Morgunblaðið - 23.06.1992, Blaðsíða 34

-34
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚNÍ 1992
Minning:
Dr.med. Eggert O. Jó-
hannsson yfirlæknir
Fæddur 15. janúar 1925
Dáinn 13. júní 1992
Fráfall náins vinar eða ættingja
kemur manni jafnan eins og í opna
skjöldu, jafnvel þótt vitað sé að
hveiju dregur og jafnvel þótt vitað
sé að „eitt sinn skal hver deyja“.
Þannig var líka með andlát Egg-
erts frænda míns. Það var vitað að
hverju dró og að tími hans myndi
renna út innan skamms. Samt var
maður óviðbúinn að sjá honum á
bak.
Það var sagt um langafa minn
sem var skipstjóri á skútuöldinni
að hann hafi verið stór af verkum
sínum en stærstur í hógværðinni.
Þessi orð gætu einnig verið eftir-
mæli Eggerts.
Menntunar- og embættisframi
hans var framúrskarandi en alltaf
var hann hinn sami hvort sem hann
var háseti á Iínubát að vinna sér
inn fyrir skóla eða doktor í læknis-
fræði og yfirmaður við virtan spít-
ala.
Alltaf var hann hinn sami góði
Önfírðingurinn, alltaf hinn ljúfi og
>-iðmótsþýði maður, alltaf hinn
tryggi vinur sem gott var að leita
til, ævinlega reiðubínn að leggja
sitt fram til að leysa hvers manns
vanda og skipti þá ekki minnsta
máli stétt eða staða þess sem við
vandann glímdi, kíminn á sinn ein-
læga og skemmtilega hátt.
Of sjaldan kom ég á heimili hans
og Helgu konu hans og var manni
þó alltaf vel fagnað. Þangað var
gott að koma og samræður við þau
hjónin skemmtilega, fróðlegar og
- mannbætandi. Eftir slíka heimsókn
gat ég tekið mér í mun orð önfirska
skáldsins Guðmundar Inga,
hvarvetna frá þeim fundum
farsælli heim ég gekk.
Eggert var fæddur 15. janúar
1925, sonur hjónanna Kristjönu Ó.
Benediktsdóttur og Jóhanns Jó-
hannssonar húsgagnasmíðameist-
ara. Hann ólst upp hjá móðursystur
sinni Sigríði Ó. Benediktsdóttur og
manni hennar Sveini Gunnlaugs-
syni, skólastjóra á Flateyri.
Hann lauk kandídatsprófi í lækn-
isfræði árið 1952, starfaði um skeið
sem læknir í Danmörku og Svíþjóð
og lauk doktorsprófi í læknisfræði
-^á_ Uppsalaháskóla árið 1963.
Árið 1960 varð hann yfírlæknir
við rannsóknarstofu Borgarspítal-
ans og starfaði þar til dauðadags.
Hinn 1. desember árið 1949
kvæntist hann eftirlifandi eigin-
konu sinni Helgu Aradóttur, lyíja-
fræðingi, hinni mestu mannkosta-
konu. Þau eiga þijú börn á lífi en
þau eru: Anna Vigdís, dýralæknir,
búsett í Noregi, Sveinn, mannfræð-
ingur, búsettur í Manchester, Ari,
búfræðingur, búsettur í Reykjavík.
Og nú er Eggert allur.
Þungt er tapið, það er vissa
þó vil ég kjósa vorri móðir
að alltaf megi hún minning kyssa
- manna, er voru svona góðir.
(Sig. frá Amarholti)
Elsku Helga. Við sendum þér og
Qölskyldu þinni okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Emil Ragnar.
í dag er kær vinur og samstarfs-
maður um nær þriggja áratuga
skeið kvaddur. _
Dr. Eggert Ó. Jóhannsson, yfir-
læknir á rannsóknadeild Borgar-
spítalans, Iést á spítalanum eftir
stutta en erfiða sjúkdómslegu hinn
13. þ.m. aðeins 67 ára að aldri.
Kynni okkar hófust upp úr 1960
er hann var ráðinn að spítalanum
og hóf undirbúning að stofnun
rannsóknadeildarinnar. Uppbygg-
ingarstarfið hófst í Heilsuverndar-
stöðinni á lyfjadeildinni sem þar var
ti! húsa. Rannsóknastarfsemi spít-
alans var við komu hans einn starfs-
maður í litlu herbergi. Stofnun
rannsóknadeilar á þessum tíma var
ekki eingöngu brýn þörf á að leysa
vandamál lyflækningadeildar í
Heilsuverndarstöðinni og annarra
sjúkrastofnana borgarinnar.
