Morgunblaðið - 01.03.1989, Blaðsíða 31

0801 SHAM I aUDAGtJSfVŒM OIG/wiaííUOHOM
MORGUNBLAÐBE) MIÐVIKUDAGUR 1. MARZ 1989
08
31
„KAUPIÐ EKKI
HJÁ JÚÐUM“
eftirJón Sæmund
Sigmjónsson
í 1. tbl. tímaritsins Þjóðlífs í jan-
úar sl., sem helgað var hvalamál-
inu, var einnig grein um þýzka
nazista. Greininni fylgdi mynd af
tveimur nazjstum fyrir framan búð-
arglugga. Á gluggann höfðu þeir
límt auglýsingu sem á stóð:
Deutsche! Wehrt Euch! Kauft nicht
bei Juden!, sem útleggst: Þjóðveij-
ar! Verjið ykkur! Kaupið ekki hjá
júðum!
Þetta var liður í lítilmótlegum
aðferðum nazista til að kveða gyð-
inga í kútinn. Þjóðveijar áttu ekki
að kaupa vörur þeirra og þeim sem
það reyndu var stuggað frá. Nazist-
ar börðust fyrir heldur vafasömum
málstað og þar sem rök dugðu ekki
honum til framdráttar var einfald-
lega beitt valdi. Það nægði til vald-
beitingar, að kaupmaðurinn var
gyðingur.
Nú eru aðrir tímar, en enn er
sömu aðferðum beitt. í stað nazista
eru komnir grænfriðungar frá
Greenpeace og í stað gyðinga eru
komnir íslendingar. Þjóðverjar eiga
ekki að kaupa vörur Islendinga og
þeim sem það reyna er stuggað
frá. Greenpeace berst fyrir heldur
vafasömum málstað og þar sem rök
duga honum ekki til framdráttar
er einfaldlega beitt valdi. Það næg-
ir til valdbeitingar að vörumar séu
íslenzkar. Þetta er liður í lítilmót-
legum aðferðum Greenpeace til að
kveða íslendinga í kútinn.
Þetta er e.t.v. eina tilfellið þar
sem hægt er að líkja aðferðum
Greenpeace eða þeirra samtökum
yfirleitt við nazista, en þar fyrir er
samjöfnuðurinn í þessu tilfeili ótrú-
lega sannur. Þeir beijast fyrir
slæmum málstað, þeir beita röngum
fullyrðingum og þegar þýzkur al-
menningur kærir sig kollóttan og
kaupir t.d. ótrauður áfram íslenzka
rækju, þá beita þeir valdi, símaterr-
or og hafa í hótunum við verzlunar-
sijóra. Líkt og kaupmenn, sem voru
gyðingatrúar, sem urðu að loka
verzlunum sínum vegna ágangs
nazista, verða nú þýzkir kaupmenn
að taka íslenzkar rækjur úr hillum
sínum vegna óskylds máls, til að
komast hjá óþægindum grænfrið-
unga, sem ekki tókst að fá þýzkan
almenning á sitt band.
Slæmur málstaður
Barátta grænfriðunga fyrir
vemdun hvala byggist á því að
hvalir séu í útiýmingarhættu. Þeir
segja gjaman í áróðri sínum, að
eins og kunnugt sé, séu hvalir að
deyja út, íslendingar séu að veiða
síðustu hvalina og þess vegna ger-
ist tíminn naumur til að bjarga
síðasta hvalnum. Þetta em forsend-
ur baráttunnar.
Vísindamenn hafa staðfest að á
okkar slóðum hér í norðurhöfum
syndi hundmð þúsunda hvala af
öllum gerðum og stærðum. Meiri
hluti þessara hvala em smáhveli,
en nokkrar tegundir þeirra hafa
verið nýttar hér við land, einkum
hrefnur og hnísur. Flestar tegundir
stórhvela em friðaðar og hafa verið
það um árabil og engum dettur í
hug að veiða þær. Þó em margar
þeirra í athyglisverðum vexti.
Rannsóknir íslendinga á undan-
fömum ámm og veiðar hafa ein-
ungis beinst að tveimur hvalateg-
undum, langreyði og sandreyði.
Sumarið 1987 fór fram all víðtæk
stofnstærðartalning á vegum
vísindaáætlunarinnar. Þá vom tald-
ar á okkar hafsvæði rúmlega 7.000
langreyðar, en endanlegt mat á
stofnstærð sandreyðar fer fram á
göngutíma hennar síðla næsta sum-
ar. Að meðaltali veiddum við 236
langreyðar á áranum 1948—1984,
en skv. rannsóknaáætluninni veidd-
um við 68 dýr af þessari tegund á
síðasta ári. Þessar tölur sýna, að
við höfum farið mjög varlega með
okkar hvalastofna og það er víðs
fjarri sannleikanum að þær hvala-
tegundir sem við íslendingar höfum
veitt séu í útrýmingarha ttu. For-
sendumar fyrir baráttu jrænfrið-
unga em því út í hött og málstaður
þeirra slæmur.
