Morgunblaðið - 07.05.2000, Blaðsíða 6

6 B SUNNUDAGUR 7. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Fjölskyldan á Innri-Ósi. Fremri röð f.v.: Aðalheiöur Loftsdóttir, heldur á Gíslínu Guðbjörgu, Magnús Guðjónsson með Ásbjörn, Anna Valgerður. Aftari röð
f.v.: Jón Anton, Theodór, Loftur, Ólafur, Gróa, Zoffanías Einar, Guðjón, Ingibjörg, Þuríður og Þórólfur.
Morgunblaðið/RAX
Þórólfur ásamt eiginkonu sinni, Þorbjörgu Júlíusdóttur. Þau eiga þrjú börn, Júlíus Björn flugmann og flugvirkja,
Jónínu Helgu, sem er í meistaranámi t alþjóðasamskiptum í Bandaríkjunum, og Aðalheiði Dóru, sem er að Ijúka
námi á hönnunarbraut í Iðnskólanum í Reykjavík.
Þegar Þórólfur Magnússon flugstjóri
steig upp úr flugstjórasætinu hinn
23. mars síöastliðinn átti hann að
baki um 25 þúsund flugtíma og lík-
lega fslandsmet í flugtökum og
lendingum. Þórólfur er kominn á
aldur, orðinn 65 ára. Flugmannsfer-
illinn spannar rúmlega 40 ár, þar af
35 ár sem atvinnuflugmaöur. Þórólf-
ur er sér á báti í hópi atvinnuflug-
manna fyrir það aö hafa nánast ein-
göngu starfaö við innanlandsflugið.
Við starfslok Þórólfs voru honum
haldnar kveöjuveislur á viðkomu-
stöðum íslandsflugs víða um land.
Það segir sína sögu um hve mikils
fólk metur menn á borð viö Þóiólf
sem haldið hafa uppi flugsamgöng-
um við byggðarlög sem ella hefðu
verið mun einangraöri.
„Það var hreint út sagt stórkost-
legt,“ segir Þórólfur aöspuröur um
hvernig honum hafi oröið við veislu-
höldin. „Þetta mælir með fluginu
sem góöum ferðamáta.“ Hann seg-
ist vilja nota tækifærið og þakka
öllu samstarfsfólki, fyrr og síðar,
ágætt samstarf og fyrir indælar
kveðjustundir viö starfslokin. Jó-
hannes R. Snorrason flugmaður
sendi lesandabréf í Morgunblaðið í
tilefni af starfslokum hins farsæla
flugstjóra og lauk á hann lofsorði.
En hverju skyldi Þórólfur þakka vel-
gengnina í fluginu?
„Við höfum alltaf verið í sátt
hvort við annaö, íslenska veðrið og
ég - komumst alltaf að samkomu-
lagi. Þaö eru alltaf góðar og vondar
hliðar á veðrinu. Máliö var bara aö
ná betri hliöinni, - þar sem vindur-
inn fór upp fjallið, en ekki niður.
Það var verra að vera þeim rnegin."
Landsbyggðarmaður
Starfsvettvangur Þórólfs hefur
öóru fremur verið í þröngum fjörð-
um og dölum þar sem fámennar
byggðir hafa átt mikið undir flug-
samgöngum. Það má segja aö á
þessum stöðum hafi Þórólfur verið
á heimaslóð, hann þekkir af eigin
raun hagi þeirra sem búa við land-
fræöilega einangrun.
Þórólfur fæddist í Fagradal í
Dalasýslu 24. mars 1935, sonur
Magnúsar Guðjónssonar bónda og
konu hans Aöalheiðar Loftsdóttur.
Þórólfur var rétt nýfæddur þegar
fjölskyldan flutti að Miklagarði í
Saurbæjarhreppi. Fjórum árum síð-
ar var aftur flutt búferlum og nú út í
Hrappsey á Breiöafiröi. Stuttu síðar
skall á heimsstyrjöldin síðari og bjó
fjölskyldan f Hrappsey öll stríðsár-
in.
„Pabbi vildi kaupa Hrappsey,
sem var í eigu Happdrættis Háskól-
ans, en þeirvildu ekki selja," segir
Þórólfur. „Afgjaldiö var borgaö í dún
og var 24 kíló fyrir áriö. Þaö var
ekki lítiö! Þetta var næstum allur
dúnn sem fékkst í Hrappsey." Þór-
ólfur man vel eftir sér f Hrappsey
enda bjó hann þar til níu ára ald-
urs. Ekki segir hann að sér hafi
leiöst, þótt eyjan væri einangruð.
„Þetta var indælt líf, þótt hart væri.
Aöalbúskapurinn var með kindur og
kýr. Svo vorum við með bát, en það
var lítiö róið til fiskjar. Fiskislóðin lá
fyrir utan eyjar og þangaö var tölu-
verður róður. Stundum voru skotnir
selir og sjófugl. Báturinn var einnig
notaður til kaupstaöaferða til
Stykkishólms."
