Morgunblaðið - 01.08.1998, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 1. ÁGÚST 1998
Mynta í
súru, sætu
og söltu
Mynta er ívaf í menningarsögu margra
landa, en er einnig kærkomið ívaf í margvís-
legum réttum, eins og Signin Davíðsdóttir
rekur hér á eftír. Þessi merkilega kryddjurt
á vlssulega mikið og bragðgott erindi við ís-
lenska matseld og þjóðerna bragðlauka.
Mynta hefur verið fastur liður
í matargerð frá örófi alda og
það víða um heiminn. Marg-
ar tegundir eru til af myntu, en sú
sem hentar einna best i matargerð
er sú sem á latínu kallast „mentha
spicata" eða „mentha viridis“. í upp-
skriftirnar hér á eftir er hægt að
nota hvaða tegund sem er, en þessi
er mjög góð. Eina forsendan er að
uppskriftirnar eru miðaðar við
ferska myntu, ekki þurrkaða. Þar á
er allur munur.
Mynta hefur löngum verið áber-
andi í norður-afrískri matargerð, þar
sem hún er notuð í hið rómaða sæt-
lega myntute, með lambakjöti,
grænmeti og ávöxtum. Á Indlandi er
mynta ómissandi í alls kyns chutney,
sem þarlendis er ekki soðin
kryddsulta eins og það chutney, sem
selt er á Vesturlöndum, heldur
blanda, nokkurs konar sósa, búin til
úr ferskum hráefnum. I taílenskri
matargerð er mynta einnig áberandi
í mörgum réttum. Áður en matará-
hugi varð tískufyrirbæri og um leið
áhugi á matseld heimsins var mynta
í evrópskri matargerð einkum bund-
in við ensku myntusósuna og myntu-
hlaup, sem þarlendir hafa haldið ást-
fóstri við frá miðöldum, ef marka má
gömul uppskriftasöfn klaustra og
annarra menningarstofnana.
Þeir sem fást við sultugerð ættu
að hafa í huga að mynta í til dæmis
rabarbara- eða sólberjasultu er
óvenjuleg og forvitnileg viðbót. Þið
bætið þá myntunni í í lokin, látið suð-
una koma upp ef sultan á að geymast
lengi, en annars er nóg að hræra
henni saman við heita sultuna. Hafið
í huga að þegar ferskar jurtir eru
notaðar í matargerð er jurtunum
bætt í síðast, en þær ekki látnar
sjóða með. Bragðið er mest og best
þegar þannig er farið að.
Hér á eftir verður farið í gegnum
súrt og sætt með myntunni. Upp-
skriftirnar eru miðaðar við fjóra.
Þeir sem einu sinni hafa tekið ást-
fóstri við myntuna gleyma þessari
fagurgi’ænu jurt ekki auðveldlega...
Góða skemmtun!
Myntukjúklingnr með eplum
Einn góðan veðurdag nú nýlega
þegar myntan í eldhúsglugganum
var orðin falleg og kröftug kom hug-
myndin að þessum rétti upp í bragð-
laukunum og breiddi sig til heilans.
Og af því að nýlega rötuðu svo góð
epli í eldhúsið, af því að kjúklingur
getur verið svo handhægur matur, af
því hvítvínslögg í kæliskápnum kall-
aði á að verða notuð og af því hun-
angið stóð rétt við eldavélina og var
einmitt það sem þurfti til að gera hið
besta úr þessu öllu, þá endaði allt
þetta í einum rétti. Kjúklingurinn á
auðvitað að vera gæðafugl, helst
ferskur ef slíkt fæst og ekki frystur
búrfugl.
Eiginlega kýs ég að bera réttinn
fram einan sér, þar sem eplin eru í
raun eins og meðlæti með kjötinu, en
það er hins vegar drýgra að bera
eitthvað annað með og sumum finnst
meðlæti vísast ómissandi. Meðlætið
hér getur verið hrísgrjón, gjarnan
hæfilega soðin jasmín- eða basmati-
grjón, en hveitikurl, búlgúr- eða
couscous-grjón henta einnig vel. Og
gott brauð er alltaf vel þegið, til I
dæmis heimabakað brauð og þá bak- i
að flatt eins og indverskt eða tyrk-
neskt brauð.
