Morgunblaðið - 07.10.1998, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 7. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Vinnuslys
við Hafnar-
fjarðarhöfn
STARFSMAÐUR Vélsmiðjunnar
Orms og Víglundar í Hafnarfírði
slasaðist í gærmorgun er hann féll
úr stiga flotbryggju vélsmiðjunnar
við Hafnarfjarðarhöfn. Við fallið
lenti maðurinn á bryggjukantinum
og þaðan í höfnina. Honum var
fljótt bjargað og komið á slysadeild.
Maðurinn brotnaði á herðablaði og
var lagður inn á Landsspítalann.
Ekki er enn Ijóst hvað olli slysinu,
en maðurinn var að fara í land úr
flotbryggjunni í stiga sem hafði ver-
ið reistur upp að palli á flotbryggj-
unni. Fulltrúi Vinnueftirlitsins kom
á vettvang og bannaði notkun stig-
ans.
Rétt eftir hádegi í gær skarst
starfsmaður Trésmiðju Reykjavík-
ur á púlsi við Grandaskóla þegar
gluggarúða, sem hann bar með fé-
laga sínum brotnaði í höndum
þeirra. Ekki rakst rúðan í, en mun
hafa hrunið undan sjálfri sér.
Isbarnablús með tilbrigðum
Technopromexport óttast um starfsmenn í umsjón verkalýðsfélaga
Vill vita
hvort Rúss-
unum hafi
verið rænt
Þrír starfsmenn Technopromexport sem
unnið hafa við lagningu Búrfellslínu fyrir
Landsvirkjun dvelja enn hérlendis en rúss-
neska fyrirtækið ætlaði að senda þá heim
um helgina. Verið er meðal annars að
kanna hvernig háttað er greiðslu skatta.
RÚSSNESKA fyrirtækið Techno-
promexport sendi í gær skeyti til
Félags járniðnaðarmanna og óskaði
eftir fundi með þremur starfsmönn-
um fyrirtækisins sem leituðu á náð-
ir félagsins þegar senda átti þá til
Rússlands um síðustu helgi, til þess
að fá fullvissu um að þeir væru við
góða heilsu og hefði ekki verið
rænt.
Technopromexport, sem er verk-
taki Landsvirkjunar við lagningu
Búrfellslínu 3A, óskaði einnig eftir
sönnunum þess að mennimir væru
við góða heilsu, fengju nægilega
mikið að borða og byggju við góðar
aðstæður.
„Við höfum áhyggjur af þessum
mönnum því að Technopromexport
sendi þá til Islands og ber ábyrgð á
lífí þeirra,“ segir í skeyti fyrirtækis-
ins á ensku.
Rússarnir hér af fúsum
og frjálsum vilja
Aleksey Shadskiy, blaðafulltrúi
rússneska sendiráðsins, segir að
starfsmaður sendiráðsins, Alexand-
er Evdokimov konsúll, hafi haft
samband við einn Rússanna þriggja
í gær og komist að því að þeir væru
hér af fúsum og frjálsum vilja. Is-
lensku verkalýðsfélögin hafa, að
eigin sögn, haft mennina þrjá í fel-
um en Shadskiy segir að það hafi
ekki verið neinum vandkvæðum
bundið að hafa uppi á þeim.
Hann segir jafnframt að Rúss-
arnir hafí sagt að þeir hefðu ekki yf-
ir neinu að kvarta gagnvart
Technopromexport, verksamningi
þeirra við fyrirtækið væri lokið.
Á heimasíðu Rafíðnaðarsam-
bands Islands er önnur saga sögð.
Þar segir að Rússunum hafí verið
lofað því áður en þeir komu til ís-
lands að þeim yrðu greiddir 1.000
dollarar í mánaðarlaun, eða tæpar
70 þúsund krónur og að auki 4 doll-
ara fyrir hverja stund sem færi
fram yfír umsaminn vinnutíma.
