Morgunblaðið - 01.08.1998, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 1. ÁGÚST 1998
ERLENT
MORGUNB LAÐIÐ
Merkur
kafbáts-
fundur
SOVÉSKUR kafbátur fannst í
gær á sjávarbotni nærri
Stokkhólmi í Svíþjóð en talið
er að hann hafi orðið fyrir
tundurskeytaárás finnska
hersins í seinni heimsstyrjöld-
inni, nánar tiltekið árið 1942.
Kafbátsins hafði verið leitað í
eitt ár og er talið að lík 42
áhafnarmeðlima gætu enn ver-
ið um borð. Þykir fundurinn
sögulega merkilegur.
Castro var
ekki veikur
FREGNIR af veikindum
Fidels Castros, Kúbuleiðtoga,
í síðustu viku voru, að því er
virðist, alger uppspuni læknis-
ins sem greindi frá þeim. Mun
hinn meinti læknir einfaldlega
hafa logið því að Castro hefði
verið á sterkum lyfjum síðast-
liðið haust til vamar gegn
mögulegu hjartaslagi.
Samkyn-
hneigðir
keppa
FIMMTU alþjóðlegu leikar
samkynhneigðra hefjast í dag í
Amsterdam í Hollandi. Mun
þetta vera í fyrsta skipti sem
leikamir fara ekki fram í
Bandaríkjunum, en þeir vom
fyrst haldnir í San Francisco
árið 1982. Segja mótshaldarar
leikana verða stærri en síðustu
Ólympíuleika, með 15.000 þátt-
takendur í 29 íþróttagreinum.
Innbrot
hjá FBI
BROTIST var inn á skrifstof-
ur bandarísku alríkislögregl-
unnar (FBI) í Albaníu, þar
sem fulltrúar FBI hafa að und-
anfómu haldið fundi með al-
bönskum lögreglumönnum um
glæparannsóknir. Höfðu
þjófamir á brott með sér um
210.000 ísl. kr. og gerði al-
banskt dagblað í gær óspart
grín að atburðinum. Sagði þar
að eins gott væri að kennsla
FBI hefði skilað árangri því nú
biði albönsku lögreglunnar að
finna þjófana.
„Doktor
dauði“ bjarg-
aði Mandela
WOUTER Basson, sem gekk
undir viðumefninu „doktor
dauði“ á tímum aðskilnaðar-
stefnunnar í S-Afríku, vegna
þess að hann stýrði sveit
manna sem hafði það hlutverk
að eitra fyrir óvinum stjóm-
valda, sagði í gær að Nelson
Mandela, forseti landsins, ætti
sér líf að launa. Sagðist hann
hafa fengið fyrirskipun um að
tryggja öryggi Mandelas eftir
að upp komst um áætlun
ungra öfgasinna sem hugðust
myrða Mandela.
Mótorhjóla-
gengi takast á
HATRAMMT stríð mótor-
hjólagengja í Quebec í Kanada
heldur áfram og í gær vom
tveir menn myrtir sem aðild
eiga að Rock Machine-genginu
sem gert hefur tilkall til áhrifa
í Quebec þar sem Hells Angels
hafa ráðið ríkjum.
Flóð
færast í
aukana
ÞORPSBÚAR í Zhong Ming,
sem staðsett er í Anhui-héraði
í Kína um tvö hundruð kíló-
metra suðvestur af borginni
Nanjing, voru í gær í óða önn
við að koma saman varnargörð-
um úr timbri vegna yfirvofandi
hættu á skyndiflóðum úr Yang-
tze-ánni. Urhellisrigningar við
upptökin hafa valdið svo
miklum vexti f ánni að hætta
er búin fólki og híbýlum þess í
mörgum héruðum í austurhluta
landsins. Var Shanghai, stærsta
borg Kína, jafnvel innan seiling-
ar vatnavaxtanna í gær, að sögn
stjórnarerindreka.
Reuters
Chen Xitong, fyrrverandi borgarstjóri Peking
Dæmdur 116 ara fang-
elsi fyrir spillingu
Peking. Reuters.
FYRRVERANDI borgarstjóri Pek-
ing og leiðtogi kommúnistaflokksins
í borginni, Chen Xitong, hlaut í gær
16 ára fangelsisdóm fyrir spillingu
og embættisglöp, að því er kínverska
fréttastofan Xinhua greindi frá.