Ástæðan var ekki síður sú að þróa
nútímastarfshætti, sem yrðu til
staðar er Borgarspítalinn í Fossvogi
tæki til starfa. Til þess þurfti bæði
að mennta starfslið og afla búnað-
ar. Eggert hafði um árabil starfað
við erlend sjúkrahús, aðallega í
Svíþjóð. Hann þekkti því mjög vel
til rannsóknadeilda þar, tækni
þeirra og framfara sem voru feikna
hraðar á þessum árum.
Samstarf okkar Eggerts varð
mjög náið frá upphafi, enda húsa-
kynni þröng eins og áður getur og
ekki pláss fyrir ágreining, þar að
auki vorum við báðir að vestan.
Mér lék forvitni á að vita hvaða
augum hann liti þessa aðstöðu mið-
að við það sem hann átti að venj-
ast frá háskólaspítalanum í Umeá.
Ég fékk hann aldrei til að tjá sig
um það en hann hélt Iangar ræður
um hvemig hlutimir skyldu verða
í Fossvogi. Fyrstu árin fóru í að
byggja upp þjónustu fyrir þáverandi
sjúkrastofnanir borgarinnar og
stuðla að menntun meinatækna sem
var mjög brýnt verkefni og raunar
grundvöllur allra þróunar. Fyrstu
árin voru ósköp erfið og þreytandi
vegna hægagangs við uppbygging-
una sökum fjárskorts og aðstöðu-
leysis, en aldrei varð ég var við
óþolinmæði. Það var helst þegar
hann skaut á mig meðaumkunar-
brosi vegna auraleysis minnar deild-
ar. Allt þróaðist þetta þá til betri
vegar. Þegar hylla tók undir starf-
semi Borgarspítalans fóm hjólin að
snúast við undirbúning að rekstri
þar, Þá var góðæri og fyrirskipaði
þáverandi borgarstjóri, Geir Hall-
grímsson, að framkvæmdir skyldu
settar á fulla ferð hvað sem liði fjár-
veitingum ríksins.
Eggert tók mjög virkan þátt í
undirbúningi og var löngum í bygg-
inganefnd og fulitrúi læknaráðs
varðandi ýmis málefni spítalans.
Við áttum samleið í heimsóknir á
erlenda spítala og sýningar sem
síðar leiddu til ákvarðana um skipu-
lag og búnað spítalans. Jafnframt
stjórnaði hann skipulagningu sinnar
deildar sem var mikið verk. Og nú
samdi hann ekki um nein músarhol-
usjónarmið. Fyrstu áætlanir um
rannsóknadeild vora orðnar 12 ára
og úr öllu samhengi við nútímakröf-
ur.
Við opnun spitalans stóð hann
með mjög vel uppbyggða deild,
mannaða fjölda vel menntaðra
meinatækna og vel búna tækjum.
Fyrsta tölvuvæðing hérlendis á
þessum vettvangi og þó víðar væri
leitað var staðreynd.
Á þeim 25 árum sem liðin eru
hefur deildin bætt við sig ótal nýjum
verkefnum og fylgst hefur verið
með allri þróun þannig að vinur
minn hefur reist sér verðugan minn-
isvarða sem mun bera honum fag-
urt vitni.
Við hjónin kveðjum þennan prúða
vin og samstarfsmann með söknuði
og flytjum eiginkonu hans, Helgu,
og fyölskyldu hugheilar samúðar-
kveðjur.
Haukur Benediktsson.
Enn hefur einn af okkar félögum
frá Menntaskólanum á Akureyri
fallið í valinn.
Eggert Jóhannsson bekkjarfélagi
okkar, yfírlæknir við rannsókna-
deild Borgarspítalans, lést eftir
skamma legu 13. júní á sjúkrahús-
inu þar sem hann vann lengst af.
Eggert fæddist 15. janúar 1925
í Reykjavík. Faðir hans var Jóhann
Jóhannsson húsgagnabólstrari,
ættaður úr Vestur-Húnavatnssýslu,
og móðir hans var Kristjana Ólafía
Benediktsdóttir kennari, ættuð úr
Austur-Húnavatnssýslu.