Þegar komið var til ísland kom í
ljós að yfirmenn Technopromexport
ætluðu að greiða þeim 100-300 doll-
ara á mánuði.
„Þeim var sagt að það væri vegna
þess að fyrirtækið hefði þurft að
leggja út í mun dýrari aðbúnað hér
og þeir ættu að borga mismuninn.
Ef Technopromexport hefði borgað
það sem um var samið verður að
teljast mjög líklegt að stéttarfélögin
hefðu ekki gómað fyrirtækið. St-
arfsmenn hefðu þá verið tilbúnir að
skrifa undir að þeir væru búnir að
fá öll laun. Oft skrifa verkamenn frá
Austur-Evrópu undir yfirlýsingar
um að þeir hafí 4.000 dollara á mán-
uði þegar þeir eru að vinna í Vest-
ur-Evrópu, þótt þeir hafí ekki nema
brot af því.“
Á heimasíðunni kemur fram að
mennimir sem nú eru undir vemd
verkalýðsfélaganna séu allir fjöl-
skyldumenn, tveir þeirra em um
fertugt og einn um þrítugt. Tveir
eiga heima í Suður-Rússlandi en
einn í Úkraínu.
Hefur ekki fengið
laun í þrjú ár
Einn mannanna starfaði sem
flokkstjóri við samsetningar á
möstmm við Búrfellslínu 3A. Hann
starfaði við kjamorkuver heima fyr-
ir en hefur ekki fengið útborguð
laun þar í þrjú ár, en launamenn
þurfi aftur á móti ekki að borga fyr-
ir rafmagn, vatn og síma og fái að
taka nauðsynlegan mat út í sérstök-
um verslunum.
Reiknað er út á heimasíðunni
hvað flokkstjórinn hefði átt að fá í
laun samkvæmt íslenskum kjara-
samningum og em það að frádregn-
um lífeyrissjóðsgreiðslum, skatti,
og orlofi 69.310 krónur á viku. Þá er
ekki reiknað með skattheimtu í
Rússlandi. Það sem hann og aðrir
starfsmenn hafi að endingu fengið
greitt, séu hins vegar 1.100 dollarar
á mánuði, eða um fjórðungur réttra
launa.
í yfirlýsingu frá rússnesku
starfsmönnunum þremur í gær-
kvöld segir m.a. að þeir hafí orðið
eftir á íslandi að eigin fmmkvæði
og án þrýstings frá fulltrúum verka-
lýðsfélaga. Þau hafi veitt þeim hjálp
varðandi fjárhagskröfumar á
Technopromexport. Þeir segjast
þakklátir verkalýðsfélögunum fýrir
alla aðstoðina og segja jafnframt að
þar sem Technopromexport hafí
rofið samning sinn við þá hafi þeir
enga þörf fyrir að hitta fulltrúa fyr-
irtækisins.
Technopromexport Ieiðréttir
skilning á fyrri ummælum
Technopromexport hefur sent
Landsvirkjun leiðréttingu vegna
þess að það telur að rangur skiln-
ingur hafi verið lagður í þær upp-
lýsingar sem fyrirtækið sendi frá
sér á dögunum um leyfi rússneskra
þegna til að stofna bankareikninga
erlendis. Það sem átt hafi verið við
sé að rússneskum fyrirtækjum sé
samkvæmt gjaldeyrislöggjöf lands-
ins bannað að stofna slíka reikninga
án leyfis rússneska seðlabankans,
en einstaklingum sé það frjálst. Ósk
félagsmálaráðuneytisins um að
Technopromexport greiddi laun
starfsmanna inn á íslenska reikn-
inga hefði stangast á við þessi lög,
að mati fyrirtækisins. Shadskyi,
blaðafulltrúi rússneska sendiráðs-
ins, segir að það geti tekið fyrirtæki
eða ríkisstofnanir 2-3 mánuði að
afla gjaldeyrisleyfis.
