Morgunblaðið - 09.04.1999, Blaðsíða 46

46 FÖSTUDAGUR 9. APRÍL 1999
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Allt í plati
hjá löggu-
skólanum
1. APRÍL sl. birtist í
Morgunblaðinu grein
um Lögregluskóla rík-
isins. Þar er fólk hvatt
til að sækja um að
þreyta inntökupróf og
skal umsóknum skilað
fyrir 15. apríl. Þar er
orðrétt vitnað í Gunn-
laug V. Snævarr, yfír-
lögreguþjón og yfír-
kennara, þar sem hann
segir að nefndin leggi
mikla vinnu í starf sitt
og það sé grundvallar-
atriði að velja hæfasta
fólkið. Þar er farið yfír
inntökuprófið í grund-
vallaratriðum og les-
endum getur vart grunað annað en
að þar ráði lög og regla ríkjum,
enda kemur það fram í greininni.
Eg lít því á það sem siðferðislega
skyldu mína að lýsa reynslu minni
af inntökuprófinu frá síðasta ári. A
fyrsta degi hlupu menn og syntu í
Arbænum. Næstu tvo daga fóru
svo fram skrifleg próf í íslensku,
ensku, dönsku og almennri þekk-
ingu. A fjórða og síðasta degi er
svo viðtal við valnefndina. Menn
geta dottið út eftir hvem dag ef til-
skildum árangri er ekki náð.
Það er alveg ljóst að þegar mað-
ur fer í slíkt úrtökupróf gengur
maður út frá því að einkunnir ráði
röð manna. Ekki var hægt að sjá
nema helming einkunna, þ.e. þess
hóps sem viðkomandi var í. Miðað
við tilviljunarskiptingu í hópa og
stærð hvors um sig er hægt að
ganga út frá svipaðri dreifingu ein-
kunna í báðum hópum. Þannig
töldu nokkrir sig örugga inn í þann
30 manna hóp sem fær skólavist en
um 40 af 102 náðu að ljúka öllu
ferlinu. Það vekur upp spurningar
hvers vegna allar einkunnirnar
voru ekki birtar á sama tíma og í
réttri röð út. frá árangri. Það er
undarlegt að aðeins tveggja ára
framhaldsnáms er krafist og svo
virðist sem menn njóti ekki góðs af
frekara námi. Auk þess skyldi
maður ætla að einstaklingar sem
hafa verið virkir í íþróttum og
hjálparstörfum standi á traustum
gi-unni. An þess að nefna nokkur
dæmi þá veit ég til þess að einstak-
lingar sem virtust eiga
gi’eiða leið inn í skól-
ann fengu ekki skóla-
vist. A meðan voru
einstaklingar að kom-
ast inn sem voru við
það að heltast úr lest-
inni og höfðu lélegan
grunn. Það er gjör-
samlega óásættanlegt
að val á nemendum í
ríkisskóla skuli velta á
óskiljanlegu mati fárra
nefndarmanna, sér-
ílagi þegar yfirskriftin
er önnur. I upphafi
skal endinn skoða og
ekki var loku íyrir það
skotið að kvenþjóðin
sæti að skólanum sökum ójafns
kynjahlutfalls í stéttinni. Það er
ekki laust við að maður hafi orðið
var við að svo sé. Það er ekki for-
svaranlegt að jafnréttisbaráttan sé
Inntökupróf
Ekki get ég á mér set-
ið, segir Guðmundur
Freyr Sveinsson, að
gagnrýna fram-
kvæmdahlið
úrtökuprófsins.
afturvirk í þeim skilningi að hæfari
karli sé vikið fyrir óhæfari konu á
þeim grundvelli að í gegnum árin
hafi konur þurft að búa við mis-
rétti. Slíkt flokkast síður en svo
undir jafnrétti og er vart
skömminni skárra en misrétti fyrri
ára.
Eg gerði mér að leik á sínum
tíma að hringja í fyrrnefndan
Gunnlaug og spyrjast fyrir um val-
ið inn í skólann. Einu handbæni
svörin sem hann gaf mér var að
þarna væri fólk sem annars vegar
væri búið að reyna áður að komast
inn í skólann, og þannig sýnt fram
á áhuga sinn á starfinu, og hinsveg-
ai' menn sem hefðu starfað áður í
lögreglunni, s.s. í sumarafleysing-
um. Þessi svör dæma sig sjálf og
gera ekki annað en að renna stoð-
Guðmundur Freyr
Sveinsson
um undir tilgátu mína um að inn-
tökuprófin séu aðeins sjónarspil og
að maðurinn er metinn að öllu öðru
en verðleikum. Var prófinu ekki
einmitt komið á til að gera öllum
jafn hátt undir höfði þegar að
„efsta degi“ kæmi? Eða eins og
fram kemur í greininni, láta ekki
duttlunga yfirlögregluþjóna í um-
dæmunum ráða því hverjir komast
inn eins og tíðkast hafði? Ef að
menn hafa verið starfandi í lögi’egl-
unni ætti það líklegast að geta nýst
þeim en ekki var annað að sjá en
slfldr kappar ættu fullt í fangi með
að klára t.a.m. þrekprófið.