Chen er hæstsetti embættismað-
urinn sem hefur hlotið fangelsisdóm
fyrir spillingu í Kína. I dómnum segir
að hann hafi lifað „spilltu og úrkynj-
uðu lífi“, og fram kemur að hann hafí
meðal annars haldið rausnarlegar
veislur á kostnað borgarinnar ásamt
aðstoðarborgarstjóranum Wang Ba-
osen í tveimur glæsihúsum sem þeir
höfðu látið byggja fyrir almannafé.
í skýrslu um mál Xitongs kemur
fram að hann hafi þegið sem svarar
nær tveimur milljörðum íslenskra
króna í mútur í borgarstjóratíð sinni.
Ennfremur hafi hann útvegað vinum
og vandamönnum hundruð milljóna
króna til að hefja ýmiss konar rekst-
ur, og meðal annars gefið einni hjá-
CHEN Xitong fyrir rétti.
konu sinni og fjölskyldu hennar níu
íbúðir í Peking, á sama tíma og mik-
ill skortur var á húsnæði í borginni.
Spjótin beindust að Chen eftir að
Wang framdi sjálfsmorð árið 1995,
um það bil sem taka átti hann hönd-
um fyrii' fjárdrátt. Rannsókn leiddi í
Ijós að Chen hafði ráðstafað um 140
milljörðum íslenskra króna úr sjóð-
um borgarinnar með óréttmætum
hætti. Vai' hann í kjölfarið neyddur
til að segja af sér embættum borgar-
stjóra og flokksleiðtoga og láta eftir
sæti sitt í stjórnmálanefnd kínverska
kommúnistaflokksins (Politburo).
Spilling viðurkennt vandamál
Spilling í embættismannakerfinu
er gríðarlegt vandamál i Kína og
hafa jafnvel háttsetth' menn innan
Kommúnistaflokksins viðurkennt að
valdastaða flokksins sé í húfi, takist
ekki að stemma stigu við vandanum.
Yfir 120 þúsund embættismönnum,
sem gerst höfðu sekir um mútu-
þægni eða fjárdrátt, hefur verið sagt
upp störfum síðan flokkurinn hóf
átak til að uppræta spillingu í stjórn-
kerfinu árið 1992. Háttsettir emb-
ættismenn á borð við Chen hafa hins
vegar hingað til getað beitt áhrifum
sínum til að komast hjá rannsókn.
Gonzalez gagnrýnir
Aznar-stj órnina
Segir van-
hæfi rót
ofsókna
Madrid. Reuters.
FELIPE Gonzalez, sem var forsæt-
isráðheiTa Spánar 1982-1996, sagði í
gær að Jose Maria Aznar, núverandi
forsætisráðherra, og stjórn hans
nýtti sér nýleg réttarhöld vegna
„óhreina stríðsins" svokallaða til að
ofsækja sig af þeirri ástæðu einni að
þau hefðu ekki hugmynd um hvernig
stjórna ætti landinu.
Gonzalez lét þessi orð frá sér fara í
sinni fyrstu yfirlýsingu síðan dómur
hæstaréttar Spánar féll yfir tveimur
fyi-rverandi ráðherrum í stjóm fyrir
aðild þeirra að „óhreina stríðinu" á
níunda áratugnum gegn ETA, að-
skilnaðarhreyfingu Baska.
Sagði hann að ríkisstjórnin böðl-
aðist í þessu máli „vegna þess að hún
hefur ekki hugmynd um hvað hún
vill gera í málefnum Spánar. Allt
hennar starf beinist að því að gera út
af við pólitíska andstæðinga sína.“
Staðfesting Amsterdam-sáttmála Evrópusambandsins
Ekkert verður af þjóð-
aratkvæði í Portúgal
Irland
staðfestir
Amsterdam-
sáttmálann
Dyflinni. Reuters.
ÍRSKA stjórnin greindi frá því á
fimmtudag, að Irland hefði stað-
fest Amsterdam-sáttmála Evr-
ópusambandsins (ESB). í þjóðar-
atkvæðagreiðslu, sem fram fór í
maí sl., samþykktu 61,7% þjóð-
arinnar hinn endurskoðaða
stofnsáttmála.
„Eftir því sem væntanleg
stækkun sambandsins færist
nær, mun Amsterdam-sáttmál-
inn gera ESB betur í stakk búið
til að takast á við verkefnin
framundan," sagði í yfirlýsingu
frá David
Andrews, utan-
ríkisráðherra
írlands. Sendi-
herra Irlands á
Ítalíu afhenti
vottun staðfest-
ingarinnar fyr-
ir hönd írlands, undirritaða af
Mary MacAleese, forseta, en
stofnsáttmáli ESB er varð-
veittur í Róm.
