Morgunblaðið - 03.03.1988, Blaðsíða 24

VIÐSKIPn MVINNULÍF
FIMMTUDAGUR 3. MARZ 1988
Garðyrkja
Gurkur a fyrsta
grænmetis-
uppboðinu
Undirbúningur uppboðsmarkaðar Sölu-
félagsins í fullum gangi - fyrsta upp-
boðið í lok mánaðarins
FYRSTA grænmetisuppboð
Sölufélags garðyrkjumanna
verður í lok þessa mánaðar. Þá
verða gúrkur boðnar upp og
síðan aðrar tegundir innlends
grænmetis eftir því hvenær
uppskera hefst og afurðirnar
berast á markaðinn. Undirbún-
ingur fyrir uppboðin er nú í
fullum gangi hjá Sölufélaginu.
Uppboðshaldari verður Kristján
Benediktsson sem nýlega hefur
verið ráðinn markaðsstjóri
SFG. Rætt var við hann og
Hrafn Sigurðsson fram-
kvæmdastjóra Sölufélagsins um
uppboðsmarkaðinn.
Þrisvar í viku
Undirbúningur fyrir uppboðs-
markaðinn stendur þannig, að
sögn Hrafns og Kristjáns, að sett-
ar hafa verið starfsreglur fyrir
markaðinn og er verið að kynna
þær þessa dagana fyrir væntan-
legum kaupendum, framleiðend-
um og öðrum sem hagsmuna eiga
að gæta. Uppboðskerfið, sem er
tölvuvætt, er hannað af Rekstrar-
tækni hf. og er það nú í prófun.
Uppboðið verður haldið í núver-
andi húsnæði Sölufélagsins að
Skógarhlíð 6 og er verið að inn-
rétta sérstakan uppboðssal, breyta
geymslum og skilja á milli græn-
metismarkaðarins og söludeildar
SFG. Hrafn sagði að uppboðsað-
staðan yrði heldur þröng, en það
stæði til bóta í náinni framtíð þar
sem unnið væri að undirbúningi
byggingar nýrra aðalstöðva fyrir-
tækisins.
Stefnt er að því að bjóða upp
grænmeti þrisvar í viku, væntan-
lega á mánudögum, miðvikudög-
um og föstudögum. Markaðurinn
verður væntanlega opnaður klukk-
an 7 að morgni uppboðsdags.
Framleiðendur hafa sent vörurnar
inn daginn áður. Þá eru þær skráð-
ar inn og sá hluti þeirra sem ekki
kemur gæðaflokkaður er metinn.
Eru vörumar uppraðaðar á vöru-
brettum í númeruðum stæðum í
kæligeymslum að morgni upp-
boðsdags þannig að kaupendur
geti skoðað þær áður en uppboðið
hefst.
Væntanlegir kaupendur þurfa
að skrá sig inn á markaðinn. Þeg-
ar þeir mæta á uppboðið fá þeir
númer og sæti við borð með sama
númeri í uppboðssalnum. Á borð-
inu er hnappur sem tengdur er
númeri viðkomandi í uppboðstölv-
unni. Þeir fá jafnframt uppboð-
slýsingu með nákvæmum upplýs-
ingum um þá vöru sem boðin verð-
ur upp þann dag.
-------------------------------“N
ENSKU SKJALASKÁPARNIR
Hagstætt verð — Margir möguleikar
E. TH. MATHIESEN H.F.
BÆJARHRAUNI 10, HAFNARFIRÐI, SIMI 651000.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
BOÐIÐ UPP T—Kristján Benediktsson uppboðshaldari nýja grænmetismarkaðarins og Hrafn Sigurðs-
son framkvæmdastjóri Sölufélagsins æfa sig í að bjóða upp við prófun uppboðskerfísins. Uppboðinu er stjóm-
að með tölvunni sem Kristján situr við en upplýsingamar koma fram á skjánum fyrir framan Hrafn. Þama
er verið að bjóða upp 100 kassa af gúrkum og „Jón Jónsson" kaupandi hefur stöðvað niðurtalninguna við
203,50 kr. og þar með ákveðið að kaupa eitthvað af gúrkum á því verði.
Verðið talið niður
Uppboðið hefst væntanlega
klukkan 7.30 og er byijað á fyrstu
stæðu af einhverri tegund. Á stór-
um skjá sem tengdur er við tölvu
uppboðshaldarans kemur m.a.
fram númer stæðunnar, fjöldi ein-
inga og heildarmagn, seljandi og
kílóverð sem er allmiídu hærra en
uppboðshaldari reiknar með að
varan seljist á. Síðan byijar tölvan
að telja niður verðið og stjórnar
uppboðshaldarinn hraða niðurtaln-
ingarinnar. Þegar einhver kaup-
andi hefur stöðvað niðurtalning-
una með því að ýta á hnappinn í
borði sínu á hann kost á að kaupa
uppboðseininguna eða einhvern
hluta hennar á því verði sem hann
stöðvaði klukkuna á. Þegar kaup-
andinn hefur tilkynnt hvað hann
ætli að kaupa mikið af stæðunni
er haldið áfram að bjóða upp með
því að setja verðið aftur upp og
telja niður þar til öll stæðan er
seld eða ljóst að ekkert boð berst.
Síðan eru aðrar stæður og aðrar
tegundir boðnar upp með sama
hætti.
