Morgunblaðið - 07.05.1989, Blaðsíða 8

8 C
MORGUNBLAÐIÐ MANNLIFSSTRAUMAR SUNNUÐAGUR 7. MAÍ 1989
MATUR OG DRYKKUR//W er samnefnarifyrir
tannhreinsun, lostavaka, œbakölkun ogmargvíslegan mat ogdrykkf
Skumin brotin
LOÐVÍK XIV sólkonungur át gjarnan harðsoðin egg til að hreinsa
tennurnar eftir að hafa innbyrt Qórar tegundir af súpu, sykur-
hjúpaða fasana í fjólurótarsósu, akurhænu með moskusósu, ávexti
og sitt hvað fleira, enda reyndust þarmar hans tvöalt lengri og
sverari en vísitöluþarmar þegar hann var krufinn; sexmaníakinn
Casanova svolgraði í sig nokkrum hráum eggjum jafiivel eftir að
hafa snætt málsverð sem sæmt hefði sólkonungnum — þegar hann
bjóst til stórafreka á kynlífssviðinu, enda voru hrá egg löngum
talin efla kyngetu manna; (ég hefði frekar haldið að þau hefðu
þveröfúg áhrif, þ.e. að kólesterólhvati þeirra hægði á blóðsreymi
til allra útlima með pínlegum afleiðingum fyrir tiltekinn lim ...);
þá þykir víst ýmsum hrá egg afar lostavekjandi í ástarleikjum,
samanber kvikmyndina 9A vika. Já, það er margt sem er eggjandi.
Vísast þurfa þó fæstir á eggjum
að halda við tannhreinsun og
ástarlíf og reyndar er vel hægt að
komast af án þeirra; þau eru býsna
kólesterólaukandi (þ.e. rauðumar)
og því er ágætt
að setja sér þá
reglu að borða
ekki nema þijú
egg í viku. En þau
eru nú samt nauð-
synleg í ýmsu
samhengi. Og
góð. í nafni sann-
girninnar er og
rétt að taka fram að egg innihalda
aðeins 12% af mettuðum fitusýr-
um. Aftur á móti inniheldur smjör
um 80% og kjöt upp undir 50%.
„Galdurinn" við eggjakökur
og frauð
Margir standa í þeirri trú að það
þurfi að beita galdri til að fá eggja-
kökur eða frauð — soufflé — til
að heppnast, en það er eins og
hver önnur vitleysa. Að vísu má
almennt segja um egg að maður
þurfi að sýna þeim meiri aðgát en
t.d. hinum harðsoðnu kartöflum,
en samt sem áður . .. „Galdurinn"
við eggjafrauð er einna helst sá
að fara ekki of nákvæmlega eftir
uppskriftinni og ekki búa til stærri
skammt en handa sex í einu.
Og eggjakökur eru ágætlega
viðráðanlegar sé pannan með
sæmilega þykkum botni. Þið þeytið
saman tvö egg þar til þau freyða
lítillega. Á meðan hitið þið steypu-
jámspönnu og bræðið á henni 2
msk af smjöri. Þegar það fer að
taka lit hellið þið eggjunum út í
og steikið við sæmilegan hita, bijó-
tið eggjakökuna á meðan að miðja
hennar er enn rök, saltið hana og
borðið samstundið. Búið bara aldr-
ei til eggja köku úr fleiri en sex
eggjum í senn. Nú, svo fyllið þið
hana að vild, með steiktum tómöt-
um, skinku, sveppum, spínati, osti,
afgöngum af kjöti, fiski eða græn-
meti. Hveiju sem er. Nánast.
Hrærið t.d. rifnum osti saman við
eggin áður en þið steikið þau, eða
kryddjurtum. Og prófið endilega
„omelette confiture", þ.e. eggja-
köku með sultu sem er indælis
eftirréttur. Þá steikið þið eggja-
kökuna eins og að framan greinir,
brjótið hana saman utan um slettu
af uppáhaldssultunni ykkar, stráið
sykri yfir og borðið sjóðandi heita.
