Morgunblaðið - 12.04.1995, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 12. APRÍL 1995 2i
LISTIR
Rýnt í framtíðina
Trausti Valsson Albert Jónsson
Myndlist í
Kirkju-
lundi
SÚ hefð hefur skapast í Kefla-
víkursókn að fá listamenn til
þess að sýna listaverk sín í safn-
aðarheimilinu Kirkjulundi um
páska. Listamennirnir Sigmar
V. Vilhelmsson og Reynir Sig-
urðsson sýna nú myndir með
trúarlegu inntaki.
Sigmar V. Vilhelmsson er
Keflvíkingur, fæddur 1961.
Hann lærði í Baðstofunni hjá
Eiríki Smith og í Myndlista- og
handíðaskóla íslands. Hann
kennir nú við Myllubakkaskóla
í Keflavík. Sigmar hefur haldið
nokkrar einkasýningar og tekið
þátt í samsýningum.
Reynir Sigurðsson er fæddur
1957 og búsettur í Keflavík.
Hann nam við Myndlista- og
handíðaskóla íslands. Reynir bjó
í Noregi um nokkurra ára skeið
og vann þar að list sinni. Hann
hefur haldið einkasýningar ytra
og hér heima og tekið þátt í
samsýningum.
Sýningin verður opin í Kirkju-
lundi í tvær vikur.
Djass á
Selfossi
DJASSTÓNLEIKAR verða í
Hótel Selfossi laugardaginn 15.
apríl nk. Húsið opnar kl. 20.30.
Tónleikarnir hefjast kl. 21.
Fram koma Kvartett Krist-
jönu Stefánsdóttur en hann
skipa Kristjana Stefánsdóttir,
söngur, Gunnar Jónsson,
trommur, Smári Kristjánsson,
bassi og Vignir Þór Stefánsson,
píanó. Gestur kvöldsins verður
Vilhjálmur Guðjónsson, gít-
ar/saxófónn, sem best er þekkt-
ur sem hljómsveitarstjóri í þátt-
unum „A tali hjá Hemma
Gunn“. Aðgangseyrir kr. 900.
MÁLVERK eftir Birgi.
Sakleysis-
leg heims-
mynd barna
LAU G ARDAGINN 15. apríl kl.
16.00 opnar Birgir Snæbjörn Birgis-
son sýningu á málverkum í sýningar-
salnum Við Hamarinn, Strandgötu
50, Hafnarfirði.
Birgir stundaði nám við Myndlist-
arskólann á Akureyri 198571986,
Myndlista- og Handíðaskóla íslands
1986-1989 auk náms í Strasbourg
í Frakklandi 1991-1993.
I kynningu segir: „Verk Birgis eru
óður til sakleysislegrar heimsmyndar
barna. Verk hans'lýsa þó miklu sak-
leysi og alvöru í senn, því lífið er
nú þannig gert að á endanum hrynur
þessi sakleysislega heimsmynd og
alvaran tekur við“.
Þetta er fimmta einkasýning Birg-
is, en hann hefur einnig tekið þátt
í fjölda samsýninga hér heima og
erlendis.
Sýning Birgis stendur til 30. apríl
og er opin alla daga frá klukkan
14.00-18.00. Opið um páskana.
BOKMENNTIR
F r æ ð i r i t
VIÐ ALDAHVÖRF
eftir Trausta Valsson
og Albert Jónsson,
Fjölvaútgáfan, 1995,96 bls.
ÞAÐ styttist í lok þessa árþús-
unds og ýmsir farnir að huga að
því hvað sé á næsta leiti. Iðulega
er það svo að bölsýni sækir á menn
við aldamót eða mót árþúsunda og
margvíslegar heimsslftaspár má sjá
þessi árin. Það dæmi sem flestir
verða varir við er heimsslitaspár
sumra vísindamanna og umhverfis-
sinna um aukinn hita á jörðinni,
breytingar á veðurfari, nýja sjúk-
dóma eða hvaðeina annað sem
mönnum dettur í hug. Þegar siða-
postular eða skáldfífl taka að hræra
í þessum potti getur orðið úr mikil
ólyfjan. Þessi bók er ekki heims-
slitaspá og hún er ekki bölmóðsleg
grautargerð. Hún er viðleitni til að
setja saman stutta og greinargóða
sýn á hvað bíður okkar á næstunni
eða hvað ætti að bíða okkar. Þetta
er bók sem ætti að gagnast öllum,
sem þurfa á upplýsingum að halda
um yeröldina og líklega þróun henn-
ar. í henni eru dregnar saman upp-
lýsingar sem varpa ljósi á þær
breytingar sem eru að gerast nú
og hafa verið að gerast á síðustu
árum. Það er eðlilegt við tímamót
að líta yfir farinn veg og reyna að
horfa fram á við. Markmið höfunda
þessarar bókar er að átta sig á stöðu
Islands í þeim breytingum sem nú
ganga yfir heimsbyggðina. Þær eru
margvíslegar og þeir horfa til nokk-
urra þeirra. Það er sjálfsagt að
gera grein fyrir lokum kaldastríðs-
ins. Þau lok eru sennilega mikilvæg-
asti atburður alþjóðamála á seinni
árum, þótt mér sé til efs að við
skiljum breytinguna til fulls enn.