Hann ólst upp frá frumbemsku
hjá Sveini Gunnlaugssyni, skóla-
stjóra á Flateyri við Ónundarfjörð,
og móðursystur sinni, Sigríði
Oddnýju Benediktsdóttur.
Eggert tók gagnfræðapróf í MA
vorið 1942 utanskóla, eftir að hafa
notið tilsagnar prestanna sr. Hall-
dórs Kolbeins, Stað í Súgandafirði,
og sr. Eiríks J. Eiríkssonar á Núpi,
Dýrafírði. Eftir það fylgdumst við
að til stúdentsprófs og það var glað-
ur hópur 45 ungra manna og
kvenna sem kvaddi skólann sinn
17. júni 1945 og hélt fagnandi út
í lífíð.
Eggert er sá tólfti okkar félaga
sem fellur frá.
Eggert var góður félagi, hlýr og
glaður og skipti aldrei skapi. Hann
var góður námsmaður en tók nám
í menntaskóla nokkuð létt en sýndi
framúrskarandi árangur við læknis-
námið.
Eftir stúdenspróf skilja leiðir um
sinn og reglulegt samband rofnar.
Menn taka fyrir sérnám og halda
beint út í atvinnulífið og þá er oft
tilviljunum háð hvort þeir ná saman
aftur. Við höfum borið gæfu til
þess i okkar bekkjarögn að halda
hópinn og hittast reglulega, og hef-
ur það verið öllum mikill gleðigjafí.
Fyrir allmörgum árum efndi
bekkjarfélagi okkar, Guðmundur
Árnason læknir, til félagsskapar,
sem skyldi hafa það að markmiði
að koma saman við og við að vetrin-
um, borða saman, tala gáfulega og
halda menntandi erindi. Skyldu
þessar samkomur fara fram á heim-
ilum félagsmanna. Voru þetta um
10 manns sem komu saman og
skiptust nokkuð jafnt á milli ár-
ganganna 1945 og 1946. Stóð þetta
í nokkur ár en leið undir lok er
Guðmundur flutti búferlum upp á
Akranes. Munu allir eiga góðar
endurminningar frá þessum um-
ræðukvöldum og leitar hugurinn
gjarnan til þessara ára nú þegar
þessir tveir framkvöðlar eru fallnir
frá.
Eggert lauk læknisnámi árið
1952 og dvaldi síðan við nám og
störf erlendis til ársins 1962 að
hann kemur alfarið heim.
Hann var dr.med. frá Uppsalahá-
skóla árið 1963. Eggert var ráð-
gjafí við stofnun rannsóknadeildar
á Landspítalanum og á Borgarspít-
ala og rannsóknadeildinni á Borgar-
spítalanum veitti hann forstöðu til
æviloka. Með aðalstarfí sínu tók
hann virkan þátt í uppbyggingu og
stjóm Borgarspítalans, sat í stjórn
læknaráðs frá 1969 og í bygginga-
nefnd frá 1971.
í einkalífí sínu var Eggert láns-
maður. 1. desember 1949 kvæntist
hann Helgu Aradóttur, lyfjafræð-
ingi. Þau eiga þijú uppkomin börn,
Önnu Vigdísi, dýralækni í Noregi,
Svein, við mannfræðinám, og Ara,
garðyrkjufræðing.
Við.bekkjarsystkin Eggerts mun-
um sakna geðþekks bekkjarbróður
og geyma minninguna um hann til
æviloka.
Sárastur harmur er þó kveðinn
að fjölskyldu hans, Helgu og börn-
um þeirra. Við bekkjarfélagarnir
og fjölskyldur okkar vottum þeim
okkar innilegustu samúð og biðjum
þeim Guðs blessunar.
Jóhann Indriðason,
Móses Aðalsteinsson.
Hinn 13. þ.m. lést á Borgarspítal-
anum í Reykjavík Eggert Ó. Jó-
hannsson yfirlæknir, eftir skamma
en erfíða sjúkrahúsvist.
Eggert fæddist í Reykjavík 15.
jan. 1925 og vora foreldrar hans
hjónin Jóhann Jóhannsson bólstrari
og Kristjana Benediktsdóttir. Egg-
ert var alinn upp á Flateyri hjá
fósturforeldrum sínum, Sveini
Gunnlaugssyni skólastjóra þar og
Sigríði Benediktsdóttur. Hann sleit
því bamsskónum fyrir vestan og
var ávallt mikill Vestfírðingur. Flat-
eyri var honum kær og fór hann
oft þangað þegar tækifæri gafst.