Þá eru-eggjasamlokur upplagð-
ar á hlaðborð, í útilegur, sem nátt-
verður eða í nestispakkann. Til
dæmis þessar: í tólf samlokur þarf
eftirfarandi: Saxið sex harðsoðin
egg smátt, hrærið saman við þau
6 msk af majónesi, 6 msk af ijóma-
skyri, 1 msk Dijonsinnepi, bragð-
bætið með salti, pipar, karrý,
vínediki og miklum karsa. Smyijið
blöndunni á tólf brauðsneiðar.
Leggið þær saman tvær og tvær,
pakkið samlokunum inn í rakt
viskustykki og látið standa undir
fargi í a.m.k. tvo tíma.
Svo má t.d. nota egg sér til
uppvakningar: á morgnana og
fram eftir án áfengis, á kvöldin
með áfengi, fyrir nú utan í bakstur-
inn, salötin, ofnréttina og eftirrétt-
ina, samaber eftirfarandi upp-
skriftir.
1. Hanagal
1 egg
2 msk flórsykur
eftir Jóhönnu
Sveinsdóttur
3-4 dl appelsínusafi
nokkrir ísmolar
Hrærið egg og flórsykur kröft-
uglega saman, gjarnan í hræri-
vél. Deilið í tvö glös, hellið 1/2/2
dl af appelsínusafa í hvort glas
og setjið 2—3 ísmola út í.
2. Hanagal
1 egg
3 msk sykur
1-2 msk sítrónusafi
2 dl vatn
Þeytið egg og sykur vel sam-
an, bætið þá sítrónusafanum út
í. Hitiö eplasafa og vatn í potti.
hellið eggjahrærunni í tvö glös
og jafnið síðan heitum vökvanum
saman við.
Eggjapúns
2 dl púrtvin eóa sjerri
2 dl sjóöandi vatn
2 egg
2 tsk hunang
Þeytið saman egg og hunang,
hrærið þá vatninu saman við og
að lokum víninu og hellið í tvö
glös.
Japansk eggjasalat
Fallegur forréttur handa íjórum.
200 g túnfiskur
3 mandarínur (eða litil dós afnió-
ursoónum)
4 harösoóin egg
50 g fylltar ólífur.
Sósa:
2 msk ólifuolia
2 msk sítrónusafi
2 msk sojasósa
salt og pipar
steinselja
Látið drjúpa af túnfisknum og
ólífunum. Skerið eggin í sneiðar,
losið túnfiskinn í litla bita og sker-
ið ólífurnar í þunnar sneiðar.
Blandið þessu saman í skál.
Hrærið saman olíu, sítrónu-
safa, sojasósu, saltið og piprið
og hellið yfir salatið. Látið standa
í ísskáp í a.m.k. 10 mínútur.
Setjið salatið í fjórar skálar,
gjarnan úr gleri, og skreytið með
steinselju.
Ofnbökuð egg
í þennan rétt má t.a.m. nota
ýmsa afganga. Uppskrift handa
Qórum.
2 dl saxað, soöió grænmeti, t.d.
púrrur eöa spínat
smávegis af rækjum, nautatungu
eða skinku
'/2 dl rjómi .
salt, pipar og múskat
4 egg
u.p.b. 1 dl. rifinn ostur
Hrærið grænmetinu saman við
SUMARTIMI
Frá 8. maí til 18. september verður heildversl-
unin opin:
mánud.-fimmtud. frá kl. 8.30-16.30
Föstudaga frá kl. 8.00-16.00
HUV
HALLDÓR JÓNSSON /VOGAFELL HF
Ódýrt sumarleyfí
600.- á dag.
Vió bjóóum tvö yndisleg, vel búin sumarhús
(samliggjandi) í Danmörku.
Hvorthús tekur 6/8 manns.
Húsin eru á fögrum stað á Fjóni, þarsem Dan-
irnireiga sjálfirsín sumarhús (ekki ferðamanna-
þorp) með bestu baðströnd Danmerkur á aðra
hönd og friðaðan skóg með miklu dýralífi á hina.
Það erstutt íallaráttir, Kaupmannahöfn, Jót-
land (Legoland) og Þýskaland.
Leigan á mann erca. 600.- á dag (miðað við 6
íhúsi), þannig að vikan kostar 4.200,-plús flug
sem er frá 11.600 til 20.600 eftir möguleikum.