Ekki get ég á mér setið að gagn-
rýna framkvæmdahlið úrtöku-
prófsins. Það er merkilegur and-
skoti hve stuttur sjóndeildarhring-
ur höfuðborgarbúa er. Það að fara
suður til að þreyta prófin kostaði
mig fimm daga dvöl en á sama tíma
fór fram síðasta kennsluvikan mín
fyrir stúdentsprófý Menntaskólan-
um á Akureyri. Eg ætla að hlífa
mönnum við krónutölum en það
getur hver maður ímyndað sér
þann kostnað sem í því getur falist.
Ekki var hjá því komist að fljúga
fram og til baka og vera með bíla-
leigubíl þennan tíma. Sem betur
fer slapp ég við vinnutap eða gisti-
kostnað sem auðvitað er hjá mörg-
um. Þó að ég hafi verið í fimm daga
þá var sá tími sem fór í prófin á
hverjum degi hverfandi og betur
talinn í korterum en klukkutímum.
Það segir mér að auðveldlega
mætti þreyta fleiri próf á hverjum
degi. Útsláttarfyrirkomulagið
gerði það að verkum að ónefndur
aðili ók suður frá Melrakkasléttu á
tveim dögum til að hlaupa og synda
og fá þær upplýsingar að lengra
kæmist hann ekki. Þegar heim var
komið var hann því búinn að keyra
u.þ.b. 1200 km til einskis. Kald-
hæðnin í þessu er svo sú að á ná-
kvæmlega sama tíma voru um-
sækjendur um sumarlögreglu á
Akureyri að þreyta nákvæmlega
sama próf. Prófin eru þess eðlis að
lítið mál er að láta þau fara fram í
hverju umdæmi, eða a.m.k. lands-
hluta, fyrir sig. Eftir stæði þá að-
eins viðtalið sem e.t.v. 40% um-
sækjenda ná inn í.
Slík framkoma sem hér um get-
ur verður ekki til annars en að lög-
reglan missir alls marks og trú-
verðugleika og virðing gagnvart
starfandi lögreglumönnum fellur
um sjálft sig. Ég skora samt sem
áður á áhugasamar að sækja um og
það mun örugglega ekki skemma
fyrir að vera vel púðruð og með
slatta af kleinuhringjum í fartesk-
inu.
Höfundur er neini í stjórnmálafræði
við HÍ.
Sjónflug í Skerjafirði!
ÞEIR, sem eru
ekki nægjanlega sam-
stiga Friðriki Hansen
Guðmundssyni um
ágæti nýs flugvallar
fyrir höfuðborgina,
sem hann „ásamt
fleiri aðilum eru að
bjóðast til að byggja í
Skerjafirði gegn því
að fá sem greiðslu
byggingarréttinn í
Vatnsmýrinni“, eins
og segir í síðustu
grein hans í Mbl. 7.
apríl, fá þar jafnframt
sendan tóninn! Hins
vegar ber að fagna
þessu síðasta innleggi
flugvallarhönnuðar, því þar kemur
loksins fram sú grunnforsenda
sem hann hefur miðað við.
Sjónflug og blindflug
Mér hafði satt best að segja
aldrei komið til hugar að á árinu
1999 væri hér hugað að gerð nýs
flugvallar fyrir sjónflug, því í gi'ein
sinni kemur FHG m.a. með eftir-
farandi skýringu á for-
sendum sínum: „Sam-
kvæmt ICAO reglum
yfir VMC-flugvelli, þá
geta flugvélar með
vænghaf upp að 65 m
lent á 1.800 m braut
sem er 150 m breið.
Það þýðir að allar þot-
ur Flugleiða geta lent
á þeirri braut.“
Fyrir þá sem ekki
kannast við slíkar al-
þjóða skammstafanir
skal upplýst að „VMC“
stendur fyrir „Visual
Meteorological
Conditions", eða sjón-
flugsskilyrði. Undan-
farna rúma íjóra áratugi hefur
hins vegar áætlunarflug á Islandi,
bæði milli landa og innanlands,
verið flogið samkvæmt blindflugs-
reglum („IFR“, „Instrament
Flight Rules“), og það væri vægast
sagt merkur áfangi í tæknisögu ís-
lands ef nýr flugvöllur höfuðborg-
ar Islands skuli nú aðeins ætlaður
íyrir sjónflug!