Höfundarnir beina athygli sinni að
mikilvægi utanríkisviðskipta fyrir
þjóðarbúskap íslendinga. Þeir gera
grein fyrir auknum áhrifum um-
hverfismála á alþjóðavettvangi. Þeir
lýsa hvernig tæknilegar framfarir
geta hugsanlega breytt aðstöðu ís-
lendinga, hvaða ljón eru nú í vegi
þess að vinna vetni, svo að dæmi
sé nefnt. Þeir meta hlut menningar
í þjóðfélagsþróun og átta sig á að
því menntaðra fólk, þeim mun
meira máli skipti menningin.
Stærstur hluti bókarinnar, sem er
ekki stór, fer í að kryfja byggðaþró-
un heimsins, Evrópu og Islands.
Þar er rakið hvernig starfshátta-
bylting hefur breytt búsetu margra
landa. Það er einnig sýnt hvernig
samgöngunet innan Evrópu getur
breytt mjög miklu um búsetu, flutn-
inga á markað og ýmislegt annað.
I kaflanum um Island er einnig fjall-
að um breytingar sem eru orðnar
og eru fyrirsjáanlegar á samskipt-
um landsmanna. Þar er getið um
mögulega vegi um hálendið, hvern-
ig bættar samgöngur á suðvestur-
horninu geta breytt búsetumynstri
ásamt öðru. Mér virðist fjallað um
flest mál af yfirvegaðri skynsemi í
þessari bók. Mér virðist höfundarn-
ir tefla á tæpasta vað í því sem
sagt er um menningu
og þróun hennar. En
um annað eru þeir
holdgervingar skyn-
seminnar. Skoðum eitt
dæmi. Þeir segja um
byggðamál á Islandi
þetta, á bls. 76: “í
byggðaumræðunni hér
á landi réði ferðinni sú
fávíslega kennisetning
„að koma í veg fyrir
byggðaröskun.“ Þar
yfirsást mönnum að
ekkert er eðlilegra en
að breytingar verði á
byggðamynstri eftir
þörfum hvers tíma.
Þessi kenning olli tvöföidum skaða:
hún vann á móti því að byggðamyn-
strið aðlagaði sig þörfum breyttra
tíma og svo hefur verulegur hluti
af fjárfestingu þjóðarinnar farið í
byggingu hálfnýttra hafna, skóla-
húsa, heilsugæslustöðva o.s.frv., á
stöðum þar sem fyrir löngu var ljóst
orðið að byggð myndi dragast sam-
an.“ Það hafa ekki mörg önnur
skynsamlegri orð verið skrifuð um
byggðastefnu íslenzkra stjórnvalda
síðustu áratugina. í bókinni er mik-
ið af skýringamyndum sem segja
margt. Þær hafa prentast vel og
gera bókina eigulega. Það er fjölda-
margt skynsamlega sagt í þessari
bók. Hún er samt ekki glæsilega
stíluð, knöpp og stundum svolítið
stirð. Eg er heldur ekki sannfærður
um að tillögur eins og þær um há-
lendisvegi, sem í bókinni eru, nái
fram að ganga miðað við þá að-
ferð, sem nú er höfð við úthlutun
vegafjár, nema skipaður verði sér-
stakur þingmaður hálendisins. En
það er ástæða til að hvetja alla
áhugamenn um þjóðfélagsþróun að
skoða þessa bók. í henni eru reif-
aðar mikilvægar staðreyndir um
nútímann og nánustu framtíð.
Guðmundur Heiðar
Frímannsson
ÚR leikriti Darios Fo,
Mat á jafnstöðu kynja
Fjölbreytt efni í tímariti KHÍ
NÝLEGA kom út þriðja hefti tíma-
rits Kennaraháskóia Islands, Upp-
eldi og menntun. Efni þessa ár-
gangs er fjölbreytt og eru greinar
tímaritsins allar innlegg í þá skóla-
málaumræðu sem nú fer fram hér
á landi, samkvæmt því sem fram
kemur í fréttatilkynningu. í nokkr-
um greinanna er fjallað um rann-
sóknir. Hrafnhildur Ragnarsdóttir
skrifar um rannsókn sína á mál-
þroska barna, Jón Torfi Jónasson
fjallar um flutning nemenda milli
námsbrauta í framhaldsskólum og
Guðmundur B. Arnkelsson lýsir
athugun á próffræðilegum eigin-
leikum samræmdra prófa.
í grein eftir Börk Hansen er
íjallað um hugtökin gæðastjórnun,
skilvirkni og skólamenning og þýð-
ingu þeirra fyrir þróunarstarf í
skólum. Guðný Guðbjörnsdóttir
greinir frá mati á þróunarverkefni
í Myllubakkaskóla um jafnstöðu
kynja. Þorsteinn Hjartarson fjallár
einnig um þróunarstarf í skólum,
en hann lýsir aðdraganda og fram-
kvæmd samskipta milli Brautar-
holtsskóla á Skeiðum og skóla á
Indlandi.