Hinum nýja sáttmála er
ætlað að ganga í gildi fyrsta
dag annars mánaðar eftir að
síðasta ESB-ríkið hefur staðfest
hann, en það hafa 9 ríkjanna
15 gert.
EKKERT verður af fyrirhugaðri
þjóðaratkvæðagreiðslu, sem áformað
var að færi fram í Portúgal í haust
um staðfestingu Amsterdam-sátt-
málans, endurskoðaðs stofnsáttmála
Evrópusambandsins (ESB). Stjórn-
Iagadómstóll Portúgals komst að
þeirri niðurstöðu, að spurningin sem
til stóð að bera undir þjóðina væri
óskýrt orðuð, byði upp á misskilning
og því mætti ekki láta þjóðina ganga
til atkvæða um hana.
Hinar heitu pólitísku deilur portú-
galskra stjórnmálamanna sem á
undan eru gengn-
ar um hina
áformuðu at-
kvæðagreiðslu
falla því um sjálf-
ar sig, að því er
segir í Neue
Zurcher Zeitung.
Atkvæðagreiðslan, sem varla hefði
breytt neinu um lyktir þess máls
sem kjósa átti um, fellur niður.
Síðastliðinn miðvikudag lýsti
stjómlagadómstóll landsins spurn-
inguna sem standa átti á kjörseðlin-
um þannig orðaða, að hún sam-
ræmdist ekki þeim forsendum sem
stjórnarskráin gerir ráð fyrir um
þjóðaratkvæðagreiðslur. Ekki er bú-
izt við því að þingheimur komi sér
saman um nýtt orðalag á spurning-
unni.
„Styður þú áframhaldandi þátt-
töku Portúgals í uppbyggingu Evr-
ópusambandsins innan ramma Am-
sterdam-sáttmálans?" Svona hljóm-
aði spurningin sem tveir stærstu
flokkarnir á portúgalska þinginu,
stjórnai-flokkur sósíalista (PS) og
stjórnai-andstöðuflokkur jafnaðar-
manna (PSD), vildu að hinar 8,5
milljónir kjósenda Portúgals greiddu
atkvæði um í haust. Átta af þrettán
dómurum stjórnlagadómstólsins
voru sammála um, að þetta orðalag
uppfyllti ekki skilyrði stjórnai'skrár-
innar um hlutleysi, ótvíræðni og ná-
kvæmni. Forsætisráðherrann, Sam-
paio, hafði sjálfur lýst slíkum
áhyggjum í vitnisburði sínum fyrir
dómstólnum. Ekki hefði verið hægt
að útiloka að sumir borgarar gætu
skilið spuminguna svo, að verið væri
að greiða atkvæði um áframhaldandi
veru landsins í ESB.
Þegar mun stærri ákvarðanir
stóðu fyrir dyrum um framtíð Portú-
gals, svo sem þegar landið gekk frá
aðildarsamningi við Evrópubanda-
lagið (nú ESB) 1986 eða staðfesti
Maastricht-sáttmálann 1993, fékk
þjóðin ekki tækifæri til að segja sinn
hug í atkvæðagreiðslu. Fyrsta þjóð-
aratkvæðagreiðslan yfirleitt, sem
fram hefur farið í Portúgal, var hald-
in í júní sl„ um fóstureyðingar. Hin
fyrirhugaða ESB-atkvæðagi'eiðsla
var, með tilliti til hins mikla stuðn-
ings sem ESB-aðild landsins almennt
nýtur meðal þjóðarinnar, ekki ætlað
að verða annað en auglýsing út á við
fyrir þessa meintu miklu ánægju
Portúgala með þátttöku sína í ESB.
Olíkt Frakklandi, Danmörku og
Noregi hefur aldrei verið öflug
„Nei“-hreyfing til staðar í Portúgal.
En niðurstaða atkvæðagreiðslunnar
um fóstureyðingar skaut þeim, sem
mest höfðu þrýst á um að ESB-at-
kvæðagreiðslan færi fram, skelk í
bringu. Kosningaþátttakan var að-
eins um 30%, og þótt búizt hefði ver-
ið við að meirihluti styddi þá mála-
miðlun sem náðst hafði á þinginu um
málið, var hún íelld með 51%
greiddra atkvæða.
Ef svipað ætti sér stað þegar
greidd yrðu atkvæði um Amster-
dam-sáttmálann myndi það eflaust
spilla ímynd Portúgala sem miklum
áhugamönnum um Evrópusamstarf-
ið og setja ríkisstjóm landsins í erf-
iða stöðu, þar sem hún verst hat-
rammlega hverri tilraun sem gerð er
til að reyna að minnka fjárstreymi
frá Brussel þangað suður.