Á vorin var sinnt um æðarfuglinn
og stuggaö viö svartbaknum eftir
megni. „Eggin voru mikil búbót. Yf-
irleitt var tekiö eitt egg frá hverri
kollu til átu. Svartbakurinn var
rændur miskunnarlaust og eggin
étin. Ef hann kom upp ungum var
þeim eytt. Svo var dúnninn tíndur
upp í leiguna. Það varð að fara
grannt um til að ná upp í hana."
Þórólfur segir að mikill munur sé
á flóði og fjöru í Hrappsey og oft
þungur straumur á milli hólmanna.
Féð sótti í fjörubeitina og þurfti aö
passa aó þaö flæddi ekki. „Fjár-
stofninn var samt oröinn sjóaður,
kindurnar pössuðu sig nokkuð
sjálfar, en það þurfti alltaf að hafa
varann á sér gagnvart flæðihættu."
Hestarnir sóttu í sölin sem einnig
voru lesin og þurrkuð handa mann-
fólkinu. Túnið f Hrappsey var mjög
þýft, engin tæki til aö slétta það og
heyskapurinn með gamla laginu.
En var bærinn rúmgóður?
„Mér þótti það meöan ég átti
þarna heima, en svo kom ég
seinna og sá að þetta var smákot.
Varla nema eins og sumarbústaöur.
Þetta var hæð og ris, sofió uppi.
Við vorum tvö ogjafnvel þrjú í rúmi,
sváfum andfætis. Þaö var að
minnsta kosti hlýrra. Ef komu næt-
urgestir þá færði maður sig upp í
hjá öðrum."
Að Innra-Ósi
Foreldrar Þórólfs voru bæði ætt-
uð af Ströndum og ákváðu að snúa
aftur í heimahagana. Þau keyptu
jörðina Innri-Ós við Steingrímsfjörð
og fluttu þangað í stríðslok. Féð í
Hrappsey og ýmislegt lauslegt var
selt á uppboði. Dagurinn er Þórólfi í
fersku minni. „Fyrst var boöin upp
ein og ein kind í einu. Þá kom Jón-
as Jóhannsson bóndi I Öxney og
sagði að þetta væri ekki hægt, upp-
boöiö tæki allan daginn! Hann
keypti kindahópinn sem eftir var á
einu bretti." Farið var með kýr og
hesta á báti upp í Salthólmavík og
skepnurnar reknar yfir Steinadals-
heiði í Kollafjörö. Þaðan var þeim
ekið á vörubfl norður á Hólmavík.
Magnús bóndi byggði fljótlega yf-
ir fjölskylduna að Ósi, enda gamli
bærinn orðinn lúinn. Frændi Magn-
úsar keypti Ytri-Ós. Sá hét Magnús
Gunnlaugsson og kona hans Aðal-
heiður Þórarinsdóttir. Hjónin á Ós-
bæjunum hétu því sömu nöfnum.
Þórólfur segir að það hafi veriö
mikil viðbrigöi að flytja að Innri-Ósi.
„Þá fór maður að fara í skólann. í
Hrappsey kom farkennari til að
hnykkja á því sem foreldrar okkar
höfðu kennt okkur. Þarna sá maöur
líka meira af fólki. Það komu sára-
fáir við í Hrappsey."
Þegar fjölskylda Þórólfs flutti
norður voru börnin orðin tíu talsins,
auk þess fylgdu vinnumaður og
saumakona svo alls voru fjórtán í
heimili. „Mamma átti engin börn f
Hrappsey, en eftir aö viö fluttum að
Ósi bættust þrjú börn við. - Þaö var
ekkert sjónvarp þá,“ segir Þórólfur
kíminn. En varla var sjónvarp f
Hrappsey? „Nei, þar var bara lélegt
útvarp, knúið rafhlööum sem þurfti
aö láta hlaöa í Stykkishólmi. Ekki
hlustað á neitt nema Bör Börsson
og fréttir." Þórólfur segist vera ná-
lægt miðri aldursröö systkinahóps-
ins. Þau eru öll á lífi, utan ein syst-
irin Þuríöur, sem dó ung frá
eiginmanni og fjórum börnum.
Alvara lífsins
Þórólfur lauk barnaskólanámi 14
ára og fermdist um vorið. Eftir þaö
Þ JÓÐSAGNAPERSÓNAN ÞÓRÓLFUR
Þórólfur Magnússon er löngu orðinn þjóö-
sagnapersóna í flugheiminum og margar sög-
ur til af kappanum.