Rangar fullyrðingar
Grænfriðungar halda því fram
að íslendingar bijóti alþjóðalög með
vísindaveiðum sínum. Rannsókna-
áætlunin, staðhæfa þeir, sé aðeins
fyrirsláttur til að halda áfram at-
vinnuveiðum. Þetta sé fullsannað
vegna þess, að hvalkjötið sé selt til
. Japans með ágóða og þjóni þar með
gróðahyggju Islendinga.
í ályktun Alþingis frá því í febrú-
ar 1983 var samþykkt að mótmæla
ekki ákvörðun Alþjóðahvalveiði-
ráðsins um stöðvun veiða í atvinnu-
skyni árin 1986—1990, en sérstak-
lega var kveðið á um auknar hvala-
rannsóknir á þeim ámm í ályktun-
inni, þannig að ávallt væri til stað-
ar besta vísindaleg þekking. Þetta
er einnig í samræmi við ályktun
Alþjóðahvalveiðiráðsins, sem kveð-
ur á um endurmat á hvalastofnum
fyrir 1990.
ísland gerðist aðili að ráðinu árið
1948 með því að fullgilda stofn-
samning þess. Sá samningur er hið
eina sem hindrar ísland lagalega á
þessum vettvangi. í þessum stofn-
samningi, sem ölll aðildarríkin hafa
samþykkt, segir í 1. tl. 8. gr., að
hvert aðildaríki geti heirailað hval-
veiðar í vísindaskyni og falli þær
veiðar utan valdsviðs ráðsins.
Vísindahvalveiðar okkar bjóta því
hvorki í bág við ályktun Alþingis
né við ákvæði alþjóðalaga. Fullyrð-
ingar Grænfriðunga hvað þetta
varðar em rangar.
Raimsóknaáætlunin
Það vægast sagt gróf fullyrðing,
af hálfu þeirra grænftíðunga, að
halda því fram, að rannsóknaáætl-
unin sé einungis fyrirsláttur fyrir
atvinnuveiðar. Jóhann Siguijóns-
son, líffræðingur, og samstarfs-
menn hans á Hafrannsóknastofnun
hafa nú þegar unnið mjög merki-
legt starf á sviði hvalarannsókna
og er óhætt að fullyrða að þeir
standa í fremstu röð í sínu sviði.
Grænfriðungar hafa haldið því
fram að þetta starf sé óþarfí, því
að allt sé vitað um hvali nú þegar.
Frekari þekkingarleit sé því óþörf.
Þetta er nýstárleg fullyrðing, sem
vart hefur heyrst frá því að kirkjan
reyndi að stoppa Galilei á hinum
myrku miðöldum.
Fyrirhuguðum rannsóknum er
ætlað að koma að fullu gagni við
stofnúttekt Alþjóðahvalveiðiráðs-
ins. Meginmarkmiðið er að afla sem
bestrar vitneskju um ástand og
veiðiþol þeirra hvalategunda, sem
hér em veiddar, og um stöðu stórra
og smárra hvala í lífkerfí íslenzka
hafsvæðisins. Lögð er áherzla á
gagnasöfnun og úrvinnslu er varða
aldursdreifíngu og viðkomu tegund-
anna. Ætlunin er að varpa nýju ljósi
á þátt hvala í vistkerfi hafsins,
m.a. með athugunum á fæðuvali,
orkuinnihaldi fæðu og vefja hvals-
ins, útbreiðslu fæðu og hvals á
miðunum og umhverfisskilyrðum í
hafinu.
Jón Sæmundur Sigurjónsson
„Fámenni íslendinga og
örlagabinding okkar við
sjávarfang hefur ein-
ungis orðið Grænfirið-
ungum tilefini til tæki-
færissinnaðra árása á
óskyldar útflutningsaf-
urðir okkar.“
Nú þegar hafa þessar rannsóknir
leitt til merkra niðurstaðna varð-
andi samspil umhverfísþátta og við-
komu, en enn er mörgum spuming-
um ósvarað eins og t.d. hver sé
heildameyzla hvala á íslandsmið-
um, hvaða lífvemr séu helztu keppi-
nautar þeirra um fæðuna og að hve
miklu leyti hvalir séu beinlfnis
keppinautar íslenzka fískveiðiflot-
ans. Hvemig er t.d. skynsamlegt
að nýta lífkerfí sjávar í framtíðinni
með tilliti til þessara þátta? Við
væntum okkur svo sannarlega mik-
ils af starfí Jóhanns og rannsóknar-
hóps hans, því það varðar gmnd-
vallaratriði efnahags okkar og
lífsafkomu. Rangar fullyrðingar
grænfriðunga varðandi þennan þátt
opinbera hins vegar algjört skiln-
ingsleysi þeirra á því, hversu samof-
in tilvera okkar Islendinga er vist-
kerfí hafsins. Þegar flestir lífstofn-
ar í hafínu era fullnýttir, gerast þær
tegundir hættulegar í þessu við-
kvæma samspili, sem fengju að
leika algjörlega lausum hala. Hvalir
era of mikilvægir í vistkerfinu til
að þeim sé ekki gefinn gaumur og
ef einhveijir stofna þeirra em sann-
anlega nýtanlegir, þá veitir þeirri
þjóð ekki af, sem á allt sitt undir
sjávarfangi og á vart í önnur hús
að venda.