1 kg kjúklingabringur, gjarnan ón
skinnsins, sem minnst af beinum og
sem mest af kjöti (eða heldur meira,
______ef þið hlutið kjúklinginn)____
smjörklípg og skvetta gf ólífuolíu
2 væn fínsöxuð hvítlauksrif
2 dl hvítvín, Chardonnay eða þurrt '
hvítvín (eða lítt sætur eplasafi, en þó |
minng eða ekkert hunang) )
8 epli, helst ögn sætleg og stökk
Þroskaðir draumar
DRAUMSTAFIR Kristjáns Frímanns
Mynd/Kristján Kristjánsson
ÁGÆT samlíking á heimi draums-
ins er tölvan sem nú er orðin heim-
ilisvinur hjá flestum. Þetta undra-
tæki býður upp á endalausa mögu-
leika tíl úrvinnslu gagna, hvort sem
er í máli eða myndum og er óþrjót-
andi uppspretta upplýsinga. Eini
hængur tölvunnar er minnið og get-
an til vinnslu sem ræðst af fjár-
magni kaupandans, vilja framleið-
enda og seljenda til bættrar ímynd-
ar. En tölvuframleiðendur
þroskast, seljendur og milliliðir
þroskast svo að nú getur hver
venjulegur maður ferðast næstum
óhindrað um heim tölvunnar, heim-
inn okkar og nálgast hvað honum
hentar að vita um þennan heim.
Heimur draumsins, þinn innri
heimur er á nokkuð líkum forsend-
um. Draumalandið er staðgengill
tölvunnar, en minni þess og geta
ræðst af vilja og getu dreymandans
til að nálgast sitt innra líf (fjármagn
kaupandans), sem ýtir á yfirvitund
að opna sig (tölvuframleiðendur), á
meðvitund að vakna (seljendur) og
dulvitund að gera sig sýnilega
(milliliðir) svo draumurinn verði
sjálfsagt ferli og dreymandinn geti
óhindrað náð þangað í þær upplýs-
ingar sem hann þarfnast um sig og
sitt líf, sjálfum sér til góða og lífinu
til bóta. En Draumalandið hefur
það umfram tölvuna að þangað get>-
ur þú náð í forn minni sem finnast
hvorki í skinnhandritum né tölvu-
bönkum og þú getur sótt vitneskju
til framtíðar sem enn eru vökunni
ókunn, þar með getur þú verið bæði
með tærnar og hælana á undan
sjálfum þér í tímanum og unnið þér
tíma, þekkingu og reynslu fyrir nú-
tíð. Þín innri tölva slær vélrænum
keppinautum við ef rétt er á takk-
ana slegið.
Draumar „Kleinu“
Þessa tvo drauma dreymdi mig
sitt hvora nóttina, síðari hluta
mars mánaðar. Þá var ég ekki
stödd heima hjá mér, heldur í öðr-
um landshluta.
I. Ég er með viða eldrauða kápu
með loðkraga í sama lit og finnst
að ég eigi hana. En mig langar
ekki að nota hana svo ég fer með
hana í „second hand“-búð og spyr
afgreiðslustúlkuna hvort hún vilji
taka við henni. Hún vill það ekki
og bendir mér á þéttsetnar slár af
alls kyns notuðum jökkum og káp-
um, öllum í dökkum litum (brún-
um, gráum, svörtum) og segist
vera með meira en nóg. Þá segi ég
að ég þurfi ekki að fá pening fyrir
kápuna, ég vilji gefa búðinni hana,
en stúlkan hristir bara hausinn.
II. Ég er stödd við borð á ein-
hvers konar sýningu og handan
borðsins situr spákona sem spáir
fyrir gestum og gangandi. Mér
finnst spákonan vera Jakobína Sig-
urðardóttir skáldkona. Það er nokk-
urt öngþveiti við borðið, mest af
ungum stúlkum og konum. Stelpa
sem heitir Hjördís (og ég þekki
ekkert) er með einhver læti og ég
segi henni að halda sig á mottunni
því ég sé næst - og fæ þá mínu
framgengt. Jakobína skáldkona er
með lítinn Ijósbleikbiúnan ferkant-
aðan stein, eitthvert djásn sem
móðuramma mín á að hafa átt (ekki
raunverulegt). Hún strýkur stein-
inn og segist sjá mikið af klútum,
allavega á litinn. Svo skoðar hún
ai-mband sem ég á og fóðuramma
mín átti (raunverulegt) en hana
þekkti ég aldrei. Hún segir ekkert.