Flogið á instrúmentum
Guðjón V. Sigurgeirsson flugvirki rifjaði
uppsögur úr flugi með Þórólfi. „Einu sinni
þegar Þórólfur var kominn í flughæð sagði
hann: Nú förum við á instrúment (venjulega
notað um blindflug). Svo seildist hann í vas-
ann eftir munnhörpu og fór að spila. - Þetta
var bara grín hjá honum, enda létt yfir mann-
inum," segir Guðjón. „Einu sinni var ég með
honum í flugi. Við vorum í bullandi drullu
(þoku) og sáum ekki neitt. Ég var alltaf að
biðja hann að púlla upp úr þessu, en hann
reyndi að skríða. Svo endaði hann með því
að segja jæja nú er þaó emergency pull-up -
neyöarklifur - og fór uppúr. Hann flaug fyrir
ofan smástund og fór þá í spíral niöur aftur.
- Hvað ertu nú aö gera, spurði ég.
- Hvað, sérðu ekki veginn þarna fyrir neð-
an, spurði Þórólfur. Við förum bara eftir hon-
um.
- Hann hefur alltaf verið svolítið fyrir að
fljúga lágt!"
Góð laun flugmanna
Rafn Jónsson flugstjóri var á árum áður að-
stoöarflugmaður Þórólfs hjá Arnarflugi. Einu
sinni sem oftar voru þeir á leiö að Holti í Ön-
undarfirði og var töluverð ókyrrð yfir Gemlu-
fallsheiðinni. „Þetta var daginn eftir sjó-
mannadag og þrír timbraðir sjómenn aftur í
að rétta sig af. Lætin voru svo mikil aö pils-
nerinn fór í heilu lagi upp úr flöskunum og of-
an í þær aftur," segir Rafn. Honum var hætt
að lítast á blikuna og spurði Þórólf hvort ekki
væri skynsamlegast að hækka flugið upp úr
þessum látum. „Vinur minn, fyrr slitna af þér
handleggirnir en vængirnir af flugvélinni,"
svaraði Þórólfur sallarólegur. Lætin færðust
enn í aukana og enn spuröi Rafn hvort ekki
væri um friösælli loftvegi að ræöa að Holti.
Þórólfur sýndi engin svipbrigði þar sem hann
baröist viö að halda vélinni á réttum kili, en
svaraöi svo:
„Vinur minn, við flugmenn höfum svo góð
laun að það er ekki nema sanngjarnt aö við
vinnum fyrir þeim."
Rafn rifjar upp sögu af þrautseigju Þórólfs í
sjúkraflugi. Óskað var eftir flugvél til að
sækja sjúkling að Gjögri. Þar var svartaþoka
og sáust varla handa skil. Þórólfur fór engu
að síöur af stað og flaug norður. Þegar hann
nálgaöist flugvöllinn hafði hann samband viö
Adólf Thorarensen flugvallarstjóra, sem sagði
að á Gjögri væri ekkert skyggni og völlurinn
lokaður. Þórólfur yrði bara að koma þegar
hann létti til.
Þórólfur mun hafa svarað því til að hann
væri nú kominn svo langt að það væri synd
að snúa viö. Þá sagði flugvallarstjórinn að þá
komi hann á eigin ábyrgð - völlurinn væri lok-
aður.
Segir svo ekkert af ferðum Þórólfs fyrr en
Adólf sér flugvélarhjó! þjóta yfir flugvallarskúr-
inn og mun honum hafa orðið allhverft við.
Skömmu síðar renndi flugvélin aö skúrnum
úr þokunni.
Þegar sagan var borin undir Þórólf kannaö-
ist hann við atvikiö. Sagði að oft væri hægt
að komast niður við Kambinn, fjall suður af
vellinum, og taka aðflugiö þótt dimmt væri á
Gjögri. Hann hitti að vísu ekki beint á braut-
ina í fyrstu umferð, en fór þá aöeins út með
nesinu þar sem hægt var að snúa við og þá
hitti hann beint á braut!
Dráttarvélin óþörf
Líklega hefur enginn flogið meira með Þór-
ólfi en Bergur Axelsson, flugstjóri hjá ís-
landsflugi. Hann segist hafa borið mikiö
traust til Þórólfs. Bergur rifjaði upp sögur af
miklum líkamsburðum Þórólfs. „Einu sinni
átti Þórólfur að fara með tunnu á lítilli tveggja
sæta Piper Cub út í Flatey eða Hrísey. Hann
setti tunnuna aftur í vélina. í millitíöinni er
Þórólfur svo kallaður í flug á Mooney-vél, en
annar sendur með tunnuna á Pipernum. Sá
kom með tunnuna aftur í bæinn, því hann
náði henni ekki út úr flugvélinni!"
Það var hlutverk flugmannanna að taka
flugvélarnar út úr flugskýlinu að morgni dags.
„Við vorum mættir eldsnemma og ég fór að
sækja dráttarvélina til að draga flugvélina,