Morgunblaðið - 03.12.1994, Page 26

26 LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 1994
ERLEIMT
MORGUNBLAÐIÐ
SRY kveik-
ir á karl-
kyninu
BANDARÍSKIR vísindamenn hafa
fundið kon, sem ræður því að litlu
börnin fæðast ekki öll sem stúlk-
ur, heldur líka sem drengir. Á
fyrstu 35-40 dögum meðgöngunn-
ar eru öll fóstur kvenkyns en þá
tekur konið til sinna ráða og býr
til strák úr stelpunni. Vonast er
til, að uppgötvunin geti komið að
gagni við aðrar rannsóknir, til
dæmis á frumubreytingum, sem
leiða til krabbameins.
Það voru vísindamenn við
Chicago-háskóla í Bandaríkjunum,
sem fundu rofann, sem þeir kalla
svo, og var sagt frá því í tímarit-
inu Seience í gær. Koma tvö kon
við sögu, SRY, sem er á Y-litn-
ingnum og kallar fram breyting-
una, og MIS, sem afmáir kvenleg
einkenni fóstursins.
Allir stúlkur í byijun
Dr. Michael Weiss, sem stýrði
rannsóknunum, segir, að lengi
hafi verið vitað, að við getnað séu
fóstur allra spendýra kvenkyns,
en hins vegar hafi flest verið á
huldu um hvað því veldur, að sum
fóstur taka allt í einu nýja stefnu
í lífínu. Sem dæmi má nefna, að
á fyrstu vikunum í lífi allra fóstra
myndast vísir að legi, eggjaleiðara
og kynfærum kvenna en SRY-kon-
ið breytir stefnunni og ræsir um
leið MlS-konið, sem sér um að
eyða kvenkynsvísunum.
Þessi þróun hefst raunar með
sjálfum getnaðinum því að sæðis-
fruma karlmanns er annaðhvort
með Y- eða X-litning. X-litningur-
inn veldur því, að fóstrið heldur
áfram að vera kvenkyns en á Y-
litningnum er fyrmefnt SRY-kon.
(Heimiid: San Francisco
Chronicle)
HAGKAUP
Blab allra landsmanna!
-kjarni málsins!
• •
Oldungadeild Bandaríkjaþings staðfestir samninginn um GATT
Fagnað sem „sigri hinn-
ar heilbrigðu skynsemi“
Drífa Sigfúsdóttir
hefur opnað prófkjörsskrifstofur í
Hamraborg 10 í Kópavogi, s. 644744 og
644734, og í Hafnargötu 48, Keflavík,
s. 14025 og 14135.
Opið verður daglega frá kl. 17-22
og um helgar kl. 14-19.
Allir velkomnir.
Genf. Reuter.
ÁKVÖRÐUN öldungadeildar
Bandaríkjaþings um að staðfesta
GATT-samninginn er talin mikil-
vægur sigur fyrir Bill Clinton for-
seta, sem hafði vikum saman rekið
áróður fyrir samningnum til að koma
í veg fyrir að repúblikanar felldu
hann. Peter Sutherland, fram-
kvæmdastjóri GATT, fagnaði í gær
staðfestingu þingsins sem „sigri
hinnar heilbrigðu skynsemi", sagði
að GATT-samningurinn myndi
draga úr atvinnuleysinu og stuðla
að miklum efnahagsuppgangi í öll-
um heiminum.
35 repúblikanar greiddu atkvæði
með samningnum og 41 demókrati.
Talið er að það hafi ráðið úrslitum
að Clinton náði samkomulagi við
Bob Dole, leiðtoga repúblikana í
deildinni, um stuðning við samning-
inn. „Þegar öllu er á botninn hvolft
getum við ekki einangrað okkur frá
umheiminum," sagði Dole. „Ég hef
alltaf verið þeirrar skoðunar að við
getum staðið okkur í samkeppninni
við öll önnur ríki heims.“
Síðasta hindrunin
Sutherland sagði að með ákvörð-
un sinni ryddi þingið í burtu síðustu
hindruninni fyrir því að Heimsvið-
skiptastofnunin (WTO) hæfi starf-
semi um áramótin eins og stefnt
hefur verið að. Hann sagði að at-
kvæðagreiðslan á Bandaríkjaþingi
hefði verið mjög mikilvæg og getað
eyðilagt átta ára starf, sem sagan
ætti eftir að sýna að hefði borið frá-
bæran árangur.
„Samningurinn mun stuðla að
meiri velmegun, skapa betri og ör-
uggari heim, og hann mun draga
úr spennu milli þjóða,“ sagði Suth-
erland.