Eggert lauk stúdentsprófi frá MA
1945 og prófi frá læknadeild HÍ
1952. Starfaði hann síðan nokkur
ár við almenn læknastörf hérlendis
og í Svíþjóð og var viðurkenndur

sérfræðingur í rannsóknalækning-
um 1960. Árið 1963 varði hann
doktorsritgerð við Uppsalaháskóla.
Eggert var ráðinn yfírlæknir við
rannsóknadeild Borgarspítalans ár-
ið 1960, en þá var Borgarspítalinn
til húsa í Heilsuverndarstöðinni við
Barónsstíg. Tók hann formlega við
þessu starfí 1962 og starfaði hann
því óslitið í Borgarspítalanum um
rösklega 30 ára skeið. Á árunum
milli 1950 og 1960 voru mikil höft
á öllum byggingaframkvæmdum og
gengu þessir hlutir hægt fyrir sig
en áform um byggingu Borgarspít-
alans í Fossvogi lágu þá fyrir. Egg-
ert var kvaddur til að starfa með
bygginganefnd Borgarspítalans og
starfaði náið með henni að skipu-
lagi rannsóknadeildar á spítalanum
á byggingatíma hans á sjöunda
áratugnum. Rannsóknadeildin, eins
og við þekkjum hana í dag, flutti
síðan úr Heilsuvemdarstöð í árslok
1967 þegar fyrsti sjúklingurinn var
lagður inn á Borgarspítalann. Þegar
deildin opnaði var hún tölvuvædd
og var þá langt á undan öðmm
rannsóknadeildum hvað það varðar.
Á þeim tæpu 25 ámm sem liðin em
hefur þróunin í rannsóknum haldið
áfram og fylgdist Eggert ákaflega
vel með á sínu sviði. Með fullkomn-
um tækjabúnaði hefur deildin getað
stóraukið atköst sín, jafnframt því
sem alltaf hefur valist hæft fólk til
starfa á deildinni. Að hans undir-
lagi var hafín mótefnamæling
áhættusýna vegna alnæmis og Iifr-
arbólguveim 1985 ásérbúinni rann-
sóknastofu, sem var hin fyrsta sinn-
ar tegundar hérlendis. Þá hafa
rannsóknir í klínískri lífeðlisfræði
verið stundaðar á deildinni frá 1972
og var það þá nýmæli hér á landi.
En áhugi Eggerts sneri ekki ein-
vörðungu að þróun starfseminnar á
hans eigin deild. Honum var ávallt
mjög umhugað um uppbyggingu
Borgarspítalans. Hann sá ekki að-
eins aðalspítalann rísa á sjöunda
áratugnum, heldur tók hann virkan
þátt í þróun og byggingu slysadeild-
arálmunar sem reis í lok áttunda
áratugarins og B-álmu sem enn er
í byggingu. Hann var oft óþolin-
móður og þótti honum að oft mættu
hlutirnir ganga hraðar fyrir sig.
Hann var skipaður í bygginganefnd
Borgarspítalans árið 1971 og átti
þar sæti þar til hann lést. Á þessum
árum nutu ýmsir góðra ráða hans
og víðsýni, enda gat hann miðlað
af langri reynslu, jafnframt því sem
hann var fljótur að átta sig á gildi
nýjunga.
Auk starfa í bygginganefnd átti
hann sæti í fjölmörgum nefndum á
vegum Borgarspítalans. Hann
starfaði líka mikið að málefnum
meinatækna þegar sú stétt var að
hasla sér völl. Sat í undirbúnings-
nefnd er skipulagði meinatækna-
nám og sat síðan í námsbrautar-
nefnd í meinatækni við Tækniskóla
íslands. Hann var fyrsti formaður
Meinefna-, blóðmeina og meinalíf-
eðlisfræðifélags íslands, jafnframt
því að hann var um tíma formaður
norrænna samtaka á sama sviði.
