valgarð, sem sinn læri-
föður í sjómennskunni. Það var nú
á haustdögum að ég hitti Valgarð.
Ég segi við hann: „Veistu hvemig
komið er fyrir Gaua Páls?“ Valgarð
svarar að bragði: „Já, ég heimsótti
hann í gær.“ Nú vildu trúlega marg-
ir geta sagt það sama.
Fljótlega eftir að Gaui kom fyrst
til Eyja réðst hann til óskars Ólafs-
sonar á Sigurfara. Eftir það gerðist
hann snemma formaður, m.a. hjá
Ingólfi Theodórssyni á Hafbjörgu.
Árið 1964 réðst hann skipstjóri
á Gullver, sem Ólafur Ólafsson á
Seyðisfirði átti og ári síðar tók hann
við Gullbergi hjá sama útgerðar-
manni.
Árið 1970 keypti Gaui ásamt
Ólafí Sigmundssyni og tengdaföður
sínum, Leifa á Garðstöðum, Gull-
bergið og eftir það var hann alltaf
kenndur við það skip.
Honum famaðist vel á sjónum
og var mikil aflakló.
Ég minnist nú sérstaklega þegar
við fímmmenningamir Garðar,
Gylfí, Siggi Ella og við nafnamir
fómm til Þýskalands árið 1959.
Aldlan þann gleðskap og öll þau
ævintýri, sem við lentum í þá og
þegar Gaui þandi nikkuna sína svo
allur Móseldalurinn ómaði af þjóð-
hátíðarlögum úr Eyjum, verða
manni ógleymanleg.
Gaui átti það til að taka stórt
upp í sig. Hann hafði í flestum til-
fellum efni á því, en við sem
þekktum Gaua, vissum að undir
hijúfu tali var gott hjarta og góð
sál. Gaui talaði ekki á bakið á mönn-
um, hann lét þá hafa það óþvegið,
ef honum fannst það eiga við. Ég
hygg að sjófarendur muni sakna
þess að heyra ekki lengur rödd
hans í talstöðinni.
Hjálpsemi og ósérhlífni Gaua
kom e.t.v. best í ljós í gosinu. Þær
voru ófáar ferðimar sem hann fór
á milli lands og Eyja á Gullberginu
hlöðnu búslóðum fólks, sem hafði
misst allt ofan af sér. Elínborg og
Gaui voru meðal þeirra fyrstu sem
misstu nýbyggt hús undir hraun,
en reistu sér nýtt og glæsilegt hús
strax eftir heimkomuna. Gaui gerð-
ist félagi í Knattspymufélaginu Tý
og þó hann hvorki sparkaði eða
henti bolta féll hann vel inn í þann
félagsanda, sem hveiju félagi er svo
nauðsynlegur. Það var gott að leita
til hans ef eitthvað bjátaði á. Þetta
kunnu Týrarar vel að meta og heiðr-
uðu hann sérstaklega á 50 ára
afmæli hans.
Gaui Páls var mættur á síðasta
LÍÚ-þing fyrir hálfum mánuði. Að
þingstörfum loknum brá hann sér
á Broadway með hana Elínborgu
sína, trúlega vitandi að það væri
síðasta skemmtunin þeirra.
Þessi minningabrot eru fátækleg,
en ég vona að þau lýsi í einhveiju
góðvini okkar Gaua Páls.
Elínborg, Anna og Eyjólfur, þið
megið vera stolt af því að hafa átt
Gaua Páls sem eiginmann og föður.
Ykkur öllum og öðrum aðstand-
endum vottum við félagamir samúð
okkar.
Blessuð sé minning hans. Við
kveðjum góðan vin.
Garðar, Gylfi, Siggi Ella
og Gaui í Gíslholti.
Guðjón var fæddur í Reykjavík,
10. maí 1936, sonur hjónanna Páls
Guðjónssonar og Jónínu Guðjóns-
dóttur.
Snemma hneygðist hugur hans
til sjávar og er óhætt að segja að
sjórinn hafí átt hug hans alla tíð.
Arið 1957 lauk Guðjón fiskimanna-
prófí frá Stýrimannaskólanum í
Reykjavík og 2. janúar 1958 kom
hann til Vestmannaeyja, þar sem
hann átti eftir að dvelja alla sína tíð.
í Vestmannaeyjum kynntist Guð-
jón eftirlifandi konu sinni, Elín-
borgu Jónsdóttur frá Laufási.
Eignuðust þau tvö böm, Eyjólf nú-
verandi skipstjóra á Gullberginu og
Önnu nema í FÍV. Elínborg reynd-
ist Guðjóni góð eiginkona og stóð
sem klettur við hlið hans í öllum
hans veikindum.