Kristinn Björnsson greinir frá
þróun sálfræðiþjónustu í Reykjavík
og þeim sjónarmiðum sem sett
hafa mark sitt á hana. Jóhanna
G. Kristjánsdóttir fjallar um hug-
takið sérkennsla.
Við borgum ekki,
við borgum ekki
Skrattinn skemmtir
NÚ STANDA yfir æfingar hjá
Leikfélagi Reykjavíkur á gaman-
leiknum Við borgum ekki, við
borgum ekki, eftir Dario Fo og
verður frumsýning á Stóra sviði
Borgarleikhússins þann 22. apríl
næstkomandi.
Dario Fo er íslenskum leikhús-
gestum að góðu kunnur, en farsar
hans og ærslaleikir hafa notið
ómældra vinsælda meðal islenskra
leikhúsgesta síðan Leikfélag
Reykjavikur kynnti verk hans
fyrst á íslensku leiksviði í Iðnó
1963 með þrem einþáttungum
hans - Þjófar, lík og falar konur.
Hefur Leikfélagið síðan sett þrjú
leikrit eftir Fo á svið, ýmist í Iðnó
eða Austurbæjarbíói og hafa þær
sýningar allar notið mikilla vin-
sælda: Steldu bara milljón, Hassið
hennar mömmu og Félegt fés.
Við borgum ekki, við borgum
ekki var frinnsýnt á íslandi af
sunnandeild Alþýðuleikhússins í
Lindarbæ 1978 undir leikstjórn
Stefáns Baldurssonar. Hefur leik-
ritið síðan verið flutt af ýmsum
áhugafélögum víða um land. Leik-
stjóri að þessu sinni er Þröstur
Leó Gunnarsson, en með hlutverk
leiksins fara þau Ari Matthíasson,
Eggert Þorleifsson, Hanna María
Karlsdóttir, Magnús ólafsson og
Margrét Helga Jóhannsdóttir.
Leikmynd gerir Jón Þórisson, lýs-
ingu hannar Ögmundur Þór Jó-
hannesson en þýðing er eftir Ingi-
björgu Briem og Guðrúnu Ægis-
dóttur.
LEIKLIST
Lcikhópur
F j ö 1 b r n u t a s k ó I n
S ii ð ii r I n n d s
EF
eftir Gunnar Hersvein. Leikstjóri:
Davíð Kristjánsson. Hljómsveitin
Skítamórall. Aðalleikendur: Tanía
íris Melero, Vilborg Þórhallsdóttii’,
Guðniuudur Sigurdórsson, Guðni
Kristiusson. Hótel Selfossi 5. apríl.
TVEIR gaurar sitja við tölvur sitt
hvorum megin við sviðið og pikka
ákaft. Þegar nánar er skoðað eru
þetta Lykla-Pétur og andskoti hans,
sjálfur kölski. Engum þarf að koma
á óvart að þeir skuli hafa tekið tækn-
ina í sína þjónustu því þeir hafa víst,
eins og sagt er, fylgst vel með í
gegnum árin. Veiðimenn á borð við
þessa tvo verða að hafa toppgræjur.
Þeir kumpánar gera með sér veðmál
um mannssálir og beita öllum brögð-
um til að hafa betur og ekki síður
Pétur en í ljós kemur að hann er
bæði undirförull og óheiðarlegur og
engu skárri en skrattinn sjálfur. I
sjálfu sér er þetta lúxuslíf hjá skratt-
anuin, því hann hefur sett sér skýr
markmið og vinnur ötullega að því
að ná þeim. En Pétur er aumkunar-
verðari því hann þarf að bisa við sið-
ferðiskenndina og fijálst val en virð-
ist enn fastur í gamla jesúítamóraln-
um, að tilgangurinn helgi meðalið.
Þetta er gömul saga og það er gam-
an að sjá á Selfossi að hún er ennþá
ný-
Fjórir leikarar bera þetta leik-
rit/söngleik uppi. Öll gera þau hlut-
verkum sínum sæmileg skil og njóta
þar handleiðslu Davíðs Kristjánsson-
ar en hann er sjálfur leikari af guðs
náð og hefur smitað út frá sér og
einna mest Guðmund Karl Sigurdórs-
son. Sá piltur er prýðilegur kölski,
skýrmæltur og hreyfanlegur.
Fjölmargir nemendur hafa komið
að þessari uppsetningu og hafa
eflaust lært ýmislegt og ekki síst það
margir þurfa að leggjast á eitt ef
allviðamikil sýning á borð við Ef á
að verða að veruleika. Hljómsveitar-
meðlimir eru enn ein sönnun þess
að sú kynslóð sem nú er að vaxa
úr grasi hefur á að skipa fleira fóiki
sém leikur á hljóðfæri og leikur vel.
Guðbrandur Gíslason