Flugvöllur
Það væri vægast sagt
merkur áfangi í tækni-
--------------------
sögu Islands, segir
Leifur Magnússon, ef
nýr flugvöllur höfuð-
borgar Islands skuli nú
aðeins ætlaður fyrir
sjónflug!
Mörk sjónflugsskilyrða við flug-
velli eru almennt skilgi'eind miðað
við 8 km skyggni og 1.500 feta
skýjahæð. Það er því heldur betur
munur á þeim og lægstu veðurlág-
mörkum, sem nú gilda fyrir blind-
aðflug að Reykjavíkurflugvelli, þ.e.
800 m skyggni og 200 feta skýja-
hæð!
Oryggissvæði og uppfyllingar
En þessi sama grunnforsenda,
Leifur
Magnússon
Er skynsamlegt
að efla ser-
eignastefnuna?
HÚSALEIGULÖGIN sem tóku
gildi um síðustu áramót eru að
miklu leyti sjónhverfmg. Helstu frá-
vikum frá eldri lögum var hægt að
ná með einfaldri lagabreytingu.
Helstu breytingarnar
eru: Byggingarsjóðirn-
ir eru sameinaðir,
kaupleiga felld niður og
félagslega kerfið sam-
einað húsbréfakerfinu
með 5,1% vöxtum, nú
verðtryggt, áfram. A
móti kemur heimild til
viðbótarlána sem ráð-
herra kallar „félagsleg
lán“ með 4,38% vöxtum
sem veita má þeim er
rétt áttu á félagslegum
íbúðum með 2,4% vöxt-
um áðm'. Reglum varð-
andi vaxtabætur hefur
verið breytt nokkuð og
húsaleigubætm’ hækk-
aðar lítillega, en eru
áfram skattlagðar og bótaskerðing-
ar óbreyttar. Niðurstaðan er sú að
helstu breytingarnar auðvelda efn-
uðu fólki og fólki með góða lána-
möguleika að kaupa íbúðir en langt-
um erfiðara er fyrir fátækari hluta
þjóðarinnar að tryggja sér húsnæði,
enda leiguíbúðir varla nefndar í lög-
unum. Þetta er í samræmi við yfir-
lýsingu fjármálaráðherra sem sagði
meginmarkmið laganna að efla sér-
eignastefnuna.
Er skynsamlegt að efla séreigna-
stefnuna? Hún er ekki aðeins
dýrasta stefnan, hún eykur gífur-
lega þenslu og skuldasöfnun sem þó
var ærin fyrir. Að hvetja fólk til að
fjárfesta í húsnæði með þessum
hætti felur í sér kröfu um að „halda
uppi fasteignaverði" og viðhalda þar
með hærri húsnæðiskostnaði en
eðligilegt er. Sá kostnaður ýtir svo
undir kröfur um hærri laun og bæt-
ui' og félagslega aðstoð hverskonar.
Dýrt húsnæði er þjóðfélaginu dýrt.
Þetta þýðir meiri fjárbindingu í hús-
næði án þess að leysa nokkurn
vanda. Sá sem selur íbúð á hærra
verði nú þarf oftast að kaupa aðra
íbúð einnig á hærra verði. Síst af
öllu gengur sú stefna sem nú er, að
halda uppi húsnæðiskostnaði sam-
hliða því að halda tekjuþættinum
niðri, enda blasa afleiðingarnar við
þeim sem vilja sjá þær. Fátækt er
orðin vandamál hér á landi og hús-
næðisstefnan á sinn þátt í því. Allan
þ.e. hönnun fyrir sjónflug, skýrir
hins vegar loksins ástæðu þess að
öryggissvæðin í hugmynd FHG að
nýjum flugvelli í Skerjafirði eru
sýnd helmingi mjórri en til er ætl-
ast samkvæmt alþjóðareglum fyrir
þessa lengd flugbrauta, þ.e. 150 m,
sem gildir fyrir sjónflug, en ekki
300 m, sem er almennt ætlast til
fyrir blindflug.