Samningurinn lækkar tolla um
meira en þriðjung og skapar meira
fijálsræði í viðskiptum milli ríkja
með iðnvarning, þjónustu, matvæli
og vefnaðarvöhur. Sutherland sagði
að samþykkt Bandaríkjaþings sýndi
Reuter
Zedillo sver
forsetaeið
ERNESTO Zedillo Ponce de Leon
tók við embætti forseta Mexíkó á
fimmtudag af Carlos Salinas de
Gortari. 13 þjóðhöfðingjar voru
viðstaddir innsetningarathöfnina,
auk A1 Gore, varaforseta Banda-
ríkjanna. Á myndinni faðmar for-
setinn Salinas við athöfnina.
Sameigin-
legum
gjaldmiðli
seinkað
Kaupmannahöfn. Rcuter.
HENNING Christophersen, sem
fer með efnahagsmál í fram-
kvæmdastjóm ESB, sagði í gær
að líklega yrði ekki hægt að koma
á sameiginlegum gjaldmiðli fyrir
árið 1999.
Christophersen sagði á blaða-
mannafundi í Kaupmannahöfn að
hann teldi ekki líklegt að nægilega
mörg ríki myndu uppfylla skilyrði
Maastricht-sáttmálans árið 1997,
en þá er gert ráð fyrir að hinn
peningalegi samruni eigi sér stað.
„Rúmlega átta ríki hafa kynnt
áætlanir sem miða að því að upp-
fylla skilyrðin. Þessi ríki eru að
þróast í rétta átt en ég held per-
sónulega að þetta muni reynast
erfitt," sagði Christophersen og
bætti við að hann teldi líklegra
að skilyrðin yrðu ekki uppfyllt fyrr
en 1999.
Helsti vandinn í vegi peninga-
legs samruna sagði hann vera
miklar opinberar skuldir og fjár-
lagahalli í einstaka ríkjum. Meiri-
hluti ESB-ríkja uppfyllti hins veg-
ar nú þegar skflyrði um verðbólgu
og vaxtastig.
BOB Dole, leiðtogi repúblikana í öldungadeild Bandaríkjaþings, afhendir Bill Clinton forseta niður-
stöðu atkvæðagreiðslunnar um GATT-samninginn á fimmtudagskvöld. Samningurinn
var samþykktur með 76 atkvæðum gegn 24.
að Bandaríkin væru reiðubúin að
gegna áfram „mikilvægu forystu-
hlutverki í íjölþjóðlegri efnahags-
samvinnu".
40 ríki hafa staðfest GATT
Neðri deild japanska þingsins
samþykkti einnig samninginn á
fimmtudag þrátt fyrir andstöðu
bænda, sem eru andvígir því að inn-
flutningur á hrísgijónum verði heim-
ilaður. Ríki Evrópusambandsins og
Kanada ætla að staðfesta samning-
inn fyrir árslok og það merkir að
öll helstu iðnríki heims verða aðilar
að Heimsviðskiptastofnuninni þegar
starfsemi hennar hefst eftir áramót.
Þjóðþing rúmlega 40 ríkja af 117,
sem þegar hafa undirritað samning-
inn, hafa nú staðfest hann endan-
lega. Búist er við að tugir ríkja til
viðbótar staðfesti hann fyrir áramót
og að aðeins fjögur ríki - Kýpur,
Liechtenstein, Pólland og Sviss -
verði að draga það fram á næsta
ár. Talið er að alls verði 145 ríki
aðilar að samningnum eftir nokkur
ár.
Ekki yfirþjóðlegt vald
Sutherland vísaði á bug staðhæf-
ingum andstæðinga samningsins á
Bandaríkjaþingi um að Heimsvið-
skiptastofnunin græfi undan full-
veldi Bandaríkjanna þar sem reglur
hennar yrðu æðri bandarískum lög-
um á sviði vinnu- og umhverfismála.
Hann sagði að ekkert væri heldur
hæft í því að samningurinn myndi
valda auknu atvinnuleysi í iðnvæddu
ríkjunum.
Sutherland sagði þetta „dóma-
dagsvitleysu" vegna þess að WTO,
sem tekur smám saman við hlut-
verki GATT, hefði ekki yfirþjóðlegt
vald. GATT-samningurinn myndi
bæta hag íbúa bæði ríkra og fá-
tækra ríkja.
Talið er að GATT verði til þess
að dæla jafnvirði 30.000 milljarða
króna árlega inn í efnahagslíf heims-
ins fyrir árið 2005, áratug eftir að
samningurinn öðlast gildi.