Sé um langtímaleigu, t.d. starfsmannafélög, er
hægt að gefa verulegan afslátt.
Athugið að húsin eru rafhituð með tvöföldu
gleri þannig að hægt erað búa þar mestallt árið.
Einnig er hægt að leigja bíla fyrir dkr. 200.-á
dag, ótakmarkaður akstur.
Vinsamlega sendió nöfn, heimilisföng
og síma í pósthólf 1037, 121 Reykjavík,
eóa hringió ísíma 91-17678.
SÁLARFRÆÐI/Z> hœgt ab koma í vegfyrir andlega
hrómunf
Svo lengi lærir sem lifir
Talsvert er rætt og ritað í seinni
tíð um aldraða og málefni
þeirra — eða „eldri borgara“ eins
og snyrtilegra þykir að orða það.
Stofnuð eru samtök og landssamtök
og ýmsum nýmæl-
um hrundið af
stokkunum. Þetta
er að sjálfsögðu
þarft og gott og
skyldi síst lasta.
Eitt af því sem
oft ber á góma er
nauðsyn þess að
þeir sem rosknir
eru orðnir hugi vel að líkamsheilsu
sinni. Þar á meðal er lögð áhersla
á að aldrað fólk stundi reglulega
líkamsæfingar eða þjálfun, göngu-
ferðir, sund, léttar leikfimisæfingar
o.fl. Hætta er á að líkaminn stirðni
um of án þessa og ellin sæki fastar
á og geri fólki lífið leitt. Þetta er
hveiju orði sannara.
Á hitt er sjaldnar minnst að fleira
getur stirðnað en vöðvar og liða-
mót. Andleg hæfni manna kann
einnig að stirðna, dofna og sljóvg-
ast, ef ekki er undir þann leka sett.
Þeir sem lengi hafa lifað í sama
fari, stundað sama starfið um ára-
bil, lítið lesið (annað en léttmeti),
lítið sem ekkert spreytt sig á við-
fangsefnum sem reyna á hugann,
verða sljóir með tímanum. Menn
kalla þetta að líkindum ellimerki,
en í raun er það fremur öðru afleið-
ing þjálfunarleysis hliðstætt því sem
er um. líkamann. Og aiveg eins og
er um kroppinn er hægt að tefja
eða koma í veg fyrir andlega hrörn-
um með réttum aðgerðum. Til þess
að halda sér andlega vakandi og
við fulla hæfni má maðurinn í raun
aldrei hætta að læra. Hann þarf
sífellt að sækja á brattan í glímu
við andleg viðfangsefni. Ekki skipt-
ir meginmáli hvað það er, sem hann
fæst við. Af nógu er að taka og
margt í boði, hvort sem fólk vill
iðka slíkt eitt síns liðs eða á nám-
skeiðum og í annarri kennslu. Höf-
uðatriðið er að viðfangsefnið höfði
til nemandans, sé honum ánægju-
auki og reyni eitthvað á hann.
Sumt roskið fólk og gamalt er
haldið þeirri firru að það geti ekki
lært lengur. Það gleymi öllu jafnóð-
um. Yfirleitt er þetta vitleysa sé
fólk á annað borð heilt heilsu. Oft-
ast þarf þó viðkomandi að fara
hægt af stað, gæta þess að reisa
sér ekki hurðarás um öxl, átta sig
vel á undirstöðuatriðum og rifja oft
upp fyrir sér meðan hann er að
þjálfast og ná tökum á viðfangsefn-
inu. En svo tekur hann að síga æ
fastar á. Og sígandi lukka er best,
segir máltækið.
Orð er á því gert að þeim sem er
í góðri líkamsþjálfun og vel á sig
kominn líði mun betur en ella. Þetta
á ekki síður við um þann sem legg-
ur rækt við þjálfun vitsmuna sinna,
eykur þekkingu sína, dýpkar hugs-
un sína og skilning. Það eykur ekki
aðeins vellíðan, heldur fær tilvera
mannsins merkingarfyllra inntak,
verður tilgangsríkari og auðugri á
alla lund. Fátt vinnur betur gegn
þeirri einmanakennd, sem sögð er
algengur fylgifiskur ellinnar, en
ástundun andlegra hugðarefna.
eftir Sigurjón
Bjömsson