Gróðafíkn
Samkvæmt stofnsamningi Al-
þjóðahvalveiðiráðsins eram við
skyldugir til að nýta afurðimar af
veiddum hvölum. Útflutningur af-
urða af 35 hvölum til Japans á
skv. fullyrðingum Grænfriðunga að
vera tilgangur alls þessa umstangs
og ástæðan er gróðafíkn okkar.
Þeir gera sér ekki grein fyrir því,
hversu fámenn þjóð við emm. Að
við þurfum á því að halda að flár-
magna rannsóknir okkar á þennan
hátt. Allur ágóði rennur því í rann-
sóknasjóð, sem stendur straum af
kostnaðinum við þetta rannsókna-
verkefni. Ekkert er afgangs til að
kosta áróðursstríð við grænfrið-
unga, en hér heima hefur rækilega
verið fundið að því. Þessi fullyrðing
grænfriðunga er því bæði ósmekk-
leg og röng, eins og annað sem frá
þeim fer varðandi þetta mál.
Úlfar í sauðagærum
í auglýsingabæklingum græn-
friðunga segir að 11.000 hvalir
hafí verið veiddir frá því að hval-
veiðibannið gekk í gildi árið 1986.
Þar af hafa íslendingar veitt um
300 dýr. Þeir sem hafa veitt 10.700
hvali á þessum tíma em látnir í
friði. Fámenni íslendinga og örlaga-
binding okkar við sjávarfang hefur
einungis orðið grænfriðungum til-
efni til tækifærissinnaðra árása á
óskyldar útflutningsafurðir okkar.
Þeir sjá hvað er auðvelt að særa
okkur og þeir notfæra sér það.
Mótmæli þeirra við Japani og Norð-
menn em beinlfnis hlægileg og
máttlaus • miðað við það sem þeir
ætla sér með okkur. Stefna þeirra
er að eyðileggja alla markaði okk-
ar, þar til við látum segjast. Hvorki
meira né minna.
Svo koma þessir menn og segja,
að þeim þyki það mjög leitt að þurfa
að koma svona fram við okkur, því
þeir gætu annars með beztu sam-
vizku mælt með sölu á vömm okkar.
Eitt sinn ofsótti maffan mann
nokkum, sem fékk þá huggun áður
en hann var skotinn, að hann skyldi
endilega ekki taka þetta persónu-
lega, því þetta væri bara bisness.
Sauðagæran fer þessu fólki illa.
Forsendur baráttu þeirra em rang-
ar og aðferð þeirra til að koma fram
röngum málstað er valdbeiting. Á
sömu svæðum og með sömu að-
ferðum, sem þvinguðu gyðinga-
kaupmenn til að loka verzlunum
sínum, em þeir að ná svipuðum
árangri. Nú eins og þá væri rangt
að láta deigan sfga.
Höfundur er þingmaður fyrir AJ-
þýðuHokkinn i Norðurlandskjör-
dæmi vestra.
Frímerkjasýn-
ingin f SFÍL 89
Frímerkl
Jón Aðalsteinn Jónsson
í þætti fyrir viku var rætt nokk-
uð um frímerkjasýningar og þátt-
töku íslenzkra safnara I þeim.
M.a. var minnzt lauslega á sýn-
ingu, _sem hér verður haldin f
apríl, ÍSFÍL 89. Nú hefur þættin-
um borizt fyllri umsögn um þessa
sýningu frá Hálfdani Helgasyni.
Er því sjálfsagt að bæta hér ýmsu
við þeim til fróðleiks, sem hug
hafa á að vita eitthvað nánar um
téða sýningu.
ÍSFIL 89 er haldin í tengslum
við landsþing Landssambands
íslenzkra frímerkjasafnara, sem
haldið verður í húsakynnum sam-
bandsins í Síðumúla 17 laugar-
daginn 8. apríl nk. Er það Klúbb-
ur Skandinavfusafnara, sem
stendur að sýningunni, en hann
sér einnig um framkvæmd þing-
haldsins. Sýningamefnd skipa
Sigurður R. Pétursson, sem er
formaður, Hálfdan Helgason og
Sigfús Gunnarsson. Sýningin mun
standa yfír frá 7.-9. apríl í sýning-
arsal Listasafns ASÍ við Grensás-
veg. Er það í sömu húsakynnum
og Félag frímerkjasafnara hélt
sýninguna LÍFÍL 88 fyrir tæpu
ári. Frímerkjasöfnumm og öðra
áhugafólki um frímerki verður því
næsta auðvelt að fínna þennan
stað aftur.