Þessar nýju skýringar Techno-
promexport á rússneskri gjaldeyris-
löggjöf eru í aðalatriðum þær sömu
og íslenska sendiráðið í Moskvu
hefur aflað fyrir félagsmálaráðu-
neytið. Elín Blöndal, deildarstjóri í
ráðuneytinu, segir að hins vegar
hafi gengið erfiðlega að fá hjá rúss-
neskum yfirvöldum fullnægjandi
upplýsingar um þá fullyrðingu
Teehnopromexport að starfsmönn-
um þess á Islandi sé skylt að greiða
37% skatt af launum sínum í Rúss-
landi. Að sögn Elínar vinnur utan-
ríkisráðuneytið áfram að því í gegn-
um sendiráð íslands í Moskvu að
afla staðfestingar á þessum upplýs-
ingum. Blaðafulltrúi rússneska
sendiráðsins treysti sér heldur ekki
til að skera úr um þetta atriði. Elín
segir að haldið verði áfram að leita
upplýsinga.
Varaði Landsvirkjun við
Technopromexport
Guðmundur Gunnarsson, formað-
ur Rafíðnaðarsambandsins, segist
hafa varað Landsvirkjun við því að
fá Technopromexport til lagningar
Búrfellslínu áður en gengið var frá
samningum. „Ég er í stjóm Nor-
ræna rafiðnaðarsambandsins og
það var stjómarfundur 17. febrúar
síðastliðinn. Þar kom formaður
finnska rafiðnaðarsambandsins til
mín og spurði mig að því hvort það
væri rétt að Landsvirkjun myndi
semja við þetta rússneska fyrirtæki.
Ég sagðist vita til þess að þeir
hefðu verið lægstir og það gæti vel
farið svo. Hann sagði, þá eigið þið
eftir að lenda í erfiðleikum.“
Guðmundur segist hafa rætt við
Landsvirkjun út af málinu og komið
hafí til bréfaskipta í byrjun mars.
Hann segir að Landsvirkjun hafi
fullvissað sig um að allt yrði í góðu
lagi.
„Ég veit það að ráðgjafar hér-
lendis vömðu mjög eindregið við
þessum samningum. Það var rætt
mjög mikið um það í rafeindageir-
anum síðastliðinn vetur hvers vegna
Landsvirkjun væri að þessu. Það
vom önnur fyrirtæki sem voru mun
álitlegri."
Þorsteinn Hilmarsson, upplýs-
ingafulltrúi Landsvirkjunar, segist
ekki vita til þess að neinar formleg-
ar viðvaranir hafí borist frá verka-
lýðsfélögunum vegna Technopro-
mexport. Hann bendir aftur á móti
á að Landsvirkjun hafi áður átt í
samskiptum við rússneska og aust-
ur-evrópska verktaka, meðal ann-
ars hafi fjölmennir hópar Rússa og
Júgóslava verið hér við byggingu
Sigölduvirkjunar á áttunda ára-
tugnum og eins hafi Júgóslavar
starfað við Blönduvirkjun.
Hann bendir einnig á að erfiðleik-
ar hafi oft áður komið upp í sam-
skiptum Landsvirkjunar við verk-
taka, og þar hafi íslensk fyrirtæki
einnig átt í hlut.
Fundur Landsvirkjunar og
Technopromexport í dag
Að minnsta kosti annar þeirra
tveggja yfirmanna sem sendir hafa
verið úr höfuðstöðvum Technopro-
mexport í Moskvu til viðræðna við
Landsvirkjun var kominn til lands-
ins síðdegis í gær og hinn var annað
hvort kominn eða væntanlegur.
Mennimir tveir, A. Yankilevskty og
E. Subbota, munu funda með yfir-
mönnum Landsvirkjunar í dag.