Svo segir hún hratt og vélrænt
„happatölur þínar eru 10,6,6,6“.
Svo segir hún „má ég sjá lófann“ og
grípur um hann. Hún strýkur niður
eftir honum og segir að hér renni
mikið af tárum. Lítur svo upp að
lokum, horfir á mig og segir: „Þú
ert ekki ánægð með það sem þú ert
að gera!“ Ég bíð eftir einhverju já-
kvæðu að lokum eða lausn, en minn
tími hjá spákonunni er búinn og
hún fer að sinna öðrum.
Ráðning
Það er oft og tíðum eins og
dreymendur þurfi að skipta um um-
hverfi, sofa fjarri heimahögum til
þess að draumurinn dreymi þeim
skýrum, táknrænum draumum þar
sem þeim er gerð afdráttarlaus
grein fyrir hvers þeir séu megnugir
ef þeir taki sig taki og hætti
marklausu hringsóli um lífið, líkt og
þessir tveir draumar gera þér.
Fyrri draumurinn fjallar um
ákveðið tilgangsleysi (draummynd-
in öll) sem virðist til staðar í lífi
þínu, þar sem þú virðist eyða orku
þinni (rauða kápan með loðkragan-
um, en loðkraginn gefur í skyn að
það eigi einnig við um kynorku) í
fánýta hluti („second hand“-búð),
hugsunum og gerðum sem spegl-
ast af óskilgreindum löngunum og
óyfirveguðum framkvæmdum
(gráu, brúnu og svörtu fötin á slán-
um). Eitthvað sem skilur eftir sig
tóm (þú vilt gefa kápuna), en
draumurinn vill þig á réttri hillu í
lífinu (stúlkan neitar að taka við
kápunni og hristir hausinn) og
beina þér á þinn veg.
Seinni draumurinn hefur
skírskotun til þess fyrri en hér
verður orkan beisluð og vegurinn
upplýstur. Þú virðist af draumnum
að ráða bera með þér mikla list-
ræna hæfileika til sköpunar á hug-
lægi'i list eða skáldskap og draum-
urinn gefur í skyn að þú getir náð
langt á þeim vettvangi, veljir þú
þann þyrnum stráða veg.
Samkoman eða sýningin er fram-
tíðarmynd eða annar tími sem þú
kemur að í draumnum og þér er
þar sýnt fram á hæfileika þína og
getu en einnig þætti sem hamla
þér. Nafnið Hjördís gefur til kynna
að þú þurfir að hafa fyrir hlutunum
að ná því marki sem hann boðar.
Jakobína stendur þama fyrir skáld-
skapargyðjuna sem segir fyrir um
hvers þú ert megnug: Að djásnið
sem móðuramma þín átti sé sá innri
arfur sem þú býrð að og geti orðið
að skáldsögum/ljóðum/sagn-
fræði/prósum (marglitu klútamfr),
meira vill hún ekki segja en gefur í
skyn að fleira sé að finna í þér
(armbandið). Þá gefur hún til kynna
með vélrænu látbragði og tölunum
10, 6, 6, 6, að viss fjarlægð á hlut-
ina, ásamt kaldri yfii-vegun og „ég
er best“ áliti styrki mann fremur en
letji. Þessi skoðun til eflingar sjálf-
inu á einnig við varðandi þá erfið-
leika sem þú virðist hafa lent í, en
óbeint þó og kostað hafa tár (hún
greip um lófann og sagði að hér
rynni mikið af tárum).
•Þeir lescndur sem viljn fá drauma
sína birta og ráðna sendi þá með fullu
niífni, fæðingardegi og ári ásamt
heimiUsfangi og dulnefni til birtingar
tH:
Draumstafir
Morgunblaðið
Kringluimi 1
103 Reykjavík.
I
I
1
)
I
!
1
!