ÍSFÍL 89 er svokölluð landssýn-
ing. Þeir, sem sýna söfn í sam-
keppnisdeild, er hljóta 70 stig,
öðlast rétt til þátttöku með söfn
sín á norrænum frímerkjasýning-
um, svonefndum NORDIU-sýn-
ingum, en þær em að verða árleg-
ur viðburður f heimi norrænna
safnara. í síðasta þætti var ein-
mitt sagt frá næstu NORDIU-
sýningunni, sem haldin verður í
Noregi. Þau söfn, sem fá 80 stig
£/ÍSF1L8<A'Í
08.04. 1989 z

á landssýningu, verða hins vegar
gjaldgeng á alþjóðlegum sýning-
um. Hvað sem öllum verðlauna-
stigum lfður á væntanlegri
frímerkjasýningu í apríl, skiptir
vemlegu máli, að sem flestir safn-
arar, sem em að móta söfn sfn,
taki þátt í sýningu sem þessari.
Þannig gefst þeim tækifæri til að
fá eins hlutlaust mat dómnefhdar
á söfnum sínum og kostur er á.
Slíkt er nauðsynlegt, svo að safn-
arar viti nokkum veginn, hvar
þeir em staddir í söfnun sinni.
Til þess að auðvelda mönnum
þannig þátttöku í landssýningu
var einmitt komið á fót svoneftid-
um nálarflokki. Er þetta í þriðja
sinni, sem hann er á sýningu hér
á landi. Gaf hann mjög góða raun
i fyrri skiptin, og er vonandi, að
svo verði einnig nú.
Sýningamefndin hefur gert
ráðstafanir til þess, að söfn frá
öðmm Norðurlöndum verði á sýn-
ingunni og þá einkum unglinga-
söfn og eins mótíf- eða tegunda-
söfn. Þess konar sýningarefni
virðist höfða n\jög til almennings,
eins og kom berlega í ijós á LÍFIL
88 í fyrra, svo sem margir muna.
Ekki er enn vitað, hver verður
þátttaka íslenzkra safnara, enda
varla von, þar sem umsókna-
reyðublöð hafa víst ekki borizt til
þeirra. Þetta hlýtur nú allt að
skýrast á næstu vikum, enda er
ekki svo langur tfmi til stefnu.
Pósthús verður opið á staðnum
þá þijá daga, sem ÍSFÍL 89 stend-
ur. Þá verður að vanda í notkun
sérstimpill hvem dag. Virðist
hann mjög stílhreinn, svo sem sjá
má af mynd þeirri, sem birtist
með þættinum. Þá mun verða efnt
til happdrættis og góðir vinningar
í boði. Síðast, en ekki sízt er svo
að geta þess, að aðgangur að
sýningunni verður ókeypis. Hér
hefur sýningamefnd vafalaust
haft að leiðarljósi þá miklu að-
sókn, sem varð að LÍFÍL 88, en
menn þökkuðu hana mest því, að
ekki var krafíð um aðgangseyri.
Ætlunin var að segja hér frá
alheimsfrímerkjasýningu, sem
haldin verður í FVakklandi f júlf
nk. og nefnist PHILEXFRANCE
89. Það verður því miður að bfða
næsta þáttar, þar sem þætti þess-
um er skorinn anzi þröngur stakk-
ur nú um sinn. Vonandi er unnt
að bæta það upp að nokkra með
fleiri þáttum.
Heyrt og aéð
í janúarblaði sænska landssam-
bandsins (SFF), Filatelisten, er
bent á rit, sem getur komið þeim
íslenzkum söfnuram að haldi, sem
vilja fylgjast sem bezt með öllum
nýjum bókmenntum innan
frímerkjasöfnunar. Er þetta árs-
fjórðungsrit, sem nefnist
PHILABOOK og kemur út á
ensku í Hollandi. Þar má fá vitn-
eskju um nýjar bækur og rit um
frímerki og eins birtast þar tilvitn-
anir úr mikilvægum greinum, sem
komið hafa út í frímerkjablöðum
víðs vegar um heim. Menn geta
gerzt áskrifendur að þessu riti
fyrir 3 dollara á ári. Eins mun
vera hægt að greiða gjaldið með
alþjóðasvarmerkjum. Utaná-
skriftin er þessi: PHILABOOK
Intemational, PO Box 8042, 3009
AA Rotterdam, Holland