Sameinast um jarð-
hitarannsóknir
Líkur á
150 mW
virkjun við i
Þeistareyki i
FJÖGUR sveitarfélög í Eyjafjarð-
ar- og Suður-Þingeyjarsýslu hafa
ákveðið að stofna sameiginlega fé-
lagið Þeistareyki ehf. Þetta eru
Akureyrarbær, Húsavíkurbær og
hrepparnir í Aðaldal og Reykjadal
en hrepparnir tveir eru eigendur
landsins við Þeistareyki.
Kristján Þór Júlíusson, bæjar-
stjóri á Akureyri, sagði að sveitarfé-
lögin fjögur sem stæðu að félaginu
myndu hafa með sér samvinnu við
rannsóknir og nýtingu jarðhita á
Þeistareykjum. „Við ætlum að
kanna hvort orka fínnst á þessu
svæði,“ sagði Kristján þegar hann
kynnti málið á fundi bæjarstjómar
Ákureyrar í gær.
Benti Kristján á að verið væri að
vinna að svipuðum málum t.d. hjá
Hitaveitu Suðurnesja og einnig í
Reykjavík og ekki væri ástæða til
að Akureyringar sætu eftir. „Við
verðum að nýta þá orku sem býr í
iðrum jarðar, í stað þess að kaupa
hana af öðrum,“ sagði Kristján en
verulegar líkur era á að unnt verði
að reisa um 150 mW virkjun á
svæðinu við Þeistareyki. Benda at-
huganir til að verðið verði hagstætt.
Fyrir liggja drög að samningum
við landeigendur og einnig stofn-
skrá og stofnsamningur fyrir hluta-
félagið Þeistareyki, en Franz Árna-
son, hita- og vatnsveitustjóri á
Akureyri, Hreinn Hjartarson, bæj-
arverkfræðingur á Húsavík, Svan-
bjöm Sigurðsson, rafveitustjóri á
Akureyri, og Baldur Dýrfjörð, bæj-
arlögmaður á Akureyri, unnu að
gerð þeirra.
Forskot og frumkvæði
Akureyrarbær tekur einnig þátt í
verkefni á þessu sviði í Öxarfirði en
bæjarstjóri sagði að á því sviði J
lægju ákveðin sóknarfæri sem bæri
að nýta. „Með þessu viljum við
skapa okkur betri stöðu, ná
ákveðnu forskoti og framkvæði, en
ég vona að þessi verkefni okkar beri
ávöxt og að við munu uppskera
ríkulega þegar þeim er lokið,“ sagði
Kristján.
------------
Fastráðning
fréttamanns
Sjónvarps
útilokuð
Á FUNDI útvarpsráðs í gær, þar |
sem tekin voru fyrir ráðningarmál
Jóns Gunnars Grjetarssonar, j
fréttamanns Sjónvarps, var lögð »
fram álitsgerð lögfræðings RÚVog
álitsgerð lögfræðings BHM, sem
varaformaður útvarpsráðs lagði
fram á fundinum. Markús Örn Ant-
onsson útvarpsstjóri lagði fram til-
lögu sem útvarpsráðsmenn féllust á.
Útvarpsstjóri fól Bjarna Guð-
mundssyni, framkvæmdastjóra
Sjónvarps, nánari útfærslu tillög- |
unnar. Tillaga útvarpsstjóra verður
því til skoðunar hjá framkvæmda-
stjóra Sjónvarps og segist hann bú- f
ast við niðurstöðu um málefni Jóns
Gunnars fljótlega, en vildi ekki tjá
sig efnislega um hvað tillaga út-
varpsstjóra fól í sér. Sé verkaskipt-
ing milli útvarpsstjóra og fram-
kvæmdastjóra í ráðningarmálum
höfð í huga er ljóst að um fastráðn-
ingu fréttamannsins verður ekki að
ræða, þar sem framhald málsins j
verður í höndum framkvæmda-
stjóra. Framkvæmdastjóri sér um
lausráðningar en útvarpsstjóri um p
fastráðningar starfsmanna RÚV.