í Vestmannaeyjum hóf Guðjón
sjómennsku sína sem stýrimaður
hjá Óskari Ólafssyni á Sigurfara.
Árið 1960 gerðist Guðjón skipstjóri
á Hafbjörgu VE, sem Ingólfur The-
ódórsson netagerðarmeistari gerði
út. Frá þeim tíma var Guðjón síðan
skipstjóri á ýmsum bátum fram til
ársins 1970 er hann ásamt tengda-
föður sínum, Jóni Guðleifí Ólafs-
syni, og Ólafí Má Sigmundssyni
festi kaup á Gullbergi frá Seyðis-
fírði.
Árið 1973 réðust þeir félagar út
í nýsmíði og létu smíða Gullberg
VE 292 fyrir sig í Noregi. Þann
bát hafa þeir gert út síðan og hefur
Guðjón verið þar skipstjóri alla tíð.
Guðjón var farsæll skipstjóri,
hann afiaði vel og var margar ver-
tíðir aflakóngur í Eyjum.
Kynni okkar Guðjóns hófust fljót-
lega eftir að hann kom til Eyja og
tengdumst við fljótlega vináttu-
böndum sem hafa haldist alla tíð
síðan. Báðir vorum við í sama starfí
og höfðum því um sameiginleg
hagsmunamál að ræða, þannig að
samstarf og samvinna var ætíð góð
okkar á milli. Nánust varð þó sam-
vinna okkar frá árinu 1973 en þá
hófum við undirbúning að byggingu
eins skipa, Gullbergs VE 292 og
Hugins VE 55, sem við fengum
afhenta á árunum 1974 og 1975.
Upp frá þeim tíma höfum við mest
stundað loðnuveiðar og þar sem um
systurskip var að ræða þá var ætíð
talsvert kapp á milii skipanna, en
þó var það kapp ætíð meira af
gamni en alvöru.
Guðjón var hugamaður mikill og
keppnin var honum í blóð borin.
Hann var hreinskiptinn og lá ekki
á meiningu sinni. Hann talaði hreint
út um alla hluti og vandaði því
ekki kveðjumar ef honum fannst
óréttlæti vera á ferð.
- Fyrir rúmum þremur árum
kenndi Guðjón fyrst þess meins sem
hann hefur á hetjulegan hátt barist
við síðan. Það var ekki hans stíll
að gefast upp. Guðjón hugsaði ætíð
til framtíðarinnar og horfði fram á
veginn. Hann lifði og hrærðist í
útgerðinni og sló þar hvergi slöku
við, þrátt fyrir veikindi sín. Hann
stundaði sjóinn af kappi allt fram
til þess síðasta og sýnir það ef til
vill best þann kraft og vilja sem
hann var gæddur.
Síðast átti ég samtal við Guðjón
fáum dögum áður en hann lést og
kom mér þá ekki tii hugar að það
væri okkar síðasta samtal, þar sem
hann virtist hress sem endranær
og fullur af lífsvilja. Það var enga
uppgjöf að heyra, hugurinn var all-
ur bundinn við framtíðina og
framkvæmdir í henni.
Guðjón hefur nú lagt í sína
síðustu ferð. Ég kveð vin minn
Guðjón hinstu kveðju en eftir stend-
ur minning um góðan vin og félaga
sem ég veit að ég á eftir að sakna.
Við Kristín sendum Elínborgu,
bömunum og öðmm ástvinum okk-
ar innilegustu samúðarkveðjur og
biðjum Guð að styrkja þau í sorg
sinni.
Blessuð sé minning Guðjóns Páls-
sonar.
Guðmundur Ingi Guðmundsson
Það var fyrir um það bil 40 árum,
að ungur snaggaralegur snáði,
fæddur og uppalinn í Reykjavík,
vandi mjög komur sínar niður að
höfn, til að fylgjast með athöfnum
fiskimannanna og það leyndi sér
ekki að draumur hans til framtíð-
arinnar var að mega feta slóðir
þeirra og sigla um hafíð blátt. Þeim
þótti vænt um þennan snáða og
sögðu sem svo: „Hann verður ein-
hvemtíma seigur þessi drengur —
og við þyrftum að eiga þá fleiri
svona.“
Nú hefur þessi drengur verið feij-
aður yfír móðuna miklu, langt um
aldur fram. Eftir lifír minning um
mann, sem í einu og öllu tókst að
feta slóðir íslenskra fískimanna, í
öllum þeirra mikilleik, á þann hátt,
sem, þrátt fyrir allt, er enn draum-