Þá hefur hann átt sæti í norrænni
nefnd, Nordkem, sem fulltrúi ís-
lenskra heilbrigðisyfirvalda, en
nefndin starfar að samræmingu
vinnureglna í meinefnafræðum á
Norðurlöndum. Ég kynntist Eggert
fyrst fyrir u.þ.b. 20 árum er ég tók
til starfa á Borgarspítalanum ný-
skriðinn úr skóla og blautur bak
við eyrun varðandi allt sem hét
spítali. Þetta var 1972 en þá gegndi
Eggert starfí yfirlæknis spítalans
og formanns læknaráðs. Hafði ég
því mikil samskipti við hann og
tókst með okkar vinátta sem hefur
haldist æ síðan. Hann var alltaf
reiðubúinn að upplýsa mig um
hvaðeina sem sneri að læknisfræði-
legri uppbyggingu spítalans. Gat
ég alltaf leitað til hans og eru þær
ófáar stundirnar sem við sátum
saman og ræddum málefni Borgar-
spítalans og heilbrigðismál al-
mennt.
Eggert var einn fárra sem hafa
séð spítala „verða til“, jafnframt
því að vera þátttakandi í þeirri sköp-
un. Slík var reynsla hans og þekk-
ing og enginn efaðist um að hann
var verðugur fulltrúi lækna spítal-
ans í bygginganefnd í meira en 20
ár. Þetta skarð er nú vandfyllt.
Eggert kvæntist árið 1949 Helgu
Aradóttur lyfjafræðingi og eignuð-
ust þau fímm börn en þar af kom-
ust þijú til fullorðinsára. Harmur
er kveðinn af eiginkonu, börnum
og barnbörnum sem sjá nú eftir
góðum heimilisföður langt um aldur
fram. Borgarspítalinn sér eftir hæf-
um og góðum manni, sem markað
hefur djúp spor í sögu hans. Við
sem eftir stöndum eigum eftir að
njóta ávaxta af vinnu Eggerts í
mörg ókomin ár. Færðar eru þakk-
ir frá stjórn Borgarspítalans og
samstarfsfólki fyrir langt og far-
sælt samstarf, sem ekki bar skugga
á.
Elsku Helga, við Jóhanna send-
um þér og börnum þínum hugheilar
samúðarkveðjur. Megi Guð styrkja
ykkur í sorg ykkar. Minningin um
góðan dreng lifír.
Jóhannes Pálniason.
Við viljum í örfáum orðum
minnnast dr. Eggerts Ó. Jóhanns-
sonar yfirlæknis, sem fallinn er frá
langt fyrir aldur fram. Segja má
að hann hafi mótað rannsóknadeild-
ina frá upphafi, en hann hóf hér
störf haustið 1962. Þá var deildin
til húsa í einu herbergi á Heilsu-
verndarstöðinni, og var svo fram
til ársins 1967, er flutt var í núver-
andi húsnæði. Dr. Eggert fylgdist
glöggt með þessari þróun mála í
rannsóknatækni og hefur í þessi
30 ár stýrt deildinni í gegnum ótrú-
legt breytinga- og framfaraskeið.
Nefna má að hann var frumkvöðull
í tölvunotkun á rannsóknastofum
hér á landi.
Dr. Eggert gerði sér fljótlega
ljóst að nauðsynlegt var að sér-
mennta fólk til rannsóknastarfa hér
heima. Ásamt fleirum beitti hann
sér fyrir stofnun námsbrautar í
meinatækni árið 1967 og var í
stjórn hennar frá upphafí. Hann
kenndi einnig við þá braut og hafa
trúlega flestallir meinatæknar hér-
lendis verið nemendur hans. Margir
þeir, sem réðust síðan til rann-
sóknadeildar Borgarspítalans, eiga
sér óslitinn starfsferil að baki, sum-
ir allt frá stofnun deildarinnar. Mun
svo hár meðalstarfsaldur vera fá-
gætur á heilbrigðisstofnunum í dag
og segir það sína sögu.
Að leiðarlokum viljum við þakka
dr. Eggert samfylgdina.
Eiginkonu hans og fjölskyldu
allri sendum við samúðarkveðjur.
Starfsfólk rannsóknadeildar
Borgarspítalans.
Nú er sól hæst á lofti og angan
gróðursins fyllir vitin. Á þessum
tíma er eins og allt líf vakni úr
dvala til vaxtar og viðgangs, unað-
ar og gleði. En líf og dauði em
óaðskiljanlegir förunautar. Á þess-
um blómatíma ársins lauk vinur
minn og starfsbróðir um áratuga
skeið, Eggert Ó. Jóhannsson, sinni
jarðnesku vegferð. Hann lést í
Borgarspítalanum 13. þ.m. liðlega
67 ára að aldri eftir harða baráttu
við illvígan sjúkdóm.
Eggert Ólafur Jóhannsson fædd-
i ist í Reykjavík 15. jan. 1925. Hann