Kaupandi sem stöðvar niður-
talninguna verður að kaupa fyrir-
fram ákveðið lágmarksmagn úr
stæðunni, sem verður breytilegt
eftir tegundum og árstímum. Um
leið og hann hefur ákveðið kaupin
prentar tölvan út afgreiðslunótu
og afgreiðslumaður markaðarins
tekur vöruna til þannig að vörur
hvers kaupanda verði sem mest
tilbúnar til afhendingar strax að
loknu uppboði. í lok uppboðsins
prentast einnig út heildarreikning-
ur á hvern kaupanda sem hann
gengur strax frá í samræmi við
samninga við markaðinn.
Ef verðið á einhVerri uppboð-
seiningu fer niður í ákveðið lág-
marksverð er varan tekin úr sölu
og hún sett í vinnslu eða henni
eytt. Sölufélagið hefur óskað eftir
því að Verðlagsstofnun ákveði
þetta lágmarksverð.
íslenskt uppboðskerfi
Markaðurinn verður opinn öll-
um þeim sem hafa verslunar- eða
heildsöluleyfi, uppfylla skilyrði um
lágmarks afurðakaup og sett hafa
tilskyldar tryggingar. Kristján og
Hrafn búast við að kaupendur
verði einkum heildverslanir, stór-
markaðir og samtök smærri versl-
ana. Utan uppboða verða allar
fyrirliggjandi vörur til sölu við
verði sem er 10% hærra en hæsta
verð á næsta uppboði á undan.
Þetta segja þeir að sé gert til að
tryggja að sem mest af afurðunum
fari í gegn um uppboðið en menn
eigi þó kost á að nálgast vörurnar
þess á milli ef þannig stendur á.
Markaðurinn tekur til sölu á
uppboðum hverskonar grænmeti
og ávexti, til dæmis tómata, gúrk-
ur, papriku, salat, gulrætur, gul-
rófur, blómkál, hvítkál, kínakál,
sveppi og spergilkál. Stefnt er að
sölu fleiri tegunda, svo sem kart-
aflna, en vegna þrengsla í núver-
andi húsnæði verður það ekki gert
að sinni, að sögn forráðamanna
Sölufélagsins.
Við undirbúnings uppboðsins
leitaði Sölufélagið tilboða í upp-
boðskerfi hjá innlendum ogerlend-
um framleiðendum. í fyrstu var
ætlunin að setja upp kerfi að hol-
lenskri fyrirmynd, þar sem niður-
talning verðsins fer fram með vísi
á skífu sem líkist klukku og hefur
það fyrirkomulag verið nefnt „hol-
lenskt úr“. Innlendur framleið-
andi, Rekstrartækni, bauð hins
vegar lægra verð með annarri
tækni þar sem niðurtalningin fer
fram á tölvutengdum skjá og var
því tilboði tekið. Rekstrartækni
útbjó uppboðskerfið fyrir Fisk-
markaðinn hf. í Hafnarfirði. Er
þetta svipað kerfi, nema hvað á
fiskmarkaðnum er verðið talið upp
en ekki niður.
Örari verðbreytingar
Kristján Benediktsson, sem ráð-
inn hefur verið markaðsstjóri og
uppboðshaldari, hefur verið garð-
yrkjubóndi í Víðigerði í Borgarfirðj
í mörg ár. Hann er stjórnarform-
aður Sölufélagsins en mun hætta
í stjóm á næsta aðalfundi Sölufé-
lagsins. Kristján sagði að vissu-
lega væru framleiðendur hræddir
við þessa breytingu, enda væri
þarna um lífsafkomu §ölda fólks
af tefla. En forráðamenn Sölufé-
lagsins væru bjartsýnir og stað-
ráðnir í að gera allt sem í þeirra
valdi stæði til að uppboðsmarkað-
urinn tækist sem best.
Kristján sagði að nauðsynlegt
hefði verið að taka upp alveg nýtt
verðmyndunarkerfí því gamla
kerfið hefði verið orðið ólöglegt
samkvæmt túlkun Verðlagsstofn-
unar á verðlagslögunum, eftir að
framleiðendur þjöppuðu sér saman
um Sölufélagið sem þar með hafi
verið talið orðið markaðsráðandi.
„Þessi uppboðsaðferð sýnist fýsile-
gust,“ sagði Kristján. Hann sagði
að með þessu móti myndi vonandi
takast sátt á milli framleiðenda
og neytenda sem ætti að geta orð-
ið jákvætt fyrir sölu afurðanna.
Hann sagðist vonast til að verð-
breytingar yrðu örari en í fyrra
verðmyndunarkerfi, að verðið yrði
í raun fljótandi því það væri alger-
lega háð framboði og eftirspurn.
Þó þyrðu þeir ekki annað en að
hafa ákveðið lágmarksverð til að
forðast algert verðhrun sem eng-
um væri til góðs.
Um kosti þessa fyrirkomulags
fyrir framleiðendur sagði Kristján
að menn vonuðust eftir breyting-
um til batnaðar í greiðslu afurð-
anna. Reglur markaðarins væru
þannig að hver vika væri gerð
sérstaklega upp og greiðsla ætti
að berast framleiðendum innan
tveggja vikna frá lokum uppgjör-
sviku. Þetta byggðist á því að
markaðnum væri ekki heimilt að
lána vörumar nema að hámarki í
10 daga. Þá væri það einnig kost-
ur fyrir betri framleiðendur að
verulegur hluti afurðanna yrði
seldur undir nafni framleiðanda
þannig að afburða framleiðendur
ættu að bera meira úr býtum en
aðrir.