Þá er jafnframt upplýst ástæðan
fyrir því að í birtum uppdráttum af
nýjum flugvelli í Skerjafirði er
hvorki gert ráð fyrir uppíyllingum
fyrir aðflugsljós né heldur blind-
lendingarbúnað, enda áréttar
FHG í þessarri síðustu grein sinni:
„Ef þessar þotur eiga hins vegar
að geta lent á flugvelli í Reykjavík
í öllum veðrum er gerð krafa um
blindflugsbúnað og þá verða
brautimar að vera 300 m á
breidd.“
Ég fæ því ekki betur séð en
hönnuður flugvallar á uppfylling-
um í Skerjafirði telji að blindflug
sé einhvers konar forréttindi milli-
landaflugs eða þotuflugs, en sjón-
flug ætti að nægja fyrir innan-
landsflug og skrúfuflugvélar!
Höfundur er frumkvæmdustjóri
fhifrflota- og öryggissviðs Flugleiða
ruglaða áratuginn frá 1980-’90 ríkti
hér allt í senn; óðaverðbólga, okur-
vextir og verðtrygging fjánnagns
samhliða stórfelldum niðurskurði
launa og bóta með þeirri afleiðingu
að þúsundir heimila
urðu gjaldþrota. Þarna
hrandi gamla séreigna-
stefnan og áhrifa þess
hefur gætt allan þann
áratug sem nú er að
líða. Þetta hafa ráða-
menn neitað að viður-
kenna og viðhaldið
stefnunni vegna sér-
hagsmuna stórra eig-
enda, byggingarmeist-
ara og fasteignasala á
kostnað annarra. Ráð-
herra er búinn að bulla
mikið um þessi mál,
segir t.d. að fólk hafi
farið á hausinn vegna
100% lána. Guðrún
Árnadóttir hjá húsnæð-
isnefnd Reykjavíkur segir þetta
rangt. Þeir sem misstu íbúðir voru
þeir sem fengu greiðslustöðvun og
aðrar björgunaraðgerðii'. Forstjóri
Húsnæðisski'ifstofu Akureyi'ar segir
Húsnæðisstefnan
Til þess að breytingar
verði telur Jón
Kjartansson að endur-
skoða þurfi húsaleigu-
lög með nýja hugsun
að leiðarljósi.
að þar hafi 60% umsækjenda um fél.
íbúðir ekki staðist greiðslumat.
Þótt húsnæðislög ríkisstjórnar-
innar hafi það markmið að efla sér-
eignastefnuna hefur ráðherra
greinilega rekið sig á. Hann er
skyndilega farinn að tala um leiguí-
búðir og segir 500 leiguíbúðir bæt-
ast við á þessu ári. Hann segir líka
að Húsnæðisstofnun hafi ekki „get-
að fullnægt eftirspurn efth- lánum til
leiguíbúða" undanfarin ár. Hvers
vegna? Hvorki vantaði lagaheimildir
né fjármagn. Sannleikurinn er sá að
sveitarstjórnir og húsnæðismála-
stjórn misnotuðu fé byggingarsjóðs-
ins til að byggja fél. eignaríbúðir í
atvinnuskyni, sem sveitarfélögin
urðu svo að kaupa aftur vegna kaup-
skylduákvæða, því fólkið vildi ekki
eiga þær. Hjá þessu mátti komast
með því að reisa leiguíbúðir eða bú-
setaíbúðir eins og heimilt var. En
Páll er ekki einn um að tala. Þann
16. mars sl. skrifar Þóranna Jóns-
dóttir markaðsstjóri íbúðalánasjóðs
ágæta grein í Morgunblaðið um
þessi mál. Hún gengur lengra en
Páll í lofoi'ðum og segir sjóðinn þeg-
ar hafa veitt lánsheimildir fyrir 896
leiguíbúðir á þessu ári, sem er þó að-
eins dropi í hafið. Grein Þórönnu er
skrifuð af þekkingu sem er nýtt í
bláfátækri húsnæðisumræðu hér-
lendis. Hún segir réttilega að „það
sem hefur gert leigu á íbúðarhús-
næði óaðlaðandi hérlendis er öðru
frememur sá óstöðuleiki sem leigj-
endur búa við“. Það er líka rétt að
„enginn kostnaður íylgir því að flytja
sig um set líkt og þegar fólk stendur
í kaupum og sölu íbúða“. Við þetta
má bæta að vilji menn nota peninga
sína í annað þarf fólk ekki að selja
íbúðina eða veðsetja hana. Til þess
að breytingar verði þarf endurskoð-
un húsaleigulaga og annan'a hús-
næðislaga með nýja hugsun að leið-
arljósi. Hið opinbera verður að sjá til
þess að allir geti búið í öruggu hús-
næði án skuldasöfnunar.
Höfundur er formaður
Leigjendasamtakanna.
Jón
Kjartansson